|
2010
|
|
|
Eskakizun hauei entzungor egitea badago, aurka ere bai, edo guztien interesak bateratzen saiatu. Okerrena eskakizunei legitimitatea kentzea izango litzateke, eta, kanpotik
|
datozela
eta, gizarte honetan nahasian eta asimilatuak behar dutela agintzea. Laster eskakizun horiek aldarrikapen tinko bihurtzeko bidea har dezakete eta gizarte oparoetan gertatzen diren eztanda sozialak ikusi.
|
|
|
" Iruditzen zait artzain horiek ez nautela salatuko, baina oker nago, bidean noala herria agerian gelditu zait han behean, eta halako batean bi auto ikusi ditut plazatik ateratzen, eta nire bila
|
datozela
pentsatu dut, eta halaxe da, ni nagoen aldera jo dute. Korrika hasi naiz berriro, aldapan behera nire karga guztiaren laguntzarekin oso azkar noa, batzuetan erori eta zilipurdika egiten dut, eta hola ordubete edo gehiago, lehertuta nago, ezin dut jarraitu, eta erreka txiki baten ertzeko sastraketan gorde naiz.
|
|
|
Askatasuna etorkizuneko belaunaldientzako eraikitzen dela esaten da. Baina Walter Benjaminek," historia" kontzeptuari buruzko tesian, borroken sustraia eta indarra iraganetik
|
datozela
zioen:
|
|
|
Munduko Literatura" itzulpen eremu" bat da.1135 Baina literatura gutxitu baten kasuan, Johann Wolfgang Goethe baino konkretuagoa eta David Damrosch baino apur bat zakarragoa izan zen Koldo Mitxelena isatsarena esan zuenean. Artean ondo osatu gabe zegoen euskal literaturaz ari zela, itzulpenak edozein literaturatara berez
|
datozela
esan zuen, soinaren ondoren isatsa datorren bezala. Eta gorputzarentzat kalte gehiegirik gabe moztu daitekeen eranskin luzea edo laburra baizik ez dela sarritan.
|
|
2011
|
|
|
Zubiri izeneko herri batean eman dut gaua. Iruñeko jaiak
|
datozela
eta, denak airean dabiltza. Harritzekoa da.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, ezin esan liburua betiko desagertuko denik. Aldaketa latzak
|
datozela
, hori bai. Halaxe uste dute, behintzat, Umberto Eco eta Jean Claude Carriere idazleek elkarrekin kaleratu berri duten Nadie acabard con los libros liburu bikain horretan.
|
|
2013
|
|
|
Auzo lotsa emateko moduko poseak ere egin izan dira, aldeanismoan argi egitera
|
datozela
uste dutenen aldetik, oharkabean post aldeanismo aldeano bitxiak sortuz. New Yorkera joatea ondo dago, baina han artista planean laukotean paseatzea argazki bihurtuta ekarpen kulturaltzat ulertzea ez.
|
|
|
‘Dagigun politika’ esandakoan odola bor bor jarri zaleak gara. Urte gehiegi daramagu ezintasunetan kateatuta, eta baldintza berriak
|
datozela
dirudienean, berriro ere betiko joera agertzen da burmuinetan: politika mota batek dena konponduko digula dioen desio fikzioa.
|
|
|
Gap horrek dakarren aldarte anabasak diagnostikoa nahastu dezake, eta norabidean dibergentzia alferrikakoak sortu. Lehen esan dugu diagnostiko agonikoak, balorazio positiboak, behialako uste handien erresakak, egindakoen legitimazioak, aurrerako pozak eta frustrazioen oldarrak nahasiegi
|
datozela
. Nola gauden eta nora goazen galdetzeko baldintzetan gara?
