|
2008
|
|
|
Agorrileko ortzirale arastiri honetan plaza aldera doa gazteria, besta edekitzea nehork ez baitu huts egin nahiko. Orai ikus
|
daitezke
ostatuak jende gaztez betetzen eta musikariak beren musika tresnak finkatzen, plazaren erdian gaztek eraikia duten aterbe zabalaren azpian.
|
|
|
Hartuz geroz xedeak herri bestakoak Baldin izan
|
daitezke
bihotz gabekoak Gogoa bai pausuan, ez tripa jokoak!
|
|
|
A, banuke bai hor zure asebetetzekoa... auzoko zapatagileak saguz betetako ezkaratz bat badu... Gauza ttipia da sagua, baina hauek behar den heinean eta gizenak
|
daitezke
.
|
|
|
— Errege Jauna, erran zion Artasek, irudiz edo izatez hain hobendun agertzen bada Gorrail, bere izaki libro eskubideak ez
|
daitezke
ahantzi behar. Etor dadin mana iezaiozu azken aldikoz eta ez badu ihardesten, orduan bortizkeria edo jukutria erabiltzeko ez genuke dudarik.
|
|
2010
|
|
|
Zerua eta lurra ere suntsi
|
daitezke
.
|
|
|
G. Eguzki orbanak, eguzki garraldiak, zer dira? Zer ondorio dute gizakiarentzat eta nola menpera
|
daitezke
–
|
|
|
Oreka, bakea eta isiltasuna soilik goian izan
|
daitezke
.
|
|
|
Ilunpeek ez
|
daitezke
zabaldu
|
|
|
Soilik xitoa agertzen denean bereiz
|
daitezke
elkarretarik. Berotasunari esker, bizia hazten da, baina hozirik gabeko arroltzea usteltzen.
|
|
|
L. Nola erlijioa eta zientzia uztar
|
daitezke
–
|
|
|
Konturatzen naiz, orain artino sekula ezagutu ez nuen bizimaila bat epe labur labur batentzat bederen, kausitu dudala. Ene zentzumenak osoki iratzarriak ez direno, ez
|
daitezke
zinez eragile izan. Orain, ene baitan hutsa baizik ez dut sentitzen.
|
|
|
Katedraletan, hil mihisearen puskak begiratzen dira. Baina katedrala guziak eror
|
daitezke
.
|
|
|
Hauek batera
|
daitezke
|
|
|
Egunetik egunera, jende begiluzeak etortzen dira zorigaiztoko ikusgarri horri so egitera. Haien artean laborari batzuk ikus
|
daitezke
.
|
|
2012
|
|
|
Gauza bat da dagoena deskribatzea, nahiz eta askotan zepoz eta aprioriz betetako desmartxa izan; beste bat, etorkizunari buruz aurreikuspenak plazaratzea. Eta gure arazoan, Europan nazionalismoa hartzen ari den munta eta esannahia ikusirik, aieru guztiak labur edo desbideratu gerta
|
daitezke
.
|
|
|
modelo estrategikoa aldatzeko beharra. Ezkerraren aldetik ikusita, bederen, mugimendu progresistari jarraipena eman nahi bazaio, orain gutxi arte Euskadiko ezker iraultzaileak onartzen zituen dogma batzuk gainditutzat jo
|
daitezke
. Hiru aipatuko ditut: Langile klasearen Alderdiaren funtsa eta eginkizuna. Abangoardia militarizatuaren errola. Zentralismo Demokratikoa.
|
|
|
28 Modelo orokorraren ahitzeari buruz, eta ezker abertzalearen egoera orokorraz, ekitaldi bat egin nuen Iruñean, 1990eko Udako Euskal Unibertsitatean. Laugarren atal honetan aipatuko ditudan gauza gehienak han hedatuagoak aurki
|
daitezke
.
|
|
|
Jakobinismoaren arabera, frantses izatea politikak eman jite bat da, borondate nazionalak emana, Iraultzatik datorren batasunak emana, eta ez da onargarri hiritarrak bereiztea erligioz, hizkuntzaz edo etniaz; eta horrelako argudio politiko historikoekin gutxiengoen existentzia bera ukatzen dute. Noraino joan
|
daitezke
gaur egunean frantsesak bide honetatik. Frantzian, nahi duten punturaino:
|
|
|
Eta egoerak ez dira batere konparagarriak. Ezin
|
daitezke
konparatu komunismoaren kontra eta kapitalismoaren modeloa onartzeko egiten den mugimendu nazionalak, eta, hain zuzen, komunismoaren alde eta Mendebaldeko sistemaren kontra mantentzen den nazionalismo iraultzailea. Egoera estrategikoak arrunt desberdinak dira.
