|
2000
|
|
|
Elkarrizketa bat Elizbarrutiko exortzistarekin. Argazkiari kasu egitera, 80 urteen iraulieran ibiliko zen
|
buru
soil sotanaduna. Izenburua, lehiakideek ohi duten bezain luzea:
|
|
|
Raissak barre egin zuen. Zaharrari
|
buru
soila pixka bat gorritu zitzaion. Agian lotsa, agian haserre; seguru aski ozpinduta zegoen, Xanek hain denbora gutxian, etxean halako posizioa hartu zuelako; eta Raissari, galde keinu bat eginez, hala nola:
|
|
|
Bera jarri, Xan zutik zegoela: " Nola duk izena?", galdetu zion;
|
buru
soil hanpatu eta misformea, bibote mehea, begirada ankerra zuen. " Ez", esan zuen Xanek," ni ez naiz... berez ni... ez naiz lanean ari".
|
|
2004
|
|
|
Baina zein da" inor" Bibliako hizkeran, zein zen" nor" judutasunean? Ene
|
buru
soila ere oilo larrua egiteko modukoa da Israel Shahak en idazkien irakurketa. Judua izanik bera, judu ortodoxoen kontrako zigor intelektualik zorrotzena dugu Shahak.
|
|
|
Eta zer gertatuko zatekeen urteetako lau milioi euroekin kasua argitaratu ez balitz? Horren kopuru esanguratsuak" lurruntzeko", erantzukizun politiko eta foral handiko inork »ez ikuskari edo ikuskari
|
buru
soil batek» inplikatuta egon behar izan du. Nor dira auziaren erantzuleak?
|
|
|
Beroagatik, dio berak. Labeetatik irtetean, bularra distiratsu izaten du izerdiagatik, eta gorri beroagatik, eta
|
buru
soilean sikatzen ditu eskuak.
|
|
|
Müller Peugeotaren maletategia ixten ari zen. Agente alemana korrika astun batean etorri zen haiekin biltzera, bere
|
buru
soila estaltzen zuen kapelari eutsiz. Ezkaratzean sartu zirenean, alemanak gabardina luzearen azpian zerbait ezkutatzen zuela ikusi zuen Del Vallek.
|
|
|
Kioskoaren ondoan, Aldai dagoeneko autoan sartuta zegoen. Konkorkara,
|
buru
soila, bibote beltzak aho ertzetara luzatuak, traje ilunarekin inpekable jantzita zegoen.
|
|
2006
|
|
|
Gizonak hirurogei bat urte izateko itxura zuen, aurpegi luzanga eta begi ilunak. Eguzkiak belztutako
|
buru
soilaren inguruan, ile xerlo urdin luze batzuk zituen, ardien txima zurixken antzekoak. Anek burua astindu zuen.
|
|
|
Malenferrek eskua pasatu zuen
|
buru
soiletik. Arrosa koloreko orbaina zuen eskumuturrean, Arotzaren zerrak lana amaitzeke utzi zuen tokian.
|
|
2008
|
|
|
Colina ile apaintzailea zen, eta Arzallus apezak garaiko ile mozketa nahi zuen. Urru, arrak ziria sartu zion, erranez gogotik kresta eginen ziola, baina
|
buru
soila izanik zaila izanen zitzaiola. Hendaiarrak berriz inplanteak egitea agindu zion herriko serorak bereganatu behar zituela.
|
|
2009
|
|
|
Gainekoaren barrengo poltsikotik zerbait atera zuen paper zimurrean bildua eta, zabalduz, Joeri aurreratu zion. Azazkal beltzeko hatzak pasatu zituen Joek
|
buru
soiletik erloju hura aztertzen zuen bitartean. Urrezkoa zen, bai.
|
|
|
Gogoan dut amak egindako kapelu granatea jantzita joan nintzela Kantoietatik Olaetara, oinez. Lotsa ematen zidan
|
buru
soila erakusteak eta, amak, beti sare batean bilduta eramaten zuen mototsa askatu, eta bere adatsetik bi ile xerlo ebaki zituen ispiluaren aurrean. Kapelu hari josi zizkion hegaletan eta horrela, hobeto esan zidan, niri buruan ipinita.
|
|
|
esan zion behin batean izeba Ernestinari?, Domingok ez zuen bere baitan bizi indarraren misterioaren bultzadarik sentitu; esan nahi baita hura bere burua engainatzeko modu bat besterik ez zela, begiratua helburuan finkatu arren, beste mila gauza eta beste mila kontu pasatu baitzitzaizkion gogotik. Domingok betileak gora eta behera higitzen zituen etengabe?, kontrolatu ezin zuèn irudien sekuentzia etengabean: elizarako bidean ikusitako zalgurdiak eta automobilak, elizara sartu baino lehenago ikusi zuèn eskalea, hiru banku aurrerago zuèn gizonaren
|
buru
soila, bola gazta bat zirudiena, Adaren ile txirikordak, Damasoren betaurreko lodiak, berriro zalgurdiak eta automobilak, eta berriro burusoila eta bola gazta? –inoiz baino esperantza handiagoarekin etorri zenak inoiz baino fruitu gutxiagorekin joan behar ote zuen, bada, esku hutsik??, baina hara:
|
|
|
A MBROISE Parék, nire bular minduaren aldera makurtu zuen bere
|
buru
soila. Karlos IX.aren eritasunaren denboretatik ezagutzen nuen Frantziako medikurik famatuena.
