|
2004
|
|
|
Zabaldu zizkiguten ateak, eta zoriona izan zen, zoriona eta arnasa, marmitari tapakia kendu eta haizea etorri izan balitzaigu bezala. Ondoren, zituenak eta ez zituenak emanez, La Vachek
|
bidea
ireki zuen ate inguruan zegoen jendearen gainetik pasaz, eta bonboa jotzen segitzen zuen herritarra hankaz gora bota zuen. Hantxe gelditu zen nazkantea oinaze batean eta bizkar saihetsak ondo zanpatuta.
|
|
2010
|
|
|
Kilometroak irentsi ahala inora ere joateko?, orduan eta eriago, orduan eta galduago, orduan eta itoago, eta berantetsirik horretarako arrazoirik ba ote dago?' eromenari etsirik, irainari
|
bidea
irekitzen zaio, sakreka, neure buruari mesprezatzen, neure burua errespetatu gabe, gogor, gogorregi joaz, aurreko horri, atzeko hari, hurbiltzen ari den orori... guztiok etsai, denok, eta neu arrazoidun bakarra!
|
|
|
Ezkortasunean labaindu, neure buruaz beste egin, baina beldurti hutsa naiz. Ezkortasunari
|
bidea
ireki eta ni garaitzen utzi. Alabendako banaiz ere, zer eskaini?
|
|
|
Horretarako Revista Euskara izeneko hilabetekaria argitaratu zuten (1878); lehen aldia zen Herrizaletasunak plaza irekia zuela ikerketak eta lanak azaltzeko. Hilabetekariak
|
bidea
ireki zien ondoren etorri ziren Revista delasProvinciasEuskaras (1878) Gasteizkoari, Euskal Erria() eta Euskalerriaren alde (1911) Donostiakoei, Revista de Vizcaya (1885) izenekoari.
|
|
|
Bera izan zen Euskara ikerketagai gisa Europa mailan serioski plazaratu zuen lehen zientifikoa, kontinenteko historia eta mintzairarena hertsiki lotuz,
|
bidea
irekiz ondoren etorri ziren ikerlariei.
|
|
|
1923an alfabetatze kanpaina zabal bat bultzatu zen, maisuak Errusiako bazter guzietara eta lurralde urrunetara bidaliz. Heziketa eta teknologiari
|
bidea
irekitzeaz gainera, Sobieten Errepublika Sozialisten Batasun osora zabaldu zen errusiera. Kartelean:
|
|
2012
|
|
|
legokeena bainoago dagoen giza bizian osoki parte hartzeko aukera ederra ematen zaigula, hain zuzen ere, ez gero akaso egongo den, baizik eta hemen eta orain jadanik badagoen egitura politikoan bertan. Hitz batez, antzinako euskalduntasun primarioa konkretuki berrintegratzeko
|
bidea
irekita dagoela jada, dagoeneko eratuta dauden Estatuen egituran.
|
|
|
...uenekoa kontatzen duena dela; horregatik nahi izan du printzeak gaztelua harrizko belaontzi bihurtu, zeren, nahiz eta ez izan ontzi buruzagiaren forma —halako gaztelua omen dute Gaztelako errege erreginek Segovian—, Erriberrikoa lasai aski har lezakete bandera ontzitzat baldin eta noizbait ere erresumak berriz berreskuratuko balu sekula galdu behar ez zuen izaera, hots, itsaso zabalerako
|
bidea
irekia izatea.
|
|
2013
|
|
|
Michael Mathes: Firstfrom theGulfto thePacific). kora arteko lehenengo
|
bidea
ireki zuten Atondok eta bere taldeak, Sierra de la Giganta eta beste hamaika oztopo gaindituta. Hala, Baja California gurutzatu zuten lehenengo europarrak bihurtu ziren.
|
|
|
1772an, Elizondo koronelak Cerro Prietoko Serien eta Pimen aurka zuzendutako kanpaina bukatuta, Juan Bautista Anza II.ak baimena eskatu zuen Sonora eta Monterrey artean
|
bidea
irekiko zuen espedizioa aurrera eramateko. Aitagandik heredatua zuen asmoa.
|
|
|
Atzokoan herri osoa erre zitekean eta arriskuaren kulunka luma baten zamatik zintzilik egon zuan. Gazteen arteko ezinikusiak
|
bidea
ireki ziok konponketarik gabeko errietari, eta errietak setari eta ardurarik ezari. Ganboako urteroko auzolana bertan behera uztea beste erremediorik ez zegok, idoiko larre belarrak galduko badira ere.
