|
2007
|
|
|
• 1990etan sartuta, Tandem estiloko hizkuntzen elkartrukerako bikoteen ideiatik abiatuta, jatorrizko hiztunak eta hizkuntz praktikariak berriketan jarduteko bikote edo talde txikietan batzeko ekimenak hasi ziren martxan. Donostiako Bagera elkarteak 1993an Mintzalaguna bataiatu zuen ideia, eta handik hona Euskal Herri osora zabaldu dira halako ekimenak, gaur egun, izen ugarirekin (Mintzalaguna, Berbalaguna, Mintzakide,...) halako loraldi batean
|
daudela
esan dezakegu. Aipagarria da ekimen hauen sustapena, lehenengo batean behintzat, euskaltegien kanpotik etorri zela, euskara elkarteetatik hain zuzen ere, hau da, erabileraren esparruan lan egiten duten erakundeetatik.
|
|
2008
|
|
|
Eskaintzaren arazoek hedabideek eskaintzen dutenarekin du zerikusia, ez publiko potentzialaren izaerarekin eta kopuruarekin. Gaur egungo egoeran hedabideei a priori publiko mota eta kopuru bat dagokiela aurreikus genezake, baina hedabide zehatz batek eskariaren beharrak asetzen ez dituenean, eskaintzaren arazoak
|
daudela
esan genezake. Hots, eskaria egon arren, hedabide baten eskaintza eskasa denean eta ondorioz bere publiko potentzialarengana iristen ez denean.
|
|
2009
|
|
|
Ziberokupazioarekin oso arduratuta
|
daudela
esan nahi dut. Abokatu azkar batek esan zidan:
|
|
|
Euskararen kasuan, dela prosodiaren alde linguistikoan, dela alde paralinguistikoan, ikerketak hastapenetan
|
daudela
esan behar dugu. Ikerketa batzuk burutu diren arren (ikusi Gaminde, 2009b bibliografia zehatzerako), euron helburuak oso desberdinak izan dira.
|
|
2010
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...uistikoak betirako galdu dira. bada beste datu bat, espainiako demolinguistika oraindik gaztearen adierazgarriago dena. europako berrogeita hamar estatu ingururen artean, badira zortzi beste guztiengandik bereizten direnak, hizkuntzari dagokionez bestelakoa den biztanleria %25etik gorakoa izateagatik. estatuaren hizkuntza aniztasunari dagokionez, zortzi estatu horiek gure kontinentean lehen mailan
|
daudela
esan dezakegu. espainiak ez zuen soilik datu demolinguistikoak jasotzeko lana mende bateko atzerapenez hasi, gainerako zazpiekin alderatuta, eta hizkuntzaren lurralde batera eta galdera sorta tekniko batera mugatuta. horrez gain, gehiengoaren hizkuntza zein den galdetzen ez duen bakarra da, aipatutako zortzi estatuen artean. zalantzarik gabe, gauzak egiteko modu historiko oso bat eratortzen da da... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
2011
|
|
|
Gazte asko ikusten da filosofiako testu iruzkinak edo fisikako azterketak euskara zuzen eta egokian egiteko gai dena, baina gelako esparru akademikotik kanpo euskara erabiltzeko inolako motibazio barik, ezinean lagunarteko elkarrizketarik arruntenak egiteko ere. Beraz, euskararen erabilera eragiten duten faktore eraginkorrenak, batzuk behintzat, gaur egun, eskolatik urrun
|
daudela
esan daiteke.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, euskal herriko gazteak oro har, ikus entzunezko kulturan txertatuta
|
daudela
esan liteke. Internet indartsu sartzen ari da, gazte gehienak asteko egun guztietan konektatzen dira, eta sare sozialek izugarrizko indarra daukate.
|
|
2013
|
|
|
— Trinkotze maila: erabilera isotropikoak euskaldunen trinkotzearen kontzeptuarekin lotura zuzena du; izan ere, neurtutako erabileraren eta erabilera isotropikoaren arteko aldea zenbat eta handiagoa izan, euskaldunak orduan eta trinkotuago
|
daudela
esan dezakegu. Hori dela-eta, EMUNen, bi adierazle horien arteko zatiketari trinkotzemaila deitzen diogu:
|
|
|
Hortaz, euskaldunak trinkotu gabe, sakabanatuta,
|
daudela
esan dezakegu. Ez da hori, beraz, gure enpresako erabilera positiboaren arrazoia; alderantziz, euskararen ahozko erabileran eragin negatiboa izan du.