|
|
|
Elizako organoaren notak ere iristen zitzaizkion tarteka, baina, ohi ez bezala –" Nik ez dakit nola den, baina organoaren musika entzun eta barruan halako indar bat nabaritzen dut, odola olatuka hasiko balitzait bezala" esan zion behin batean izeba Ernestinari–, Domingok ez zuen bere baitan bizi indarraren misterioaren bultzadarik sentitu; esan nahi baita hura bere burua engainatzeko modu bat besterik ez zela, begiratua helburuan finkatu arren, beste mila gauza eta beste mila kontu pasatu baitzitzaizkion gogotik –Domingok betileak gora eta behera higitzen zituen etengabe–, kontrolatu ezin zuèn irudien sekuentzia etengabean: elizarako bidean ikusitako zalgurdiak eta automobilak, elizara sartu baino lehenago ikusi zuèn eskalea, hiru banku aurrerago zuèn gizonaren
|
buru
soila, bola gazta bat zirudiena, Adaren ile txirikordak, Damasoren betaurreko lodiak, berriro zalgurdiak eta automobilak, eta berriro burusoila eta bola gazta... –inoiz baino esperantza handiagoarekin etorri zenak inoiz baino fruitu gutxiagorekin joan behar ote zuen, bada, esku hutsik? –, baina hara:
|
|
|
Etsia emanik zegoen, Don Telmok aspaldian zuen ekarria eta izenpetua heriotza agiria. Etxe hartan behintzat gelaraino igango zen tapaki zuritan ageri zen
|
buru
soil harekin solasean egitera. Mutikoa zaldiaren gainean jartzen zen eta makilka xaxatzen zuen, baina zaldiak tinko iraungo zuen jabearen zain jesarria, begi odoltsuak ateari beha.
|
|
2010
|
|
|
Eguerdi aldean, dagoeneko bide ederra eginda, iturri txiki bat ikusi du eta, bertan freskatu bat hartzea bururatu zaio. Uraren gainean makurtzean, ez du ezagutu bere
|
buru
soila:
|
|
2011
|
|
|
Bat batean, abar hotsa entzun zuen. Eguzki aldera so egin, eguzkia irasagar errainuz sartzen baitzen kanaberen artetik, eta andereak bere senarraren burua ikusi zuen aurrez aurre,
|
buru
soila, bibote urdindu eta itsusia, fruitu ustelei so egiten ohituriko begitartea. Andereak besoekin tapatu zituen bular biluziak, izuturik irten zen uretarik, eta zurbildurik hasi zen arropak gorputz bustian janzten.
|
|
|
Gizon zaharrak, iluntzeko leihoaren kontra,
|
buru
soilarekin, larru zimurrarekin, gelako erdi iluntasunean, beste munduren bateko pertsonaia dirudi.
|
|
|
–esan zuen gizon lodiak, goibel. Leilak hari
|
buru
soilera begiratu eta errukia sentitu zuen.
|
|
|
Dirkschneiderrek bere
|
buru
soila astindu zuen.
|
|
2013
|
|
|
Hango galerianoen jakin minak egin zidan ongi etorri. Katerik gabe ere nire arropak eta nire
|
buru
soilak salatzen zuten haien artekoa nintzela. Itsasontziko zubia gurea bezain baterik zegoen jendez eta puskaz.
|
|
|
glabellus, glabella, glabellum: glaber(
|
buru
soil) hitzaren txikigarria.
|
|
|
zer gertatuko zait
|
buru
soila bihurtutakoan?
|
|
|
orduan, agian,
|
buru
soila naizenean
|
|
2014
|
|
|
Eskuan, berriz, makila bat, dotore baino dotoreagoa. Haren
|
buru
soilak, agureak ez baitzuen kaskoan ilerik ez aurpegian bizarrik, billarreko bola erraldoi bat zirudien.
|
|
|
Kartzelatik atera bezain laster ezkondu ziren, 1945ean, ordurako aita
|
buru
soil eta amaren ilea urdintzen hasia. Aita traje eta korbataz, ama soineko beltzaz eta kolore bereko mantila buruan.
|
|
|
Hendaiako geltoki aldameneko zuhaitzen hostotza herdoiltzen hasia, etxeetako leiho nahiz ate gorri eta urdinena, aita bermatuta zegoen auto txiki berdexkarena. Mende bat eta gero hantxe baitzegoen azkenean aita, besoak gurutzatuta, mahuka motzeko alkandora soinean, ile xerloa
|
buru
soilaren alde batetik bestera orraztua. Ikusi orduko harengana lasterka abiatu zen Xabi, segika zituela Gotzon eta Nagore, poltsekin balantzaka zetorren ama atzean utzita.
