|
2000
|
|
|
Gainera, ez nuen denborarik galtzeko:
|
bide
luzea neukan aurretik, Lahinchera heltzeko gogoa bainuen. Beharbada, balantza batean jarrita, sei horiekin bidaiatzeak alde txar gehiago izango zituen onak baino, baina ordurako furgonetara igoa nintzen.
|
|
|
Baina, nola izotzak, urteen eta mendeen buruan, harkaitzak ere hausten dituen, hala, libertatearen alde egin dezakegun gutia ere ez duk alferrikakoa izanen. Eta,
|
bide
luze horretan, imajinazinoa eta pazientzia izanen dituk gure armak —eta, irri bihurri bat xuxentzen zigula, nola ohi baitzuen jostetan ibiltzen zenean, erantsi zuen—: Eta ehundabatgarrena.
|
|
|
Eta zurrungaka hasi zen. Eta, nola
|
bide
luzean lastoa ere zama astuna bihur daitekeen, hala, ohi baino jasangaitzagoak egin zitzaizkidan haren zurrungak, eta uste dut ezen gorrotatu ere egin nuela, azkenean, osaba. Hura ote zen osaba gorrotatzen nuen lehen aldia?
|
|
|
Orga hartan tigre bezatzaile bat zetorren, Cádizko andaluz hitzontzi bat, gauzen erraiteko laketago zituena
|
bide
luzeak —bertze hamaika bidez eta kontrabidez osatuak—, bide laburrak eta xuxenak baino. Eta gizon hark, handik harat, hilabete osoa egin zuen gure etxean, aitari, Mattini eta etxeko morroiei erakusteko eta irakasteko zer zen eta zer ohitura zituen piztiak eta nola baliatu eta erabili behar genuen hura, ehizan egiteko.
|
|
|
Ez, osabak ez zuen austriarren arrano inperiala akabatu, baina zein arrai eta alegera sentitu nintzen, halarik ere, zeren eta osabak ere, Galileok bezala, gibela egin baitzuen, baina urrats bat aitzina egiteko, bere egite haren bidez, eta zeren bere urrats hura bertze urrats bat izan baitzitekeen, gizon batek baino gehiagok gerorat gogora zezakeena eta gogoratuko zuena, libertaterako
|
bide
luzean...
|
|
|
Karrikan barna kulunka, ez dut uste belaunaldi gazteagoei etsenplutako erakusteko moduko bikoterik osatzen genuenik. Egun argiz, bederen, ez genukeen
|
bide
luzerik eginen, eskandalu publikoaren salaketapean inork kargu hartu gabe. Klararen etxea alderdi argi ilun mestizoan zegoen, non Alde Zaharreko mendeetako herdoil goibela Zabalguneko zabor plastifikatu distirantera isurtzen den.
|
|
2001
|
|
|
Gainerakoek,
|
bide
luzerik egiteko anbiziorik gabe, etxea defendituko duzue. Elurra ia etengabea izango da eta enbarkazioa behin eta berriro garbitu duzue.
|
|
2003
|
|
|
–Romain ezagutzerako
|
bide
luzea egina nuen. Euskal Herria inoiz zapaldu gabe gure kulturaz eta euskaraz maitemindu zen alemaniar bidaiari baten bi nobela itzuli nituen, edo horien itzultzaile bezala agertu nintzen bederen.
|
|
2004
|
|
|
638 Xabier Zubizarreta: . Baina ez dezagun engainatu geure burua, euskara ikastetik erabili eta normalizatzera
|
bide
luzea dago, eta horri ekiten ari gara orain?. Euskara lan munduan txertatzeko maratoian, beste urrats bat, Euskaldunon Egunkaria, 2002/10/18.
|
|
|
O. jaunaren ahalmen horrek aldeko iritziak eta jarrerak piztu zituen, baina baita kontrakoak ere, haiek mirespen puntu batek eragindakoak, eta hauek inbidiak. Eta nola psikiatrak ahulgune bat baitzuen –bere iragana, inortxok ere ez zekiena–,
|
bide
luzea egin zezakeen bekaitzak egoera hartan. Edo, bestela esanda, O. jaunaren iragana hutsune bat zen, nornahik zernahirekin bete zezakeena.
