|
2002
|
|
|
Horregatik, psikologoarenera joatea kontrolatu edo konpondu ezindako
|
buruko
arazo larriak dituela aitortzearen pareko da oraindik askorentzat.
|
|
2003
|
|
|
Funtsezko ezberdintasuna honako hau da: mediku psikiatrak nerbio sistema eta giza burmuina sakonki ezagutzen ditu ikuspuntu biologikotik eta biokimikotik eta, horrenbestez, tratamendu farmakologikoak abian jar ditzake; psikologook, berriz, ez gara medikuak eta
|
buruko
arazoak konpontzeko balio ere duten teknika psikologikoekin egiten dugu lan.
|
|
2005
|
|
|
Hala, Lamatak zehaztu du gaixotasun horiek beste edozein patologia bezala tratatzen direla, eta gaixotasun horiek dituzten pertsonek, tratamendu egokiarekin, bizitza guztiz normala dutela, gizarteratze eta laneratze mailari eutsiz. Lau pertsonatik bati eragiten dio Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) datuen arabera, lau pertsonatik batek
|
buruko
arazoren bat izan dezake bizitzan zehar. Gehienetan, nahaste arinak eta iragankorrak izaten dira.
|
|
2008
|
|
|
|
buruko
arazoen
|
|
|
Sarrien gertatzen diren alterazioen ezaugarriak ikusita, familiako medikuaren laguntzak nahikoa izan zuen
|
buruko
arazo arruntenak eta arinenak kontrolatzeko.
|
|
|
Halere, ESEMeD/ MEDEA azterketaren arabera azterketak trastorno hauek Europako hainbat herrialdetan duten eragina eta nola tratatzen diren aztertzen du
|
buruko
arazoren bat dutelako lehen mailako arreta zerbitzuetan laguntza eskatzen duten pertsonen proportzioa Espainian, (%17) Belgika edo Danimarka moduko beste herrialde batzuetakoa baino askoz txikiagoa da, horietan familia medikuek atenditzen dituzten pazienteen ia erdiak buru osasunarekin lotutako Gaixotasunen Nazioarteko Sailkapenean ezarritako irizpideak betetzen du.
|
|
|
Ezaugarri horiek elkartuta agertzen direnean, adina edozein dela,
|
buruko
arazoren bat egon daitekeela esan nahi du.
|
|
|
Osasun eta Kontsumo Ministerioak, «Estrategia en Salud Mental del Sistema Nacional de Salud» izeneko txostenean, onartzen du datu gutxi dagoela Espainian
|
buruko
arazoek dakarten lanaren gainean.
|
|
|
Hainbat azterlanaren arabera,
|
buruko
arazoak dituzten pazienteek beste guztiek baino kontsulta portzentaia askoz handiagoa dute.
|
|
|
Osasun Inkesta Nazionalak dio 16 urtetik gorako biztanleen %21, 3k
|
buruko
arazoak izateko arriskua duela.
|
|
2009
|
|
|
Oroitzen naiz gure izeba Felik
|
buruko
arazoak zituzten gazte batzuk zaintzen zituela. Donostiatik Irunera trenez bueltatzen ziren.
|
|
|
obesitatea, sabeleko gantza, jarduera fisikorik eza eta kaloria gehiegi hartzea. 2 motako diabetesaren pronostikoaren eta bilakaeraren ezaugarria da konplikazioak etengabe hazten direla, eta, ondorioz, nabarmen handitzen dela gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua, gaixotasun baskular periferikoa (bihotzetik urrunen dauden odol hodietako buxadura), giltzurrun gaixotasuna eta begietako, neurologiako eta
|
buruko
arazo asko. Nahiz eta pertsona gehienek uste duten gaixotasun horren arrisku handiena gluzemia aldatzea dela, 2 motako diabetikoen %65etik %80ra gaixotasun kardiobaskularren ondorioz hiltzen da.
|
|
|
Beraz, argazkilaritza terapia gisa erabili dut. Pertsona hori oso gertu daukat, baina, era berean, barruan daukana nahiko urrun dago, gai sakona delako,
|
buruko
arazo bat delako.
