|
2004
|
|
|
Nik ez dakit zer, baina zerbait gertatzen zaie. Eta gero, badakizu, asko ibiltzen dira teilatuetatik eta hori ezin
|
daiteke
serioa izan. Esandakoa, ni ez naiz nor katuei buruz aritzeko, baina aukeran, nahiago dut behi izan.
|
|
|
Baina, jakina, ez izarrak zaintzeko, Antiaju Berdek ez dauka astronomo itxurarik. Pentsa ezazu, lagun, zer ikus
|
daiteke
ondo leiho altu horretatik?
|
|
|
—Ene lagun, pentsa ezazu apur bat —sartu zen orduan Setatsua— Non dago zure etxea? Non egon
|
daiteke
–
|
|
|
—Izan ere, Antiaju Berde izan
|
daiteke
nagusi berria.
|
|
2010
|
|
|
Konklusio garbia atera
|
daiteke
honetaz guztiaz. Gaur egun, bere garaian bezala, jarrera ustez unibertsalista duten komunitateetan ere oraindik erlijioak berebiziko indarra dauka.
|
|
|
komunitatea vs indibiduoa, eta perfekzionismoa vs antiperfekzionismoa. Bien arteko konbinazioaren ondorioz tipologia anitza atera
|
daiteke
. Komunitaristak eskuarki perfekzionistak dira, gizabanakoari bidea taldeak erakutsi behar diola uste baitute.
|
|
|
Mendebaldeko baloreen aldarrikapena egiten denean, irakurketa historiko interesatuak egin ohi dira, mendebaldeko balore humanistikoak udaberriko loreak bezalatsu berez sortu izan balira bezala. Historiari zorrotzago begiratuz gero, mendebaldeko aurrerapen moralak itsaso beltz sakonetik aterata eta Leviathanen aurka erdietsitakoak direla ondoriozta
|
daiteke
. Munstro horien artean hainbat doktrina filosofiko arrazionalista daude.
|
|
|
Aitzitik, eskubideak talde zapalketa zehatzen aurka sortu dira guztiak. Gizabanako beltza, homosexuala edo emakumea babestua senti
|
daiteke
giza eskubideei esker, ezaugarri arrazial edo sexual horiek dituelako, ez gizabanako abstraktua delako. Talde indartsuak besteen gainean egon direnean gizakia, talde bateko partaide den aldetik, sentitu izan da diskriminatua, ez banakoa den aldetik.
|
|
|
Hizkuntzalaritza Naturalistaren Eskolan sailka
|
daiteke
eta
|
|
|
Orduantxe piztu zitzaion argia: espezie berri bat eratu egin
|
daiteke
, noiz eta populazio bat bananduta gelditzen denean arbaso espeziearekiko, eta bakartuta beraz. Alegia, arbaso hegoamerikar batengandik edo sorturiko txori kolonizatzaileak hiru espezie bihurtu zirela, hiru irlatan isolatuta gelditzean.
|
|
|
Ezaugarri faboragarriek" aldeko" hautespena jasaten dutela esan ohi da, eta geroago eta ale gehiagok aurkeztuko dituzte populazio barruan. Egokitasun ebolutiboa handitu dezaketen ezaugarrien adibidea, kasurako, ugalkortasunaren emendioa izan
|
daiteke
. Aitzitik, hain onuragarria ez den edo deletereoa den alelo bat edukitzeak dakarren gaitasun ebolutibo makalak, azken batean, alelo hori urriago bihurtzea ondorioztatuko du, zeren eta, ezaugarri desegokiek" aurkako" hautespena jasaten baitute, eta, hortaz, populazio barruan geroago eta ale gutxiago egongo dira ezaugarri horrekin.
