|
2001
|
|
|
Orduan, LUR taldeari hurbildu nintzaionean (Gabriel Aresti, Ramon Saizarbitoria, Ibon Sarasola, Xabier Kintana...), ez zitzaidan
|
burutik
ere pasatu emakumea izatea oztopo izan zitekeenik. Uste nuen nire euskararekiko ezjakintasuna zelaoztopoa; eta hori konpontzen saiatu nintzen, Ibon maisu nuela.
|
|
2002
|
|
|
Eta, aldi berean, zeinen irrigarri sentitu nintzen! Pentsatzerakoan, batez ere,
|
burutik
ere pasatu zitzaidala momenturen batean, huraxe izan zitekeela ene bizitzako obrarik onena eta ederrena: ene artelana.
|
|
|
Eta hemen nire kasua aipatuko dut, etxetik hurbilena dudalako. Ez zait inoiz ere
|
burutik
ere pasatu holako esaldiak gaitzestea, eta noizbehinka erabili izan ditut. Egia esateko:
|
|
|
Euskarak ez zuen lekurik. Ez zuen lekurik jantziak saltzen zituzten denda garestietan, eta ez
|
burutik
ere pasatu gero Maria Cristinan edo Hotel du Palais bezalako batean euskaraz mintzo zintezkeenik. Ez eta esne ahulaz hautsitako kafe ezdeus baten eskatzeko edo komunak non zeuden galdegiteko orduan ere.
|
|
|
Mentxuri ez zitzaion
|
burutik
ere pasa laguntza eskaintzea, moja ikastetxearen garaitik erabat utziak baitzeuzkan horrelako langintzak. Laguntzaren beharrizanik ere ez zuten beste biek, eta kontenplazio hutsaren plazerean aritu zen bere burmuineko zoko nagienak erabat iratzarri arte.
|
|
2004
|
|
|
Azken aldian Signora Mariak ez duenez ezertarako erabiltzen kotxea, ba mutilak ere ez du kolpe zorririk jotzen egun osoan, eta hortxe dago, aldatseko azken farolaren ondoan, bakarrik berbetan. Tira, berak dio ari dela berbetan, eta
|
burutik
ere ez pasatzeko lapurtzearen ideia gero, ze harrikada bat botako dizu bestela bekoki erdira, eta harritzar bat hartzen du bide ertzetik, bromatan ez dabilela erakusteko.
|
|
2009
|
|
|
–Eta aurretik abisatzea? , ez zaik
|
burutik
ere pasa, artaburua, esan nahi nion, Txaberrek motxila lurrean utziz eta forru polarra kenduz egoerak atzera bueltarik ez zeukala argi utzi zidanean.
|
|
|
Eta hara:
|
burutik
ere pasatu zitzaidan egunen batean Afrikako sabanara joan dudala, sekulakoa izan behar baitu pieza horietako bat ehizatzea: lehoi bat edo tigre bat?
|
|
|
–eta, isilune labur baten ondotik arnasa hartzen zuela, jarraitu zuen?: Eskerrak bere garaian neure neurriko konfesorea aurkitu nuela, auskalo bestela, emakume bat baino gehiago aurkitu baitut kontu horrekin nerbioetatik eta
|
burutik
ere jota! Gaitzari izena ere jarri zioten:
|
|
|
Errepideko merkantzien garraioak Barne Produktu Gordinari egiten dion ekarpena %3 da EAEn eta %4 Nafarroan. Haatik, sortzen dugun aberastasun hori ez dute inbertitzen ezta herri hau zeharkatzen dituzten milaka garraiolarientzat oinarrizko zerbitzuak prestatzeko ere; azpiegitura berriak eraikitzen dituztenean ez zaie
|
burutik
ere pasatzen garraiolariek arriskurik gabe ibilgailua aparkatzeko tokia behar dugula, eta duintasunez atseden hartzeko, lo egiteko, jateko edo garbitzeko zerbitzuak behar ditugula. Gauza txiki horietan ere ez da inbertitzen guk sortutako aberastasuna.