|
|
|
* Garaitu ezinean, lehen epe batetan oligarkiarekin koexistentzia eta bakea lortu
|
daitezke
, non Estatu espainolak Euskal Herriari politiko eta militarki ezagutzen (errekonozitzen) dizkion lurraldetasuna, subiranotasuna eta bere etorkizuna erabakitzeko gaitasuna emango dion autodeterminazio eskubidea.
|
|
|
Hala ere, 1989 90an aurki
|
daitezke
ETA eta HBren testuak" Erakundearen negoziatzeko estrategia ez da ezertan aldatuko" esanez.
|
|
|
" Frogatua da ekintza armatuak egiten dituen taldea errepresio osoaren jomuga bilakatzen dela eta ezin duela masa erakunde iraunkorrik sortu. Bestalde, erakunde legalak borroka armatua onartzen ez duten indarrekin itunak izenpetzera behartuak izan
|
daitezke
, eta Fronte Militarrak ez du horrelako konpromisoetan sartu nahi". (1974ko eztabaiden arabera, milien jarrera, Rui Pereiraren Pay Basque, un conflit meconnu, Gatuzain 2003, liburutik itzulia).
|
|
|
1975eko Hendaiako" Mugalde" liburutegiaren aurka estreinatu ziren, trantsizio denboretako errebindikazio nahasiekin jarraitu eta GAL en 28 hildakoekin bururatu. GALek Espainiako Gobernua Sozialistarekin zituen loturak frogatutzat eman
|
daitezke
; ATE" botere faktikoen" kontrolpean zegoela ematen du; beste atentatu batzuk (Argala hil, adibidez, 1978ko abenduaren 21an) zerbitzu sekretuek zuzenki eginak izan bide dira.
|
|
|
Gauza bera politikoei buruz: frankismoaren garaiko kazikeen edo demokraziako zinegotzien inplikazioa ez zen bera, eta Alderdi Popular edo Sozialistako hautetsi xumeak ezin
|
daitezke
errepresioaren hobendunen artean sailkatu. Badakit muga eta xehetasunen joko honetan oso ikusbide desberdinak izan eta izanen direla, eta bueltarik gabeko epaiak emateko ez dut inongo pretentsiorik.
|
|
|
indar harremanen analisia eginez, motelenak ere ulertzen du garaipen orokorraren ondorioa den bake iraunkorra ez dela biharko. Azken helburuen alde borrokatzeak zentzu osoa badu ere, helburu horiek ezin
|
daitezke
izan orain edo laster eginen den negoziaketaren oinarria. Negoziaketa orain edo laster egiten bada, ez da egingo gatazkan dabilen parte batek bestea menderatu duelako.
|
|
|
negoziazioaren lorpen politiko, juridiko eta administratiboen bidez, autodeterminazioa era baketsu eta eginkor batez obratzeko baldintzak lortuko dira (7); hala eta guztiz ere, masen ekintza ridad ciudadana", denek" Lege Antiterrorista" bezala ezagutzen dutena. Haren kumeen artean, 1992ko" Corcuera legea", 2002ko" Alderdien Legea", kartzeletako politikan dispertsioa errazteko dekretuak, edota" Parot" doktrina aipa
|
daitezke
. guztiz beharrezkoa izango da presioa mantentzeko, eta Estatu espainolaz osoki fidatzerik ez denez, ETA armatua geldituko da, obratze baketsua inork oztopatuko ez duenaren berme.
|
|
|
Honek esan nahi du: Oraingo Gobernu sozialistak ezin dezakeela nahi den negoziaketa bururaino eraman," gorrotoa errepresioa nazionalismo espainola" nahasten dituen jarreran sobera konprometiturik dagoelako. Berriz, oraingo indar harremanak kontutan harturik, gobernu honekin izan
|
daitezke
kontaktuak eta elkarrizketak, baita lorpen partzialak ere. Baina ez negoziazioa garatu. Espainiako egitura demokratikoa dela eta, eta epe labur edo ertain batetan behintzat, alternantzia aldakuntza hauteskundeen inguruan gerta daiteke soilki.