|
|
|
Hiru espedizio nagusi burutu zituen, milaka kilometrotakoak. Kilometrotan ez ezik, bestela ere neur
|
daiteke
ahalegina; ikusi Armand Daviden obituarioan zelan adierazi zuen Hiriart Urrutik 1900ean:
|
|
|
" Oso azpimarragarria den gertaera da hegazti talde jakin batzuk (eta behaketa hori beste animalia taldeetara heda
|
daiteke
) muga jakin batzuetan bilduta aurkitzen direla, eta bertan elkarren aldameneko hainbat espezie bizi dira, eta itxura osoz leku berberetan egiteko berberak betetzen dituzte; ostera, espezie horiek guztiz absenteak dira munduko beste gune batzuetan, non ederto bizi litezkeen, eta ez daude antzeko espezieez ordeztuta. Horrela, fasianidoen leinu oparo eta ikusgarria berrogei bat espeziez osotua da, denak elkarren oso antzekoak eta Tibeteko mendien inguruan banatuak, mundu osoko beste inon bizi ez direlarik.
|
|
|
Modu berean, hogeita hamar edo berrogei dira krateropodoen familiako txoriak, elkarren oso aldamenekoak eta Txinan eta inguruetan aurkitzen direnak, baina Europan ahaiderik ez dutenak. Gertaera hauetan eta beste askotan oinarrituta, pentsatu al
|
daiteke
, aldamenekoak baina bestelakoak diren espezieen kopuru hain handiak leku berberetan eta gaitasun eta antolakuntza berberekin ab origine kreatuak eta kokatuak izan direla munduko gainerako lekuak hutsik utzita. Ez litzateke arrazonagarriagoa izango, ba, onartzea ezen, behin eta animalia eta landareen tipo nagusiak lurrazalean agertu eta gero, Kreatzaileak gogokoen izan zuen erara zeina gizakiarentzat beti misterio bat izango baita zalantza gabe, oinarrizko tipo horiek aldaketa astitsuak jasan dituztela, arrazak, barietateak, espezieak, generoak... eratuz, zeintzuok jatorrizko guneetatik hurbil hedatzen segitu baitute?
|
|
|
Pasarte mamitsu hori Armand Davidek hiru biderrez argitaratu zuen aldaketa ñimiño batzuekin. Beraz, asumitu egin
|
daiteke
hein batean Armand Daviden pentsamendu biologikoa laburbildu zuela. Eta hein batean diogu zeren eliza katolikoaren orduko ortodoxiagatik ez baitzuen, beharbada, guztiz esplizitatu luze eta sakon, gogoan zerabilena.
|
|
|
Ados. Alabaina, galdetu egin
|
daiteke
Vinsonen jokabide glotozida horren arrazoia ea noraino zen profesatu zuen hizkuntzalaritza naturalistaren printzipioen ondorio berezkoa, guztiz akademikoa, edota parte hartze lotsabako hori zein neurritan hauspotu zuen bere ideologia frantses nazionalista errepublikazaleak.
|
|
|
Idazle emankorra, Laburuk besteak beste Origen y evolucion de la vida liburu mardula plazaratu zuen Bilbon 1923an, zeinean eboluzioaren kontra aritu baitzen, batez ere datu zitologikoetan oinarrituta. Bestetik, hizlari entzutetsu eta seduzitzailea omen zen, eta pilotalekuak eta antzokiak jendez gainezka egoten ziren haren ele ederraren indarra aditzeko; horixe ikus
|
daiteke
, esate baterako, Bilboko frontoian 1933an egindako mintzaldi baten argazkian. Dena dela, niri orain Iruñean 1926an eman zuen hitzaldi ziklo dibulgatiboa interesatzen zait, zeren Larreko mediku nafarrak argitaratu baitzuen hitzaldi horien kronika laburra Eskualduna astekari baionarrean.
|
|
|
Halandaze, esan egin
|
daiteke
gaur gaurkoz euskara ez dela harresi isolatzailea. Amurizaren poema eboluzionista horrek eta osteko historiak erakusten dutenez, ortodoxia berri batean murgilduta gaude dagoenekoz:
|
|
|
Amurizaren poema eboluzionista horrek eta osteko historiak erakusten dutenez, ortodoxia berri batean murgilduta gaude dagoenekoz: mundu osoa azaldu eta bizi
|
daiteke
euskaraz, tartean Darwinen ideia lanjerosoa ere. Azkenean Lotilandia atzean utzi dugu nonbait, eta txonbo egin dugu benetako munduan, Jean Etxepare medikuak behinola amestu bezala edo.
