|
2010
|
|
|
Erresuma fingabearen beste muturrean, aldiz, menekoak ez ziren hain baketsu gertatu; Kalifak begirantza hertsian edukiagatik ere, Medinatik ilki zen Mahomet" Arima Garbia" zeritzan Ali-ren ondokoa, aldarrikatzen zuenez, umma egiazko
|
bide
zuzenean jartzeko xedearekin.
|
|
2011
|
|
|
Hori guztia azaltzeko modurik hoberena delakoan, hortxe duzue orain dela 20 urteko Iruñean askotan entzuten genuen esaldia: " Volkswagenen lanean hasi nahi baduzu, egin zaitez sindikatukoa, fabrikan sartzeko
|
bide
zuzenagorik ez dago".
|
|
|
Ziurrenik, maitasun aitorpen bera bezain faltsuak dira, ez baitirudi egokiena Bibliko Salomonen Kanten Kantutik pasarte bat buruz errezitatzea neska bat limurtzeko. Baina, Bibliaren
|
bide
zuzena alde batean uzten duenean, mutilak ez du hobeto asmatzen, neska basamortuko kaktusekin konparatzen baitu. Polizia voyeur batzuen aurrean maitasuna egiten duten bitartean bikotearen apurketa alferrik luzatzeak guztiz sinesgaitz egiten dute pasartea.
|
|
2013
|
|
|
" Lur hauek guztiak indioenak ziren eta dira —diote argiro fraideek. Lur hauetan jaio ziren, eta bertan jaio ziren haien guraso eta arbaso guztiak ere". 330 Fraideen ustez, lurrak lehengo jabeen eskuetara itzultzea zen
|
bide
zuzen bakarra. Txostenean, Recopilacion Indianan jasotako indioen eskubideak aipatzen dira banan banan, Echeandiaren asmoen bidegabekeria agerian uzteko.
|
|
|
Ardnzazu fragata Fonte Almirantearen Pasaia legendarioaren bila doa Ipar mendebaldeko Pasaia Aniango itsasartea ere deituaitsas espedizio askoren jomuga gutiziatua izan zen ia hiru mende osoz. Izan ere, Pazifikoa eta Atlantikoa lotzen omen zituen iparraldeko pasabide hura aurkitzen zuenak Asiarako
|
bide
zuzena izango zuen, eta, horrekin, merkataritza biderik onuragarriena. Horregatik sortu zen hura aurkitzeko halako lehia, eta horregatik bidali ziren garai bakoitzeko itsasgizonik onenak haren bila.
|
|
|
Aniango itsasartea beste leku legendario haietako bat zen, eta luzaroan iraun zuen bizirik irudimenetan eta mapetan. Hurrengo mendeetan, frantsesek eta ingelesek ere ahalegin asko egin zituzten pasabide estrategikoaren bila, erabat sinetsita hura aurkitzen zuenak
|
bide
zuzena izango zuela Europatik Ekialde Urruneko aberastasunetara heltzeko.
|
|
|
Gizona da, Bogoa alegia, lotsaren lotsaz ezin diona negarrari eutsi; andrea, berriz, gorrotoaren erresumina poliki poliki irensten saiatzen da. Mendekuaren asmoa elkarrekin hausnartu nahi dute eta Kokoherrirako
|
bide
zuzena hartu beharrean, beste bidezidor luzeago eta ezkutuago batetik joatea erabaki dute; Ahuntsolizko bidezidorretik, hain zuzen ere:
|
|
|
Ez daukate hitz egiteko gogo handirik. Ulisotik Kokoherrirako bidaia pare bat ordutan egiten bada
|
bide
zuzenetik, Ahuntsolizko bidezidorretik, lau bat ordu edo behar izaten dira noski. Ibilian dabiltzalarik bi zelatari ohiek beren erraiak kiskaltzen sumatu dituzte; amorruz lehenik, gorrotoz ondoren eta mendeku egarriz azkenik:
|
|
2014
|
|
|
Horretan Beñatek ikusten du antzerkia lerratu dela poxi bat, bere lehengo helburuak utzirik eta prediku egiten du berriz antzerkia fini dadin
|
bide
zuzenean, itxaropen doinu batekin, Euskal Herria ez dadin egon itzal gordeetan. Beñatek ez du defautik.
|
|
|
Globalizazioaren eta Postmodernitatearen garai berri honetan topatzen dira berriz bide biak, bakoitzak modu ezberdinean iristea lortu badu ere. Sexualitateak, espiral batean, paradigma zaharberrituaren loratzea ikusi badu —apurketa—, kapitalismoak ere,
|
bide
zuzen bati ekinez —ekonomia hutsaren ikuspegitik espiral forman ulertzen den arren—, gailurra ezagutu du jarraipena.