|
|
|
Hemen, behar bada, anartekoen presentzia beharrezkoa izango da, gauzak errazteko edo gozatzeko; exekutiboan ez diren beste indar politikoen eginkizuna ere garrantzizkoa izango da, baina kontsentsuz nahiz laguntzaren bidez ageriko da bereziki. Nafarroa (edo Hegoaldeko lurraldetasuna). Hasi hasieran esan dugunez, negoziaketetan problemak ezin
|
daitezke
printzipio gisa aurkeztu. Abertzaleentzat, Nafarroa Euskal Herriaren osakin bat da, eta, atzo nola bihar, negoziaketak izan ala ez izan, jarrera hau iraunkor eta aldaezina da.
|
|
|
GALDERA: Edozein negoziaketa prozesuan urteak joan
|
daitezke
mahaia egutegia eta hainbat puntu prestatzen, girotzen eta egokitzen. Zuk uste duzu azken bolada honetan mota honetako urratsak ematen ari direla?
|
|
|
bata, ez dakigunaz ez dakigula; bestea, politikoen iniziatibek ustekabeko aldaketak ekartzen dituztenean. Batzuetan politiko batek ‘argi’ bat ikusten du eta bat batean hortik joaz gauzak arin alda
|
daitezke
. Horrelako gauzak eskapatzen zaizkit, baina orain ditugun elementuekin batak bestea garaitzeko indarrik ez dagoela bistan da; beraz gauzek berdin jarrai dezakete beste hogei urtez.
|
|
|
apologia ala traizioa. Berriz, estrategiaz, hala nola taktikaz eta bereziki ekintza bortitzen maneraz, desakordio handiak izan ditzakegu eta kritika zorrotzak egin
|
daitezke
, onarturik militanteek borrokatzeko dituzten arrazoiak, jende horien emankortasuna miretsiz, eta, gainera, askatasun nazionala eta iraultza soziala egiteko borondatearekin. Agian, autoritarismoa eta azalezko irrazionalkeria altxaturik, ENAMen barnean eztabaidarako aroa hurbiltzen doa.
|
|
|
badugu erantzukizuna ere, gure egitekoa da. Denak gara gure hautu eta ekintzen erantzule, eta ondorio orokorrak dituzten ekintzak denen artean eztabaida
|
daitezke
. Orain ez gara dependentziaren harremanetan, ez gara erakunde militar zuzendari baten morroiak, eta borroka armatua guztiz lotua da disidentzia guztiaren borrokekin, ondorioak ditu denen gainekoak.
|
|
|
terrorismora lerratu diren ekintzen salatzeko, eta erresistentzia zibilaren tresna baitezpadakoen suntsitzea errazten duten jarrera armatuen arbuiatzeko. Bai araiz, zibilak eta klandestinoak, biak herriaren zerbitzuko eta ez norbanakoaren lekuari atxikitzeko, ados eman
|
daitezke
analisi tresna komunen inguruan.
|
|
|
Askok ez dute horrela ikusten, eta fermu dioskute ETArena ez dela terrorismoa. Omen, militanteek dituzten borondate eta helburuekin, ezin terrorista izan
|
daitezke
; gero, ETAk ez ditu bere ekintzak zibilak hiltzeko egiten, eta inoiz hilak badira, istripuz edo indar errepresiboen axolagabekeriaz gertatzen dira. Eta, bukatzeko, bueltarik gabeko argudioa, erdaraz euskaraz baino argiagoa dena:
|
|
|
Orain batasuna egiten bada, ez da finkatuko definizio eta ideologien akordioaren gainean, baizik eta puntu konkretuetan lortu batasun eta konpromezuan. Puntu konkretu horiek, oinarrizkoak, izan
|
daitezke
: Autodeterminazioa eta Euskara.
|
|
|
ETA HB eta Estatuaren arteko negoziaketa zuzenetan sartu
|
daitezke
amnistia, legalizazioa, eta arrasto faxisten suntsitzea. Epea, laburra edo ertaina liteke.
|
|
|
Autodeterminazioaren eskubideak Espainiako Konstituzioaren egokitzea suposatzen du: dudarik gabe, epe luzerako gauza da, nekez atera daiteke oraingo indar harremanen araberako negoziaketetatik, baina haren aldeko bidea abia daiteke eta Euskadin behintzat hemengoen aldeko jarrera garbiak berma
|
daitezke
.