|
|
|
Esan gabe doa, idazki horiek seguruenez isil gordeka osotuko zituen, haizeak oso kontra jotzen baitzuen. Hortaz, euskaraz erredaktatuko zituela argudia
|
daiteke
, ezein arazo ekiditeko asmoz. Hipotesi sinesgarri hau gertaera erreala balitz, euskal itzulpen hori edota idazki ebolutibo horiek egiazki existitu balira, non bilatu, zein tiraderatan arakatu?
|
|
|
Ba, ogia egiteko labean. Nola izan
|
daiteke
hain hozbera Kanadan sortutako sonbreirua?" Bere umore mota hura asko gustatzen zitzaien adiskideei.
|
|
|
Erotzekoa baitzen, literalki, zorabioraino, ni egiten ari nintzena. Bihotzean eta buruan daukagun ideologiaren faboretan arrisku handiak hartzea miresteko moduko jokaera izan
|
daiteke
, nahiz eta eszeptikoak, edo errealistak, hitz handiek katastrofe handiak ekartzen dituztela argudiatu eta aukera horri ere uko egin; baina arrisku berberak buruaren eta bihotzaren aurka hartzea, horrek ez dauka edertasunaren zantzurik ere. Hori inauteri triste bateko pertsonaiaren patua besterik ez da.
|
|
|
Mary Annek esaten du adina dela, nerabezaro gorrian sartzen ari dela gure alaba zaharrena, eta horregatik jokatzen duela horrela. Egia izan
|
daiteke
, baina nik beste aukera batzuk ere ikusten ditut. Beldur naiz ez ote duen Lizek halako gogortasun bat ekarri odolean, Angelena eta nirea.
|
|
|
Eta orduan Davidi erakutsiko diot jotzen. Organista on bat izan
|
daiteke
." Nahiz eta bere hitz egiteko modua jasoagoa izan, sobratu aditza erabili zuen aurreratu ordez, Obabako nekazariek ohi bezala. " Baina oraindik ez didazu erantzunik eman, David.
|
|
|
" Eta bikiak? Jakin al
|
daiteke
non dabiltzan. Iluntzen ari dik!", ekin zion Adelak tonu berean.
|
|
|
Niri handiena eman zidan. " Inoiz berriro zita bat egiten badugu esan zuennor bere postal pusketarekin joan
|
daiteke
. Biak egokitzen badira, ondo, seinale gu garela." Pozik zegoela iruditzen zitzaidan, baina ez nengoen seguru.
|
|
|
North Cape aldean distira bat sumatu nuen orduan. " Egokia izan
|
daiteke
Helenen aitari irakurtzeko", esan nion. " Ea Helenek zer pentsatzen duen", esan zuen.
|
|
|
" Halaxe hasi zen nire ibilbidea 150 kilotarantz. Esan
|
daiteke
maitasun penengatik naizela gizen." Oroitzapena txanpon bat bezala hondoratu zitzaidan oroimenean.
|
|
|
Arreba bezalako pertsona heldu batentzat arrazoi nahikoa izan
|
daiteke
jendearen aurrean mespretxagarri agertu nahi ez izatea motibazioa bildu eta edateari errazago uzteko, gazte garaian baino dezente errazago ere.
|
|
|
Hala eta guztiz, asko kostatzen ari zaio mozkor fama ezabatzea eta esan
|
daiteke
oraindik ez duela lortu.
|
|
|
Egun finlandiarra bai horixe, lan asko egin arren orain dena gal
|
daiteke
, alperrik.
|
|
|
Ez dakit. Korporazio barruan egon al
|
daiteke
lanpostu aukera gehiagorik?
|
|
|
Robertok azaldutakoaren arabera" sehaskatxoa" ematen du kolunpio lapurrak eta barruan pertsona bakarra sar
|
daiteke
.
|
|
|
Benetan esaten dizut ez nabilela protagonismo bila. Zuk erabaki, niri bost, baina proposatzen ari naizen memoriatxo hori bataiatzen baldin badugu" xigu" hitz ditxosozkoaz, bertan egon
|
daiteke
nobedade polita biharko bilerarako. Ez da nire kontua, Ugarteri asko gustatzen zaio, lehengo egunean erakutsi zidan bezala.