|
|
|
Adostasuna, ezer izatekotan, oligarken botere sinbolikoari men egitea da. Sistemak definitzen eta zehazten du zer den demokrata izatea, zein den
|
bide
zuzen eta egokia. Babesa bilatzen duen orok bilakatu du demokrata, uko egiten dionak antidemokrata edo terrorista bilakatu behar duen bezala.
|
|
2015
|
|
|
Inoiz ez naiz igo Ezkabako errepidetik, ez oinez ez autoz. Beti igotzen ginen mendi oinetik kaskoraino doazen
|
bide
zuzenetatik, askotan erdiko pinudian geratzeko. Noizbehinka errepide sigi sagatsuak mozten ditu xendra horiek.
|
|
|
Ametitu behar da euskaldungoa asko desbideratu dela gero
|
bide
zuzenetik. El Paisek, Le Mondek eta Europako historiagile nagusiek espero zutenarekiko, euskaldunen jarrera oso ‘petrala’ izan da, Koldoren hitza erabiltzeko.
|
|
|
Hermesen zigorra jasan du ongileak errespetatu beharra dagoela onartu arte. Bide zuzena hautatzeko aukera eskaini omen dio sistemak, baina ez du
|
bide
zuzena aukeratu nahi izan eta horrek zigorra merezi du. Hitzok esan eta berehala, behin sistemaren nagusitasuna onartzen duenean, suzko gurpilera igoarazten dute ortzian zehar batetik bestera bidaiatzen betiko egon dadin.
|
|
2016
|
|
|
Noizko hiztegia da zapatistena, Txanton? Gobernu bide okerra, gobernu
|
bide
zuzena. non nuen aurretik entzuna mintzamolde hori. Ez zitekeen besterik, zuei izan zen, 1766ko apiril hartan.
|
|
|
Ingalaterran hirurogei gertakaritik gora jasotzen ditu prentsak 1766an bertan. Espainian, Karlos Ill.aren 1765eko uztailaren 11ko pragmatikak liberalismoari atea zabaldu eta lege morala eta gobernu
|
bide
zuzenaren oinarriak suntsitu zituen. Laboreak merkatu librera aterata, babesik gabe eta espekulatzaileen esku geratu zen populazioa.
|
|
|
Ez, ez zen harritzekoa polizia batek zentzurik gabeko zerbait egitea. Don Beldurren erresuman eta arriskua beti hurbilean ikusiz bizi ziren guztiei bezalaxe, beraiei ere kosta egiten zitzaien ttikikerietan erreparatzea edota, jende arruntak egiten zuen moduan, erregela batzuetara errenditzea;
|
bide
zuzenari jarraitzea, diskurtsoetan esaten zen bezala. Poliziak, guardia hura bezalakoak batez ere bereziak, soldadu heziketa hartutakoakaspertu egiten ziren bide zuzenaren monotoniaz, eta halako momentu batean erruleta errusiarrera jokatzea erabakitzen zuten, edo atrako bat egitea, edo putzu batean biluzik bainatzera zihoan pertsona baten aurka disparatzea.
|
|
|
Don Beldurren erresuman eta arriskua beti hurbilean ikusiz bizi ziren guztiei bezalaxe, beraiei ere kosta egiten zitzaien ttikikerietan erreparatzea edota, jende arruntak egiten zuen moduan, erregela batzuetara errenditzea; bide zuzenari jarraitzea, diskurtsoetan esaten zen bezala. Poliziak, guardia hura bezalakoak batez ere bereziak, soldadu heziketa hartutakoakaspertu egiten ziren
|
bide
zuzenaren monotoniaz, eta halako momentu batean erruleta errusiarrera jokatzea erabakitzen zuten, edo atrako bat egitea, edo putzu batean biluzik bainatzera zihoan pertsona baten aurka disparatzea. Zentzurik gabeko ekintza haien ondoren ordaina etorriko zitzaien noski, eta adibidez Ezpainasek azaldu egin zuen zergatik falta zitzaion bala bat metrailetaren kargadorean, eta ez bazuen arrazoi on bat aurkitzen, edo operazioaren burua, Stefano bera edo besteren bat, jakitun bazen gertatutakoaz, hilabete edo gehiago pasa zuen kalabozoan
|
|
|
Masa populu indoeuoparraren patua, bere buruaren jabe ez izatea da. Masa populua delako, hots, ikasi gabea delako, hitzik ez duelako, fidagarria ez delako, egituratuta ez dagoelako, ekimena galdu eta norbaitek egoera horretatik atera dezan zain dagoelako, ustiagai da eta indoeuropar agintariek (politikoek eta erlijiosoek) eraman behar dute
|
bide
zuzenean barrena. Menperakuntzarako asmaturiko tresna ideologikoa ezin da askatasunerako tresna izan.