|
|
|
Bake garaia dea? Gauzak onduak direnean korapiloak arin aska
|
daitezke
, baldin protagonistek borondate eta argitasun politikoak badituzte. Ikusiak ikusi, egoera nahikoa garatua zenez galdetu behar genuke.
|
|
|
Ez dut honekin armak bide bakarra direla esan nahi; borrokaren efikazia neurtuz, nahiz etsaia zanpatzeko, nahiz zapalkuntzarik gabeko gizarte berria sortzeko, armak bide eraginkor bakarra direla baieztatzea faltsua gertatzen da: beste bide asko hauta
|
daitezke
, eta iraultza, preseski, bide ezberdin guztiak batzen dituen prozesua da. Baina iraultzarako edozein bide hautatzen duenak, zera jakin behar du:
|
|
|
Munduko historia, hori da. Gero momentu historiko batean, borroka armatuaren eredu batean noiz gelditu edo luzatu erabakitzean huts estrategiko eta politiko handiak egin
|
daitezke
. Hori izan da Euskal Herrian gertatu dena.
|
|
|
Hasieran nazionalismo iraultzailean agertzen ziren, erran nahi baita askatasun nazionala eta iraultza soziala biltzeko garaian garaiko molde eta estrategietan. Orain, nire ustez, globalizazio kapitalistaren aurka bere buruaren bila dabilen mugimenduan txerta
|
daitezke
: komunitateen autogestioa eta mundu solidarioa, elkarrekin.
|
|
|
Eta dolu instituzionalizatuak estali ez dituen zaurien artatzeko? Formula zurrunik eman gabe, pistak asma
|
daitezke
:
|
|
|
Oraingoan eta luzez, hemengo populazioaren gehiengoa ez dugu alde. Gero, Europa dela eta, burujabetzak ez du hemeretzigarren mendeko eremu bera, eta euskaldungoaren aitzinarazteko errekurtso eginkorrak bil
|
daitezke
estatu gaberik. Oro har, etxean eta kanpoan dugun oniritzia errazago lor genezake estatu berriaren" tragedia" martxan ezarri gabe.
|
|
|
Orain, oro da demokrazia eta bide bakarrak, demokratikoak. Omen, horrela lor
|
daitezke
azken helburuak. Langile mugimenduan gauza bera errana zen XIX mendeko bukaeran; estrategia horri sozialdemokrazia deitzen zaio, eta eman dituen ondorioak ezagunak:
|
|
|
Gutuna ukan eta segidan, Saint Gregoired’Ardennes herrira joaitea eginbide naukan. Biztanle gutti den herri huntan eremu handiko baserriak ikus
|
daitezke
. Arto, ogi, garagar eta olo ekoizpen garrantzitsuak altxatzen dituzkete etxalde zenbaitek.
|
|
|
Geltoki zabal huntako iragarkiak bi mintzoetakoak dira eta ontsalaz idazki frantsesek lukete behar lehentasuna hemengo legearen arabera, bainan ez! Ainitz ikus
|
daitezke
bakarrik inglesez. Oharpen horrek min egiten dio euskaldunari!
|
|
|
(Ez hain gaizki garai hartako) Ontarioko lurretan zehar geramatza mendebaldera buruz. Gure eskuin aldean, ipar aldetik ditugu edo oihanetako zuhaitz lerrokadak, edo alor eremu bixtaz ikusahalakoak eta, han hemenka, bat batean ager
|
daitezke
muno arte zoletan, kilometroak luzeko aintzira berdarats batzuk. Haien gainean kolore desberdineko belontziak, harat hunat zabiltzan, batzuk atseden hartzen, besteak arraintzan.
|
|
|
Goiz huntan, kanpo bazterrak iduri du mundu hastapenekoa. Lainoa lodi da eta horren zehar doi doia ikus
|
daitezke
zuhaitz lerrokadak tren atzealderako mugimendu lineal batean joaki balire bezala. Berinan zehar kanpo aldea ongi ikus ezinak doi bat lazten nau berritan.
|
|
|
Badu orai bi egun ikusten ditudala, jan gelaren erditsutako mahai batean jaten dute. Aratsaldetan ere egongelan ikus
|
daitezke
irakurtzen edo beste norbaitekin solasean. Senar emazte xahar hauek ez dute faltatzen ene alderako agurñoa ere.