|
|
|
Minik gabe jokatu nahi zuela baino ez zidan esan, jokatzen berriz ere gozatu. Orduan, puntan lehiatzearena ez zitzaion
|
burutik
ere pasatzen?.
|
|
|
Burlatakoak aitortu zuenez, ez zitzaion
|
burutik
ere pasatu arriskatzearen aukera. –Zeure burua engaina dezakezu, proban ez, baina partidan kolpea bortitz askatuko duzula pentsatzen.
|
|
|
Eta hara:
|
burutik
ere pasatu zitzaidan egunen batean Afrikako sabanara joan dudala, sekulakoa izan behar baitu pieza horietako bat ehizatzea: lehoi bat edo tigre bat...
|
|
|
–eta, isilune labur baten ondotik arnasa hartzen zuela, jarraitu zuen–: Eskerrak bere garaian neure neurriko konfesorea aurkitu nuela, auskalo bestela, emakume bat baino gehiago aurkitu baitut kontu horrekin nerbioetatik eta
|
burutik
ere jota! Gaitzari izena ere jarri zioten:
|
|
2010
|
|
|
sutan nengoen: hain sutan, non
|
burutik
ere pasatu baitzitzaidan etxetik orduantxe alde egitea, Madrilera edo edonora, baina, irrikaren oldarrarekin batera, Bibiren hitzak zetozkidan burura, hitz eman ez nion, bada, lagundu egingo niola Teofilo Mariari aurre egiten, farmazialariarekin bizi zuèn abentura zela-eta!?, etxean gelditzera behartzen nindutenak?
|
|
|
–Ni ez naiz inoiz maiteminduko, Gabino!?; ahalik eta azkarren erreakzionatu nahi izan nuen?
|
burutik
ere pasatu zitzaidan zuk emandako argudioari aurre egiteko moduko argudioa: –Badago Jainko bat, Damaso:
|
|
|
sutan nengoen: hain sutan, non
|
burutik
ere pasatu baitzitzaidan etxetik orduantxe alde egitea, Madrilera edo edonora, baina, irrikaren oldarrarekin batera, Bibiren hitzak zetozkidan burura —hitz eman ez nion, bada, lagundu egingo niola Teofilo Mariari aurre egiten, farmazialariarekin bizi zuèn abentura zela-eta! —, etxean gelditzera behartzen nindutenak...
|
|
|
Jainkorik balego, jakina"; burdinazko eskularruz emandako muturreko batek ez zidan kalte handiagorik egingo!; oraindik ere primeran oroitzen dut zure pausoz pausoko arrazoibidea, baita eten puntuek markatutako etenaldi hura ere —Jainkoa bera ere bai... —, segundo pare batekoa, harik eta aurrera egin zenuen arte, Jainkoari buruzko zalantza jaurtitzen zenidala, ukotik gehiago zuena zalantzatik baino, azken hiru hitz haiek —Jainkorik balego, jakina— halako keinu axolagabe batez lagundu baitzenituen; zuk ez zenidan ukoa hitzez adierazi, zehatz mehatz ez bederen, baina keinuak ematen zion hitzari, honi falta zitzaiòn zehaztasuna; zuk ez zenuen, beraz, Jainkoagan sinesten, eta aurkikuntza hura izugarria egin zitzaidan, toki abegikor batetik abegitasunik gabeko morturik mortuenera eraman banindute bezala, bat batean eraman ere; hotzak nengoen, ondorioz —mortua lautada zuri zabal bat zen, izotzak hartua—, hotzak eta nora ezean, hain egin zitzaizkidan gogorrak zure hitzak...; baina zuk ez zenuen artean bukatu, antza, eta are hotzago gelditu nintzen istant batzuk geroago, belarrietan ere min egin zidatèn hitzak entzun nituenean: " Ni ez naiz inoiz maiteminduko, Gabino!"; ahalik eta azkarren erreakzionatu nahi izan nuen...