|
|
|
Ferdinand de Saussurek, Estrukturalismoaren ezkaratzean bertan hizketa eta hizkuntza bereizita,
|
bidea
irekitzen dio pentsaketa matematikatu eta hitzezko logikatik askatzeari.
|
|
2014
|
|
|
Azpilkuetak ez zuen zikloen inguruko teoriarik hezurmamitu, eta beharbada hobe dugu beraietaz dakigun guztia ahaztea, baina bai
|
bidea
ireki horretarako. Galbraithentzat mende bakoitzak bere finantzakrisia bizi izan du.
|
|
|
sado monetaristak (ur gozokoak, inflazio eta eskaintzara bideratuak) eta gordin keynestarrak (ur gazikoak, langabezia eta eskariaren arduratan). Bushek niaren belaunaldia ordezkatu zuen, gutizia ona delako ustea zabalduz, eta kreditu deribatuak ez arautuz (desarautzeak kontabilitate arauak aldatu zituen eta, hortaz, galerak estaltzeko
|
bidea
ireki jabetza burbuilaren hiper inflaziopean etxeen prezio puztuak aktibo toxiko bilakatzeraino). Horretarako, deflazio japoniar luzearen lekuko izan zen 90eko hamarkadan eta, aurretik, AEBen gerren kostuen jabe (Vietnamgoa BPGren% 9,5era iritsi zen; Koreakoa% 14ra).
|
|
|
Luiziaren urtea ez zen heldua, Etzelur ibarreko
|
bidea
irekia zegoen-eta. Bidea itxi zuen Eurite Handiaren ondorioz mendiaren hegia higitu eta agoteen auzo gainera jausi zen.
|
|
|
Antzerki profesionala bati
|
bidea
irekitzea zen EATBren barne asmoa, EKE da honen segida. Helburu berak dira eta normala da bata sortzearekin bestea itzalera joatea.
|
|
|
Modu batean zein bestean, estoikoen, juduen eta ondorengo kristauen agerpenarekin homosexualitatearen zein bestelako" perbertsio" sexualen aurkako morala gailentzen hasten da, orduko ars eroticari amaiera emanez eta konfesioan oinarrituriko garai berriari
|
bidea
irekiz.
|
|
|
Erdi Aroak hasiera ematen dio haragiaren eta penitentziaren praktikaren inguruko diskurtso bateratuari eta, hortik aurrera, Mendebaldeko kulturadun gizarteetan plazeren erregistroak ezartzen dira gutxika, sailkapen batean oinarriturik, arrarotasuna ren definizioa deskribatzen delarik. Denborarekin, konfesioak zientziari utzi zion bidea eta honek ahalbidetu zuen azkeneko mendeetan Erdi Aroko diskurtso bateratua zabaltzea eta zatitzea psikiatriaren, biologiaren, moralaren eta beste diziplina askoren forma hartu izan dituzten sexuaren inguruko diskurtso anitzei
|
bidea
irekiz.
|
|
|
Erdi Aroko Mendebaldeko zibilizazioak uko egiten dio ordura arte zenbait zibilizaziotan nagusi zen ars erotica ri orain dela gutxira arte gurean nagusi izan den scientia sexualisari
|
bidea
irekitzeko. Greziarren edota erromatarren arte erotikoan oinarrituriko eredua baztertzen da Erdi Aroan konfesioan oinarrituriko, eta ars erotica horretatik oso urrun dagoen, eredu berriarez ordezkatua.
|
|
2015
|
|
|
Guk zati laburra eta ezti samarra daukagu, baina berrogei kilometroko eremu mortua ere. Zernahi gisaz, komeni da behingoz
|
bidea
irekitzea Aldude polemikoan gaindi. Baigorriko bilkura batean solas eta solas, eta nik bota nuen pitilikeria hori, eta egia dio esaldi historikoak, hor ez zegoela Piriniorik.