|
|
|
Halere diseinu kutre kitx honek funtzionatzen du eta onar
|
daiteke
badaukala nolabaiteko cool ikutua. Jende asko zegoen afaltzen, batere jatetxe txikia ez den arren.
|
|
|
Lan kontu bat ageri zaigu eta luzatu egin
|
daiteke
gaurko arratsalde arte, gezurra esan behar izan nion.
|
|
|
Bizitzan" momentua" izan
|
daiteke
garrantzitsuagoa pertsona bera baino, maitemintzeari buruzko ameskeria erromantikoak kontrakoa dioen arren," pertsona" dela garrantzitsuena beti, norekin maitemintzen garen eta ez noiz edota zergatik.
|
|
|
Izan ere Robertoren esaldia muturrera eraman
|
daiteke
; norberaren askatasuna beti da ofentsa beste norbaitentzat.
|
|
|
Bai ta ez. Doan erabil
|
daiteke
, esanez gero zertarako behar duzun.
|
|
|
Esan
|
daiteke
larritu egin dela.
|
|
|
Hain zuzen, Irantzu, euskal rock ustez eta erradikala Euskal Herriak irauteaz aritu izan da urteotan, euskal izaerari zein euskarari eusteaz. Ze modernitate etor
|
daiteke
ikuspegi tradizionalista horretatik?
|
|
|
Gaurkoa ezin egun arruntagoa izan
|
daiteke
hiri honen bizimodu milenarioan, baina ez gurean. Handik hona goaz, kamera geldoan bezala eta sekulako karma onaz.
|
|
|
Kontuz baina, gure bizimoduak har dezakeen bide okerraren funtsa ere bertan ezkutatzen da eta guretzat benetan" hiltzaile" bilaka
|
daiteke
hor nonbait dagoen tramankulua, gizon emazte arrotzek asmaturiko mekanismo hidrauliko madarikatuak aurrea hartu baldin bazion Robertorenari.
|
|
|
Bai eta kitto; estratifikazio hau hamaika aldiz ikus
|
daiteke
errepikaturik Bizkaia eta Gipuzkoako haran estuetan, bai ala ez?
|
|
|
Landetako baso luzea aspergarri egin
|
daiteke
, baina Bordeleko lehen" banlieue" edo auzuneak ikusi genituenean beste mundu batean sentitu ginen.
|
|
|
Gainera, Itsaso nirekin ez dagoela erantzunda Irantzuren aurrean gezur txikia izan
|
daiteke
, baina alaba traizionatzen dut.
|
|
|
Han badaukate kolunpio txiki bat oso berezia; saskitxo bat bezalakoa da eta ume bakarra eser
|
daiteke
barruan. Apur bat bultzatuz gero saskitxoa erraz jartzen duzu biraka, baina harrituko zinateke ikusiko bazenu bultzada motel batez bere ardatzaren inguruan hartzen duen abiadura bizia.
|
|
|
Debekua ezarri arte oso zaila egiten zitzaigun zigarro bakoitza ongi identifikatzea, zorionez orain erraz antzeman
|
daiteke
zigarro itsusi gehienak egunez eta lantegietatik kanpo erretzen direla.
|
|
|
Orain zuzen jaitsi
|
daiteke
honaino, Iralabarritik etorrita.
|
|
|
Horrela sortu ziren hizkuntza erromanikoak iturri beretik datoz, baina desberdinak are ulertezinakdira elkarren artean. Beraz, esan
|
daiteke
Latina, desagertu baino gehiago, garatu egin zela era desberdinetan hiztunen ahotan, erromantzeak sortuz.
|
|
|
1083 urtean Iruñeko apezpiku izendatu zuten Pierre de Andouque frantsesak Leireko fraideekin auzi bat izan zuen. Aferako paperetan honako hau irakur
|
daiteke
(Latinetik itzulirik): "...
|
|
|
Hainbeste euskaldun ibiltzen ote zen merkatuan kontuan hartzeko modukoa izateraino? Bertako menditarrak izango zirela pentsa
|
daiteke
.