|
|
|
Gauzak horrela, euskararen normalizazioa sustatzeko oso baldintza egokiak
|
daudela
esango nuke, Barrundiako herritarren artean aldekotasun nabarmena dagoelako. Barrundiako herritarren motibazioaren ontziak nahikotasun maila gaindituta duela uste dut; ezagutzarena ere gora doa eta bien isuriekin erabilerarenak, arian arian, gora egingo duelakoan nago.
|
|
2014
|
|
|
Bizi garen mundu honetan 6000 hizkuntzatik gora
|
daudela
diote hainbat adituk, eta jakina da 200 estatu baino ez daudela. Hau honela izanik, gauza nabaria da estatuetako hizkuntza ofizialez gain badaudela beste hainbat eta hainbat hizkuntza herri horietan.
|
|
2015
|
|
|
Orain gustura
|
daudela
esan zuten, eta Hegoalde Gizarte Etxean, esaterako, edozeinekin egin dezaketela euskaraz.
|
|
|
Hauek dira jarraitzearekin ados
|
daudela
dioten horietako batzuen iritziak: " Euskaraz aritzeko aukera ematea eta horrela jarraitzea"," Gaur egun bezala jarraitzea, kontentu nago"," Jarraitzeko horrela.
|
|
|
Hala, eremu geografiko jakin batean hizkuntza bat baino gehiago elkarrekin bizi badira, ukipenean
|
daudela
esaten da. Kontu izan munduan 6000 hizkuntzatik gora daudela; beraz, toki batean baino gehiagotan daude hizkuntzak ukipenean.
|
|
2017
|
|
|
Bidegurutzea eta errotondaren irudiak erabili izan dira bizitzen ari garen garaia ilustratzeko eta, iritziak iritzi, euskalgintzan somatzen da etapa bat amaitzen eta bestea zabaltzen ari dela. Sentimendu bat da, baina sentimendu honen azpian arrazoi sendoak
|
daudela
esan daiteke.
|
|
2018
|
|
|
Nazioartean maila teorikoan Euskal Herrian baino askoz aurreratuago
|
daudela
esan daiteke, baina, oro har, proposamenak egikaritzeko behar adina giza baliabiderik ez dago. Gurean, ordea, giza baliabide sendoak daudela esan daiteke.
|
|
|
Nazioartean maila teorikoan Euskal Herrian baino askoz aurreratuago daudela esan daiteke, baina, oro har, proposamenak egikaritzeko behar adina giza baliabiderik ez dago. Gurean, ordea, giza baliabide sendoak
|
daudela
esan daiteke. Nekez egingo du aurrera edozein euskara planak, ordea, indarrean dagoen ebidentzian ez bada oinarritzen; arreta sanitario integratuaren ereduarekin bat ez badu egiten; nazioarteko ereduak ez baditu kontuan hartzen; botere guneetatik aldenduta baldin badago;
|
|
2019
|
|
|
Sailkapen horren arabera munduko hizkuntzen artean soilik %17 desagertuta daude, eta %20a arriskuan (6b kategoria); beraz, geratzen den %63a osatzen duten hizkuntzak egoera onean daude, ziur asko goAndras Kornai – Hizkuntzen Heriotza digitala rabeherekin (zenbaki hauek Simons gF, Lewis mp, 2013, erreferentziatik hartuak dira). datu horiek ohiko adieran zuzenak izan badaiteke ere (tradiziozko bizindar linguistikoa), gure ikerketaren aurkikuntza nagusiak ezeztatzen ditu, hizkuntzen gehiengo zabalak (%95etik gora) igoera digitala lortzeko ahalmena galdua baitu. azken hiztuna hil ondoren ere datu digital (izatu) ek irauten dutenez gero, ezin dugu lotu, besterik gabe, datu digitalen gabezia eta igoera digitalarekiko ezintasuna. horregatik bereiziko dugu alde batetik ondare digital egoera (digital heritage), (L1) ikerketarako eta dokumentaziorako material digitala egon arren, bertako hiztunek komunikazio digitalerako erabiltzen ez duten kasuetarako; eta moteltasun digital egoera (digital still), inolako agerpen digitalik ez dagoen kasuetarako, ezta atzerriko (L2) erabiltzaileek sortua ere. garrantzitsua da, zalantzarik gabe, hizkuntzak egoera moteletik ondare egoerara igarotzea, eta, zentzu horretan, ekimen anitz ari dira burutzen hizkuntza horiei dagozkien datuak eta metadatuak online jartzeko, eta baliabide lexikalak eta oinarrizko testuak atzigarri jartzeko web bidez (ikus Materialak atala). emaitzen atalean ikusiko dugu nola ekimen horiek goraipatzekoak izanda ere, ekarpen txikia egiten dioten galzorian dauden hizkuntzen indartze digitalari. Bere hezurdura gordetzeak edota museotan bere fosilak gordetzeak dodoaren desagerpena moteltzen ez duen moduan, tribuetako adinekoen herri poesiaren errezitazioko ahots fitxategiak online jartzeak ez du hizkuntza jakin horren igoera digitala suspertuko; motel zein ondare egoerako hizkuntzak digitalki hilda
|
daudela
esan daiteke, ez baitute hizkuntza komunitatearen komunikazio beharretarako balio.