|
|
2015
|
|
|
Zentzua ematen diete praktikei bai, baina batez ere, praktiken bidez. Mursegorenak, berbarako, kode bat eman digu praktika horiek berriro ikusten edo egiten edo entzuten ditugunerako. Eta hasiko gara ikusten praktikan ere hala konfiguraturik
|
datozela
, daudela. Eta erraz asko, eusnob adierazleari dagozkion performantziak edota jardunak erritual antzean hautematen hasiko gara.
|
|
|
Fusioaren mugek eta ezinek ondo erakusten digute askatasuna eta elkartasuna postpornoaren eskutik
|
datozela
. Hala eta guztiz ere, espektakuluen gizarteak gehienbat artifizio sinboliko pornografikoak eskaintzen dizkio jendeari.
|
|
|
Bai eta euskal adjektibatzen ditugun erakunde, praktika, gauza, eta objektuek ere. Eta agerikoa da euskal identitatea eta euskal herritartasunak ez
|
datozela
bat. Gaur gaurkoz, euskal herritartasun ofizial bakarra partziala eta subordinatua da, eta ez du inondik inora bat egiten" euskal populazio guztiarekin", ezta euskal jende ororekin ere.
|
|
2016
|
|
|
(" Tibet eta Assam etik Siberiaraino, Txina osotik pasata, honako uste hau aurkitu dugu ezkontzaren teoria indigenaren ardatz modura, hots, hezurrak aitaren aldetik
|
datozela
eta haragi mamiak amaren aldetik... Gogoan dugu nola Tibeten," hezurraren ahaideak" eta" haragiaren ahaideen" arteko bereizketa.") (Itzulpen moldatua frantsesetik.)
|
|
|
Izan ere, enbor bereko jo genitzake hirurak. Hiruretan zein izan zen lehenengo, eztabaida antzua alde batera utzirik, hirurak gogoeta eskema beretik
|
datozela
esan dezakegu oker handirik gabe.
|
|
|
Galdetuko diozu zeure buruari zergatik ez dion inork ezer esaten iraintzaileari, zergatik ez dion inork isiltzeko esaten, zergatik adierazten duten irainarekin bat
|
datozela
eta zergatik ezkutatzen duten gertatzen den horrek eragiten dien desadostasuna edo erosotasunik eza. Zergatik egiten duten ez entzunarena, zergatik halakoak agurtzen zaituen, modu lehorrean bada ere, bakarka doala harekin topo egiten duzunean eta ez hura beste norbaitekin dagoenean.
|
|
|
Bitartean eta hasieratik, hamaika pertsona ospetsu azaldu da, han hemen, Alarde parekidearen kontra, irakasleak, historialariak, katedradunak. Jarrerak ez luke itzalik hori adierazi ondoren esan izan balute ez
|
datozela
bat jarrera bera defenditzen duen hainbaten jardunarekin, adibidez, irainekin edo plastiko beltzekin. Hori da Alarde parekidearen kontrako pertsona zintzoei eska dakiekeen gutxiena, baldin eta bortxakeriarekin zerikusirik izan nahi ez badute.
|
|
2017
|
|
|
" Zorotzat hartzen ninduten Europa iparraldeko biztanleak Baskoniatik
|
datozela
aldarrikatzen nuelako, baina genetistek arrazoia eman didate. Zientzialariek frogatu dutenean sinetsi dute humanistek humanista batek garatutako teoria.
|
|
|
Annalai (Goni). Paulisek dio (1987, 463) izen hauek lat. anas, tis etik (‘ahatea’)
|
datozela
. andre. Andrana (Segariu).
|
|
|
Euskal usaina hartu diegun leku izen" guztiak" biltzen saiatu gara. Beste zenbait izen ere, nahiz eta pentsatu latinetik edo erromantzetik
|
datozela
, ekarri egin ditugu multzora, Euskal Herrian kidea dutelako edo zerbait berezia iradokitzen dutelako: Decimoputzu, Keresias...