|
|
|
Hortxe dago auzi osoaren koxka. Boterea, gaitza da, gizarte handietan bizi ahal izateko ezinbestekoa dugun gaitza, eta gaitza bailitzan hartzeak j arriko gaitu
|
bide
zuzenean. Inork ez deseatzeko moduko bihurtzen dugunean, gizartearen alde ezinbestean egin beharreko lan sakrifikatua bihurtzen dugunean, ez bakarrik hitz hutsal mailan baizik eta errealitatean, orduan izango dira gizarteak estatuen jabe eta ez estatuen ustiagai.
|
|
|
Ulergaitza eta bidegabea bada, orduan ezinbestekoa izan behar da, erraldoien erlijioaren barruan funtzioren bat bete behar du, jentilak garai mitikoen hasiera hasieran hiltzera behartzen dituen funtzioren bat. Eta ezinbestekotasunaren konklusio hau da hain zuzen, mitoa ulertzeko
|
bide
zuzenean barrena sartzen gaituena.
|
|
|
Indoeuropar kulturetako bortizkeria profesionala, gizartean ondo integratu gabekoen artean izan du" harrobia", garai mitikoetatik hasita. Garai historikoetan bertan,
|
bide
zuzena egon ohi da espetxea eta armadaren artean. Itsas espedizioak, konkistaldiak, atzerriko lejioak, espetxeetatik hartutako kriminalez elikatu ohi dira indoeuropar estatu boteretsuetan.
|
|
|
—Paradisua galduta ere, ez genuen ikasi eta Jainkoak profetak bidaltzen zituen hona eta hara,
|
bide
zuzenera buelta gintezen. Noe zen horietako bat, eta Biblian behin bakarrik mozkortu zela esaten bada ere, nik uste dut txikitero amorratua zela, izan ere 950 urtez bizi eta inguruko komunitatea ez zuen onbideratu, eta Errukitsuak, Bihozberak denak ureztatu zituen.
|
|
2017
|
|
|
Erritu luze baten hasiera delako, hitz batean. Horren luzea da zubi erritua non berdin dio sistemari hasieran
|
bide
zuzenetik bideratzen diren edo ez ikasleak, benetan interesatzen zaiona zera baita, bidearen amaierara behar bezala ailegatzea. Gauzak horrela, LH k irakasle eta metodologia tradizional eta berritzaileen arteko borroka bizi du, irakasle guztiek ez baitute berdin jokatzen aldaketen aurrean; irakasleen arteko etengabeko konparaketen garaia bizi dugu zeinetan, azkenean, nahasketa den nagusi; eta, nahaspila horretan, metodo tradizionalek jarraitzen dute praktiken nukleoa eratzen.
|
|
|
Hezkuntza sistemak orokorrean, gizabanakoak moldeatzen eta bezatzen ditu txiki txikitatik etorkizunean estatuak nahi bezala administratu ditzan —modelazioa bi zentzutan gertatzen da. Batetik, hiperkapitalismoak amesten duen langile mota; eta, bestetik, nazio inperio bakoitzak amesten duen hiritar mota, Oskoletatik ateratzen direnean bestelako aditu mordoak
|
bide
zuzenetik bideratzen jarraitu dezan. Baina, honek egun badu arazo bat:
|
|
|
Irakasleren batek autonomia aldarrikatuko balu, irizpide ezberdinen bat agertuko balu edota zuzendaritzaren lana zalantzan jarriko balu, segidan bideratua eta zuzendua izango litzateke arau horiek ikasleentzat egokienak direla esanez, horixe baino ez dela
|
bide
zuzena, adituek horrela esan baitute. Heziketa sistema, noski, pedagogo eta psikologo aditu mordoaren laguntzaz baliatzen da beraiena indartzeko, bestelako ikuspegiak dituzten adituei muzin eginez.
|
|
2018
|
|
|
Iruñea, Aro Modernoan zehar, Europako gotorlekuen artean estrategikoenetako bat izan zen. Pirinioetako giltza zela esan ohi zen maiz; Frantziaren kontrako etengabeko gudutoki izanda, behin Iruñea erorita Madrilerako
|
bide
zuzena oztoporik gabe geratuko zela.99 Geoestrategia hori zela eta, Fernando Katolikoak gaztelu berria eraikitzea agindu zuen, baina bukatu bezain pronto zaharkituta geratu zen, iraultza militarrak ekarritako berrikuntzen ondorioz edozein gatazka militarretan setioak jokatzen zuen funtzioa aldatu baitzen. 1571n, harresiak berritu ez ezik, gotorlekua, alegia ziudadela berria, eraikitzeko agindua eman zuen Felipe II.ak, Anbereskoaren modura (Echarri, 2000).
