|
2005
|
|
|
Peritu
|
bidezko
epaiketa amaitutakoan, epaileak idatzoharra baimendu eta errefakziopeko finken balioa adierazten duen ebazpena emango du, aurkajartzea zenbatespenari buruzkoa izan bada. Aurkajartze hori obren ingurukoa izan bada, epaileak interesdunei eta perituei ahozko epaiketan agertzea aginduko die, lehenengoen arteko adostasuna erdiesteko; halakorik lortu ezean, epaileak egintza amaitutzat joko du, eta frogatu denaren araberako ebazpena emango du, errefakzioa debekatuz edo hori baimenduz, baldin eta perituen irizpenak ondorioztatu badu obrak egindakoan aurkajartzailearen eskubideak ez direla lehen baino gutxiago ziurtatzen, finkaren errenta nahiz salmenta prezioa urritzeagatik.
|
|
2006
|
|
|
Gutxienez 2148 pertsona hil ziren 2005ean, eta beste 5.186 pertsona hiltzera kondenatu zituzten. Erakunde horren arabera, heriotzara kondenatutako askok ez zuten
|
bidezko
epaiketarik izan: torturatuta “aitortu” zuten, ez zuten laguntza letratu egokirik izan edo ez zuten ikuspegi inpartzialik izan.
|
|
2007
|
|
|
Beraz, Espainiako zuzenbideko maila guztiak agortu ondoren, kondenatuek demanda aurkeztu zuten Giza Eskubideen Europako Batzordean, eta horrek auzia Estrasburgoko Auzitegian planteatu zuen, orduan indarrean zegoen prozedurari jarraituz?. Amaitzeko, Estrasburgoko Auzitegiak adierazi zuen prozesuan Erromako Hitzarmenaren 6.1 artikulua urratu zela(
|
bidezko
epaiketa izateko eskubidea), eta, beraz, Espainia kondenatu zuen (1988ko abenduaren 6ko GEEAE. Barberá, Messegué eta Jabardo versus Espainia kasua?).
|
|
|
Egun batzuk geroago, Alfontso, orain Alfontso XII.a errege bihurtuta, Madrilera iritsi zen. Cánovasek, Gobernuko gizon indartsua izanik, Egoitza Santuarekiko konkordatua errespetatu zuen, inprenta delituetarako auzitegi bereziak ezarri zituen, aurretiazko zentsura ezarri zuen, epaimahai
|
bidezko
epaiketa ezabatu zuen eta Probintzia Administrazioak berriztatu zituen. Boterearen gaineko kontrol zorrotza ezarri zuen, erregimen alfontsotar berria sendotzeko.
|
|
2008
|
|
|
Barakek
|
bidezko
epaiketa eskatuko luke kartzelako gaiaren aurretik. Eta ordura arte mikrora hurbildutako bakarra litzatekeenez, bigarren saria emango liokete durangarren baten atzetik.
|
|
2009
|
|
|
Goirizelaiak ez dauka dudarik Auzitegi Gorenaren erabakiak hainbat eskubide urratu dituela. Prozesua eta epaiaren artean ez dakit zenbat eskubide urratzen dituzten,
|
bidezko
epaiketa baten eskubidetik, politikan parte hartzeko eskubideraino. Uste dut denak ukitzen dituela.
|
|
|
Tudankak ere hainbat eskubideren urraketak nabarmendu ditu Askatasunaren helegitean. Asko daude haren erranetan, defentsa eskubidearena,
|
bidezko
epaiketarena eta parte hartze politikoarena, bertzeak bertze. Gisa berean azpimarratu du prozesuan ageri ez diren dokumentu batzuetan oinarritzen dela Gorena, tartean Gasteiz Izan Herri Ekimenaren egoitzan aurkitutako Askatasuna Amnistiaren Aldeko Mugimenduaren kartelak.
|
|
|
Eta ziurrenik, exekuzioak, AIk bildutakoak baino askoz gehiago izan direla. Zigortuek ez dituzte
|
bidezko
epaiketak izaten: errugabetasun ustekizunik ez dute, abokatua berehala lortzeko zailtasunak izaten dituzte, eta sarritan torturen bidez egindako deklarazioetan oinarritzen dira.
|
|
|
Mikel Iribarren. 2009ko urtarrilaren 8an Estrasburgoko Giza Eskubideen Auzitegiak epaia eman zuen Iribarrenen kasuan tratu ankerra edo apalgarria emateko debekua eta arrazoizko epe batean
|
bidezko
epaiketa izateko eskubidea urratzeagatik. 1991ko abenduaren 15ean Espainiako polizia batek ke poto bat bota zion Iribarreni Iruñean, eta bizi guztirako ondorioak utzi.
|
|
2011
|
|
|
«Genero indarkeriaren ondorioz hil diren emakumeek
|
bidezko
epaiketak merezi dituzte». Tere Saez Astelehen Lilak elkarteko bozeramaileak argi du:
|
|
|
Matxinoek Aljerian dauden Gadafiren senideak bueltatzea espero dutela esan dute,
|
bidezko
epaiketa bat izan dezaten; bestalde, iraultza hasi zenetik 50.000 pertsona hil direla salatu dute.