|
|
|
Nola
|
daitezke
ahantzi hemen deramatzagun ezin sinetsizko ordu hauek. Zinez, beste mundu batean bizi garelako sentipen batean sarturik nago!
|
|
|
Gain aldean, han hemenka, arbol ondo bakar batzuek dute ornatzen pazka leku paretatsuen azal berdarantz uher bat. Arbola zenbaiten ondo azaletan ikus
|
daitezke
grabatuak artzainek han iragaitean utzi izkiriozko aztarnak, beren deitura eta izen ttipiaren lehen bi hitzak segurrez ere! Oren pare baten bidea egina ginukeen mendian gora noiz eta ere muno baten oinetan, arbolaxka batzuen artetik agertzen baitzaiku Piarre ene haurreko lagunaren oihal etxola gisako bat.
|
|
|
Ogia zohitzera zoan, haurrak errezki gorde
|
daitezke
horren itzalean. Hor, ogi landaren arteko bidean aiduru dagozkit Piarre Moxondo, Xanpier Apal eta Kaiet Harretxe, auzoko lagunak.
|
|
2013
|
|
|
Pausatu zuen bere bizkar zakua idazmahaian, erranez: Zuek zarete galdegin dutenek marrazkilari bat, errepostu aiduru gabe segitu zuenZure aitzinean dago. Bai igurikatzen gintuzun, esan zuen Panpi jendarmak. Peio Begiapal naiz, noren potreta egin behar dut. Gu biek ikusi dugun inguma bat. Ez da aise izanen inguma bada! Gure xehetasunekin agerraraziko diguzu, erran zuen Elorrik. Ongi doa. Ber gizon ikusi duzue bederen. Ez da dudarik, baietsi zuten biek. Zuek jendarmeak zarete eta usaia baduzue xehetasun zuzenak ekartzeko, baina zonbeit aldiz hamar lekukoekin hamar begitarte atera
|
daitezke
. Non nahi duzu lan egin. Hemen berean, puskak utzi ditudan lekuan.
|
|
2014
|
|
|
Batxilerrak edo unibertsitatean ibiliak %43 Euskadin beraz" Hego Ameriketarik etorri gazteak" Giza gaizo zenbait: hauek
|
daitezke
Correo eta Diarion egun oroz agertzen diren bi orrialde puben irakurleak.
|
|
|
mezarik ez delarik, egokiena da, Jainkoaren hitzaren elizkizuna egitea, Kominionearekin bururatzen ahal baita biziki untsa. Molde hortan giristinoak hazi
|
daitezke
bai Jainkoaren hitzaz, bai Jesusen gorputzaz.
|
|
|
Handiena berriz ehun. Biak zuzenak
|
daitezke
. Ehun bat miliun bahituak izan dira beren herrietan, bainan bahitze horiek egiten ziren gerletan, eta gero, Afrikatik eta Ameriketarako bidean, bostetarik lau hil zirela karkulatzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Desorekak mota askokoak izan
|
daitezke
, baina gaur argira ekarriko ditudanek ene olerkietan funtsa eta forma dazalte. Gaur egun, tsunami baten" suntsindarrez" asolaturiko kreazionismoa zientziaren enbataz gogorki jota dago, eta Darwinen eskutik, eboluzionismoa aurrera doa, bere eskas eta ulergaitzezko pundu ugariekin.
|
|
2016
|
|
|
Maiz agotek ttipia izatearen fama zuten, hor alderantzizkoa ageri da. Beste bi pertsona izenak
|
daitezke
edo izen goitiak: Che44 mearena (Semearena?) eta Potrosorena.
|
|
|
Bi kontakizun hauetatik hainbat adierazpen antropologiko atera
|
daitezke
. Sorginen botereari aurre egiteko erlijio katolikoaren eragina:
|
|
|
Pareta horren cholan da Chuitoko herria, Agoten herria. Maldaren erditsutan ikhus
|
daitezke
yendek altchatu lur puska haundi batzu. Bardin ola herresto ala ikhazkinen lantegi zahar?
