|
2004
|
|
|
Seme alabatasuna aurkaratzeko prozedurak iraun bitartean, auzitegiak neurri egokiak hartuko ditu, guraso gisa nor agertu eta horren ahalpean
|
dagoen
pertsona bera eta horren ondasunak babesteko.
|
|
|
4 Barnealdia agindu ebazpen berean adieraziko da, barneratuta
|
dagoen
pertsonaren zaintzaz arduratutako medikuek auzitegiari aldizka informazioa eman behar diotela neurria iraunarazteko beharrizanari buruz; horri kalterik egin gabe, auzitegiak beste txosten batzuk eska ditzake, egokitzat jotzen baditu.
|
|
|
1 Auzitegiak, norbait hil dela jakin, dakoaren aurrekorik, ondorengorik, ezkontiderik nahiz antzeko egitezko egoe eta, testamenturik ez agertzeaz gain, hilran
|
dagoen
pertsonarik edo laugarren gradurainoko albokorik agertu ezean, ofizioz hartuko ditu behar beharrezko neurriak, hildakoa lurperatzeko, hori beharrezkoa izanez gero, eta ostu nahiz ezkuta daitezkeen ondasunak, liburuak, paperak, postatrukea eta efektuak ziurtatzeko.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, horrelako tokietan inori ezer galdetu edo eskatu barik aukeratzen eta erosten ditugu elikagaiak. Autoa aparkatu, dendan sartu, karrotxoa produktuz bete, kutxan
|
dagoen
pertsona ezezagunari gure kreditu txartela eman eta inorekin hitz egin gabe bueltatzen gara autora. Era aseptiko, eroso eta antolatuan erosten dugu, baina baita modu bakartiagoan eta tristeagoan ere.
|
|
2006
|
|
|
2 atxilotuta edo preso
|
dagoen
pertsona orori, ulertzeko moduan eta berehala, informazioa emango zaio berari egozten zaizkion egitateei eta askatasunaz gabetzea eragin duten zioei buruz, bai eta hark dituen eskubideei bu ruz ere, bereziki:
|
|
2007
|
|
|
Gobernu agintariak, horren agenteek edo funtzionario publikoek berehala eman behar diote epaile eskudunari «Habeas Corpus» eskabidearen berri, eskabide hori egiten duenean askatasunaz gabetuta euren zainpean
|
dagoen
pertsonak.
|
|
|
Demanda jartzea legitimaturik ez
|
dagoen
pertsonak, edo behar bezala ordezkatuta ez dagoen pertsonak.
|
|
|
Demanda jartzea legitimaturik ez dagoen pertsonak, edo behar bezala ordezkatuta ez
|
dagoen
pertsonak.
|
|
|
4) Hierarkian gainetik
|
dagoen
pertsona, eta babes zein prebentzio jarduerak gauzatzeko izendatutako langilea edo, hala denean, prebentzio zerbitzua berehala informatzea, euren ustez, zentzuzko arrazoiak direla eta, langileen segurtasun eta osasunerako arriskua dakarren edozein egoeraz.
|
|
|
1 Alta izateko administrazio egintzaren bidez, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak jarduera bat hasi duen pertsonari edo antzeko egoera batean
|
dagoen
pertsonari aitortzen dio, jarduera edo egoera horren izaeraren arabera, Gizarte Segurantzaren bidezko araubidearen aplikazio esparruan izatea, kasuan kasuko eskubide eta betebeharrekin.
|
|
|
Egoki dena agintzea, hierarkian gorago
|
dagoen
pertsonarekin harremanetan jar ezin daitekeen langilea, bere segurtasunarentzat, beste langile batzuen segurtasunarentzat edo enpresatik kanpoko edonoren segurtasunarentzat arrisku larri eta hur hurrekoa dagoenean, arrisku horren ondorioak saihesteko egoeran izan dadin, langile horren ezaguerak eta beraren eskura jarritako baliabide teknikoak aintzat hartuta.