|
|
|
Eskerrak Elena Uccheddu Mogoro ko alabari; gaizki ikasia eta erdi ahaztua nuen italiera apur bat berreskuratzen lagundu dit; azkenengoz islan izan garenean gozo hartu gaitu, Igor mutilarekin batera, beren Algheroko Sardoa taberna euskosardiniarrean. Eskerrak Paolo Francalacci Sassariko Unibertsitateko genetistari; uste gabeko irizkide eta adiskide bihurtu gara, genetikaren eta hizkuntzalaritzaren datuak bat
|
datozela
ohartu ginenetik; ohore eta poz iturri handia izan zen niretzat Sassariko unibertsitatean berak gonbidaturik hitzaldia ematea 2015eko maiatzean. Eskerrak Luis Aldamiz ‘Maju’ bizkaitarrari, genetikan aditu handia denari, azken unean gaiaz lantxoa eskatu niolarik hain adeitsu eta azkar egiteagatik.
|
|
|
Bat dator goikoekin Mediterraneoko hizkuntzekin ere kidetasunak aitortzean. Euskarak bietatik duela dio, baina garbi uzten du horrekin ez duela esan nahi genetikoa denik kidetasuna, hau da, protohizkuntza beretik
|
datozela
.
|
|
|
L’unita d’origine del linguaggio liburuan (Bologna, 1905), teoria monogenetikoa proposatu zuen, hau da, hizkuntza guztiak hizkuntza beretik
|
datozela
. 50.000 urteko antzinatasuna ematen dio gehienez ere gizakiari zein hizkuntzari.2
|
|
|
Deiturak: Kontuan izan, bai herri batzarrean bai elerlekuen zerrendan ageri diren deiturak, guziak batera
|
datozela
. Izen batzuk bietan ageri dira.
|
|
|
Deus baino lehen esan, euskarazko ordenantzok Jose Maria Satrustegi euskaltzainak argitaratuak izan zirela 1996an 1825eko beste ordenantza batzuekin batera, tartean 1848ko bando llaburra zutela, lizar landarei buruzkoa. Guziak interneten ikusi nahi izatera, honatx erreferentzia: 640 Hala eta guzi, gutxienez 1897ko ordenantzok berriz hemen sartzea erabaki dut, uste baitut arrunt ongi
|
datozela
Goizuetako dokumentu zaharren altxor honi orduko herri euskara biziaren testigutza ofiziala ematera.
|
|
|
Bukatzeko, honatx 1825ean euskaratutako ordenantzen hasierako orri osoaren faksimilea, lehen esan bezala Jose Maria Satrustegi euskaltzainak 1996an argitaratuak izan zirenak (Fontes Linguae Vasconum, 72 zenb., 298 or.). Nahiz, 1897ko hauek bezala, goizuetar batek euskaratuak ez izan, ongi
|
datozela
irudi baitzait, elkarren arteko aldeak ikusteko. Dena dela, hori filologo finen esku.
|
|
|
Konkistan oinarrituriko eta indarrean dauden estatuen mugak, aldiz, historia gorabeheren arabera finkatu dira eta zerikusi gutxi dute egiazko mugarriekin. Hau frogatzeko aski dugu edozein tokitako bi mapak konparatzea hizkuntzena eta estatuena, bat ez
|
datozela
ikusteko (Frantzia, adibidez). 1971 urtean munduan zeuden 132 estatuetatik hamabi bakarrik ziren nazio estatuak, 50ek populazioaren hiru laurdenak biltzen zituen herri nagusi bat zuten eta 39tan herririk handienak populazioaren erdia baino gutxiago ziren.
|
|
|
Estatu mota hori nazio batean oinarriturik dago beti, haren hizkuntza kultura interesen alde diharduelarik. Bistan da, beraz, estatu mota horiek eta diren nazioak bat ez
|
datozela
.