|
|
|
Arratzuko kanposantu ondora atera behar izaten genuen gehienetan txahala. Han uzten genuen aita bere txahalarekin eta gero kanposantu ondoz gora, pinu handi arteko
|
bide
luzean zehar, bai kanposantuak ilunpean sortzen duen beldur zirraraz, bai basoan ordu haietan nabarmentzen den edozein zaratatxoz, ileak tente tente eramaten nituen etxera.
|
|
2005
|
|
|
Azkenean, ordea, gazteleraz berba egiteko eskatu dio Mutsumik, bestela gogoratzen duena ahaztu egingo duela eta. Bizkar zorro txikia hartu dio eta
|
bide
luzea dutela aurreratu. Narita ez dago Tokiotik urrun, baina euria dela eta trafikoa oso motel ei dabil.
|
|
2006
|
|
|
Sardexka patata frijituetara bezala, horrela joaten da bera ere harira. Gaur, aldiz,
|
bide
luzea aukeratu du. Zain dago Nerea.
|
|
|
–Brisson nire lankide ohiari deitzen diodanean ez dit sinetsiko –barre egin zuen polizia ohiak– Hala ere,
|
bide
luzea dut oraindik egiteko. Villeneuveko gaztelura joan behar dut, lapurretari buruzkoak biltzeko.
|
|
|
Gepperten telefonoak mutu jarraitzen zuen. Tira, hobe dinat abiatzea, pentsatu zuen, oraindik
|
bide
luzea falta dun eta.
|
|
|
Knuden taldekoek erabaki gogorrak hartu behar izan zituzten egun hartan, jasotako espezimen eta materialak han uztea eta oharrak eta mapak leku babes batean gordetzea, esaterako. Ordurako zaharkituak zituzten lo zakuak eta larruzko jantziak zarpailduak, desegokiak aurrean zuten
|
bide
luzea oinez egiteko. Erabaki zuten egoerari irtenbide bat emateko taldea bitan banatzea zela egokiena.
|
|
|
Indar ezkutu batek bultzatuta, 1903 urtean Siberiatik Errusiako hiriburura joatea erabaki zuen, dena utzirik –emaztea, emaztearekin izandako lau seme alaba, herri xehearen miresmena... –, eta erromesaldi berezia egin zuen San Petersburgorako
|
bide
luzean. Erromesaldi luzea eta harrigarria, lazgarria eta lizuna, miresmena bezalaxe gorrotoa sortzeko modukoa.
|
|
|
Qaanaaqerako
|
bide
luzea: Thorild Wulff
|
|
|
Oraindik
|
bide
luze samarra geratzen zaio itzulia osatzeko...
|
|
|
Qaannaaqerako
|
bide
luzea: Thorild Wulff
|
|
|
Iragandako denborak egin duen
|
bide
luzeak eta urrutiko gertakizunek duten distirak heroi erakargarri eta eredugarri bilakatu dute Jean Laffitte edonorentzat. Haren bizitzak badu distira eta kolore franko denek beretzat nahi izateko.
|
|
|
nor eta bi jaun, Armendaritze eta Donoztiri, katoliko errabiatuak biak. Alabaina, Migelen bozkarioak ez zuen
|
bide
luzerik egin. Itzulbidean, bi presoak loturik zekartzala, Donibaneko gazteluzain Larrearen mezulariak geldiarazi zuen Amorotzen:
|
|
2008
|
|
|
Lasai eragiten genien arraunei, Silverrek hala aginduta, hartara gizonak garaia baino lehen ez nekatzeko; eta,
|
bide
luze samarra egin ondoren, bigarren errekaren ondoan lurreratu ginen, Katalexuren pitzadura basotsuan behera jaisten zen errekaren ahoan. Handik, ezkerretara joaz, goi ordokira zihoan aldapa igotzeari ekin genion.
|
|
|
Hurrengo goizean kubiertara igo nintzenean uhartearen itxura zeharo bestelakoa zen. Une hartan brisa zantzurik ez bazen ere,
|
bide
luzea egina genuen gauean, eta orain geldirik geunden ekialdeko itsasbazter baxutik gutxi gorabehera milia erdi batera hego ekialderantz. Urdin koloreko basoek estaltzen zuten lur gehiena.