|
|
|
615. LABek LHKan ELAri emandako babesik esanguratsuena Ertzaintzako ordezkaritza sindikalaren gaian emandakoa izan zen: ...errepresentazioaren zati bat finkatzeko, Ertzaintzako kideen artean sindikatu bakoitzak zuen afiliazioa neurtu behar zen, eta Lan Harremanen Kontseiluari zegokion neurketa hartaz arduratu behar zen hiru laguneko taldea izendatzea; UGT eta CCOOk izendapen hura boikotatzen zutenez, ezinbestekoa zitzaion ELAri LABen babesa gaiak aurrera egin zezan; tirabira luzeen ondoren azkenean LABek izendapenari
|
bidea
ireki zionean, elkarlanarekiko engaiamenduaren frogatzat hartu zuen ELAk, bazekielako erabakiak LABentzat zuen zailtasun sinbolikoa.
|
|
|
625. " Hirugarren gunetik" sortu zen proposamen politiko zehatz bakarra eskubide historikoetan oinarritutako lege proposamena izan zen, Elkarrik goi mailako adituen laguntzarekin prestatu eta eragile politikoekin diskretuki lantzen ari zenean, El Correo Españolek() kaleratu eta leherrarazizuena; leherrarazteko asmoarekin kaleratu ere, askoren ustetan. Foru lurraldeen eskubide historikoak babestu eta errespetatzen dituela dioen Konstituzioaren lehen xedapen gehigarritik abiatzen zen lege proposamena eta, Konstituzioaren aurretiko eskubideetan oinarritua, Estatuarekin itun berri bat negoziatzeko
|
bidea
ireki nahi zuen. Euskal eragileen erreakzioetan denetik egon zen:
|
|
|
1999ko udazkenean AEBetako Seattlen Munduko Merkataritza Erakundearen aurka bildutako indar andanak eta erakunde horren goi bileraren porrotak sortutako baikortasun giroak —" Izar neoliberala lausotu da Seattlen" lerro-burua eraman zuen Landeiak azalera1148— globalizazio neoliberalaren aurkako mugimendua gorpuzten lagundu zuen. Manu Robles Arangiz Institutuak goi bileraren ondorioz atera zuen ale monografikoak globalizazio neoliberalaren aurkako jarrera indartzen ari zela ohartarazten zuen eta baikortasunari
|
bidea
ireki nahi zion galdera botatzen zuen: " yEstamos en visperas de una nueva internacional, esta vez de los movimientos alternativos y los pueblos del mundo?". 1149
|
|
|
LABi ez zion inongo graziarik egin ELAk haren ETArekiko autonomia eza kritikatu izanak431 publikoki kritikatu ereborroka armatua bi sindikatuen arteko" desadostasun gaitzat" onartua zegoenean 1995eko Aberri Egunerako agirian; Idazkaritza Nagusiaren ohar baten bidez oker eta onartezintzat jo zituen ELAren azterketa eta gaitzespenak: ...tonomia eza" dela eta, berriz, gogorarazten dio ELAri lankidetza elkarren arteko begirunean oinarritu behar dela, eta sindikatu honek hainbat" gertakari latzen" aurrean gordetako" isiltasunak" ez direla izan oztopo LABentzat lankidetzan aurrera egiteko; lankidetza hau, hain zuzen ere," tresna garrantzitsua da egungo inertziak hausteko eta egoera politiko eta sozialean
|
bidea
irekitzeko"; hortaz —dio LABen oharrak— bi sindikatuek" lortutako aktiboa garatu behar da zailtasun puntualen gainetik".
|
|
|
Aldarrikapenok giza eskubideen errespetuan eta euskal gehiengo sozial zein instituzionalak adierazitako borondatearen konplimenduan oinarritzen zituen Ibaetako taldeak; han bildutako askok uste zuten, halaber, presoen arazoaren bideratzeak distentsioa errazteko, bizikidetza leuntzeko eta, azken finean, bakeari
|
bidea
irekitzeko ere balio behar zuela; irizpide hau Ibaetan usu azaldu bazen ere, ez zen jaso, ordea, amaierako agirian, Ezker Abertzalekoek saihestu egin nahi baitzuten, ahal zela, ETAri eginiko interpelaziotzat har zitekeen edozein aipamen.
|
|
|
PSE EEk243" giro vasquista" deitu zena hartu berri zuen; Ramon Jauregi, alderdiko idazkari nagusi eta laster zetozen hauteskundetarako lehendakari gaiak, Paulino Luesma eta enparauek emandako Madrilen mandatu mutil itxura zuzendu nahi zuen eta alderdiaren izaera bertakoa eta irekia nabarmendu. Jauregik aintzat hartu zuen ELAren planteamendua eta —Euskadiko UGTen iritziaren aurka244— Madrilgo
|
bidea
ireki zion eta bere pisu politikoa erabili zuen negoziazio kolektiboaren gaiak Euskadin ulergarria zatekeen konponbidea izan zezan.