|
|
|
Handik gutxira, umetxo bati izugarrizko hozkada egin omen zion hatz batean, eta Txarli sakrifikatzeko aukera plazaratu zen Iruñeko solasaldi guztietan. Eztabaida publikoa saihestu aldera edo, Udalak
|
bide
zuzenena hartu zuen eta 1989ko gau batean Txarli desagerrarazi zuen, inolako azalpenik eman gabe.
|
|
|
Ortodoxiaren gailurra eta Ingalaterrako Elizan manatzen zuena izaki, jaun kardinalak ez zion mihiari usuki egiten Jaun done Paulo katedraleko bere predikuetan, baina klarki aldarrikatzen zuen egoeraren larria. Halaber, feligresen gogoa kareztatzen zuen, fede aferetan
|
bide
zuzenetik abia litezen amoreagatik, bai eta are, bozketetan dudarik egin ez lezaten:
|
|
2019
|
|
|
Bide horretan beheraxeagotik ezkerrera egiten duen beste bideak, harrobira bertara. Arratatxabaldik ere
|
bide
zuzena dago Aunzbidera eta harrobira bertara. Dena den, Aunzbide eta Galtzadamusu artekoa bide labirinto bihurtu dute azken honetan.
|
|
|
Urte horretan (AN) Zainpen barnako bidea aldatua izan zen erabat. Maixelen Kurutzara ateratzen zen lehengo
|
bide
zuzenaren ordez, zehar bidea —gaur egungoa— eraiki zen, gaurko Mandubitako zubira ateratzen zena. Bide zati berri horrekin bat, bere bi muturretan zubi bana ere eraikiak izan ziren:
|
|
2020
|
|
|
Onartzeko prest nago Leyre eta Jaime inozo eskarmentugabeak direla, abentura funsgabeko batera eraman zituztela gainerako alderdietako arduragabe batzuk. Baina kontu hori mozten da eta kito, nik neuk lagun nezake jende hori
|
bide
zuzenera itzularazten. Bayonari bihurritu diozue besoa.
|
|
|
Ni neu, akademiatik atera berria, konpainia ez oso ortodoxoak ibili nintzen; jarduera ilun samarrak leporatu zizkidaten. Zaila da, badakizu, garai nahasietan
|
bide
zuzen zuzenari ekitea, areago lau ileko sasibizarra generaman txepel askoren kasuan.
|
|
2021
|
|
|
neuro ekonomia, neuro marketing, neuro politika eta, noski, neuro heziketa, besteak beste. Desagertu omen dira eztabaidak, neurozientziei baino ez baitzaie galdetu behar
|
bide
zuzen eta objektiboa zein den jakiteko inor konbentzitzeko edo isilarazteko honako formularen batekin baino ez da hasi behar: " neurozientziek frogatu dutenez...".
|
|
|
Lehenengo arazoa hitz jokoaren lehenengo adieran topatzen dugu," heziketa zuzena", heziketa eragileek ez baitakite zein den lortu beharreko ideal hori, zein den
|
bide
zuzena, idealez edo ameskeriez harago. Mediku ortopedistak gaixoei beren bizitzak erraztu eta hobetzeko milurtekoetan zehar metatutako jakintza guztiaz, garapen zientifikoaz, baliatzen diren ez bezala, hezkuntza eragileak galduta dabiltza oraindik ere, nora begiratu jakin barik, zeri heldu jakin barik, maizegi ikasleen bizitzak kaskartuz.
|
|
|
Bidea egokia edo zuzena den jakiteko, jakin dugu zein den bide horren helburua. Helburua ahalik eta azkarren heltzea baldin bada, biderik laburrena izango da egokiena; baina bidean inguruarekin gozatu nahi baldin badut, bide politena eta atseginena izango da egokiena; edo, helburua ahalik eta erosoen egitea bada, orduan
|
bide
zuzena lauena eta errazena izango da. Horrenbestez, egungo heziketaren errituala edo bidea egokia den jakiteko, ezinbestekoa zaigu helburua zein den jakitea.
|
|
|
Nori? Apur bat gehiago ematera ohituak geundenoi, ez besteei;
|
bide
zuzena inplikazioarena zela uste genuenoi. Soldata urteetan izozturik, ordaintzen ez zitzaizkigun hirurtekoak eskatzearen beldur, etxean egundoko lana egiten, beti Lan Hitzarmenak markatzen zuen klase orduen gainetik, erabaki-guneetatik at, zenbait bidegabekerien aurrean ez ikusiarena egiten, guraso eta ikasleak etengabe mimatzen eta isilik ikastolari kalterik txikiena ere ez egiteko.
|