|
|
|
Hispaniolaraino
|
bide
luze samarra zegoen, eta maskaroien azpitik pasa eta ontzi askoren txopak inguratu behar izan genituen, eta haien kableek batzuetan gure gila ukitzen zuten, eta beste batzuetan kulunka egiten zuten gure buru gainean. Edozein modutara, heldu ginen azkenean goletaren albora eta mister Arrow lehen ofiziala ongi etorria ematera etorri zitzaigun.
|
|
|
Iluntzen ari du. Hurrengo herriak Diema behar du, Senegalera doan errepidearen bidegurutzea, baina
|
bide
luzea daukagu oraindik, eta iristeko aukera bi: erditik ala aldamenetik.
|
|
|
Asfaltorik gabe ere bizkor samar goaz, martxa honetan ordu bi eta erdi ditugu, nahiz eta, bizkor joatera ohitu eta konfiantza hartu bezain laster, hor agertzen den orain arteko zimurrak baino handiagoa den zuloren bat, nerbioak berriz puntan jartzeko. Azken kilometroak gertatzen dira gogorrenak askotan, heldu behar duzula dakizunean, ezin horren
|
bide
luzea egin ostean, bide bazterrean lotan gelditu, eta autoak edozein unetan, kito?
|
|
|
Hain
|
bide
luze eta ia hutsaren ostean nekez irudikatuko zenukeen irudia dakar horrelako herri turistikoak. Zaila ulertzen, horrenbeste kilometroren ostean, basamortuaren ateetan, zer demontre galdu zaien milaka aleman eta frantsesi.
|
|
|
1930eko hamarkadan espainiarrek erabili zuten Tarfaya, Kanariar Uharteetara bidean eskala egiteko, baita Lufthansa naziko hegazkinek ere Hego Amerikara bidean. Baina aire nabigaziorik gabe ere, aspaldikoa da Tarfayaren garrantzia,
|
bide
luzeen geltoki. Smaratik eta Tinbuktutik zetozen karabanak hornitzeko lekua zen.
|
|
2009
|
|
|
Baina Gandiaga bere burura, bere Jainkora, bere euskaldun kontzientziara, estreina urrundu eta gero itzuli egin duen
|
bide
luze baten buruan heldu da.
|
|
|
Bidegurutze edipiko batean legez, beste honetan, labur, epigrama antzera: . Bideak bizi nabe,/ ertz ziurrik ez daukeen/ barruko
|
bide
luze/ elburu gabeak. –
|
|
|
Pasea da mitologia kristau tradizionalaren kritika historikoak eragin zalantzetatik, kritika razionalista (filosofiko) ezberdinen nahasduretatik; Euskal Herri zaharreko, edo Asiako eta antzinateko beste mitologiez interesatu izan da eta konparatu ditu bere tradizionalarekin; kristautasunaren manipulazio politikoak ezagunak zaizkio eta are pertsonalki pairatuak, enegurik ez du kritika sozialak osoki onartzeko, Marxenak zein Freudenak:
|
bide
luze gogor bat izan da. Baina ez du alternatibarik ikusi, eta berak alternatibarik gabe ez du gelditu nahi izan:
|
|
|
Fede berri honetan igotzen da trenera Erroman apaiz frantses protagonista, fede katolikoa betiko galdua, biharamun goizean Parisen mundu berrira jaisteko. Erlijiozko
|
bide
luzeen buruan autorearen ezusteko bira latino nazionalistak gu pixka bat harritzen gaitu, baina horixe da Zolak proposatzen duen fede berria eta itxaropena etorkizunari buruz: Paris, munduaren argia; Parisek zientzia eta arrazoimena, progresoa inkarnatzen du.
|
|
|
–Egia, zortzi. Baina zortzitik hamabi milara
|
bide
luzea dago, ala?
|
|
|
Musika Plazatik zuzenean jo ordez ezkerrera okertu nuen halere. Ilargira heltzeko
|
bide
luzeagoa zen handik hartuta, baina estankotik pasa nintekeen.
