|
2008
|
|
|
Oro har aldea handia ez bada ere, handia da euskara lehen hizkuntza bakar gisa hartzen dutenak %76, 2 direla kontuan hartzen badugu eta, aldiz, euskara gaztelaniarekin batera hartzen dutenak %16, 2 direla. Beraz, transmisioaren portzentajea %90etik gorakoa izan dadin, bi bikotekideek euskaraz ondo hitz egin behar dute, eta gutxienez
|
bietako
batek lehen hizkuntza euskara izan behar du.
|
|
|
Transmisioaren portzentajea %90etik gorakoa izan dadin, bi bikotekideek euskaraz ondo hitz egin behar dute, eta gutxienez
|
bietako
batek lehen hizkuntza euskara izan behar du.
|
|
|
Lehen hiru taldeetan (D, B+ eta B) aitak eta amak biek euskaraz ondo hitz egiten dute; baina lehen taldean biak euskaldun zaharrak edo jatorrizko elebidunak dira, eta bigarrenean, aldiz,
|
bietako
bat bakarrik da euskaldun zahar edo jatorrizko elebidun, bestea euskaldun berria baita. Hirugarren kasuan biak dira euskaldun berriak.
|
|
2009
|
|
|
Xede talde horren baitan, era berean, helburu berezituak aurreikusi ziren gurasoon hizkuntza tipologiaren arabera, uste izan da ezberdina izan zitekeela bakoitzaren esku hartzea guraso biak euskaldunak izan,
|
bietako
bat bakarrik izan edo biak erdaldunak izanda. Orobat, lehentasuna eman nahi izan zaie euskaldunak izan baina erdaraz hitz egiteko ohitura duten gurasoei.
|
|
|
Ikertutako bikoteetan, kideek harremana hasi zutenean —elkar ezagutu zutenean— gehienetan ez zen posible harremana euskaraz izatea,
|
bietako
batek edo biek euskara ez zekitelako (hiru kasutatik bitan). Ondorioz, aldaketa emateaz gain, kasu gehienetan kide bat edo biak euskara ikastean joatea ere gertatu da prozesu hauetan.
|
|
|
Eta hain zuzen,
|
bietako
batek edo biek euskara gutxi zekiten bikoteen prozesuetan, ikerketan atera dugun ondorio bat da bikotekideen artean ez dela gertatu lehenik euskaraz gaitasun" on" bat eskuratzea eta gero bikotean hitz egiten —erabiltzen— hastea. Beraien arteko erabilera ez da etorri, nolabait, gaitasun on bat eskuratzearen ondoren, erabileratik bertatik baizik.
|
|
2011
|
|
|
Mende askoren buruan gertatzen da aldaketa hori edo, egungo egunean sarriago, belaunaldi gutxiren buruan. gizarte giroa aldatzeaz bat, segun giro aldaketa horren eragile demografiko, politiko operatibo, soziokultural eta ekonoteknikoek zer joera markatzen duten, diglosiak bere horretan (edo zenbait aldaketaz: tartean, ez ezinbestean, leakage edo demolinguistiko eta soziofuntzional nabarmenez) iraungo du, ala ez163 ezezko kasuan, diglosia amaitu egiten bada alegia,
|
bietako
bat galdu egiten da: L hizkuntza (edo aldaera) galtzen da batzuetan eta besteetan, berriz, h. Bietako adibideak daude munduan, lehen eta orain:
|
|
|
Badakit katalanistikaren tradizio jakin baten aurrez aurre, bere postulatu basiko baten aurka ia, ari naizela. hala dela uste dut, ordea, eta ez zait iruditzen jeneralizazio erabatekoak hori eta horrenbestez onartu behar ditugunik. gehiegi daukagu jokoan, formulazio sinpleen izenean gertakari errealen benetako izaera behar bezala ez atzemateko. Izan ere,
|
bietako
bat: edota hizkuntza ukipenaren ondoriozko edozein berregituratze demolinguistiko edo soziofuntzional" hizkuntza gatazka" dela esaten dugu, edota historia osoa kontatzen. hizkuntza gatazkaren tradizioak diglosiari egozten dion ardura ez da, gehienetan, diglosiarena. diglosia galdu ahalako gizarteak, edo diglosia galdu ondokoak, deskribatu izan dira maizenik hizkuntza gatazkaren formulazio ezagunaz, batez ere Ninyoles enaz. diglosia egonkorra ez baina mintzaldaketa bizkorra, gehienetan hiztun talde ahularen kontrakoa, gertatzen da halakoetan eta horri, oker," diglosiaren kaltegarrizko ondorioa" esaten zaio.
|
|
|
5.1.1 Hizkuntza kontaktua: hiru ondorio hizkuntza (edo hiztun talde) bik elkar jotzea, normalean
|
bietako
batek (kontestualki indartsuak) bestean (kontestualki ahulean) inpaktatzea, Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka – Mikel Zalbide
|
|
|
Joxe Manuel odriozolak ez du uste, aldiz, hemen eta orain k→B= (k+ B) posible denik hiruzpalau belaunaldiko perspektiban. Bere ustez, irtenbide posible bakarrak k→B= k eta k→B= B dira. hots, kanpoko k ala bertako B nagusituko da, erabat eta osorik. k edo B,
|
bietako
bat, hizkuntza bakar bihurtuko da lau bat belaunaldiren bueltan, ezinbestean: bientzako lekurik ez dago.