|
|
|
Lehenengo eta behin, atxilotuari berehala eta modu ulergarrian jakinarazi behar zaizkio bere eskubideak eta atxilotzearen arrazoiak. PKLren 520 artikuluak, konstituzio manua garatzen duen hoduen horrek, agindutakoaren arabera, atxilotuta
|
dagoen
pertsona orori adierazi behar zaio nork bere buruaren aurka adierazpenik ez egiteko eta nork bere burua errudun ez aitortzeko eskubidea, abokatua izendatzeko eta hori bertan egotea eskatzeko eskubidea, polizia eginbideetan epaileei egin beharreko adierazpen eginbideetan lagundu dezan eta atxilotu edo presoari egin beharreko nortasun azterketa guztietan esku har dezan, abokatuarekin isil gordean e... Berme horiek guztiak jurisprudentziak jaso ditu, bai Giza Eskubideen Europako Auzitegiak (1968ko ekainaren 27ko GEEAE. Neumeister kasua?; 1969ko azaroaren 10eko GEEAE. Stogmuller eta Maznetter?; 1971ko uztailaren 16ko GEEAE. Ringeisen kasua?; 1976ko ekainaren 8ko GEEAE. Engel kasua?; 1978ko urtarrilaren 18ko GEEAE. Irlanda Erresuma Batuaren aurka?; 1980ko azaroaren 6ko GEEAE. Guzzardi kasua?; 1984ko maiatzaren 22ko GEEAE. Van der Leer kasua?, 1989ko abenduaren 19ko GEEAE. Kamasinski kasua?, etab.), bai Espainiako Konstituzio Auzitegiak (maiatzaren 21eko 86/ 1996 KAE, atxilotzeko arrazoiak?; otsailaren 27ko 31/ 1996 KAE eta azaroaren 24ko 224/ 1998 KAE, atxilotzeko baldintzak?; urriaren 4ko 103/ 1985 KAE; urriaren 7ko 107/ 1985 KAE eta otsailaren 26ko 29/ 1996 KAE, nork bere burua errudun ez aitortzeko eskubidea eta atxilotuaren bermeak?; maiatzaren 25eko 74/ 1987 KAE, interpretatzailea izateko eskubidea?, etab.).
|
|
|
Epaile eskudunak izapideak egiteko betekizunak betetzen diren edo ez aztertuko du, eta Fiskaltzari entzun ondoren, auto bidez erabakiko du prozedura abiatzen duen edo eskaera ukatzen duen bidegabea delako. Prozedura abiatzea erabakitzen badu, atxilotua zaintzapean duen agintariari aginduko dio egitatea lehenbailehen epaileari adierazteko, eta baliteke epailea askatasunaz gabetuta
|
dagoen
pertsona non egon eta leku horretara joatea. Epaileak ukitutako alderdiei entzungo die (askatasunaz gabetutako pertsonari, bere abokatuari, fiskalari, atxilotzea edo barneratzea agindu duten agintariei eta atxilotua zaintzapean duten agintariei), eta hasiera emateko autoa eman eta hogeita lau orduko epean, bidezkoa den ebazpena emango du auto ziodunaren bidez. Ebazpen horretan, eginbideak artxibatzea adostu daiteke, askatasun gabetzea zuzenbidearen araberakoa dela adieraziz, edo bestela, neurri hauetakoren bat ezar daiteke:
|
|
|
Kontzeptu hori Espainiako kasuari aplikatuz, bi estradizio mota aipa ditzakegu: batetik, estradizio aktiboa (Espainiako estatuak Espainiatik kanpo
|
dagoen
pertsonaren bat erreklamatzen duenean Espainian delitua egin duelako) eta, bestetik, estradizio pasiboa (beste estatu batek Espainiari eskatzen dio delitu bat egiteagatik estatu hartan erreklamatu edo kondenatutako pertsona bat, orain Espainian dagoena, atxilotzeko eta bidaltzeko). EKren 13.3 artikuluan estradizio pasiboaren araubide juridikoari aipamen egiten zaio.
|
|
|
Errefuxiatuen Estatutua 1951ko uztailaren 28ko Genevako Konbentzioan eta gai berari buruzko 1967ko urtarrilaren 31ko New Yorkeko Protokoloan araututa dago (Espainia 1978an atxiki zitzaien horiei). Hau da, asilo eskubidea du arraza, erlijioa, naziotasuna eta iritzi politikoa dela bide edo gizarte talde jakin bateko kide izateagatik pertsegitua izateko beldur oinarriduna izanda bere naziotasuneko herritik kanpo
|
dagoen
pertsonak, herri horretako babespean jarri ezin denak edo jarri nahi ez duenak, beldur hori dela eta; edo, naziotasunik izan gabe («aberrigabeen» kasua da) eta ohiko egoitza izandako herritik kanpo egonda, bertara joan ezin duenak edo joan nahi ez duenak, beldur hori dela eta.
|
|
2008
|
|
|
Lehenengoetan, legegileak kargapean jarri nahi duen pertsonak benetan ordaintzen du tributua, bestela esanda, pertsona horrek ezin du legez medeatu beste pertsona baten kontura herri erakundeari ordaindu diona. Zeharkako zerga metodoetan, ordaindutakoa berreskuratzeko ahalmenak ematen dizkio tributu arauak zergaren subjektu pasiboari inorengandik, hain zuzen ere, harreman juridiko tributarioetatik at
|
dagoen
pertsonarengandik berreskuratzeko ahalmenak. Esangura horretan, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga zuzeneko zerga metodoen adibidea da; eta alkohola edo tabakoaren kontsumoa kargatzen duen zerga zeharkako zerga metodoen erakusgarria da.
|
|
|
Legearen ikuspegitik, zergaduna da zerga egitatea gauzatzeagatik Herri Ogasunari begira behartuta
|
dagoen
pertsona. Azken finean, zerga egitatea gauzatzen duen pertsona da zergaduna.