|
|
|
...giza erlauntza baten itxura hartu zuten komandanteak bere agindua eman ahala, miliziano anarkisten harat honatek erakusten zutenez, harik eta etsaiaren lerroetatik hurbilen zegoèn lubakian bi soldadu ilara luze osatu ziren arte, aurkako norabidean zihoazenak, batzuk ezkerretarantz eta besteak eskuinetarantz; Ada ezkerretarantz zihoan, konpainiako beste bederatzi kideren atzetik, aurretxoan zuena
|
bide
luzeko lasterkari bat zuen, Nurmi ezizenekoa, Parisko 1924ko olinpiadetan urrezko bost domina irabazi zituèn lasterkari finlandiarraren ohorez?, agindua betetzeko prest; memento hark, jakina, tentsioz betetakoa behar zuen guztientzat, baita Adarentzat ere: Adarentzat, beharbada, gehiago; Ada, izan ere, Domingo eta Chaplinen konpainia berean ibilia zen bi hilabetetan, bereizketarik gabeko ardurak bere gain harturik, bai, baina Domingo eta Chaplinen babesean beti; astebete lehenago, baina, bere hutsegite batek. Domingo eta Ada herrestaka hartu zituèn ekintza batean izan zen, noiz eta Ada sugegorri batekin aurrez topatu eta zutitu egin baitzen, Domingoren berehalako erreakzioa eraginez, jauzi batean arrebaren aurrean ipintzera bultzatu zuena, baita pistolarekin tiro egitera ere, hamar bat metrora zelatan zutèn etsaia hiltzeko?
|
|
|
Eta haren ezkerrera argazki bat, zilar koloreko markoan sartuta, gure ezkontza egunekoa. Hor gaude Isidro eta biok, kamerari irribarrez, aurrean geratzen zitzaigun
|
bide
luzeari begira. Isidroren bi eskuak ikus ditzaket.
|
|
|
Hedabideek zabaldu dutenez, mutil gazteak gero eta arinago doaz putetxera. Ematen du sexu harremana lehenbailehen gauzatuz sedukzioaren
|
bide
luzea aurreztu gura dutela. Nahiago dute ezetzaren arriskua uxatu eta sentimenduen zailtasunei ihes egin.
|
|
|
...erlauntza baten itxura hartu zuten komandanteak bere agindua eman ahala, miliziano anarkisten harat honatek erakusten zutenez, harik eta etsaiaren lerroetatik hurbilen zegoèn lubakian bi soldadu ilara luze osatu ziren arte, aurkako norabidean zihoazenak, batzuk ezkerretarantz eta besteak eskuinetarantz; Ada ezkerretarantz zihoan, konpainiako beste bederatzi kideren atzetik –aurretxoan zuena
|
bide
luzeko lasterkari bat zuen, Nurmi ezizenekoa, Parisko 1924ko olinpiadetan urrezko bost domina irabazi zituèn lasterkari finlandiarraren ohorez–, agindua betetzeko prest; memento hark, jakina, tentsioz betetakoa behar zuen guztientzat, baita Adarentzat ere: Adarentzat, beharbada, gehiago; Ada, izan ere, Domingo eta Chaplinen konpainia berean ibilia zen bi hilabetetan, bereizketarik gabeko ardurak bere gain harturik, bai, baina Domingo eta Chaplinen babesean beti; astebete lehenago, baina, bere hutsegite batek –Domingo eta Ada herrestaka hartu zituèn ekintza batean izan zen, noiz eta Ada sugegorri batekin aurrez topatu eta zutitu egin baitzen, Domingoren berehalako erreakzioa eraginez, jauzi batean arrebaren aurrean ipintzera bultzatu zuena, baita pistolarekin tiro egitera ere, hamar bat metrora zelatan zutèn etsaia hiltzeko– etorkizuna aldatu zion; izan ere, hain eskertuta sentitu zen, alde batetik, Domingorekin, baina hain erasanda, bestetik –hain errudun usteak jota, agidanez, nebaren bizia arriskuan jartzeagatik–, non, Domingorekin eta Chaplinekin kontsultatu ere gabe, kapitainarengana joan baitzen:
|
|
2010
|
|
|
nola, bada, etxe bateko laugarren solairuko balkoitik begiratzeak zorabaitzen baninduen?? gauza bat dela arriskuz jositako
|
bide
luze bat helburu izatea, iraultzarako bideak halakoak ohi dira?, eta beste gauza bat bidea ibiltzeko gai izatea?