|
|
|
Aurrera egin ezinda zegoen euskal akordioari
|
bidea
irekitzera etorri zitzaion 1994ko maiatzean onartutako Langileen Estatutuaren 84 artikuluaren aldaketa. Ordura arte Itun Nazionalak nagusitasun osoa zuen, eta EAEn egin zitekeen akordioak ez zuen indar juridikorik izango, haren menpean eta onespenarekin ez bazen.
|
|
|
...kaltetzen duela uste dute, besteak beste—, ezta hartarako ETAk azaroan eman eta martxoan berretsitako arrazoiekin ere; erabakiak momentuko zergatiei erantzuten diela sinetsi nahi dute LABekoek, 863 eta ELAren engaiamendua premiatzen dute erakunde armatua konbentzitzeko berriro menia indarrean jar dezan; 864 are gehiago, sei urte lehenago ELAk eta LABek hasitako lankidetzak Lizarra Garazirako
|
bidea
ireki zuela kontuan izanda, 1994ra" itzultzea" proposatzen diote ELAri, orduan bezalako kolaborazio fase berri bati ekinez.
|
|
|
Azkenik, ez dago egun erlijioa kultura jakin bakar batekin lotzerik eta, horrezkero, alde batetik kultura jakin horrekiko zuen lotura apurtu bada ere bestelako mugimenduei ateak irekiz, beste alde batetik, deslotze horrek lagundu izan dio askeagoa izaten mundu osoan barrena hedatu ahal izateko; beste hitzetan, sekularizazioak erlijioari globalizatzeko
|
bidea
ireki zion, paradoxikoki, bigarren mailako epifenomenoa bihurturik egonik ere.
|
|
2016
|
|
|
Joañixio idatzi nunean, nere ustez naiko egin nun: lezatekenai, ni baño askoz obeak diranai, jarraitzeko
|
bidea
iriki. Ez nun beste bat egiteko asmorik".
|
|
2017
|
|
|
Horietatik herena han geratuko zen betiko. Handik gutxira, Fontaineblaun hitzartutakoaren arabera, Godoyk berriro lagundu zion Napoleoni,
|
bidea
ireki baitzion Portugaleraino, hango Gobernua Ingelesen aliatua zelako aitzakian. Napoleonen tropak Portugalera joan beharrean, bide erdian geratu ziren Espainia osoan barreiaturik.
|
|
|
Kontraesana da berez. Edo ikasle batzuk sakrifikatzen dituzte kanpoan utziz eta hoberenei
|
bidea
irekiz, edo, bestela, ikasle guztiek jaso beharreko heziketaren maila jaisten da den denek bukatu dezaten. Azken aldiko joera maila jaistea izan denez, ez dira gutxi txarto prestatuta datozen ikasleez kexu diren Bigarren Hezkuntzako irakasleak; baita, Unibertsitateko irakasleak ere, geroz eta gehiago; geroz eta ozenago; geroz eta kezkatuago.
|
|
|
Geroago, orain dela 600 milioi urteko tartean, bakterioak estromatolito izeneko kolonietan bildu zirenean, zelula anitzeko lehenengo izakiak agertu ziren. Hauek 3.000 milioi urtetan Lurraz jabetu ziren eta izaki konplexuen (landareak, animaliak.) eboluziorako
|
bidea
ireki zuten. Une hartan biziak eztanda egin zuen eta bizidunen eboluzioa azkartu egin zen, Lurrak sekula ikusia ez zuen gisan.
|
|
2018
|
|
|
Behin mezularia bidalita, [Sertoriok] arerioen artean
|
bidea
ireki zuen zailtasunik gabe eta bere jendearekin elkartu zen. Orduan, indarberrituta, ekin zion berriz kanpainari eta, enboskaden bidez, inguratze maniobrak eginez edo tximista bezain agudo edonon egiten zituen erasoaldiei esker, lurreko hornidura bideak moztu zizkien arerioei; itsas aldean, pirata itsasontziak erabili zituen kostaldea zelatatzeko.
|
|
|
Lehenak, San Domingoko sakanak, burgua orduko hiritik bereizten zuen. Bigarrena Takoneran zegoen, eta ibairako
|
bidea
irekitzen zion mendebaldetik.