|
|
2013
|
|
|
Gainera, hizkuntza eremuan diharduten erakundeek —administrazio, enpresa edo euskara elkarteek—, arlo batean eragin aurretik horren ezagutzan sakontzea bilatu ohi dute. Hortaz, zalantzazkoa izan daiteke lanaren suspertzaileek zein egileek xede
|
bietako
bat akademikoa ala aplikatuaduten, ala biak uztartzeko asmotan dabiltzan:
|
|
|
Nolanahi ere, elkarrizketatu ditugun gazteen bizitzan bi dantza taldeek izan dute berebiziki presentzia eta eragina. Guztiak ibili izan dira, edo dabiltza,
|
bietako
batean eta ezbairik gabe diote hizkuntzaaraua euskarazkoa dela hor. Gazteetako batek horrela ulertzen du euskal kultur taldeetan euskaraz hitz egiteko ohitura egotea:
|
|
2015
|
|
|
Lehenengo kategoriak guraso euskaldunak biltzen ditu, eta bai amak bai aitak euskaraz mintzatzeko gaitasun oso ona edo nahiko ona eduki behar dituzte. Guraso mistoen kasuan, aitak ala amak,
|
bietako
batek eduki behar euskaraz mintzatzeko gaitasun oso ona edo nahiko ona. Guraso erdaldunen kasuan ez aitak ez amak ez dute mintzatzeko gaitasun ez oso onik ez nahiko onik.
|
|
|
" lehendik erdaraz aritzeko ohitura"," kartelek akats linguistikoak izatea"," aritu nahi izateagatik, itxoin beharra" eta" Aldamenean dudan jendea". Hau da, bi pertsona elkarrekin joanez gero, eta
|
bietako
batek ez badaki, euskaldunak gaztelaniara jotzen du.
|
|
2016
|
|
|
1 Guraso euskaldunak sailkatzeko hiru multzotan ere egin dugu ama hizkuntzaren arabera, guraso biek euskara ama hizkuntza dutenak,
|
bietako
batek euskara ama hizkuntza eta besteak ez, eta biek euskaraz ez den beste hizkuntza bat ama hizkuntza modura dutenak.
|
|
|
Elkarri loturik daude biak, gaur egun: nekez egingo da aurrera
|
bietako
bat atzean gelditzen bada.
|
|
2017
|
|
|
Badago, hiztunen artean, ‘hiztun berri’ eta ‘hiztun zahar’ terminoen artean eroso sentitzen ez denik, eta horregatik, euren burua
|
bietako
baten artean ezin kokaturik, besterik gabe, bere burua ‘hiztun’ definitzera jotzen dute.
|
|
|
Badago, hiztunen artean, ‘hiztun berri’ eta ‘hiztun zahar’ terminoen artean eroso sentitzen ez denik, eta horregatik, euren burua
|
bietako
baten artean ezin kokaturik, besterik gabe, bere burua ‘hiztun’ definitzera jotzen dute.
|
|
2018
|
|
|
Guraso biek euskaldunak direnean eta bien lehen hizkuntza euskara denean euskararen transmisioa erabatekoa da, gehienbat euskararena bakarrik (%93). Gurasoak euskaldunak direnean, baina
|
bietako
baten lehen hizkuntza erdara denean, euskararen transmisioa, bakarrik edo erdararekin batera, oso handia da (%94), baina %6ko galera dago euskararen belaunez belauneko transmisioan (%6). Azkenik, gurasoak euskaldunak direnean, baina bien lehen hizkuntza erdara denean, bost seme alabetatik batek (%19) ez du euskara jaso, baina gainerako guztiek (%76) euskara jaso dute, bakarrik edo erdararekin batera.
|
|
|
Azken urteotako bilakaeraren arabera, familia bidezko transmisioak hobera egin du eten gabe, bai guraso biak euskaldunak direnean bai
|
bietako
batek bakarrik dakienean euskara. Hala ere, Euskal Herria nagusiki erdalduna da oraindik, eta familia bidezko transmisioaren bidez lor daitezkeen irabaziak txikiak dira gaur gaurkoz.
|
|
|
Emaitzetan ikusi dugunez, esperientzietan eusle izan ez diren kideek, batez beste, eusleek adina edo gehiago egin dute gora euren euskarazko erabileran. Eta hainbat dira euren artean" euskarazko ohitura" finkatzera iritsi diren bikoteak,
|
bietako
bat ere eusle izan gabe. Esango genuke, esperientziek taldean sortzen duten egoera berrian, Eusle metodologia:
|
|
2021
|
|
|
• Akademia eta aktibismoa. Arlo biak batera lantzeko borondatea,
|
bietako
bat ahaztu edo nagusitu gabe.
|
|
2022
|
|
|
(26) ezagutzen dut mutil bat(...) beti hitz egin izan dugu gazteleraz(...) ta nire lehengusinak(...) esan zigun" e zergatik ez duzue hitz egiten euskaraz zuen artean?" eta esan genuen" ya, pues egia da", ta aldatu genuen txipa, osea, ta hasi ginen dena dena hitz egiten euskaraz, dena, ta
|
bietako
batek esaten zuen zerbait gazteleraz ta" zer, zer esan duzu?" ta euskaraz (1ET U)
|