|
|
|
Henri Dunant Zentroaren eta begiraleen proposamenak ez zuen
|
bide
luzerik egin. Hurrengo goizean, hilaren 15ean, denak berriro batzartu aurretik aparteko bilera egitea eskatu zioten PSE EEko ordezkariek Henri Dunant Zentroari, Batasuneko ordezkaririk gabe.
|
|
|
Garbi izan baitut betidanik —ume nintzenean aireplanoak eta abioiak nituen amets, baina berehala jakin nuen ez nuela inoiz amets hura beteko: nola, bada, etxe bateko laugarren solairuko balkoitik begiratzeak zorabaitzen baninduen? — gauza bat dela arriskuz jositako
|
bide
luze bat helburu izatea —iraultzarako bideak halakoak ohi dira—, eta beste gauza bat bidea ibiltzeko gai izatea...
|
|
2011
|
|
|
Ibaizabalen ezker aldetik eskuinerako
|
bide
luzean, behin baino gehiagotan baliatuko nintzen eskola garaietatik ongi ikasia nuen guztiaz. Trantsizio izena eman zioten urtealdi hartan beteko nuen nire ametsa.
|
|
|
Eta ez dago pentsamendurik askatasunik gabe. Kantengandik Marxenganaino
|
bide
luzea ikasi genuen. Nietzsche eta Freud etorri ziren, bidearen zailtasun batzuk laguntzen gainditzeko.
|
|
|
Ordekan, aldiz, ezin dute ongi ibili, albo batera erortzen baitira
|
bide
luzea egin aurretik, ibiltzen hasi eta berehala, egia esan; baina leku pikoetan basahuntz bizkorrenak bezain bizkorrak dira.
|
|
2012
|
|
|
Lehengusu bat aritzen zen soinua jotzen, lehengo urtean hil zen. Ermitara iristeko ere
|
bide
luzea izaten genuen baina pozik egiten genuen.
|
|
|
Ordurako osaba osabatzat nuen, etxera egin genuen bidaiaren ondotik konfiantzak eta adiskidetasunak elkartu gintuen;
|
bide
luze hura ez zitzaidan egin uste bezain astuna. Frantziara joan aurreko urteez mintzatu zitzaidan, amamaz, beren gurasoez, eta garai latz hartako bizipenez.
|
|
|
Axolotearen tankerako anfibioek
|
bide
luzea eta zaila egin behar izan zuten lehorra beren inguru egiteko, eta egin zituzten aldaketen artean, aire zabalean arnasa hartzeko birikak garatzea izan zen nagusienetako bat.
|
|
|
Ezinezkoa da, eta alferrikakoa, gau horretan garunaren
|
bide
luzea den oroimenean etengabe jirabiraka izan nituen pentsamenduak zenbatzea. Nire bizitza osoaren historia soildua igaro zitzaidan burutik, edo haren laburpen bat, nolabait esateko, bai uhartera iritsi artekoa, eta baita uhartera iritsiz geroztikakoa ere.
|
|
|
Horrenbestez, sustrai eta laborez hornitua nengoen, eta baita urez ere, eta nire lagun beltzak utzi eta, beste hamaika egunetan zehar, aurrera egin nuen, lehorrera hurbildu gabe, nire aurrean lauzpabost legoako tartean lurraren zati luze luze bat itsasoan sartzen zela ikusi arte. Itsasoa oso bare zegoenez gero, muturreraino iristeko
|
bide
luzea egin genuen bazterrari jarraituz. Azkenean, muturrari bira eman genionean, lehorretik milia pare batera ginela, itsaso aldean aurrez aurre lurra ikusi nuen.
