|
2010
|
|
|
Osorik translinguifikatzea edo ele biko nahas moldaera berria osatzea:
|
bietako
bat aukeratu behar izan zuten euskaldun gehienek. Aukera ez zen gozoa:
|
|
|
1971). Honek gauza bat esan nahi luke, inkestak(
|
bietako
bat, edo biak) oker ez badaude: irakasle kidegoa erdaldundu egin zela eskola horietan, euskaldundu ordez, 1967 epean.
|
|
|
Orain ez dira horrela kontuak: nahas eleko ezkontzak ugarituz doaz, ezkontide biak euskaldun izanik ere
|
bietako
bat (edo biak) erdal elebidun d (ir) eneko egoerak indartzen ari dira, eta etxean daudenean erdara nagusitzen da sarri. Etxean ez daudenean, berriz, erdal hedabideen irrupzioa oso da sarkorra seme alaben artean, adin batetik aurrera bereziki236.
|
|
|
Bere inpaktua izan du horrek guztiak, ezinbestean, gure arteko euskara erdaren egoeran: bere lekua irabazten ari da ingelesa,
|
bietako
baten edo bien kaltean. Leku irabazte horrek ordura arteko hizkuntzen (kasu askotan, gaztelaniaren) funtzio esparrua birmoldatzea dakar.
|
|
2012
|
|
|
Gaiaren aldetik ere, badira hainbat motibo Mireion eta Euskaldunaken nahiko modu antzekoan agertzen direnak. Joan Otaegik Mireio poemako bigarren kantua,. Osto kima?, eta Euskaldunak poemako hirugarrena,. Gaztaiñaro?, alderatzen ditu, bietan neska mutil maiteminduen arteko elkarrizketak ageri baitira,
|
bietako
bat zuhaitzean lanean dagoela bestea gerturatzen zaionean. Dena den,, tonuan, elkarrizketan gertakizunetan, guztian garbiro sumatuko da bi poema hauen alde handia?, batez ere bi poeten joera literarioen estilo desberdintasunagatik:
|
|
2019
|
|
|
– Guraso biak euskaldunak direnean eta lehen hizkuntza euskara
|
bietako
batek bakarrik duenean, %95ek transmititzen dute euskara.
|
|
2021
|
|
|
Edan ura edo egarriak geldituko zara; Edan ura, bestela egarriak geldituko zara. Perpaus horietan badirudi ura edatea eta egarriak gelditzea, biak aldi berean eta batera, ezin gertatukotzat jotzen dituela hiztunak eta, honenbestez,
|
bietako
baten aukera egin behar duela. Horra zergatik deitzen ditugun hautakari.
|
|
|
lehena ahazten baldin badugu bakarrik eta ahazten dugun neurrian bakarrik, hau da, haren kontra jartzen garen neurrian, da egia bigarrena. Hori dela-eta
|
bietako
bat aukeratu behar dugu nahitaez.
|
|
|
aldakuntza, asmakuntza, aurrerakuntza, bahikuntza, banakuntza, behakuntza, bereizkuntza, bustikuntza (Fonetika eta Fonologiaren arlokoa), eraikuntza, hezkuntza, hobekuntza, ikerkuntza, salakuntza, zapalkuntza. Askotan aditzoin berari keta (§ 4.5.4) eta kuntza erantsirik sorturiko bikoteak ikusiko ditugu, baina
|
bietako
bat da bestea baino askoz erabiliagoa (gehienetan keta atzizkiduna: aldaketa/ aldakuntza; asmaketa/ asmakuntza; bahiketa/ bahikuntza; banaketa/ banakuntza; behaketa/ behakuntza; bereizketa/ bereizkuntza, sorketa/ sorkuntza); edo aditzaren adiera jakin bat hartzen du oinarri batek (aurreraketa, esaterako, lasterketetan edo auto batek bestea aurreratzeari dagokio).
|
|
|
balio beraren bi gauzatze, bata bestearen osagarri eta indargarri. Edozein kasutan ere,
|
bietako
batekin nahikoa litzateke, eta hautazkoa da biak batera erabiltzea:
|
|
|
Egitura hori erabiliz adierazi nahi dena badirudi honelako zerbait dela: Errealak galdu egin du, baina lasaiago gera daitezke euskal futbolzaleak,
|
bietako
batek behintzat (Osasunak) irabazi egin duelako. Aldaera estilistikotzat uler daiteke hor juntaduraren ordez menderakuntza erabiltzea1.
|
|
|
Berandu da, baina joan egingo naiz; Berandu da, baina geratu egingo naiz. Lehen begiratuan badirudi ezinezkoa dela bi perpaus horiek zuzenak izatea;
|
bietako
batek okerra behar duela, alegia. Gauzak poliki ikusita, ordea, biak zuzenak izan daitezkeela ikusiko dugu.
|
|
|
Eta solaskideak? Esperatzekoa da solaskideak ere maila berean erantzunen duela eta alokutiboa erabiliko duela, hori da egoera arruntena, baina gerta liteke batzuetan solaskide
|
bietako
batek adizki arruntak, ez alokutiboak, erabiltzea, arrazoi desberdinengatik: adina, sexua, errespetua..., batez ere solaskideak, arrazoi bat dela edo bestea, ez baitira gizarte maila berekoak.
|
|
|
Berdin perpaus juntaduran ere: Gazteek musika entzuten dute eta adinekoak musean ibiltzen dira adibidea dugularik, ez da eragozpenik
|
bietako
bat alde batera uzteko, eta Gazteek musika entzuten dute, edo Adinekoak musean ibiltzen dira esateko. Aldiz, perpaus menderakuntza dagoenean, bi perpausetako bat albo batera uzteak zuzenak ez diren emaitzak ekartzen ditu.
|
|
|
Etxera noa telebista ikustera [orokorra]/ Etxera noa telebista ikusten (bizk.). Baina hemen ere
|
bietako
bat aukeratuko du joan aditzak, hizkeraren arabera. Eta beste batzuetan, euskalkia gorabehera, formalki perpaus osagarri bat baino gehiago izan ditzake aukeran gobernatzaile batek:
|