|
burutik
ere pasatu zitzaidan zuk emandako argudioari aurre egiteko moduko argudioa: " Badago Jainko bat, Damaso:
|
|
2011
|
|
|
Goiko solairuetan zuzien eta linterna batzuen argiak alde batetik bestera mugitzen ziren urduri, ipurtargiek udako gaugiro gozoan egin ohi duten antzera. Anna eta Fran ateraino ailegatu, eta harrituta geratu ziren, atzeko irteera hartan zaindaririk ez zegoela ikustean; ezbairik gabe, sektako kideek gutxietsi egin zituzten atxilotuak, eta
|
burutik
ere ez zitzaien pasatu ihesaren aukera. Ateaz bestaldean zubi bat zegoen, baso ilun batean amaitzen zena, eta zubiaren azpian, ur hesia, izotzak hartuta erabat.
|
|
|
Gu, bost euskaldunok, saloiko izkina batean geunden zutik, geure artean hizketan, hanburgesak jaten, freskagarriak edaten, eta begiratzen jendeak zer egiten zuen. Inoiz
|
burutik
ere ez zaigu pasatu (niri behintzat seguru ezetz) frantses batengana joan eta dantza eske aritzea. Eta geure artean dantzan hastea, beno, aukera hori inork ez du segundo bakar batean ere aintzat hartu.
|
|
|
Baina, bale, arrazoi duk, ziurrenik beste bat aukeratuko nikek. Izan ere, Harkaitz Canoren narrazioagatik ez balitz, hire galderari erantzuterakoan ez zitzaidakean
|
burutik
ere pasako abesti hori.
|
|
2012
|
|
|
Laborantzan aritzeko ahula izanagatik, indarra atera zuen bere baitatik ofizio baten jabe egiteko mutikoak. Indarrak atera zituen bere
|
burutik
ere? «Je ne parlerai pas en basque» izkiriatzera behartua izan baitzen?
|
|
|
Mendian edo pareta luzeetan behetik zabaltzen dituzun bideak ekipatzean, askoz ere gehiago baloratzen zaituzte, eta nork egin duen gogorarazten da. Kirol eskaladako eskalatzaileei askotan
|
burutik
ere ez zaie pasatzen nork zabaldu duen bidea eta nondik atera diren erabiltzen dituzten seguru horiek», adierazi du Maizek. Ez dituzte baloratzen, baina ez hori bakarrik; askotan, gainera, kritikatu ere egiten dituzte:
|
|
2013
|
|
|
Atzelaria zen, «baina kolpea falta zitzaidan. Txarra nintzen, eta profesionaletara jauzi egitea
|
burutik
ere ez zitzaidan pasatu». Pozik ibili zen pilotan egindako hamar hamabi urteetan:
|
|
|
Tonto batekin ez ezkondu behintzat gero!?. Ez aitari ez amari ez baitzitzaien
|
burutik
ere pasatzen beren alabetako bat familiako enpresa zuzentzen egon zitekeenik, ezta alabei ere: beste kontu bat zen idazkari gisa lan egitea, horregatik bidaltzen baitzituzten gurasoek, arratsaldero ordu pare batez, goizetik gozo denda batean egiten zuten lan?, herriko akademia batera, kontabilitate pixka bat eta idazmakinaz idazten ikas zezaten.
|
|
|
Tonto batekin ez ezkondu behintzat gero!". Ez aitari ez amari ez baitzitzaien
|
burutik
ere pasatzen beren alabetako bat familiako enpresa zuzentzen egon zitekeenik, ezta alabei ere: beste kontu bat zen idazkari gisa lan egitea, horregatik bidaltzen baitzituzten gurasoek, arratsaldero ordu pare batez –goizetik gozo denda batean egiten zuten lan–, herriko akademia batera, kontabilitate pixka bat eta idazmakinaz idazten ikas zezaten.