|
|
|
Ahalik azkarren ekar ziezadaten agintzeko erregutu nion Enperadoreari, zertarako zen eta nolakoa zen azaltzen niola. Eta biharamunean, han ziren garraiariak kapelarekin, baina ez zuten oso egoera onean ekarri; bi zulo eginak zizkioten hegalean, ertzetik lau zentimetrora, eta zuloetan bi gako lotuta; gako hauek soka luzez zaldi uhalei lotuak zeuden, eta hala, arrastaka ekarria zuten nire kapela Ingalaterrako milia erdi baino
|
bide
luzeagoan; baina herrialde hartan lurzorua izugarri lau eta leuna denez, nik espero baino gutxiago hondatu zen.
|
|
2013
|
|
|
Paradoxikoa dirudien arren, gauzak horrela daude Versusi dagokionez. Denetik ezerezera eta ezerezetik denera ez dago
|
bide
luzerik naufrago bakartu baten izatean. Ertz ertzean, baina urarenean, marrazoak ibiltzen dira, nahi adina bai, hortzetan jostorratzak eta azalaren laiotzean gose antzinako bat, bere beldurgarrian aseezina.
|
|
|
bide emankor
|
bide
luze
|
|
|
|
bide
luze pauso labur
|
|
|
Arratsalde hartan Josuk Gontzalen etxerantz jo zuen, ohikoa baino
|
bide
luzeago bat harturik, goizegi baitzen harenean azaltzeko. Ostegunero bezala, lagunaren etxeko txokoan elkartzekoa zen sei lagun zaharrekin.
|
|
|
Bere
|
bide
luze hartan barrena, borroka bati beste bat zerraion, era guztietako kausak eraginda: ehiztarien gehiegikeriak, hainbat enpresaren isurketa kimikoak, kuartelak?
|
|
|
Hik ondo hoala esan didan? eta
|
bide
luzea hartu dinat: hire gustua egiteagatik, edozer?
|
|
|
–Hurrengoan ere
|
bide
luzea hartu dinagu, beraz. Hori bai:
|
|
|
Lehenengoak bi aldetara zeukan gogoa: batetik, ederretsi egiten zuen bideko eginahalak dama gaztearen berezko koloreari emandako distira, eta, bestetik, duda egiten zuen ba ote zen arrazoi nahikorik halako
|
bide
luzea bakardadean egiteko. Bigarrenak, Hurst jaunak alegia, bere gosaria besterik ez zuen buruan.
|
|
|
Longbournetik oinez
|
bide
luzea egin gabe, Bennetarrekin harreman bereziki estua zuen familia bat bizi zen. Sir William Lucas salerosketan ibilia zen aurreko garaietan Merytonen, non, dirutza kontuzkoa egiteaz gain, «Zaldun» tituluaren ohoreak eskuratu zituen, alkatea zenean Erregeri eginiko hitzaldi bategatik.
|
|
|
–Bide guztiek zeroaten San Martin kalera, baina bata dun bide motza eta bestea luzea. Hik ondo hoala esan didan... eta
|
bide
luzea hartu dinat: hire gustua egiteagatik, edozer...
|
|
|
–Hurrengoan ere
|
bide
luzea hartu dinagu, beraz... Hori bai:
|
|
|
Bere
|
bide
luze hartan barrena –borroka bati beste bat zerraion, era guztietako kausak eraginda: ehiztarien gehiegikeriak, hainbat enpresaren isurketa kimikoak, kuartelak...
|
|
2014
|
|
|
Artoa berde dago, distirant, uste genuena baino garaiago. Sasitza kendu dugu baionetekin, eta isilean itzuli gara bordarantz, harkaitzen arteko
|
bide
luzeena hartuz. Ilun da kanpamentura iritsi garenean.
|
|
|
–Ez zakiat. Bazakiat, alajaina,
|
bide
luzeegia zela niretzat.
|
|
|
–Giza jendeak
|
bide
luze bat egin du honaino, esan zuen bestela bezala?, baina gutako gehienok basatiak gara; soldaduek ez dakite zer nahi duten, edo zeri gorroto dioten, edo zer duten gogoko. Ohiturik daude talde handitan ibiltzen, eta badirudi kale agerraldiak egin behar dituztela noizbehinka.