|
|
|
Horretarako, posta ziurtatua erabiltzen da, hartu izanaren adierazpena duena. Postariak likidazio hartzaileari eman behar dio jakinarazpena edo, bestela, egoitza fiskalean
|
dagoen
pertsonari edo auzokoen nahiz jabeen erkidegoko langileari; azken kasu horretan, postariak bere libretan jaso behar du pertsona hori nor den. Interesatuak edo horren ordezkariak jakinarazpena ez badu hartu nahi, ulertuko da jakinarazpena ondo egin dela.
|
|
2011
|
|
|
3 Tutoretzapean
|
dagoen
pertsona hiltzen denean.
|
|
|
Dohaintzak onar ditzake horretarako bereziki ezgaituta ez
|
dagoen
pertsona orok.
|
|
|
Absente
|
dagoen
pertsonaren izenean edozein eskubide erreklamatu ahal izateko, nahitaez frogatu behar da pertsona hori bizirik zegoela, bera bizirik egotea beharrezkoa zenean, halako eskubidea eskuratzeko.
|
|
2012
|
|
|
Erruztatuaren mesedetan auzi kriminalean eroskeria denean, eta eroskeria egin duena erruztatuaren ezkontidea edo antzeko maitasun harremanen bidez erruztatuarekin era iraunkorrean lotuta
|
dagoen
pertsona bada, edota erruztatuaren odol nahiz adopzio bidezko aurrekoa, ondorengoa edo neba arreba bada, edota gradu berberetan erruztatuaren ezkontza bidezko ahaidea bada, orduan, eroskeria egin duen horri sei hilabetetik urtebete arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio.
|
|
|
...ik hamabi arteko desgaikuntza erabatekoa ere, norbaiti sexu harremanak eskatuz gero, baldin eta agintari edo funtzionario horrek ebazpena edo txostena eman behar badu edota bere nagusiari kontsulta helarazi behar badio uzi jakin batzuei buruz, eta uzi horiek eskaera jaso duen pertsonarenak badira edo beraren ezkontidearenak, edota antzeko maitasun harremanen bidez berarekin era iraunkorrean lotuta
|
dagoen
pertsonarenak, edota horren odol nahiz adopzio bidezko aurreko, ondorengo nahiz neba arrebarenak, edota gradu berberetan horren ezkontza bidezko ahaide direnenak.
|
|
|
3 Zigor berberak ezarriko dira, sexu harremanak eskatzen zaizkienean haren zaintzapean
|
dagoen
pertsonaren odol nahiz adopzio bidezko aurreko, ondorengo, neba, arreba edo gradu bereko ezkontza ahaideei. Zigor horiek ezarriko dira, halaber, sexu harremanak eskatzen zaizkionean haren zaintzapean dagoen pertsonaren ezkontideari edo zaintzapeko horrekin antzeko maitasun harremanen bidez egonkor loturik dagoen pertsonari.
|
|
|
3 Zigor berberak ezarriko dira, sexu harremanak eskatzen zaizkienean haren zaintzapean dagoen pertsonaren odol nahiz adopzio bidezko aurreko, ondorengo, neba, arreba edo gradu bereko ezkontza ahaideei. Zigor horiek ezarriko dira, halaber, sexu harremanak eskatzen zaizkionean haren zaintzapean
|
dagoen
pertsonaren ezkontideari edo zaintzapeko horrekin antzeko maitasun harremanen bidez egonkor loturik dagoen pertsonari.
|
|
|
3 Zigor berberak ezarriko dira, sexu harremanak eskatzen zaizkienean haren zaintzapean dagoen pertsonaren odol nahiz adopzio bidezko aurreko, ondorengo, neba, arreba edo gradu bereko ezkontza ahaideei. Zigor horiek ezarriko dira, halaber, sexu harremanak eskatzen zaizkionean haren zaintzapean dagoen pertsonaren ezkontideari edo zaintzapeko horrekin antzeko maitasun harremanen bidez egonkor loturik
|
dagoen
pertsonari.
|
|
|
Estaltzaileei dagozkien zigorretatik salbuetsita daude euren ezkontidea edo antzeko maitasun harremanen bidez era iraunkorrean eurekin lotuta
|
dagoen
pertsona, odol nahiz adopzio bidezko aurreko, ondorengo zein neba arrebak, edota gradu berberetan ezkontza bidezko ahaide direnak estaltzen dituztenak; horiek guztiak salbuetsita daude, 451 artikuluko 1 zenbakian daudenak izan ezik.
|
|
|
1 Norbaitek ez badu sorosten babesik gabe eta arrisku nabari eta larrian
|
dagoen
pertsona, eta pertsona hori sorosteak arriskurik ez badakar berarentzat, ezta besteentzat ere, orduan, horri hiru hilabetetik hamabi arteko isun zigorra ezarriko zaio.
|