|
|
2010
|
|
|
Emakumeen sexu disfuntzioak eta eiakulatze goiztiarra 1994tik gaixotasun psikiatrikotzat klasifikatuta dauzka buruko eritasunen bibliatzat jotzen den DSM eskuliburuan(
|
buruko
arazoen eskuliburu estatistikoa). 1950eko hamarkadan sortu zutenean, DSMk 60 eritasun zekartzan zerrendan.
|
|
|
Ondoren aurkezten dizkizuegun panpinak ere gaixo daude,
|
buruko
arazoak dituzte.
|
|
|
L. Gorputzeko eritasun bakoitza
|
buruko
arazo batetik sortzen ote da?
|
|
2012
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Gaur egungo alkohol kontsumoak esan nahi du, Azterketa Taldearen arabera,
|
buruko
arazoak, ugalketa arazoak, gaixotasun kardiobaskularrak, suiziinak eta muskulu eskeletikoak, ugalketa trastornoak, aurreko kaltearen eta luze eta nahasiaren ondoriozko gaixotasun kardiobaskularrak, ugalketa trastornoak, gaixotasun kardiobaskularrak, biriketako gaixotasunak, biriketako gaixotasunak eta muskuluak, gaixotasun kardiobaskularrak, biriketako gaixotasunak, gaixotasun kardiobaskularrak, ... Duela gutxi Europan izandako adostasun batek dioenez, «130 gaixotasun kategoria baino gehiago ditu alkoholak».
|
|
|
Zergatik ez zenion esan
|
buruko
arazoak dauzkazula?
|
|
2013
|
|
|
«Orain zailagoa da bizar luzeak dituzten pertsonak aurkitzea, higienerik gabeak, ezerezez betetako gurdiak arrastatzen dituztenak eta edozein gizarte zerbitzuren berririk ez dutenak», nabarmendu du Enrique Richardek, ‘Con cartones por la calle’ liburuaren egilea eta Arrels Fundació enpresako boluntarioa. Esan duenez, maiz, «adinekoak ziren, alkoholismo maila handia zuten, eta, segur aski,
|
buruko
arazoak zituzten», aldatu egin da profil hori. Etxerik gabeko pertsonen artean, pertsona migratzaileen gorakada nabaritu da, eta horiek txatarra bilatzen dute edukiontzietan Gaur egun, etxerik gabeko pertsonak gazteagoak dira, «laguntza medikoa eta soziala jasotzeko dituzten eskubideak ezagutzen dituzte eta nora jo behar duten beren janari eta ostatu beharrak asetzeko», adierazi du Richardek.
|
|
|
Auzi judizialen bat izan eta
|
buruko
arazo larriak dituzten pertsonak hartuko dituen unitate psikiatriko legala inauguratu dute gaur Aita Mennin. Halako pertsonak hartuko dituen Espainiar mailako lehen zentroa da eta nahiz eta gaur inauguratu, martxan dago jada.
|
|
|
Martxan jarritako unitate berri hau, Aita Menni ospitaleko izkina batean dago kokatua. Bertan, auzi judiazialak izan eta
|
buruko
arazo handiak dituzte gaixoak izango dira. Izan ere, orain arte, pertsona hauek kartzelan jarraitzen zuten, baina euren arazoa dela eta unitate psikiatriko batean egotea hobe izango litzake eta behar hori erantzuteko asmoz sortu dute unitate berri hau.
|
|
2014
|
|
|
Ginekologiako eta andrologiako espezialistek alderdi fisikotik azter ditzakete arazo horiek. Hala ere, lehenengo kausa
|
buruko
arazoren bat denean, psikologoa edo sexologoa izango da askotan jarraibide egokiak ematen dituena arazoa konpontzeko.
|
|
|
Cascantekoak zituen, bi alaben aita zen eta emaztea Garraldakoa zuen (Ahezkoa). Bazuen urte bat pasa ebakuntza egina zakotela buruan, orduan iduri zuen sendatua zela bainan duela hilabete pare bat hasia zen
|
buruko
arazoekin, eta azkenean ezin izan du gaitza gainditu.