|
|
|
Ez zuen
|
bide
luzerik egin. Itzal mando bat jausi zitzaion gainera, esku bat gora altxaturik, mehatxukor, zerbaitekin jo, astindu, ebaki, zulatu guran.
|
|
|
nazioak indartsuki subjektu bilakatu dira? naziook subirano edo burujabeak deklaratuak izateko
|
bide
luzea falta dela esan beharrik gabe. Nazioen subjektutasun hori erakusten dute garai honetan modan jarri diren2091 nazioen (galiarra, germaniarra) jatorri mitikoek eta aipatu historia eta istorioetan egozten zaizkien sekulako egitandiek.
|
|
|
Bitartean, beti lumako jendeaz dihardugula?, martxan abiatuak dira, nazioen? fundazioen eta lorien legendak, estreina beharbada Sevilla bisigodoan; gero Frantzian (Pseudo) Fredegario monjearen mito troiarrarekin (Historia Francorum, ca. 660), Ingalaterran hurrengo (Nennius, Historia Brittonum, IX; G. of Monmouth, Historia regum Brittaniae, XII), etab.,
|
bide
luze fantastikoetan ibiliko diren ipuinak2060.
|
|
|
Erabateko arrakasta bildu zuen Jules Vernek bere eleberrietan geografia eta zientzia jorratuz; baina
|
bide
luzea ibili behar izan zuen horra iritsi aurretik.
|
|
|
Baina, nora ote zihoan neskatxa hura, bakar bakarrik, aitaren edo amaren laguntasunik gabe, neba baten babesik gabe, haren adinean behar beharrezkotzat jotzen direnak? Mendebaldeko Errusiako probintzietatik ote zetorren, beraz,
|
bide
luzea eginik dagoeneko. Nizhni Novgorodera baino ez ote zihoan, edo inperioaren ekialdeko mugetatik hara ote zuen jomuga haren bidaiak?
|
|
|
Nadia Siberian zegoen azkenik eta Irkutskera daraman
|
bide
luze horretan zihoan aurrera! Zer ote zerabilen buruan neska gazte livoniarrak une hartan?
|
|
|
Permen saltzen dira berriro bidaztiek Siberiako lautadetan barrena erabilitako ibilgailuak,
|
bide
luzean gutxi gehiago matxuratuak. Eta Europatik Asiara doazenek hantxe erosten dituzte zalgurdiak udan eta lerak neguan, estepen erdian zenbait hilabetez ibiltzeari ekin aurretik.
|
|
|
Gaizki orbainduriko ebaki bat zeukan begitartean, alderik alde. Gizon hark
|
bide
luze neketsua ibilia zuela begi bistakoa zen. Oinez ere egin behar izan zuen bidai tarteren bat, haren zapata urratuek erakusten zuten bezala.
|
|
|
Ni jada guztiz esna, baina patxada ederrean etzanda nengoenez, geldirik egon nintzen, posturaz aldatzeko eragingarririk ez nuen-eta. «Nola egin du marfilak
|
bide
luze hau?» marruskatu zuen gizonetan zaharrenak, oso erresuminduta, zirudienez. Besteak azaldu zuen kanoa flota batekin etorria zela, berarekin zeukan enplegatu ingeles mestizo baten kargu; Kurtz berbera itzultzen saiatu omen zela, estazioa tenore hartan merkantziaz eta horniduraz gabetua baitzegoen, baina, hirurehun milia ibili ondoren, bat batean bira ematea erabaki, eta halaxe egin omen zuela, berak bakarrik, piragua txiki batean, lau arraunlari lagun zituela, mestizoari ibaian behera jarraitzen utziz marfilarekin.
|
|
2015
|
|
|
Aldakaren herdoila, hanketako zainen hantura? Eskerrak hemen inguruan bizi naizen, horrela ez dut
|
bide
luzerik egin behar, eta, egia esate aldera, hildakoen artean lasaiago nago.