|
|
|
Historia eklesiastikoaren narrazioa nagusi zen beti ere, Juan Albizu (1945, 1947), Marcelo Nuñez de Cepeda (1940, 1942, 1948), Leoncio Hernandez Ascunce (1949), Julio Ruiz de Oyaga (1958) eta, oso bereziki, Jose Goñi Gaztambide (1946, 1947, 1949, 1952, 1962, 1964, 1965a, 1965b, 1966, 1974) bezalako autoreekin. Baina, poliki poliki, metodologia akademikoaren ikuspuntutik berritzaileagoak ziren beste historialari batzuk hasiak ziren
|
bidea
irekitzen: Jose Maria Lacarra (1950), Florencio Idoate (1946, 1954, 1961), Maria Angeles Mezquiriz (1956, 1958, 1965, 1973) eta Maria Angeles Irurita (1959).
|
|
|
Baina errealitate hori ez zitzaien historialari gehienei interesatzen, hiriaren iraganaren ikerketan finkatuta jarraitzen baitzuten arlo politikoa eta instituzionala jomuga bakarra zuen historiografiaren bitartez. Poliki bada ere, historia soziala ere
|
bidea
irekitzen hasia zen nolanahi ere. Azken historialari hauen artean Fermin Juanto (1970), Juan Jose Martinena Ruiz (1974), Beatrice Leroy (1974), eta Jose Maria Lacarra eta Angel Martin Duque egile bikainak (1975) aipa ditzakegu.
|
|
|
Baina garai hartan, berriz, XIX. mendearen erdialdeko liberalen artean, eguneroko kontuak ziren eztabaidak, traizioak, kolpe militarrak eta gatazkak, eta estatu liberalari egonkortasuna eta batasuna falta zitzaion. Karlismoaren afera oraindik bizirik, elizarekiko harremanen inguruko eztabaidak, langile mugimenduaren hastapenak, lur okupazioak landa eremuan, erreginaren protagonismo eta botere nahia, horiek guztiek
|
bidea
ireki zioten iraultza berri bati, 1868koari alegia, eta berehala, 1873an, monarkiaren deuseztapenari eta I. Errepublikaren etorrerari.
|
|
|
Elkar laguntzarako talde horiek
|
bidea
ireki zieten poliki Europa osoan izaera aldarrikatzaile izanen zuten elkarteei, eta Iruñean ere badugu bestelako elkarte horien berri. Hala ere, indar gutxikoak dira oraindik XIX. mendean zehar, eta, bestalde, historialariok arazoak ditugu horiek ikertzeko, garaiko iturri asko, ezkerreko argitalpenak kasu, suntsitu zituztelako.
|
|
|
Horrela gertatu zen Errepublikak berak ukatu zien errentaren gaineko zerga kobratzeko eskubidearekin. Are gehiago, itsasorako
|
bidea
irekitzea ere eskatu zuten, Irun eta Hondarribia bereganatuz. Azken hau, ordea, berehala ahaztu egin zitzaien (Pascual, 1989, 480).
|
|
|
Euskadiko Kutxa (Caja Laboral) Mondragon taldeko bankuak lagundu zuen, zuzenean, Euskal Herri kontinentaleko mugimendua, Denek kooperatiba sortzean, 1979an. Sinbolo garrantzitsua zen Euskal Herriarentzat, euskal esparru ekonomiko nazionala sortzeko
|
bidea
ireki zuelako. Frantziak ez zuen batere begi onez hartu ekimen hura, eta trabatu zuen Mondragon taldearen parte hartze ekonomikoa, enpresa haren sorreran.
|
|
2019
|
|
|
Ni desagertutakoan ezin laburtuzko
|
bidea
ireki zen zure aitaren eta bizitzaren artean. Bazirudien karta jokoan besterik ez zuela hura harrapatzeko ahaleginik egiten; gero urruntzen uzten zuen, berriz ere, eta arnas sakonaren hotsa zen bizirik zirauela adierazten zuen seinale bakarra.
|
|
|
Erraz laburbildu dizkiote istorio guztiaren gakoak poliki poliki. Marilynen gertutasunak zer nahirako
|
bidea
irekitzen duelako. Eroso sentitu dira bere ondoan.
|
|
|
Hala ere, behin batean Saltocoa (1820) agertzen da. Saltocoa(= salto+ koa) eta Saltosoro bi aldaerok beste
|
bidea
ireki dezakete, beharbada. Salto edo jauzia urak berak egingo luke errekan, garaian bertatik igaroko zuen Erreka handiko errekan.