|
|
2016
|
|
|
Eta bigarrenak Garapen fisiko osoagoa izan zuen, baina
|
buruko
arazo pilo bat zituen bere garapenean.
|
|
|
25 urtez petikakoetan langabezia %40koa da. Adituek diote hemendik 10 urteren
|
buruko
arazo larriak sortu daitezkeela langile gazte eskasaren ondorioz.
|
|
2017
|
|
|
Errusiako Poliziak, ordea, zalantzan jarri du erasotzailea jihadista bat denik: « 1994an Surguten jaiotako herritarra da, eta
|
buruko
arazoak ditu».Alemanian, berriz, bi adingabe siriar atxilotu dituzte, pertsona bat labankadaz hil ostean. Antza, liskar bat izan zen.
|
|
|
Maila fisikoan ere aldaketak eragiten ditu gorputzeko tenperaturan, bihotz maiztasuna areagotu egiten da, kortisol gehiago jariatzen da (estresaren hormona deritzona) eta gluzemia mailak handitzen dira (odoleko azukrea). Gainera, orain dela gutxi egindako ikerketa baten arabera, nahikoa lo egiten ez dutenek gaixotasun fisikoak eta
|
buruko
arazoak izateko aukera handiagoa dute. 5 Ez babestu eguzkitik Komunitatean parte hartzea eta beste pertsona batzuen konpainiaz gozatzeak zoriontasuna hurbiltzen du Larruazal beltzarantzeko azala modan dago, baina ondorio arriskutsuak izan ditzake.
|
|
2018
|
|
|
Monica, zure mutilak
|
buruko
arazoak ditu, e?
|
|
2020
|
|
|
Norbere
|
buruko
arazoekin nahikoa ez, eta besteekiko harremana ere tentuz kudeatu behar.
|
|
|
Baina ikusten dio logika:
|
buruko
arazoak dituen jendea nolabait ere kutsatuta dago eta arriskutsua izan daiteke. Erakusmahaiaren atzeko emakumeari eraso egiten ez badiote bulkada bortitz kontrolaezin batek eraginda, bota diezaiokete nolabaiteko mikrobioren bat arnasan, eta osasungarriak ez diren gogoetak eragin iraganean izan dituen harreman hutsegin guztien inguruan.
|
|
|
hau kalean dago, atea zabalik beti, mundu guztia igarotzen da hemendik. Asko dira lagun premian dauden herritarrak,
|
buruko
arazoak dituztenak, badago halako bezeria, gabezia afektiboak edo sozialak betetzen dituena herriko taberna eta dendetako igurtziari esker. Bisitan etortzen dira, hemen badute euren tokia.
|
|
2021
|
|
|
Argi dago pobreziak, prekaritateak eta premia oinarrizkoenak ezin asetzeak eragiten duen segurtasun ezak
|
buruko
arazoak garatzeko aukerak handitzen dituela. Osasun mentala zaintzeko bizi baldintza duinak bermatu behar dira, babes sozialeko neurriekin.
|
|
|
Pinedo: Eta
|
buruko
arazoak gaitz oso larriekin lotzea, baina arazo psikologiko arinak dira gehiengoa, eta soluzio erraza izan dezakete.
|
|
|
Auzi saioaren amaieran aurkeztutako idatzian jasotzen denez, prentsa eta adierazpen askatasuna urratzea egozten dio defentsak AEBetako justiziari. Horrez gain, ohartarazi dute bere burua Ekuadorren enbaxadan itxi zuenetik
|
buruko
arazoak dituela ekintzaileak, joera suizidak tartean, eta nabarmendu dute AEBetara estraditatu eta han bakartuko balute haren osasun egoerak okerrera egingo lukeela. «Erruduntzat joko balute, Coloradoko segurtasun handiko espetxera bidaliko lukete, eta han bakartuta igaroko luke eguneko zatirik handiena», salatu dute Assangeren abokatuek.