|
|
|
Bistan denez, bertan hildako arrantzaleen hilarriak dira. Hobekien kontserbatu denean hau irakur
|
daiteke
alde batetik eta bestetik:
|
|
|
Toponimian badira elementu batzuk maiz errepikatzen direnak; toki izenak ulertzen laguntzen dute: ere; horregatik toponimian aurki
|
daiteke
historiak atxiki ez duen pasarte baten oroitzapena, herri baten ahaztutako presentzia edo lurraldeko kultura suntsipenaren lekukotasuna.
|
|
|
• Al Tafalla batetik Tafalla izena etor
|
daiteke
, baina alderantzizko bidea ere ez da baztertzen, Tafalla izenetik Al Tfalla sortu izana, alegia. Ez omen dago garbi.
|
|
|
Ordu arte gizarte antolakuntza matriarkatu izaerako familia eta leinuan oinarritzen zela pentsa
|
daiteke
, batzarrea eta buruzagien kontseiluekin, nekazaritza eta abeltzaintzan oinarritutako ekonomia bizibide zelarik.
|
|
|
Atharratzen (Z) aurkitutako aldare honek kultura nahasketaren berri ematen du. Bertan FANO HERAUSCORRITSEHE SACRUM G (aius) VAL (erius) VALERIANUS irakur
|
daiteke
; esan nahi baita, Gaius Valerius Valerianus izenekoak Herauscorritsehe jainko sakratuari eskaini ziola aldarea. Idazkia Latinez dago baina, bistan denez, jainkoaren izenak euskal itxura nabarmena dauka (esanahia ezagutzen ez badugu ere).
|
|
|
Deiturak sortzeko era hau Herri osoan (Iparraldea barne, bistan da) zabaldurik egon zen XV XVI. mendea arte eta, iritzi arruntaren kontra, ez
|
daiteke
pentsa erdal kulturarenak edo erdaldunenak bakarrik zirenik, artxibategiek garbiki eta zabalki erakusten dutena: Ortiz de Latchalde (Uztaritze, 1256 urtekoa), Lopiz de Yriverry (Hiriberri, Garazi, 1249), Peritz de Guermieta (Donazaharre, 1393), Yniguez de Arostegui (Bermeo, 1456), Velez de Alzola (Elgoibar, 1452), Velaz de Guevara (Segura, 1340), Aznarez d’Essalecu (Barañain, 1196), Ceariz de Ylarraçu (Goñi, 1178), Albaroz d’Arroitta (Elorrio, 1013), Ericiz de Adoain (Adoain, 1057), Lopeitz d’Oyardo (Iruñea, 1267).
|
|
|
Galdera onak ditugu usu euskara jendeok. Erantzunetan asmatzen ote dugu beti, hori
|
daiteke
gaurko galdera. Bestela egitea ez ote da posible?
|
|
|
Laburbilduz, bizirik dagoen edozein hizkuntza Euskara barneetengabe aldatzen ari da eta bakarrik izen berarekin dei
|
daiteke
, baldin eta oinarrizko egiturak (sintaxia, morfologia eta hotsak) mantentzen badira. Hala ere, mintzaira bera ala bere ondorengoa den bereiztea guztiz arbitrarioa da.
|
|
|
Herri bat definitzeko mugarriztatzeko, alegianekez aurki
|
daiteke
irizpide zabalagorik, mintzaira bat ikastea denen esku baita printzipioz. Aldiz, leinu jakin baten ondorengoa edo" arraza" bateko izatea (herri askok bere burua definitzeko aukeratu zuten irizpidea) ez da guztien eskuragarri:
|
|
|
Horrela eman zioten izenburua prentsan berri bati, 1904an: " e' Se puede creer que un vasco sea extranjero en Pamplona?" (Sinets
|
daiteke
euskaldun bat atzerritarra izan dadila Iruñean?) eta baieztapenarekin segitzen zuen: " Parecera inverostmil, pero es cierto, desgraciadamente" (Sinesgaitza iduriko du, baina, zoritxarrez, egia da).
|
|
|
Lucca hirian sortu zen Nicolao Landuchio italiarrak Euskararen lehenengoetariko hiztegi bat prestatu zuen Araban 1562 urtean Dictionarium linguae cantabricae (Bocabularioa ezqueraz jaquiteco eta ezqueraz verba eguiteco). Hiztegiak 6.000 hitz inguru dauzka eta hiru berriemaile arabarren laguntza izan zuen osatzeko; adituen arabera, hitz urbano ugari dituenez, Gasteizen bildua izan
|
daiteke
.