|
|
|
Geroztik ez naiz gelditu artxibo eta lekukotasun bilketa horretan, bizi guziko ikerketa baten emaitza da liburu hau. Babestu ahal izan ditudan artxiboen ardura, norbaitek hartuko du agian nire ondotik, franko desagertu bai
|
daitezke
Ameztoitik. Berriki arte, mendeetako dokumentu guziak (paper zaharrak deitzen zituztenak) artoski atxikitzen zituzten etxaldeetan, belaunaldiz belaunaldi transmitituz.
|
|
|
Jakin balu Marie serora sartuko zela, ondorengoa emanen ote zion? Ontasu94 nak ez dira zehaztuak, ezta izendatuak, beraz sekulan galdegin ez dituen bere etxeko parteak
|
daitezke
. Joanestipi heriotzatik hurbil denean egina izan da akta, etxekoek ez izateko arazo legalik hiltzen denean.
|
|
|
17 mende amaieratik aurrera aitaren izena ematen hasiak baitziren haur sortu berriei. Agotak beren artean baizik ez zirelako ezkontzen ahal ordu arte, ondorioz deitura horiek beste hainbat agot etxe izenak
|
daitezke
, Baigorri eta inguruetakoak. Hala nola:
|
|
|
Zoritxarrak neguak bezalakoak dira: luzeak izan
|
daitezke
gogorrak izan daitezke
|
|
|
Zoritxarrak neguak bezalakoak dira: luzeak izan daitezke gogorrak izan
|
daitezke
|
|
2017
|
|
|
Akastunak izan
|
daitezke
|
|
|
Hiritik kanpoko zelai zabalak ikus
|
daitezke
|
|
|
Urtean aldi pare batez, elkarte huntako lan talde baliosak beste lurraldetarik ekarri jan edariak saltzen ditu. Basaburun eros
|
daitezke
alabainan astez aste haragiak, arraultzeak, esneki ala barazki eta gainerateko ekoizpen frango Lagunei esker ordea, noizbehineko merkatu berezi hortan eskuratzen dira zuzenki gure lurraldeak eskaintzen ez dituen azukre, kafe, irrisa eta beste zernahiko janari edariak. Xede argia dauka egitate horrek:
|
|
|
Gauaz lana egiten baitu. Hitz batez errateko, koku bat. Horra, adardun bat adar ederrekin kopetan. Eder izan
|
daitezke
adarrak, bederen handiak baldin badira. Oreinentzat bezala. Bai, baina trabagarriak.
|
|
|
1778an Amerikako Estatu Batuen Independentzia deklarapenaren atarian agertu zen Bill of the rights delako eskubideen zerrenda. Honen erroak eta sustraiak ediren
|
daitezke
John Locke ingeles filosofoaren idazkietan(). Idazle horren arabera, gizartea edo jendartea kontratu eta hitzarmen sozial batean oinarritzen da:
|
|
|
Bestalde galiar oilarra," le coq gaulois", frantziar kirolarien ikurra da nazioarteko lehiaketetan. Galiari eta galiarrei egiten zaizkien erreferentzien oinarriak Julio Zesarren" De bello gallico" liburuan aurkitu
|
daitezke
. Galia beti hor dago frantziar naziotasunaren eremu natural bezala:
|
|
2018
|
|
|
Alderatu
|
daitezke
gertaerak, baina ez da aski ondorioak berdinak izan daitezen azterketa zientifikoaren itxura ematea. Ez mendekuagatik eta ez 15 Txema Montero, Bilboko abokatu ospetsua.
|
|
|
Ez dakit orain bere joana gerarazi nahi duen ibai baten antzera dabilen norbaiten intentzioa islatzen ote duen nire idatziak. Irudi eta alderaketa horiek ezagutzen ditugu jada eta klixe soilak izan
|
daitezke
. Badira desagertzen diren ibaiak ere, eta batek esan lezake beren helburura iritsi baino lehen hiltzen direla, baina murgildu egiten dira egiatan eta beste leku batean agertzen, edo ez dira inoiz azaleratzen eta hor nonbait dabiltza.
|
|
|
Ohar orokor horiei gehitu behar zaie berez emankorra baina landugabea den lur baten itxurak arrotzaren gainean egiten duen irudipena. Hartan herri bakanak eta hiri pobreak ikus
|
daitezke
, non libertinaje eta miseriarengatik iturrian agorturiko jendea nekez bizi den. Han, eguzki ederrenaren pean, gizona lo dago ez jakitatean kokoriko; han, deus ere ez da bizi eta sozialik, kultu sineskeriatsua ez bada, bere apaiz eta fraide oldeekin; deus ere monumentalik, elizak ez badira.