|
|
|
13.000 euskal txiolari
|
daudela
esan daiteke, euskaraz txiokatzen.
|
|
|
3 euskarazko informazio iturrien rankinga ez da erreminta perfektua, twitterren nohizbeinka euskaraz txiokatzen duten erabiltzaileak kanpoan utzi ditzakeelako, ez duelako twitter kontu probatuen jarraipenik egiten eta haien euskara detektatzeko algoritmoak %90 95ko zehaztasuna duelako. hala ere, haien datuek euskarak egun twitterren duen egoeraren isla nahiko zehatza dira. hilabetero datuen aurkezpena egiten dute, eta egiten dute ere urteko datuen laburpena. 2016ko datuen aurkezpena (azkena) du lan honek oinarri datuak azaldu eta interpretatzeko, eta euskara eta bere egoerarekin zerikusia duten datuak azalduko dira. umap en arabera (Codesyntax, 2017), 2016ko datu guztiak hartuta, gutxienez 13.000 euskal txiolari
|
daudela
esan daiteke, euskaraz txiokatzen. eta haien txosteneko datuek erabiltzaile euskaldun horien jarduna dute oinarri. honako hauek dira datu deigarrienak (Codesyntax, 2017):
|
|
2020
|
|
|
Egun, euskarazko hedabideak egiteko honetan bete betean murgilduta
|
daudela
esan daiteke, produktuen eskaintza zabalagoa aurkitzen dugu eta. Besteak beste, lagun dira horretan eskualde eta herri komunikabideen agerpena eta garapena (Etxebarria, 1996), baina baita telebista kate berrien sorrera (Hamaika Telebista, adibidez) ere.
|
|
2021
|
|
|
Babesgune gisa, taldeak aukerez beterik
|
daudela
diote Lewis et al.ek (2015), izan ere, burutazioetarako eta sormenerako momentuak eta aukerak agertzen dira bertan. Egoera horiek nonbait agerian geratzen badira, kirol arloan dela uste dugu.
|
|
|
Bi espedizioetan euskara erabiltzeko oso motibatuta
|
daudela
esan behar da.
|
|
|
Gainera, oro har, bi espedizioetan euskara erabiltzeko oso motibatuta
|
daudela
esan behar da. Hain zuzen ere, joera orokorra motibazioa igotzea izan da; izan ere, batzuek adierazi zuten lehen motibazio txikia zutela eta, aldiz, gaur egun ez dago motibazio txikia duen inor, 25 grafikoan ikusten den bezala.
|
|
|
Egoera desberdinean egon arren, Errusiako hizkuntza ia guztiak, neurri handiagoan edo txikiagoan, galtzeko arriskuan
|
daudela
dio UNESCOk. Hurrengo ataletan Europako Errusiako eremu bakoitzeko hizkuntzei buruz xehetasun gehiago emango ditugu.
|
|
|
Hizkuntza aniztasuna eta eleaniztasuna Europar Batasunaren kultura aniztasunaren elementu giltzarri gisa bultzatzen dira Europar Batasunaren erakundeetatik. EBko estatukideen gobernuek eskualdeko edo eremu urriko hizkuntzen lege estatusa erabakitzen badute ere, baita hizkuntza horiek zein neurritan laguntzen dituzten ere, Europar Batasuneko erakundeak, zenbait eremutan, hizkuntza aniztasunaren alde egiteko prest
|
daudela
esan liteke. Zentzu horretan, interesgarria da Europako Parlamentuko Ikerketa Zerbitzuek, 2016an, argitaratu zuten txostena2:
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, aipatutako bi unibertsitateetan euskararen erabilera nahiko murritza izan arren eta gazteek unibertsitatean ohikotasunez eta modu naturalean euskaraz komunikatzeko zaitasun handiak dauzkatela aitortu arren, Bilbo Handiko parte hartzaile batzuek esan dute unibertsitatean sartzeak euskararekin kontaktu handiagoa izatea ekarri duela euren kasuan, ikaskide batzuek euren egunerokoan erabiltzen dutelako. Esandakoa kontuan hartuta, oro har, unibertsitatean Bilboko erabileraren patroi berberak
|
daudela
esan daiteke.
|