|
|
|
Euskarak mugak al ditu? honetarako erabili
|
daiteke
eta beste gauza hartarako ez. Ez, ez dugu zuek bezala pentsatzen.
|
|
|
Z-koek alde egin dute Lota utzirik Urepeleko iraztorretara? Arrapostua Ladousse txostenean kausi
|
daiteke
(aholkulari edo ikuskatzaile gisa EKEren funtzionamenduko miaketa azkenik egin duena); baina ez arrangura, beti badira holako kontrolak, eta ondotik erraten zaie bikaina dela eta Z ri A k nahi dituen misio berriak dizkio ematen. Aldaera egin nahi ez bada, adin batetik goiti zaila da beti bideetan ibiltzea, egokitu behar.
|
|
|
Ondotik irakur
|
daiteke
gure kutxa elektronikoetan ibili den gutun baten zatia. Paper gabekoen aldeko ekintza batean euskararen erabiltzeagatik LH militantearen justifikapena da, eta bidenabar hemen gaindiko tirabiren lekukotasun argia.
|
|
|
Baikorrak diren hitz eta esapideak anexionatuz gu garen ezkertiar alter horientzako amu gisa baliatzeko. Nor
|
daiteke
art et essai sala baten kontra. Nork ez du uste kultura ez dela merkantzia?
|
|
|
Dassaryri Marechal nous voilb kantarazi zioten, orain Anne Etchegoyeni (haren diskoan Dassaryren errepertorio bertsua dela bistakoa da, berceuse basque eta holako) Marseillaise kantarazten diote Stade de France n. Hala beharrak manatua
|
daiteke
, baina lan horientzat ez da beste kantaririk Frantzian euskaldun eta beste indigenez aparte. Kasualitatea dea telebistako joko ments horietan beti euskalduna izatea?
|
|
|
Zuberoan denek dakitelarik zamalzaina zer den, normala dea sorkuntzan aritzea Baxenabarreko dantzari bat uxerra zer den ideiarik gabe? Ongi pasatzea gauza bat da, kokaina lerroa goza
|
daiteke
etxeko lanak ez eginik ere. Beste gauzen preziatzeko elementu batzuen jabe bagara hobe:
|
|
|
Baina uste dut, ideia horiek herrian barreiatuak eta aski erabiliak izanik ere, biziki jende guti badela paperean ezartzeko astia hartuko duena. Ez
|
daiteke
gure ujantxetan sasitik ateratzea liburua eskutan. Aitzin solasa behar izan du Axularrek desenkusatzeko.
|
|
|
Euskal dantzariek hip hop egin dezaten, gorputzendako, beraz beren dantzari gaitasunaren hazteko, beti on da, afrikar dantzak berdin. Baina hauen ariketa erakusketa ikuskizun dei
|
daiteke
–Pianistek konbokatzen gaituzte ikas ariketak eta gamak entzutera?
|
|
|
Haurren maitatzeko molde bat baino gehiago baita, ipuina konta
|
daiteke
haien lasaitzeko edo izuarazteko. Ipuin eta istorio hitzak oihartzun ezberdin hartzen baitu gure baitan.
|
|
|
—Sortzailearen indarra airean balego bezala —hizketan hasi eta abaila hartu zuen Ottok— Antzeko zerbait senti
|
daiteke
artelan batzuen aurrean: Fra Angelicoren Anuntziazioaren aurrean, esate baterako, zaila da horren atzean zerutikako inspirazioa ez sumatzea.
|
|
|
858. Sortzez gizakiak absolutuki berdinak direla esaten da, eta heriotzako orduan berriro berdintzen direla. Hain kontsolagarria ez bada ere, berdintsu esan
|
daiteke
alderantzizkoa: umeak ere bakoitza bere gisakoa direla, eta jaiotzeko momentuan den berdintasun absolutu bakarra adina dela.