|
|
2015
|
|
|
1 Jesus izan bedi berorrekin. Nire jakinduria ez da hainbesteraino iristen,
|
burutik
ere ez baitzitzaidan igaro berorrek orain, bart, eman duen, ezetza?. Askoz ere handiagoa izan zen berorrena, moja gaixo honen pena eragozteko asmoan, egiaz, egun nekagarria igaro baitzuen, eta ez zen egun bakarra izan, asko baizik.
|
|
|
Beste sufrimendu bat behar genuen oraindik, iraganekoen erremediorako! Ez nuke nahi berorren aitatasunari
|
burutik
ere pasa dakion halakorik.
|
|
2016
|
|
|
Nafarroa eurena zen. Eta ez zitzaien
|
burutik
ere pasatzen inoren aurrean kontu eman zutenik. Zehazten zaila den une batean urrunegi iritsi ziren arte.
|
|
2017
|
|
|
Gurera etorriz, begira dezagun inguruan. Inori ez zaio
|
burutik
ere pasatuko lehendakaria, arartekoa, futbol taldeko presidenteak, bankuko zuzendaria edo atezaina, epaileak... beren lanpostuetara hel daitezkeenik erdaraz mintzatu gabe; jakin behar dute, ofiziala baita. Aldiz, edozein lanpostutan egon daiteke Eus karaz jakin gabe, mintzo koofiziala izan arren (Bizkaian, Araban, Gipuzkoan eta Nafarroa Garaiko eskualde batean, behintzat); beraz, bi ofizialtasun mota daude hemen:
|
|
|
Bertan, partea eta osotasuna elkarri loturik, Euskararen egoera gure egoera argitzen laguntzea da, benetan non gauden ikustea, nora jo jakiteko. Inori ez zaio
|
burutik
ere pasatzen fisika kuantikoaz aritzea, adibidez, gaiari buruzko inolako ezagutzarik gabe, iritzi soilak erabiliz. Elebitasunaz eta hizkuntzen egoeraz, aldiz, edozein mintzo da eta nornahi omen da aditua.
|
|
2018
|
|
|
lehengo baten, Bilboko multinazional baten lanean ari den lehengusinak kontatu zigun, enpresako lunch edo antzeko oturuntza batean nagusiak esandakoa, nonbait gin tonic pare bat hartuta: itxuraz, azken hiletan murrizketa ugari egon arren eta lankide batzuk kaleratu, lehengusina botatzea
|
burutik
ere ez zitzaien pasa... EGA daukalako.
|
|
|
Espazio zabalagora, bai, baina zertarako? Lagunek jarri didaten objekzioa neure
|
burutik
ere pasatua da, noski: zirkunstantziek tunelaldi luze batera behartzen banaute, nola eutsi behar diot ito gabe, edo oxigenoaren urritze progresiboak burmuina lesionatu gabe?
|
|
|
–Hankamotza naiz, eta
|
burutik
ere motza naiz. Hankak elbarrituta dauzkat, baina burua ere elbarrituta eduki bide dut.
|
|
|
Bitxia da umearen logika. Orain, nonbait deabru edo mamuren bat dagoela jakinez gero, kontrako bidera joko nuke azkar asko, eta
|
burutik
ere ez litzaidake pasako hari aurka egitea, are gutxiago akabatzen saiatzea. Baina orduan, gurasoen eta herrikideen aurrean, eta, batez ere, neure buruaren aurrean, heroiaren moduan agertzeko gogo ezkutua gordetzen nuen nire baitan.
|
|
|
Eta han zegoen, herensugearen kobazuloaren aurrean, zer egin ez zekiela. Egia esateko,
|
burutik
ere ez zitzaion pasatu haraino ailegatuko zenik, eta horrexegatik ez zeukan inolako planik. Kaleko liskarrak zirela-eta, han ezin zitekeen luze geratu; sartu edo ospitalera itzuli:
|
|
2019
|
|
|
Edurneri
|
burutik
ere ez zitzaion pasa aukera hori, baina entzun bezain azkar baietz erabaki zuen, hori egin zezaketela.
