|
2010
|
|
|
Gaiaz zerbait ikasi duen orok badaki hizkuntzaren gizarteerabileran gertatzen diren zenbait ohitura aldaketa finkatzeko, ezarpen aldi luzeak, behartzeko hainbat neurri eta hedabide andana behar izaten direla, biztanleriaren lekualdaketa garrantzitsuekin batera. kolore gehiegi egoteak adierazten du gaixorik dagoela hizkuntza. duela soilik bi edo hiru belaunaldira arteko egoera hizkuntza continuum bat bazen, azken aldian ordezkapena indartsu sartu da. ...hizkuntza utzi zuelako, printzatu egin da lurralde euskalduna. nafarroaren ipar mendebaldean eta gipuzkoaren barnealdean, gehiengoak euskalduna izaten jarraitzen du, baina urolaren goiibilguak, debabarrenak eta ibaizabal arroak ziriarena egiten dute, eta isolatuta uzten dituzte gehiengoa euskalduna duten beste ingurune batzuk, hala nola bizkaiko itsasertza eta arratia bailara. esan beharrik ere ez
|
dago
une horretan gehiengoa euskalduna zuten eskualdeak landa eremukoak zirela eta, beraz, biztanleria txikiena zutenak. euskararen ezagutza maila handia edo dezentekoa zuten eskualdeetan, bigarren edo hirugarren belaunaldiak ziren euskaldunenak. gainera, hiriburua eskualdeko batez bestekoaren azpitik ageri zen beti, eta gune erdaratzaile gisa jarduten zuen. egoera hori biribiltzeko, ez zen inolako be... 2.650.000 pertsonako biztanleriatik 490.000 pertsona izango lirateke euskaldunak, gutxi gorabehera biztanleria osoaren %18, 5 begi bistakoa zen zer arrisku zetorkion gainera euskarari, eta ez dakienak edo ulertu nahi ez duenak, aski du ikustea zer bilakaera izan zuen garai hartan euskara baino erabiliagoa zen bretoierak, handik aurrera. gertaera horren aurrean, eaeko agintari politikoek euskararen erabileraren normalizazioaren oinarrizko legea onartu zuten 1982an. hizkuntza desagertzeko bideari buelta emateko aukera bakarra zen. horrenbestez, rlS bati aurre egiten zion munduko lehen lurraldeetako bilakatu zen, bere burua hizkuntza gutxitu baten erabilerei buruzko lege batez hornitzean, jada 1977an Quebecen (kanada) 101 legeak markatutako ildoari jarraituz. nafarroari dagokionez, jada aipatu dugu 1986ra arte ez zela hasi datu demolinguistikoak biltzen. horregatik, mapan ageri diren datuak bost urte geroagokoak dira, nahiz eta badirudien 1981eko koloreak oso antzekoak izango zirela. nafarroaren atzerapen demolinguistikoa legearen eremura ere hedatzen da; izan ere, ez zen halako legerik onartu, harik eta 1986an bertan euskararen Foru lege polemikoa onartu zen arte. lege horren bidez, hizkuntza gutxitu bat ofiziala soilik zati batean zuen lehen autonomia erkidego bilakatu zen nafarroa.
|
|
2012
|
|
|
“pertsona bakartia izatearen fama duzu”. Cortazarren begiratua infinituan iltzaturik
|
dago
une horretan, eta erantzun aurretik irribarre triste bat marrazten du bere aurpegi bizardunak. “Bai, ados nago”, erantzuten du, “tristezia apur bat ematen dit aitortzeak, baina hala da”.
|
|
2018
|
|
|
Bestetik, eta ezezagunekiko harremanei dagokienez, belarriprest txapa pertsonak darama eta ez espazioak. Beraz, hizkuntzaren erabilera ez
|
dago
une horretan espazio horretan dagoen langilearen mende (adb. ‘hemen euskaraz egiten da’ edo antzekoak ikusten diren denda eta bulegoetan, batzuetan euskaraz hitz egiten da segun eta nor dagoen).
|
|
2020
|
|
|
Ertzaintzak aukeratu du zer hiritar pasa daitekeen zebra bidetik; batzuk nahita aritu dira trafikoa moteltzen. Plentzia eta Urduliz artean metro zerbitzua etenda
|
dago
une horretan, baita Euskotrenen zerbitzua ere Zumaia eta Berriz artean. Bilbon sartzea oso zaila da ordurako; Enekuriko sarrera erabat kolapsaturik dago.
|
|
|
Tailer askok pertsiana jaitsita dute oraindik. Piketerik ez
|
dago
une horretan, eta trafikoa badabil. Hegoaldera joanda, Lizarrako sarrerako Eroski itxita dago irekita egoten den orduan.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaria heldu denean bere azken hamar segundoetara eta publikoa hasten denean berarekin kantatzen... hor sortzen den kolektibotasuna neurozientzia da. Pentsamendu konexio bat
|
dago
une horretan. Batzuetan, konexio horretan hitzak hartzen duen indarra gehiegizkoa dela ere esan genezake.
|
|
2023
|
|
|
X poetari onartzen zaion denbora da, Y poetak bere bertsoa kantatzen duen bitartean; bertso batek 42 segundo irauten du batez beste. Inprobisatzailea radar moduan
|
dago
une horretan; denbora hori nahikoa da bertsoa prestatzeko, errimen aurkitzeko mekaniketatik abiatuz, EVCk [19] (E Voce di U Cumune, 1986, 92 0r.) eta beste lan batzuek [20] seinalatzen duten bezala, edo chjam’è rispondi etako anadiplosi oso arruntetan ageri den bezala.
|