|
|
2015
|
|
|
–zer egin duzu buruan??, esan zidan. Eta nik orduan kapela erantzi, brausta, eta,, taraaa?!?, erakutsi nion
|
buru
soila, berari eta bere laguntxoei. Mirenek atzera egin zuen, harrituta.
|
|
|
b. Marrarekin edo lotuta:
|
buru
soil/ burusoil, esku zabal/ eskuzabal...
|
|
|
Bestetik, berriz, urrundu egiten gara inguruko hizkuntzen bidetik, txikiagoa delako haietan marra erabiltzeko joera. Niri iritzian, beraz, Euskaltzaindiak aukeran utzitako kasu bietan, batzuetan marrarik gabe (kultura etxea, eta ez kultura etxea) eta besteetan lotuta idaztea (burusoil, eta ez
|
buru
soil) izan liteke irtenbidea.
|
|
2017
|
|
|
Eta meharra. Eta
|
buru
soila. Baina Foru Komunitatean harrapari handiren bat agertzen denean, harexek izan ohi du segimendua egiteko ardura, batez ere abeltzainak eta artzainak erreboltatzen hasten badira, ardiren bat edo bestelako aziendaren bat agertu delako sarraskiturik.
|
|
2018
|
|
|
Ikusten zuen bakoitzean bere barruko muda zuriekin,
|
buru
soilean, azal zuri, mamiak zintzilik, atzealde zapal mardul..., arteak hartu ezinik jartzen zen, goragalea sartzen zitzaion eta berehala, ikuskizun haren indar erasotzailea menperatzeko, Edhenen irudiarekin bat egiten zuen bere pentsamenduak; barrukorik gabe, mundura etorri bezalaxe; beltzaran, mamiak hezurrei gogor itsatsirik, berna sendo, beso eder, lotsarik gabeko lizunean biluzirik....
|
|
|
Ukiera bakoitzean sentitzen zuen, untze narra zebilkiola gainetik pasatzen, behar zituelarik zetazko hatzak larruan narras, arren!. Gainean hartz iletsua latz somatzen zuelarik, azal leun ilegabea non zen mesedez!, zegoen eske;
|
buru
soila, begiak ixtean ile bihurria ikusteko erreguka. Kutunaren ahoaren urtegiaren freskotasunean eta ezpainen berotasunean eta gozoan galdu nahi zuen, otoi!, irauteko bizirik; eta aurkitu zituen ezpain arrotzak eta arnasa txarra ondorik, jartzen zutelarik gogoz hilik.
|
|
|
Haien aurretik pasatu nintzenean, zabor biltzaile bat bakarrik ohartu zen nire presentziaz: eskua baldarki jaso, eta artilezko kapusaia erantzi zuen,
|
buru
soil soila agerian utziz. Kapusaia erakutsi zidan, ondo ulertu ez nion Sein Floreten jantziren bati buruzko zerbait hortz bakanduen artetik xuxurlatuz.
|
|
2020
|
|
|
Zaharrak eguzkiak erretako musker jakintsu bat dirudi. Bitiligio orbanak ditu
|
buru
soilean, aurpegian eta eskuetan. 95 urte dauzka.
|
|
2021
|
|
|
Adibide ugari aurkituko ditugu euskaraz, bai testu idatzietan eta bai ahozko tradizioan ere5: adarbakar, adar motz, aho mehar, aho zabal, aitzin xuri, albo zabal, aurpegi luze, begibakar, begi beltz, begi gorri, begi ilun, belarri luze, besamotz, bizar gorri, buruarin,
|
buru
soil, buru zuri, eskuzabal, gerri eder, grauzkio motz, hankabakar, hanka luze, hanka motz,, ile harro, ile kizkur, ipurlodi, ipurtarin, kaskazuri, kirten motz, kopetilun, lepagorri, lepamehe, lepo zikin, magal harro, mingain luze, moko fier, moko-fin, musu gorri, mutur beltz, mutur zikin, mutxurdin, odol bero, papar gorri, prakerre, sudurmotz, titi handi, tripaundi, tripa zikin, txapel gorri, zai...
|
|
2023
|
|
|
Isilune baten ondoren, lehenengo ilarako pupitrean eseritako preso batek hartu zuen hitza. Gorputz borobileko gizona zen,
|
buru
soil eta leunekoa. Begi bel beltzak zituen, handiak, ederrak.
|
|
|
Veneziako hiriko enbaxadore hau ere harriturik gelditu zen nesken
|
buru
soilak ikusirik, Il viagio fatto in Spagna et in Francia liburuan Araban ikusitako" orrazkera" mota hau azaldu zuen: (23)
|