|
|
2018
|
|
|
idazle jantzia zen, eta, nahiz eta ziur esaterik ez dagoen, ematen du Ipar Euskal Herriko tradizio idatziaren eraginik ere bazuela (Camino, 2003, 28). Hark ere" Iruñerriko euskara" baliatu zuela adierazi zuen, baina Amenduzen, Elkanokoaren eta Beriainen euskara" iruindarrak" ez
|
datozela
bat aspaldi esan zuen Salaberrik (1996b, 58; Salaberri, 2010, 1442). Ikusi litzateke zeren ondorio diren ezberdintasunak:
|
|
|
Horrek erakusten duena da euskara edo euskaldunak ikusezinak direla Lapurdiko jende anitzentzat. Zerbitzari horiek uste dute euskaldunak" Espainiatik"
|
datozela
, ez dagoela euskaldunik" Frantzian". Euskara entzuten badute, segur dira mintzo dena Euskal Herri penintsularrekoa dela.
|
|
|
—Entzun duzue zuek ere kristauak orain honuntz
|
datozela
—esan zuen Hatueyk— Jakina da zer egin dioten gu lako jendeari Haiti aldean, Hispaniola deitzen duten irlan, eta ziur hemen ere guri gauza bera egingo digutela. Badakizue akaso zergatik egiten duten?
|
|
|
" Ageri da erokeria horiek munduaren ordenaren kontra
|
datozela
; otean ez dakigu zer hel litekeen fantasiok konpli balitez. Turkak bezala poligamo egin bagintez?
|
|
2019
|
|
|
Bistan da atzizki honen osaketari buruz biak bat
|
datozela
. Azkue, Campion, baita Van Eys.
|
|
|
Aukera honetan hizkuntza mailak direla-eta, aditz jokatuetan bi adarrak eskutik
|
datozela
; hala izanez gero, horrelako eskailera izanen genuke:
|
|
|
erakusleak aztertzean ikusi dugu NOR NORK aditzen eta oinarrizko da adizkiaren eskutik zetozela, eta beti, ez ahaztu, gauza bati loturik. Bada, ildo beretik jarraituz, erran dezakegu adberbio hauek aditzen eskutik eta leku bati loturik
|
datozela
, beti hiztunaren ikuspuntua erreferentziatzat hartuz, doike: geldi hor!.. eseri hemen!.. utzi han!..
|
|
|
Oso zaila egin zaigu iritzi desberdinak aurkitzea; horregatik, labur labur erran daiteke ia ikertzaile guztiak bat
|
datozela
iritzi honekin: i atzizkiaren erabilera zaharra da, eta multzo honetako partizipio batzuk autoktonoak dira; tu atzizkiaren erabilera, berriz, modernoa eta arrotza omen da; beraz, multzo horretako partizipioak moderno samarrak dira.
|
|
|
Bertze batean, eta ez dugu zertan pentsatu taldera itzuli bezain pronto, bere asmakuntza erakutsi ondoren," gu, gu", eta" zu, zu" aritu zirela, eta pluraleko izenordainak indarrean jarri zituztela; orduan, noiz?, segidan?. ala bertze belaunaldi batzuek asmaturik? Laster edo berandu, baina, hala ere, badugu, antzekotasun desberdintasunaz aparte, nahiko arrazoi pentsatzeko azken bi izenordain hauek hi eta ni izenordainen gibeletik
|
datozela
.
|
|
|
Bukatzeko, honatx eskuinean 1821 urteko soldadu aresoarren zerrenda, bere faksimilean: Kontuan izan etxeak eta bordak nahasian
|
datozela
. Baina oraingoan ere azkena Bordaren borda, berrizkoan ere erasotar baten testigu.