|
|
|
Halaber, ustez buru nahasmenduak dituztenak. «Gero eta sintoma sozial gehiago interpretatzen dira
|
buruko
arazo bat balira bezala, eta, bistan dena, farmazia industriak beti aurkituko du molde bat molekularen edo erremedioaren bidez erantzuteko, nahiz eta menturaz biziko nekezia edo nahasmendu bat baizik ez izan, sinpleki».
|
|
|
Baina aterpea ez da herritarrek duten arazo bakarra: erupzioaren eraginez, gero eta jende gehiagok
|
buruko
arazoak ditu, eta badira bizitzeko gogoa bera ere galdu dutenak, irtenbiderik ikusten ez dutelako. Bideoa albistearen barruan.>>
|
|
|
Atariaren sortzailea Belmarsh espetxean dago preso 2019an Erresuma Batuko Poliziak Ekuadorren Londresko enbaxadan atxilotu zuenetik, Suedian haren aurka jarritako sexu abusu salaketekin lotuta salaketak bertan behera geratu ziren gerora. Haren gertukoek salatu dute enbaxadan eta espetxean igaro duen denborak
|
buruko
arazoak eragin dizkiola. Haren estradizioari buruzko auzi saioan, medikuek esan zuten Assangek Aspergerren sindromearen sintomak zituela eta espetxean jarraitzeak bere buruaz beste egitera bultza zezakeela.
|
|
|
Elkarteak 1985 urtetik dihardu
|
buruko
arazoak dituzten pertsonak gizarteratzeko eta komunitatean barneratzen laguntzeko lanetan, eta gizarte, lan nahiz osasun arloetan kalitatezko zerbitzuak aldarrikatzen dituzte, buruko osasun arazo larriak dituzten pertsonen eta senideen bizi kalitatea hobetzen laguntzeko.
|
|
|
Bere heldutasunera iristen ari da. Aldaketa garaiak, berekin dakarren jario emozionalarekin, areagotu egiten ditu beti
|
buruko
arazoak. Ezin dut esan zer gertatuko den.
|
|
|
Amaz, berriz, hitz gutxi, baina maitekorrak haiek ere; azpilduratan gordeka ibili gabe azaltzen zidan bere kezka: gure amak,
|
buruko
arazoaz aparte, badu beste zerbait barrua jaten diona; edo, agian, arazo biak bata besteari loturik daude. Hitz horietatik anaien berri ematera pasatzen zen.
|
|
2022
|
|
|
Horrek guztiak muturreko egoerara eraman gaitu, osasun mentalaren hondamendira. Espainiako Droga Menpekotasunaren aurkako Laguntza Fundazioaren arabera, estatuko 15 eta 29 urte bitarteko bi milioi gaztek (%30)
|
buruko
arazoak izan dituzte azken urtean. Osasun Sistema Nazionalaren Osasun Mentaleko Estrategiak dio tratamendua behar duten pertsonen erdiek baino gehiagok ez dutela jasotzen, eta ehuneko esanguratsu batek ez duela egokia jasotzen.
|
|
|
Afalondoan galdetu egin nion Atanaseri Eulogioz, zer nolako ohiturak zituen. Gizon hark
|
buruko
arazoak izateaz aparte, onkotea eta lasaia zen eta bazekien zertan zen. Berak zioenez Eulogio ez zen problematikoa.
|
|
|
Arta iraunkorra bermatzen ez bada gaixoek krisiak usu izateko arriskua dagoela oroitarazi du Canok, eta gaitzak «kroniko bihurtzeko» bidea izaten dela hori. Patologia «dualeko» arazoak ere agertzen dira sarri nerabezaroan, mendekotasunen ondorioz larriagotutako
|
buruko
arazoak; horiek saiheste aldera ere, babes neurri denak indartu behar dira.
|
|
|
Ez dago, beraz, buruko patologietara bakarrik bideratuta. Baina sarritan erabiltzen da
|
buruko
arazoak daudenean, ezta?
