|
2008
|
|
|
esan zion maisuak sutan? don Hipolitok kaskarreko bat eman zion arte, que quien
|
bien
te quiere te hará llorar. Maisua bere garaiko gizona zen, eta sinetsita esaten zion Beñardori esaten ziona; bere zurigarri teorikoa zuen, gainera:
|
|
|
Umeak eskolatzeko erabaki hartan zerikusi handia izan zuten bai Honoratok berak, zeinak eskolan egin zuèn aurrerabide ikusgarriarekin harrituta utzi baitzituen etxekoak hasieratik bertatik ia, eta bai maisuak ere, zeinak, bere jarrerarekin, herritar asko erakarri baitzituen bere aldera apurka, orbetarrak tartean, hain zen gizon hura saiatua eta bere ogibideari emana, denbora beteko eskaintzan? erregela, hura bezalako gizarte autoritario batean bere toki ezinbestekoa zuena eta, denborarekin, maisu maistren botere ikur bihurtu zena, maiz astintzen bazuen ere, que quien
|
bien
te quiere te hará llorar; eskola zabaldu zenetik, gainera, maisuak igandeetako meza hartu zuen aitzakia herritarrekiko harremanak lantzeko, halako eran, non, elizatik irtenda gero, umeen gurasoekin egoten baitzen, baita Nazarioren aitarekin, bizi izan zen artean?
|
|
|
Eta Beñardo, beldurrak airean, hura baitzen maisuak, ordu arte pazientzia osoz aritu zitzaionak, erregelaz mehatxatzen zuèn lehen aldia. ...gaixotasuna baino okerragoa balitz bezala, maisuak zerbait galdetzen zion bakoitzean, isilik gelditzen zen Beñardo, burura zetorkiòn lehen hitzari uko egin ahala burua zuri geratzen baitzitzaion, itxuraz hutsik... hamar egun geroago –" Erantzuteko denboratxo bat hartzeko esan nizun, ez egun osoa!" esan zion maisuak sutan– don Hipolitok kaskarreko bat eman zion arte, que quien
|
bien
te quiere te hará llorar... Maisua bere garaiko gizona zen, eta sinetsita esaten zion Beñardori esaten ziona; bere zurigarri teorikoa zuen, gainera:
|
|
|
...atik bertatik ia, eta bai maisuak ere, zeinak, bere jarrerarekin, herritar asko erakarri baitzituen bere aldera apurka, orbetarrak tartean, hain zen gizon hura saiatua eta bere ogibideari emana, denbora beteko eskaintzan... erregela, hura bezalako gizarte autoritario batean bere toki ezinbestekoa zuena eta, denborarekin, maisu maistren botere ikur bihurtu zena, maiz astintzen bazuen ere, que quien
|
bien
te quiere te hará llorar; eskola zabaldu zenetik, gainera, maisuak igandeetako meza hartu zuen aitzakia herritarrekiko harremanak lantzeko, halako eran, non, elizatik irtenda gero, umeen gurasoekin egoten baitzen... baita Nazarioren aitarekin –bizi izan zen artean– eta osaba Bixenterekin ere tarteka, ondorioz, edo izeba Ursularekin, Honoratoren jardunaz hitz egiteko, edo Beñardorenaz,... Halakoetan, baina, maisuak egiten zituèn iruzkinek, batari zein besteari buruzkoek, ez zuten zer ikusirik, Honoratoz ongi mintzatzen baitzen beti –" Zuen mutil horrek erraztasun ikaragarria du, letrak azkar ikasten ditu, irakurtzen ere hasi da, gaztelaniaz gero eta hobeto moldatzen da, latina ere azkar ikasiko luke, aizu... eta auskalo izen handiko abokatu bihurtuko ez ote zaizuen, horretarako aukera ematen badiozue!" esan zien aita osabei Honorato eskolan hasi eta urte erdira– eta Beñardoz nekez...
|
|
2010
|
|
|
Lekukoen adierazpenetan, herriko mintzoa argiki ageri da Martin de Uterga kargudunak gazte bati esan ziolarik: " Badiqueat orra a bcfetom bat aurrari beçala; que vuelto en castellano quiere decir,
|
bien
te dara hacia ay un bcfeton, como a niño".
|
|
2013
|
|
|
Dale tu mano al indio dale que te hará
|
bien
te mojará el sudor santo de la lucha y el deber
|
|
2022
|
|
|
Bada gaztelaniaz errefrau ezagun bat: " Quien
|
bien
te quiere te hará llorar" dioena; Oihenartek antzeko errefrau batean bildu zuen: " Gaitz deritzanak irri deraidik, on deritzanak hasperen" (Proverbes, 176).
|