|
|
|
Azkeneko sail honetan ageri diren izengoitietatik hutsetik atera bailiteke, alde aldera, 1809 urteko berak direla kasik zerrenda honetan ageri direnak ere. Ikus HX, 84 Eta kontuan izan hemendik aurrera, elizako matrikula liburuetan
|
datozela
, 1860an Erregitro Zibila hasi arteko xehetasun guziak, urtez urteko etxe, borda, eta herriko bizilagun guzien hehetasunak jasoz. Baina ez ditut hona ekarri, Leitzako errege erreginak liburua egiterakoan atera nituen etxe errolda guziak Joxe Migel Elosegiri utzi bainizkion, eta hark bere Excel pribatuan gordeak edukiko dituenez, egunen batean txukun ateratzeko asmotan, alfer lana iruditu baitzait hemen sartzen hastea.
|
|
2020
|
|
|
Izan ere, euskalduna baserritarrarekin identifikatu da luzaro, Erromantizismoaren garaietatik. Askotan, baserritar adanikoarekin, gizaki zintzo, noble eta esanekoarekin; irudi oso onartua euskaldun erreal askoren aldetik, eztia delakoan, lausengu bat, ohartu gabe despistatua izan behar du pertsonak! irudi horrek jatorrizko akatsa edota estigma duela, alegia, berriro esanda, nekazariaren eta euskaldunaren identifikazioa, eta muin horretatik
|
datozela
kontrako irudiak ere. Hortik aldeano, borono, jebo, eta hortik cashero.
|
|
|
Ez da XXI. mendeko politikak aurre egin beharreko paradoxa bakarra izango. Esate baterako, begi bistakoa da giza eskubideen unibertsaltasuna eta nazio estatuen burujabetasuna ez
|
datozela
bat; galdetu bestela edozein immigranteri. Beste kontraesan bat, demokrazia parte hartzailearen eta estatu instituzionalizatuaren artekoa.
|
|
2021
|
|
|
Beti dabiltza demandan, gaizki
|
datozela
eta.
|
|
|
Gogoan dut oroitzapenak ez
|
datozela
aliritzira. Edo bai.
|
|
|
Sebalden liburuetan ez da inoiz jakiten zein den fikzio denaren eta fikzio ez denaren arteko proportzioa. Irudipena dugu haren pertsonaiak bien arteko mugetatik
|
datozela
. Austerlitz malenkoniatsua benetako gizabanakoa den edo sinbolo bat den ez badakigu ere, haren aldamenean goaz, haren hitzen ikara eta tristura galdera eta dei bihurtzen zaizkigula.
|
|
2022
|
|
|
1466 urtean Elo (Nafarroa) herriari erregek pribilegiozko (privi+ lege, berariazko lege edo araua) karta eman zion: "... kristau, judu edo mairu izan, gizon edo emakume izan, denek dute merkatura joateko, bertan izateko eta bertatik beren etxeetara itzultzeko eskubidea, beren ondasun, hornidura eta gauzak harturik, eta ezin dira atxilotuak gertatu eta ezin zaie lepoa egin... merkatura doazela edo handik
|
datozela
".
|
|
|
Oraingoan, baina, arreta beste xehetasun batean jarri nahi dut. Alegia, Teneren liburuko" IV Idazkia" egunkariko artikuluetan bilatzean, ikusi dut hasierako hiru pasarteak bat
|
datozela
Euzkadi egunkariko 1921eko urtarrilaren 16ko" Emakumea eta aberria" sailekoekin, baina egunkarian ez dager liburukoari inausi diogun lehen pasartea eta bai ostera bigarrena eta beste zenbait. Ematen du, patchwork batean bezala, Tene han hemenkako adabakiez baliatu dela Idazkiak gauzatzean, eta nahierara ebaki eta atzera josi zituela" Emakumea eta aberria" bere sailean argitaratu artikuluak.
|
|
|
Ikasle bizkaitarraren tripako minak hortik
|
datozela
dirudi, norabide askotan zalantzen amildegitxoak irekitzetik. Melissaren ikaslearenak, deskubritutako albiste txarretatik.
|
|
2023
|
|
|
Martinek data txarrak
|
datozela
gogorarazi die," bihartik aurrera Gabonetako oporrak" hasiko direlako.
|