|
|
|
Egun, baliabide horretan ari diren ikasleen erdiek batez beste
|
buruko
arazoren bat dute. Salbuespenezko hautu bat izaten saiatzen gara, eta inklusiboa izatea beti; alegia, haur edo nerabe horrek erreferentziazkoa duen ikastetxearekin harremana izatea bultzatzen da, joan etorri ugari egitea etxetik eskolara.
|
|
|
Eta hezkuntzakoak ere bai. Interbentzio intentsiboren bat behar duten ikasleak hartzen ditugu horietan, eta guztiek dute
|
buruko
arazo larriren bat.
|
|
|
Egia da pandemiak inpaktu handia eragin diela pertsona ahulei, hala nola haur eta gazteei, bakarrik dauden adinekoei,
|
buruko
arazoak dituztenei, migratzaileei, talde gutxituei, langabeei, zailtasun ekonomikoak dituztenei, indarkeriaren biktima diren emakumeei eta, oro har, oso egoera txarretan dauden pertsonei. Kolektibo hauek intentsitate handiagoko gizarte eta osasun laguntzak dituzte.
|
|
|
Gizarteko aldagaiek eragina izan dute horretan. Adinekoen egoitzez, adinkeriaz, umeak zaintzeko orduan lana eta familia bateratzeko egon diren zailtasunez, konfinamenduak modu gogor eta estuan ulertzeak gizarteko eragile kalteberenei eragin dizkien arazoez, pandemiaren ondorioz areagotu diren
|
buruko
arazoez, ekonomian izurriak izan dituen ondorioez... Horiez guztiez ere hitz egin behar izan da, eta beste askori buruz, eta hor begirada zoliz jardutea oso garrantzitsua izan da.
|
|
2023
|
|
|
1532ko ekainaren 23an gutuna idatzi zio Luterok Nicolas Amsdorf i. Esaten zion ez ziola idatzi,
|
buruko
arazoengatik, baina haren otoitzei esker hobeto zegoela; pena ematen ziola Amsdorf gaixo egon zela entzuteak; ez zekiela zer aterako zen gai erlijiosoei buruzko printzeen eta Enperadorearen negoziaketetatik. Aita Santuak eta Frantziako erregeak turkoen kontrako borrokarako laguntza ukatzen zutela.
|
|
|
Amatasun baimen luzeagoak
|
buruko
arazoak izateko arriskua murriztu dezake amengan, hala nola erditze ondoko depresioa, berriki egindako azterketa baten arabera.
|
|
|
Haur eta nerabeen osasun mentala asko okertu da azken urteotan, eta pediatrek, psikiatrek eta psikologoek baliabide gehiago eskatzen dituzte hura artatzeko. Pandemiaren aurretik, haurren% 10ek eta nerabeen% 20k
|
buruko
arazoak zituen. Gaur egun, nabaria da izugarri handitu direla adin horietako antsietatea, depresioa, TDAHren diagnostikoak (arreta faltak eta hiperaktibitateak eragindako arazoak) eta elikadura jokabidearen nahasteak (EJN), baita autolesioak eta suizidak ere.
|
|
|
Are gehiago, ohiko probak maiztasun negatiboarekin ateratzen direnez, azkenean, pazientea psikiatria unitateetara bideratzen da, somatizazioa dela pentsatzen duenean. Zoritxarrez, gaixoak ez du hobera egiten eta, gainera, berresten du ez duela
|
buruko
arazorik, hala da.
|
|
|
Adibidez, bi milioi espainiarrek baino gehiagok depresioa jasan dute eta lau milioi inguruk antsietate arazoak dituzte; edo helduen osasun mentaleko arazoen erdiak 14 urte baino lehen hasten dira. Halaber, 10 eta 19 urte bitarteko gazteen ia% 21ek
|
buruko
arazoak dituzte (Europako batez bestekoa baino bost puntu gehiago), eta pertsonen% 8k eta% 16k depresioa izango dute bizitzan zehar. «Depresioa eta antsietatea dira Espainiako buru nahaste ohikoenak».
|