|
2008
|
|
|
Los visigodos que aqui inmigraron se fundieron con los aborigenes.»). Ohargarria da nahasketaren ideia honek, tesi oso jeltzalea ez izateaz gain, irakurketa tradizionalista espainola ere
|
bidera
zezakeela: Navarro Villosladaren bertsioan behintzat euskaldunak eta hispaniar bisigotuak herri desberdin eta etsai izatetik Espainia katolikoaren alde anaitzera igaro zirela adierazten zuen, nahiz ziurrenik ez zen hori Azkuek ematen zion zentzua135.
|
|
2021
|
|
|
10.3.3b Bereizi behar dira, beraz, perpaus tipoa (formari dagokion kontua) eta perpausak testuinguru jakin batean hartzen duen esanahi edo indar ilokutiboa (pragmatikari dagokiona). Tipoari izena eman diona adiera ohikoen edo nagusia da, baina, esan bezala, askotariko joko semantiko/ pragmatikoak
|
bidera
ditzake tipo bakoitzak. Kasuan kasuko solas ekintza gauzatzeko tresna moldakor gisa baliatzen dira enuntziatuak.
|
|
|
dura, era, keta, kuntza, pen... atzizkiek, aditzoinari erantsirik, sortzen duten izenak ‘gertaera’, ‘ekintza’ adieraz dezake, baina baita ‘emaitza’ edo ‘ondorioa’ ere (§ 4.5). ‘Gertaera’ izenek bakarrik
|
bidera
dezakete, ordea, osagarri buru erlazioa, ez ‘ondorio’ izenek. Hau da, erosketa izan daiteke ‘erostea’, nahiz ‘erosi d (ir) ena (k) ’; lehena da ‘gertaera’, ‘ekintza’ adierakoa, ez bigarrena.
|
|
|
Gainera, zirkunstantzia bera (‘diruak gastatu’ — ‘etxera itzuli’) uler daiteke aldi berean denbora ondokotasun gisa edo ‘etxera itzultze’ gertakaria nola bete den adieraziko balu bezala. Ekintzen arteko ondokotasuna dagoenean, oinarrizko interpretazioa denborazkoa izan arren, testuinguruak bestelako nozioak
|
bidera
ditzake, denborazkoarekin batera edo hari nagusituz1 Beste adibide bat emateko: Guztiei agur esanez etxerako bidea hartu zuen; adieraz dezake bi ekintzaren arteko ondokotasuna, edo adieraz dezake pertsona horrek etxerako bideari nola ekin zion —adibidez, aurretik gainerakoekin tirabirak izan dituenean, baina azkenerako giroa lasaitu denean guztiak adeitsu agurtuz—2; edo bi adierek elkar osa dezakete.
|
|
|
Mendeko perpausean edo perpaus nagusian zenbait elementu azaltzeak ere adiera bat edo bestea
|
bidera
dezake. Pentsa dezagun ‘atea hautsi’ eta ‘gaztelura sartu’ gertakariak ditugula.
|
|
|
Horregatik, ko postposizio hau izendatzeko, ‘erlaziozko’ edo ‘erlatibo’ deitura egoki litzateke agian, edo, beharbada, aski litzateke adjektibo kategoriakotzat hartzea, adjektibozkoa baita nolabait, lehen ere esan dugun bezala (§ 21.8.6a). AdbSak AdjS bihurtzeko gaitasuna du nonbait, eta subjektu bati buruzko predikazioa
|
bidera
dezake.
|
|
|
Izan ere, testuinguruak besterik seinalatzen ez duenean nagusitzen da denbora balioa. Hori egindakoan edo hori egin duenean esaldiak testuingururik gabe entzuten ditugunean balio horrekin lotzen ditugu, bai, esan bezala, baina, perpaus adberbialetako atzizkiekin maiz gertatzen den moduan, testuinguruak bestelako nozioak
|
bidera
ditzake hauetan ere, denborazkoarekin batera edo haren lekuan.
|
|
|
36.4.2a Gorago esan den moduan (§ 36.2.3b), nean formak denborazkoarekin batera bestelako adierak ere
|
bidera
ditzake; baldintzarena, esaterako, denbora adierazpen orokorretan edo aldiberekotasun errepikatukoetan: Lanpostua galtzen duenean, babesik gabe geratzen da langilea esaldiko galtzen duenean aditzak ‘galtzen badu’ ere adierazten du, biak sinonimotzat har baitaitezke; ez da hori gertatzen, ordea, orokorrak edo errepikatuak ez diren denbora adierazpenekin:
|
|
2023
|
|
|
Bada goazen ba, eta indar handiz
|
bidera
gaitzala gure bidaia onera Mundua deusetik sortu duenak. Zuri, Jainko, eta zuri ere, andere, Babes itzazue zuen bihotzak gaizki eta kezka guztietatik Eta berarengandik soilik heldu zaizun ezagutza Ongi entzun duzue, pentsatzen dudan bezala Maitasunak erran duena, ondorioztatu, gelditu:
|