|
|
|
926. Antonio Zavalaren liburuan biltzen direnetako Biba español eta O’Donnell’en tropa izeneko bertsoetako bosgarrena gogora
|
daiteke
:
|
|
|
965. Azpimarratu behar da bortxa sinbolikoa ez dela" espirituala" edo" ideologikoa" bakarrik. Bortxa fisikoa bezain benetakoa eta inportantea izan
|
daiteke
, eta eraginkorragoa ere bai. Adibidez, Kabiliako gizarte egitura sexista iraunkorretan edo Frantziako heziketa sistemaren bilakaeran konprobatzen denez.
|
|
|
Ez du Ernest Gellnerren tesi nagusia onartzen, nazioa nazionalismoak asmatu duela. Lloberaren ustez, nazioa nazionalismoa baino lehenago existitzen da, eta estatuaz aparte ere bizi
|
daiteke
. Gainera, benetako nazio estatuak salbuespen direla uste du, nazioa eta estatua bata bestea behar duen bikotea izan arren, bat etortzen ez direlako.
|
|
|
Baina Jugoslaviako gerla baino lehenago ere erabiltzen zen esaera. Adibidez, Piarres Aintziarten Biziaren bazterrean testuan irakur
|
daiteke
: " Entzuten da orain laster garbiketa" handia izanen dela," le grand netteyage", aitzindari zenbaitek dioteneaz fellagha guziak endurtuak bezala izanen direla:
|
|
|
1005. Gutxiengo hitza" gutxi direla" adierazteko erabil
|
daiteke
, zentzu kuantitatiboan. Baina autodeterminazioaren gaiarekin loturik, eta plebiszitua debekatzen den artean, zentzu kualitatiboa baizik ez du.
|
|
|
Ikuskizun bizitzat edo itxarongelatzat bezala, gure errealitate beste ikuspegitatik irudika
|
daiteke
, beste aspektu batzuk antzemateko. Mario Zubiagak saltoki erraldoitzat deskribatu du sistema politikoa:
|
|
|
Azkenean, Europan, gaur egungo hizkuntzekin zer egin planteatzen du Umberto Ecok. Zer egin
|
daiteke
Europa den espazio hain poliglotan elkar ulertzeko. Denek hizkuntza guziak ikastea ezinezkoa da, jakina.
|
|
|
1027. Hiztuna mintzo da hizkuntzaren bidez. Hala ere, osa
|
daiteke
hizkuntza maila abstraktuan beste ikuspegia hartuz. Ez dute motiborik gabe esan lengoaiaren filosofo batzuek, hizkuntza dela hiztunen bidez mintzatzen dena.
|
|
|
Naturala da bakoitzak bere zokoa bilatzea sef service erraldoi horretan. Nahi dena, hau da, dagoena aukera
|
daiteke
bertan, horixe da sistemak ematen duen askatasuna. Boterearen sisteman apartheid oso zehatzak egingo dira.
|
|
|
Labur azal
|
daiteke
zer gertatzen den Magrebeko kolonia ohietan. Ez dut esan nahi gure herri zuri, arrumi, zaharra beste neokolonia bat denik, baina agian gure hizkuntza eta literatura subordinazio egoeran mugitzen dira.
|
|
|
Hori, euskal literaturaren normalitate eta arrakastaren frogatzat har
|
daiteke
. Baina ez da falta hor kulturaren eta subkulturaren arteko botere erlazioa, euskal literaturaren autonomia faltaren adierazlea.
|
|
|
Literatura berez monologikoa da," erretorika" izatetik" erretolika" izatera pasatzeko arriskuan dago beti. Literatura kritikoa da, baina literatur kritikak ere ahantz dezake zergatik, zertarako eta zelan.1381 Komunikazioa da, baina oso erraz bihur
|
daiteke
inkomunikazioa.
|
|
|
Baina nola existitu
|
daiteke
euskal literatura zentzu kontsumista batean. Literatura errealitatea amaitzen den ertzean hasten da.
|
|
|
Bakarrik ibili diren gizakiek benetan bakarrik egon direnekbadakite ez dela hori gizabidea. Hala ere, hiririk populatuenean ere gerta
|
daiteke
bakarrik sentitzea eta, telebistari begira zapping egiteaz aspertu ondoren, kalera joatea, jakin gabe ondo zertara. Hipermerkatura sartu da, John McLaughlinen kliente tontoa bezala, eta liburu bat erosi du.