|
|
2020
|
|
|
Inork ez du inoiz Lord Howe edo Ontong Jaba, honela ere deitzen baita, bisitatzen. Thomas Kook Sonek ez du munduko zoko hartarako txartelik saltzen, eta turisten
|
burutik
ere ez da pasatzen. Misiolari zuri batek ere ez du hura hankaz zapaldu.
|
|
|
Agentziatik irten zirenetik txoferrak ez zuen telefono deirik egin ezta mezurik bidali eta! Antza, Jurdanen ezezko erantzun baten posibilitatea ez zitzaion
|
burutik
ere pasa Egurrolari.
|
|
|
" Galera hartan derrigorrez arraunlari," Buena boya", legez itsasoratu nindutenean,
|
burutik
ere ez zitzaidan pasatuko urteen puruz itsasoarekin adiskidetuko nintzenik. Kenduta Antwerpen egin nituen hiru urteak eta Oñatin egindako laurak, urtero hiru bat bider zeharkatu dut gure Kantauria, Atlantiar ozeanoan zehar Ipar Itsasoraino iristeko.
|
|
2021
|
|
|
Txakur jabeek halako beste txakur bat ere izan zuten, eta, arazoak izan zituztenez, bat kendu zuten, eta honako hau utzi. Txakurra ezagutzen nuen, eta sekula ez zitzaidan
|
burutik
ere pasako beregana hurbiltzea.
|
|
|
Atzera begira jarrita, konturatzen naiz ustekabean harrapatu gaituela denak. Martxoaren 10ean ez zitzaigun
|
burutik
ere pasatzen etxean ia hiru hilabete emango genituela. Guztia itxita egongo zelako iragarpenik ere ez horoskopo egileen artean.
|
|
|
Andre eta gizon libreak ez garen arren, libreago izaten has gaitezke, libertatearen hizkuntza erabil dezakegu. Literatura egiteko harresiak kendu behar ditugu,
|
burutik
ere bai; bihotzetik arantzak aterata idatzi behar dugu, esan gura duguna eta oraindik esaten ez dakiguna esateko modua sortu behar dugu, erdaretan ezezagunak garenean euskaraz lagunak gara, lagunekin batera egin behar duguna da euskara bigundu eta, zorte pixka batekin, gu geu ere bigundu egingo gara, euskararekin batera.
|
|
|
–Baina, laburbilduz, batzuk besteekin truka daitezke –esan zuen Hélènek. Paul alde batera utzi zuen– Norbait benetan maite dugunean ez zait iruditzen
|
burutik
ere pasatu ahal zaigunik beste inor maite izatea.
|
|
|
Geureganatzen erraza den ezagutza iruditzen zaigu, edonoren eskura dagoena. Ez zaigu
|
burutik
ere pasatzen gure artean analfabetoak badirela, Hanna bezala.
|
|
|
Batzuetan bakarrik ez geratzeko eta baztertuta ez sentitzeko lotzen zinen. Zure lagun guztiak mutil laguna (neska laguna izatea
|
burutik
ere ez zitzaigun pasatzen) izaten hasiak ziren eta norberak ez zuen atzean geratu nahi. Baietz esaten zenuen konbentzimendu gutxirekin.
|
|
2022
|
|
|
Urteak eman zituen amak pintza hura ikusi gabe, harik eta bere
|
burutik
ere aienatu zen arte, sekula existitu ez balitz bezala.
|
|
2023
|
|
|
Une hartan, hamabost urterekin, ez zitzaidan
|
burutik
ere pasa idatzita zeuden Lucíaren hitzetatik bat ere zalantzan jartzea. Elkarrizketa hura guztia egia zen, Lucíaren hitzak zirelako.
|
|
|
Baita bere
|
burutik
ere.
|