|
|
2021
|
|
|
Borroka armatuaren bi besoak, alegia etsai armatu publikoei eraso zuzena eta jendea babesteko salatarien bilaketa eta eliminazioa, biak sartzen dira logika berean eta ezin oposatu
|
daitezke
.
|
|
|
* Bosgarren Biltzar Nagusian definitu zen Fronte Militarra beste Fronteen zerbitzaria izanen zela, eta, denbora berean, kontradikzioen pizgarria. Haren bi azken urteetako ekintza nagusiak horrela sailka
|
daitezke
:
|
|
|
huts eta larrikeriak izan dira, eta horien zuzentzeko edo jabaltzeko, ezagunak eta protagonistek onartuak diren datuak agertzea posible eta beharrezkoa da. Bestalde, oraindik konfidentzialak edo erantzuleek ukatuak (edo ez onartuak) diren datuak, ezin
|
daitezke
lasai argira ekarri; Estatuak daraman politikarekin, errepresioa eta mendeku erretroaktiboa oraindik martxan dira, eta zerbaiten argitzeak kondena gogorrak ekar ditzake.
|
|
|
* ETA bien artean ez dago alde nabarmenik. Polimiliak, azken hilabeteetako lanaren bidez, Euskadiko indarrik dinamikoena izan
|
daitezke
+. 77
|
|
|
57 Lekuan lekuko prentsan aurki
|
daitezke
oraingo memoria eta garaiko datuak: Oarsoaldeko Hitzak, Lezoko Hitza, Zintzilik Irratia
|
|
|
Horiek entzunik, prentsa antiterroristak gogoratzen du ETAk berrogeita hamar emazte baino gehiago hil zituela. Ekintza eta atentatu horiek ezin
|
daitezke
generobortizkeria espezifikoak bezala klasifikatu.
|
|
|
Hori dela eta, eta bereziki ezker abertzaleko militante eta jarraitzaile guztiei, eskatzen diegu finki bil daitezela alderdi eta sindikatu ezagunen inguruan, eta ez dezatela konfiantzarik izan berrikitan ageri eta egiaztagarriak ez diren alderdirik gabeko erakunde asanblearioetan. Horien bidez, txotxongiloak bezala erabiliak izan
|
daitezke
eta Euskadin Espainiako inperialismoaren asmoen egile inkontzienteak+.
|
|
|
Jende abertzale askoren mentalitatean, inplikatugabeko biktima errazen sakrifizioa ez zen zilegi, eta haren errepikatzeak finki jo zuen borroka armatuaren onartzea; haren arbuiatzeko eta estrategia osoa izorratzeko, ikus
|
daitezke
militar horiek ezagutzen zituztenen ihardespenak, kasuz kasu ikusiko dugunez.
|
|
|
Bukatzeko, gauzatugabeak izanik, larrigarri gisa erabil
|
daitezke
ekintza konkretuen epaiketan, baina ez diote aterik zabaltzen genozidio akusazioari.
|
|
|
ETAn gero izandako jarrera, alegia kritika independenteak (bereziki kritika publikoak) ez zuela lekurik jarrera iraultzailean, eta oharrak ez zirela haizu" ekarpen positiboak@ ekartzeko baizik eta bide ofizialetik barna eginak, hori guzti hori ez du Erakundeak asmatu. Tradizio marxista leninista autoritarioan erruz aurki
|
daitezke
horrelakoak, eta ETA ez bazuten inoiz marxista deklaratu ere, Erakundeko buruzagi batzuek hori bai hartu zuten leninismotik.
|
|
|
7 Bertsio horren azalpena eta ibilera ikus
|
daitezke
in Rui Pereira, Euskadi, a guerra desconhecida dos Bascos, gaztelerazko bertsioa, Txalaparta 2001 frantsesez, Gatuzain 2003 Pereirak ekartzen du bertsio hura dudarik gabeko egia balitz bezala: A Un mois plus tard, l= ETA affirma dans un communique que Monasterio etait victime de la police, et de toute evidence les forces policieres etaient responsables de cette mort. a
|
|
|
5 Zatiketaren xehetasun politiko eta ideologikoen berri eman dut liburu batean, Biolentzia politikoaren memoriak, Maiatz 2014 1978 arteko gertaerei buruz oraingo lanean emanen ez diren xehetasun ideologiko, politiko edo antolaketako anitz liburu horretan bila
|
daitezke
.