|
|
|
Bitartean, matxinoen gobernuak esan du Aljerian dauden Gadafiren senideak (emaztea eta bi seme) bueltatzea espero duela,
|
bidezko
epaiketa bat izan dezaten. Kontseiluak ez du ulertzen zergatik babestu dituzten senide horiek Aljerian.
|
|
2012
|
|
|
Gaur, hain zuzen, Etxe Zuritik Kapitolioraino giza katea egingo dute protesta gisa, AEBetako hainbat erakundek deituta. Guantanamo ixtea, legez kanpoko atxiloketa gehiago ez egitea, tortura eta torturatzaileen zigorgabetasuna amaitzea eta atxilotuek
|
bidezko
epaiketa izateko eskubidea errespetatzea exijitzen dute. «Oroitzapen lazgarriak» «Ahaztu orain arte ezagutu duzun mundua, ahaztu bizimodu normala, ahaztu guztia», esan zioten militarrek Saber Lahmar aljertarrari Guantanamora heldu berritan, 2002ko urtarrilean.
|
|
|
engoitik ez ziren kaleraturiko langileekiko edota eskualdeko enpresetan greban ari ziren langileekiko elkartasun mobilizazio soilak. Aitzitik, talde armatuko kide izatea eta atentatu mortaletan erantzukizuna izatea leporaturik, jurisdikzio militarraren
|
bidezko
epaiketen aurkako mobilizazioak ziren. Protesta horiek goiti joan ziren ETAko eta FRAP Fronte Iraultzaile Antifaxista eta Abertzaleko hainbat kideri heriotza zigorra ezarria ziotela jakin arau, «bata bertzearen gibeletik hiltzera zigortu zituztenek nola zuten izena ia ahantziz»15 Izan ere, agorrilaren 28tik irailaren 3ra bitartean, greba orokorreko egoeran bizi izan zen Gipuzkoa ia etenik gabe, Euskal Herriko gainerako herrialdeetan lanuzteren bat bazela.
|
|
2013
|
|
|
Akusatuak epaituak ez izatea eta herritarren esku uztea eskatu dute manifestariek, merezitako eman edo horiek hiltzeko. Baina ezin dugu
|
bidezko
epaiketa bat egiteari utzi, esan du Indiako Auzitegi Goreneko presidenteak.
|
|
2015
|
|
|
Erregearen justiziaren aurrean frogatu du Ari Magnusson jaunak benetan ez duela zerikusirik Islandian eta Svalbard uhartean arrantzan aritu diren baleazale atzerritarrekin. Horretarako, berandu baino lehen, epaileen aurretik igaro dadila, eta
|
bidezko
epaiketa baten bidez ebatz dezatela hala izan den ala ez. Orain arte jakin izan dugunaren arabera, nik behintzat, ezin dut ondorioztatu Ari Magnusson jauna errurik eta erantzukizunik gabekoa dela.
|
|
2017
|
|
|
Ondorioz, abokatuek salatu dute zortzi auzipetuei
|
bidezko
epaiketa izateko eta euren defentsa berme guztiekin egiteko eskubideak urratu dizkietela. " Bi aldeen arteko berdintasun printzipioa urratu dute", erantsi dute.
|
|
|
Adierazpen bateratua aurkeztu zuten alderdi eta koalizio hauek sinatua: EAJ, EH Bildu, Podemos, IU, En Marea, Compromis, PDeCAT eta ERC. Gertaerei «terrorismo kalifikazioa kentzeko» eta auzipetuek
|
bidezko
epaiketa izateko eskatu zuten.Martxoak 24 Nafarroako Lurralde Auzitegiak auzipetutako gazteen errekurtsoa onartu zuen, ez zuen terrorismo deliturik ikusi gertaeretan, eta Iruñeko Instrukzioko 3 epaitegiari eskatu zion uko egiteko auzia Auzitegi Nazionalaren esku uzteari, Iruñean ikertu behar dela, eta aurkezteko eskumen auzi bat Auzitegi Gorenean. «Ez gaude delitu larri baten aurrean», ondorioztatu zuen auzitegiak.
|
|
|
" Gure nahia hauxe da: Nafarroako Auzitegian egin dadila instrukzioa, egitateak aztertu eta argi daitezela, ustezko errugabetasuna, defentsa eskubidea eta
|
bidezko
epaiketa errespeta daitezela. Gure nahia da gure seme alabak sufritzen ari diren zigorra buka dadila, espetxetik lehenbailehen atera daitezela", esan du espetxeratutako Adur Ramirez de Aldaren ama Isabel Pozuetak, Altsasuko gazteen gurasoen izenean.
|
|
2018
|
|
|
Puigdemonten egoeraren inguruan, balizko zigorra «benetan anakronikoa eta neurriz gainekoa» iruditzen zaiola zehaztu zuen Schwabek. Haren aburuz, Espainiak
|
bidezko
epaiketa bermatu behar lieke auzipetu guztiei, eta Europak hori gerta dadin presioa egin. «Puigdemont estraditatuz gero tripako mina sentituko nuke nik, ezbairik gabe» aitortuz bukatu zuen Bavariako irrati publikoari eskainitako elkarrizketa.