|
|
2020
|
|
|
Sortu zen eskandaluak gobernu eskuindarra erorarazi zuen, eta hurrengo hauteskundeetan, 36ko otsailean, Frente Popular izeneko ezkerreko koalizioa atera zen garaile. Zenbaitek" estraperlo" aren eskandaluak Gerra Zibilaren
|
bidea
ireki zuela pentsatzen du. Gero, gerra ostean, legez kanpoko produktuen merkatua izendatzeko erabili zen hitza.
|
|
|
Ezkortasunaren eta baikortasunaren arteko tentsioak sormenari
|
bidea
ireki diezaiokeela uste du Jose Anjel Irigaraik. Bien arteko nahas mahasean bizi gara denok ere, nahiz eta behin atea irekita bietako bat gailentzen den, ezkortasuna edo baikortasuna.
|
|
2021
|
|
|
Persiarrak da, Eskilorena. Haren bidez, Eskilok
|
bidea
ireki zion Shakespeareri, eta beharbada, ustekabezean, nobela historikoa asmatu zuen.
|
|
|
Halako berdintasun espiritua existitu zen, nonbait, gizarteak ezinbestean behartsuak eta haien antolaketa sistemak oso sinpleak izan ziren bitartean. Baina, nekazaritzan eta diruan oinarritutako zibilizazio berriek aberasteko
|
bidea
ireki zutenean, aletegiak beteen zituztenek berehala hierarkiak asmatu zituzten. Orduz geroztik gizarte desorekatuan gidari ibili diren sektoreek nahiago izan dute seriotasunaren hizkera.
|
|
2023
|
|
|
Agintzen duen agentearen ahotsak
|
bidea
irekitzeko oihukatzen jarraitu du, baina laster trumoi baten hotsarekin nahasi eta ez zaio entzun. Sumindurik, langileen kontra oldartzeko agindu die gainerako guardia zibilei.
|
|
|
Herri hartan bere gizonekin gorderik zegoela, Schmitz maiorraren jendarme aldra bat inguratu zitzaien ezustean. Buruzagiak Francisco Espoz talde txiki baten buru aurretik bidali zuen
|
bidea
irekitzeko, baita horrek lortu ere. Bitartean Xabier Mina buruzagi bipil antzean, bere gizonen ihesaldia babestu nahian, azkena izan zen zaldira igotzen.
|
|
|
Izan ere, 1522an Normandiarako itzulbidean Fleury pasatu bide zen Gaztelako gudarosteak setiaturik zuen Hondarribitik hurbil. Hiri hori izan zen, Nafarroa berreskuratzeko asmoz, nafarrek defendatu zuten azken gotorlekua 1524ra arte, Piarres Nafarroakoa mariskalaren semearen agindupean.25 Altxorren bilatzaileek diotenez, ataka hartan Fleuryk beste aukerarik izan ez, Gaztelako itsasontziei eraso zien
|
bidea
ireki nahian, eta piratak hanka egin bazuen ere, urre aleak Txingudiko badian urperatu ziren betiko.
|
|
|
Alemaniako hizkuntzalari eta, besteak beste, filosofo honek Euskararen ikerketa zientifikoaren
|
bidea
ireki zuen lehenengoz. urteen tartean bisitatu zituen gure herrietako kulturaren begirale zorrotza ere izan zen, Durangon (B) nesken erritu bitxi baten oroitzapena bildu zuen:
|
|
|
Pertsonak taldekoiak gara baina, era berean, oso gurekoiak. Azken ezaugarri honek elkarbizitza hauts dezake errazki, eta auzi ugariri
|
bidea
ireki. Beraz, elkarrekin, komunitatean arau zenbait finkatu behar dira kaosa saihesteko.
|
|
|
Esklabotza Europako merkataritzaren parte arrunta izan zen aro luzeetan. Bereziki XVI. mendean, Ameriketara
|
bidea
ireki zelarik, negozio borobila bihurtu zen Afrikan dohainik bahitutako jendea Atlantikoaren bestaldean saltzea. Trafiko horretan portugesak eta espainolak nabarmendu ziren, haiek baitziren itsas bide horiek kontrolatzen zituztenak hasieran; geroago ingelesak, frantsesak, holandarrak... gehitu zitzaizkien.
|