|
2003
|
|
|
Enpresaglobalizazioaren egitasmoak Indiako biztanleen bizimodua hausten duen bitartean, neurri handiko pribatizazioek eta lan merkatuko" erreformek" bere lur eta lanpostuetatik kanporatzen dute jendea. Pobretutako ehunka nekazarik bere
|
buruaz
beste egiten dute pestizidak hartuz. Herrialde osotik heltzen dira gosez hildakoei buruzko berriak.
|
|
2004
|
|
|
Platonen mendebaldeko filosofiari, gure institutu eta unibertsitateetan irakasten denari, lurperatuta izateko unea heldu zaio edo, nahiago bada, hilda eta bere gorpua benetan usteldu arte edozein areka galduan uzteko unea. Eta ez horrenbeste zientziak eta teknikak hil dutelako, bere
|
buruaz
beste egin duelako baizik.
|
|
2009
|
|
|
zein da ikuslea? Guy Debordek, espektakuluaren kultura ondoen eta zorrotzen aztertu zuenak, bere
|
buruaz
beste egin zuen. Azken ikusle ernea suizidatu egin zen.
|
|
2010
|
|
|
4 Ustekabeko eta berriak diren arriskuak, besteak beste: nork bere burua zauritzera bultzatzen duten webguneak, bere
|
buruaz
beste egitera bultzatzen dutenak, drogei buruzkoak, apustuetarakoak eta komertzialki arriskutsuak direnak (patrozinioak, publizitate birala, datu pertsonalen erabilera desegokia, GPS bilaketa).
|
|
|
Polis sistemaren desagerpenarekin batera, bi fenomeno berri sortzen dira, alegia hiri-gune handien osatzea eta kosmopolitismoaren sentimendua, hurrengo mendeetan mundu ikuskera berria baldintzatuko duten fenomeno garrantzitsuak. Garai helenistikoaren amaiera 30 urtean kokatzen da, Augusto enperadoreak Kleopatraren ejertzitoak menperatu ondoren Egiptoko erreginak bere
|
buruaz
beste egiten duenean.
|
|
|
Izan ere, Seneka Neron enperadorearen maisu eta laguntzaile izan zen, Arrianok (Epiktetoren dizipulu eta editorea izan zenak) goi mailako karguak bete zituen Trajanoren eta Adrianoren administraritzetan, eta Marko Aurelio bera, aldi berean, Erromako enperadorea eta filosofo estoiko handia izan zen. Baina horren ondoan, Klaudio, Neron, Vespasiano eta Domiziano enperadoreen garaian filosofoak, eta filosofo estoikoak ere, behin baino gehiagotan erbesteratuak izan ziren, eta Senekak
|
buruaz
beste egin behar izan zuen Neronek aginduta. Boteretik gertu egotearen gorabeherak, hain zuzen ere.
|
|
|
Epikteto herrena zen, eta horren inguruan bertsio desberdinak jaso dira, alegia Epafroditaren torturen ondorioa (Zelso), gaixotasun baten ondorioa (Sinplizio) eta erreumatismoaren ondorioa (Suida) zela. Epafrodita Neron enperadorearen idazkaria izan zen, eta badirudi Neroni
|
buruaz
beste egiten lagundu ziola. Hori dela eta, Domiziano enperadoreak lehendabizi erbesteratu eta gero (95 urte inguruan) erail zuen.
|
|
2012
|
|
|
Nouveau roman eta surrealistak ziren idazleengan eragin nabarmena utzi zuen. Baina bere
|
buruaz
beste egiteko ziurtasun osoa bilatu zuen. Leonardo Sciasciak idatzi zuen bere biografia.
|
|
2015
|
|
|
Benjaminengan pausatzea merezi du: " victrix causa diis placuit, sed victa Catoni" (bere
|
buruaz
beste egin du azkenean Benjaminek ere).
|
|
2020
|
|
|
138, 139, 142). Azkenean Miren hil egiten da eta Leturiak bere
|
buruaz
beste egiten du. Txillardegi ETAren sortzaileetakoa zen eta hasierako bere intelektual ezagunena; Azurmendirentzat euskal pentsalari hurbilenetakoa izan zen.
|
|
|
Bere heriotzatik. 1974an, bere
|
buruaz
beste egin zuen. Baina hori ez zen izan bere azken poema.
|
|
|
Ohiko galdera dugu ikastetxeetako filosofia saioetan. Heriotzaren gaia, filosofiaren historian begiratu zaion ikuspegi guztietatik, ezinegon hori sortzen dutenetako bat da; are gehiago, norberaren heriotza bilatzea, hau da, nork bere
|
buruaz
beste egitea hizpide dugunean. Baina," bizi osoan bizitzen ikasten ari gara eta bizitzen ikastea hiltzen ikastea da.
|
|
|
Askatasunaren auzia da, hain zuzen, galderen artean errepikatzen denetariko bat: bere
|
buruaz
beste egiten duenak askatasunez egiten du. Askea da bere bizitzarekin amaitzen duena?
|
|
|
Zalantzan jartzen da pertsona askeak ote diren bere
|
buruaz
beste egitea erabakitzen dutenak. Bere buruaz beste egiten duen pertsonaren jokabidea, askotan, eromenarekin edo nahasmendu psikologikoekin lotzen da, depresioarekin edota bestelako portaera arazo kontrolaezinekin, gaixotasun fisiko sendaezinen fase terminalarekin, une kritiko batekin...
|
|
|
Zalantzan jartzen da pertsona askeak ote diren bere buruaz beste egitea erabakitzen dutenak. Bere
|
buruaz
beste egiten duen pertsonaren jokabidea, askotan, eromenarekin edo nahasmendu psikologikoekin lotzen da, depresioarekin edota bestelako portaera arazo kontrolaezinekin, gaixotasun fisiko sendaezinen fase terminalarekin, une kritiko batekin... Esaten digute ezin dela izan lasai eta aske hartutako erabakia.
|
|
|
Zentzutasunetik kanpokotzat jotzen da bere burua hiltzea aukeratzen duenaren erabakia, umetzat jotzen da hori egiten duen pertsona, heldutasuna ukatzen zaio. Bere
|
buruaz
beste egiten duen batek nahasmendu edo pairamen psikologikoak izan ditzake, eta guk ez dugu hori zalantzan jartzen inondik inora. Baina, horrela al da beti nahitaez?
|
|
|
Baina, horrela al da beti nahitaez? Bere
|
buruaz
beste egiten duenak sufritzen badu, sufrimenduaren mende egoteak askatasuna kentzen al dio derrigorrean. Baldintzatzen gaituzten barneko eta kanpoko faktoreek egiten gaituzte garena; izaki baldintzatuak gara (kultura, hizkuntza, ideiak, sinesteak...), gure" askatasuna mugatua da" (ibid.:
|
|
|
186), baina aske definitzen dugu geure burua, nahiz eta baldintzapean egon; gizakia horrela delako gizaki, gizartekoa eta erlazionala den heinean. Horregatik galdetzen diogu geure buruari ea sufrimenduaren baldintzapean egotea ez ote den baldintza horietako bat besterik, eta, horrenbestez, nahikoa ote den bere
|
buruaz
beste egiten duenari askatasun gabetzat jotzeko.
|