|
|
|
Eta denak ‘erailketa kriminalak’ Puntu. Zerrendak, askotan oso zabarrak, aurki
|
daitezke
nonahi.
|
|
|
Maria Anparo Arangoaren argazki batzuk ikus
|
daitezke
, ospitalean, guardia zibilek egin zizkioten torturaren seinaleak nabarmenki erakutsiz. Muñecas kapitaina izan omen zen erantzulea.78
|
|
|
ETAren parte hartzean bi elementu bereizi
|
daitezke
.
|
|
|
Komandoan izan omen zen krisi bat, bereziki urte bukaeran Zaragozako haurrak hil eta gero.9 Ez da egia osoa jakiterik, batez ere protagonisten diskrezioagatik. Hedabideetan eta handik eta hemendik aipatuak, horrela labur
|
daitezke
: Jon Parotek armak utzi nahi eta, barneko egituren zurruntasuna zela eta, Pakitori ezin erran; Filipe Saez 1988an komentura sartu; Erremundegi eta Gartzia, modu batez edo bestez ekintzetatik bereiz.10
|
|
|
Une horretatik aurrera, formak, erritmoak eta epeak egokitzeko prozesu batean parte hartuko dugu, eta, garapenaren arabera, su etena eta haustura uneak egon
|
daitezke
.
|
|
|
37 Zuzen, 1990/ 06 batekin, Gernikako bonbardaketa, Nafarroako terrore zuria gerla ostean edo Gladys Del Estal ere aipatzen dituena.39 Datu anitz ematen du gero, baina interpretazioak ezin
|
daitezke
beste iturriekin erkatu.
|
|
|
" Gure ustez, alternatiba horren puntuak argi eta garbi defenda
|
daitezke
herriaren aurrean, eta ez dago zertan ezkutatu".
|
|
|
Berriz ere aurkitzen gara ekintza batekin non, tamalez, inplikatugabeak hunkitzen baitziren huts informatibo baten ondorioz. Bestalde, komandoak informazioak egiaztatzeko egin lanaz duda handiak izan
|
daitezke
: behar bada, ez zen horrelakorik egin ere.
|
|
|
Indarkeriaren arazoa ikuspegi globaletik aztertu behar da, arrazoiak aztertuz eta errudunei herriak jasaten duen zapalkuntzaren erantzukizuna emanez. KAS alternatiba lortuz soilik has
|
daitezke
oinarriak jartzen Euskadiko herritarren bizitza benetan normalizatzeko, ETAren eta Espainiako botere errealaren arteko negoziazioaren bidez.
|
|
|
Alta, ezin
|
daitezke
informatzaileen motibazio indibidualak baztertu, batzuk ibilbide luzekoak.
|
|
|
Espainiako oligarkiak, euskal lurraldean, 20.000 kilometro karratu inguruko 25.000 soldaduko armada militar eta poliziala mantentzearen alferrikakoa uler dezala nahi dugu. Ziur egon
|
daitezke
gure armistizio aukeratik kanpoko edozein irtenbidek zailtasun estrategiko larriak eragingo dizkiela, eta arazo horiek Estatua eta Espainiako erregimen politiko osoa krisi itzulezin batean sar ditzaketela.
|
|
|
" Gorpuak, larriki kaltzinatuak, hankarik eta besorik gabe agertzen dira, eta balazuloak ikus
|
daitezke
enbor eta aurpegiko hainbat puntutan".
|
|
|
Baina borrokaren efikazia neurtuz, nahiz etsaia zanpatzeko, nahiz zapalkuntzarik gabeko gizarte berria sortzeko, armak bide eraginkor bakarra direla baieztatzea faltsua gertatzen ahal da: beste bide asko hauta
|
daitezke
, eta iraultza, preseski, bide ezberdin guztiak batzen dituen prozesua da. Baina iraultzarako edozein bide hautatzen duenak, zera jakin behar du:
|
|
|
Espainia NATOra sartzeko jarrera ikusten zen Gobernuan, eta oraino komunista eta ezkertiar marxisten eragina handia zen. Gogora
|
daitezke
Alfonso Sastre eta ‘Bakearen Aldeko nazioarteko erakundean’ zen euskal ‘Bakerako Batzordea’.
|