|
|
|
Giza komunikazioa orekatua izan
|
daiteke
, batak bestearen askatasuna onartuz gero. A eta E, desberdinak izanik ere, batak besteari hitz egiten utziz gero, erlazioa igualitarioa eta onuragarria izan daiteke.
|
|
|
Giza komunikazioa orekatua izan daiteke, batak bestearen askatasuna onartuz gero. A eta E, desberdinak izanik ere, batak besteari hitz egiten utziz gero, erlazioa igualitarioa eta onuragarria izan
|
daiteke
. Dialogoa bi monologo baino gehiago da.
|
|
|
Gerta
|
daiteke
Aren eta Eren arteko erlazioan, subjektu batek informazioa komunikatzea, baina ez onartzea bestearen erantzuna, desberdina delako. Desberdintasuna normala da, Ek beste ikuspegi bat eta bestelako zeresana izan dezake.
|
|
|
Gerta
|
daiteke
, halaber, inork beren beregi debekatu ez arren, Ek beregain hartua izatea Arekiko adostasuna. Ek bere burua ukatzeraino ametitzea boterea, eta Ak emandako mezua errepikatu besterik ez egitea.1382
|
|
|
Hiru erlazioetatik lehenengoa bakarrik da logikoa eta orekatua. Gizakiak berdin bat falta zaiola pentsa
|
daiteke
, baina desberdin bat behar du. Adiskidea, desberdina izaten da, desberdin izaten uzten zaio.
|
|
|
Orain ez da hori gertatuko, blusa horiko emakume horrek presoren baten erretratua hormatik erauziz defendituko du Espainia. Aurrerapentzat har
|
daiteke
, dena dela, boterearen esku gaiztoa selektiboagoa izatea.
|
|
|
Mapa ez da sekula zehatza, ez osoa, ez sinesgarria. Hala ere, maparekin legitima
|
daiteke
territorioen jabegoa.
|
|
|
Frantziak bere Makhzen a zabaldu ahala, frantziar militarren artean halako miresmen bat hasi zen sortzen, berberofilia moduko bat Adolphe Hanoteau kapitaina aipa
|
daiteke
hemenberbere horien askatasun, lan zentzu eta ausardia ederresten zuena eta, politikoki, tribuon bizimodu igoalitario eta demokratikoa. Berbereen ohiturek frantsesenen antz handiagoa zutela errepikatzen zen arabiarrenak baino, berbereak europarren jatorri berekoak zirela gogorarazten zen.827 Oso zabalduta zegoen, eta halaxe esaten zen, arabiarrak nomada zirela berez, ez zirela lurra maite izateko gauza eta, aberriarena sentimendu geografikoa denez gero, ezinezkoa zutela naziorik eraikitzea.
|
|
|
Eskoletan emeki hasi bada sartzen amazigera, are emekiago doa komunikabideetan. Urteak dira independentzia lortu zela, hala ere ezin esan
|
daiteke
amazigak Aljeriako mugen barruan eroso sentitzen direnik.
|
|
|
Konstituzioak, eliteen autismo edo" errealismo politikoz", endredo guzia saihestu eta Marokoko hizkuntza nazional eta ofizial bakarra" arabiera" dela proklamatzen duen arren, Marokon politika linguistikoa askotarikoa da, eta aldakorra ere izan
|
daiteke
. Casablanca hiri komertzialeko eta Rabat hiriburu politikoko hizkeran oinarritzen den arabiera koine edo eredua zabaldu egin da azken aldian.
|
|
|
Marokoar kultura ofizialean eta komunikabideetan, suertez agertzen bada, elementu zahar edo folklorikotzat baizik ez da oraindik. Ez amazigeraz, baizik eta beste hizkuntzetako literaturetan irakur
|
daiteke
amazigeen drama, mendialdeko umeek, amazigera besterik ez dakitela, arabierazko eskolara sartzean sufritzen dutena, Mohamed Xukriren Ogi hutsa nobelan leitu daitekeena esate baterako.
|
|
|
" Zer egin
|
daiteke
giza gogoa gorrotoaren eta suntsiduraren aldera hain erraz eror ez dadin?".
|