|
|
2021
|
|
|
Assange pertsona bat da, eta bere burua defendatzeko eta gizalegez tratatua izateko eskubidea du. Zer leporatzen zaion alde batera utzita, Assangek
|
bidezko
epaiketa bat izateko eskubidea du. Baina nahita ukatu diote eskubide hori:
|
|
|
Biktimetako askok aipatzen didate garrantzitsua dela aitortza publiko hori izatea. Ez dut ukatuko ere senide askok esaten dutela
|
bidezko
epaiketa bat jasotzeko eskubidea. Munduko eskubide guztia dute, baina, horrekin batera, duela gutxi abian jarritako politikak aplika daitezke.
|
|
|
Akusazioek akordio posible bati uko eginda hasi da epaiketa, aurretiazko gaiekin. Defentsak ohartarazi du auzipetuei
|
bidezko
epaiketa bat izateko eskubidea urratu zaiela, besteak beste
|
|
|
Arantza Zulueta, Jon Enparantza, Naia Zuriarrain, Saioa Agirre, Nerea Redondo, Julen Zelarain eta Iker Sarriegi —Juan Mari Jauregi ere auzipetuta zegoen, baina auzitik kanpo utzi dute, haren osasun egoera dela eta— Auzi saioaren aurretik akusazioekin akordio bat lortu ezinda, aurretiazko gaiak azaltzeko eguna izan zen aurrenekoa, eta defentsako abokatuek ohartarazi zuten auzipetuen zenbait eskubide urratu direla: besteak beste, delitu beragatik bi aldiz epaitua ez izatekoa,
|
bidezko
epaiketa bat izatekoa eta errugabetasun presuntzioarena.
|
|
|
Heriotzak jasan ditugu; esaterako, Ebru Timtik abokatuarena, 238 egun gose greban egin baitzituen
|
bidezko
epaiketa bat eskatuz. Bere justizia eskaerarekin hilezkor bihurtu da Ebru, eta Turkiak erakutsi du bizitza hutsala dela berarentzat.
|
|
|
Izan ere, defentsaren abokatuen hitzetan, zenbait eskubide urratu egin dizkiete epaitzen ari direnei: non bis in indem edo delitu beragatik bi aldiz epaituak ez izateko eskubidea da bat —batzuk epaituak eta zigortuak dituzte jada ETAko kide izateagatik—,
|
bidezko
epaiketa bat izateko eskubidea bertzea, eta errugabetasun presuntzioarena azkena.
|
|
2022
|
|
|
Europako Auzitegiaren arabera, ETAko kide ohia arrastatu eta inkomunikatu zutelarik, ez zioten abokatua hautatzeko baimenik eman, orduan egin zituen deklarapenak bere kaltetan izan ziren. Gisa horretan, presoari
|
bidezko
epaiketa izateko eskubidea urratu zioten. Ebazpen honen berri jakitean, Foro Sozialak erran du ordu zela" torturaren biktima izan diren presoei buruz egon den susmoa gainditzeko" eta" biktima guziek egia, justizia eta erreparaziorako duten eskubidea bermatzeko.
|
|
|
Defentsako abokatuek ere akusatuen babesgabetasuna salatu zuten lehen saioan, eta ohartarazi auzipetuen zenbait eskubide urratu zirela: delitu beragatik bi aldiz epaitua ez izatekoaz gain,
|
bidezko
epaiketa bat izatekoa eta errugabetasun presuntzioarena.
|
|
|
Kazetariaren egoeraz galdegin du EAJk ere, Madrilen. Maribel Vaquero senatariak Espainiako Kanpo Arazoetako ministro Jose Manuel Albaresi adierazi dio Espainiako eta Poloniako gobernuak behartuta daudela Giza Eskubideen Ituna betetzera, eta ohartarazi du «pertsona orok duela errugabetasun presuntzioa eta
|
bidezko
epaiketa izateko eskubidea».
|
|
2023
|
|
|
Bigarrenik, Frantziako lurraldean ez daitekeelako arautu eta pertsonarik epaitu, ezta diziplinazko zuzenbide baten bidez ere, Frantzian eta Europan indarrean diren oinarrizko arauak errespetatu gabe. Alta, aho batez, zuzenbide kanonikoak defentsa eskubideeri eta
|
bidezko
epaiketa baterako eskubideari darizkioten arau asko erdeinatzen ditu: prozedura kontraerrankorra, hobengabetasun presuntzioa, aitzin ikusgarritasuna, gaztiguen iraupen mugatua eta zehatza, auzitegi inpartziala, biktimen lekua prozesuan...
|
|
|
«1978ko sanferminetan pairatutako indarkeria polizialaren biktimek eskubidea dute justizia egin dakien. Horrek erran nahi du erantzuleak identifikatu behar direla, eta
|
bidezko
epaiketa egin behar zaiela». Elkartearen arabera, «egia, justizia, ordaina eta berriro ez gertatzeko bermeak lortzeko bidea ezin daiteke atzeratu beste egun bat gehiagoz ere».
|