|
|
|
Trago motz bat eman zion edari uger hari, albokoa lasai geratu eta bakean utz zezan. Trago motzak
|
bide
luzea egin zuen ordea. Berehala, aho barrua sutan nabaritu zuen hortza guztiak dantzan jarriz, baita txikitan erori zitzaizkion haiek ere.
|
|
|
Handik bi astera, 2010eko martxoaren bukaeran, Bruselako Adierazpena izenez ezagutuko zen agiria irakurri zuen Europako Legebiltzarreko egoitzan, itzal handiko sinatzaileen zerrendaz hornitua. Aspaldi hasitako
|
bide
luzearen lehen geltoki garrantzitsua zen.
|
|
|
Juan Jose Ibarretxe Eusko Jaurlaritzako lehendakariarekin bildu ziren taldea aurkeztu zuten egunean bertan, eta euskal gatazkarekin zerikusia zuten ahalik eta eragile gehienekin biltzeko asmoa agertu zuten. Ez zituzten, ordea, horretarako baldintzarik onenak topatu, eta taldeak ez zuen
|
bide
luzerik egin. Handik oso gutxira, Currinen Batasuneko solaskide nagusiak atxilotu egin zituzten.
|
|
|
Lagun gabe
|
bide
luzean peril asko pasaturik,
|
|
|
Nekatuta nengoen, akituta. Oraindik
|
bide
luze samarra geratzen zitzaigula susmatzeak, gainera, aldez aurretik indarrak ahitzen zizkidan.
|
|
|
Hasiera baino ez zen hura, garbi zegoen hori, eta oraindik ere
|
bide
luze eta malkartsua geratzen zen urratzeko. Urteak ziren egoera aldatzeko.
|
|
|
Ez zuen etxera itzultzeko indarrik, ez artean bederen. Gainera, gau horretakoa ere ordainduta zeukan, eta arratsaldea
|
bide
luze eta mortua zen bere aurrean. Luzeegia, biharkoaz pentsatzeko.
|
|
|
|
bide
luze asperra labur iragateko hautua.
|
|
|
Hormigoi fabrikarik ez zen garaian, oinez egiten zituen Amak baserritik kanporako ibilerak: bidetxidorretik Zarautza ematen zuen bidea, esate baterako, eta
|
bide
luzeagoak ere bai. Donostiara ere egina zuen joan etorria behin baino gehiagotan.
|
|
|
Eztarriko iturburutik atera zaio oihua, senarra tarrazka daramatela ikustean; ez du garrasiak
|
bide
luzerik egin baina: inguruko giro izoztuak gogortu izan balu legez, oihua antzutu eta ingude astunaren antzera bertan jausi dela iruditu zaio.
|
|
|
Aitaren etxea defenditzea, ordea,
|
bide
luzea izan liteke, eta bidea luzea denean gizakiaren bihotzean zalantzaren hazia ere ager daiteke, geure buruari bizitzan zehar ikasitako lengoaia edota HITZEN ESANAHIA ondo ulertu ote dugun galdetzera eraman gaitzakeena; baina bide luze horretan ikasi ere egin dezake gizakiak, espetxe barruko lokarri artean ere baduela barnean askatasun izpi bat, ezin estekatu daitekeena.
|
|
|
Aitaren etxea defenditzea, ordea, bide luzea izan liteke, eta bidea luzea denean gizakiaren bihotzean zalantzaren hazia ere ager daiteke, geure buruari bizitzan zehar ikasitako lengoaia edota HITZEN ESANAHIA ondo ulertu ote dugun galdetzera eraman gaitzakeena; baina
|
bide
luze horretan ikasi ere egin dezake gizakiak, espetxe barruko lokarri artean ere baduela barnean askatasun izpi bat, ezin estekatu daitekeena.
|
|
|
Euskara batuak
|
bide
luzea egin du 1964tik hona, eta agerian daude, eta neurtzeko moduan, ekarri dituen onurak. Honako hauexek iruditzen zaizkit denetan esanguratsuenak:
|
|
|
Euskara batua izan da saio honetako zutabea eta ardatza. Bertara iristeko ibili den
|
bide
luze eta neketsua, eta behin iritsi ondoren ekarri dituen onurak erakutsi dira. Euskara batu hori gertatu da alderdi erdaldunetarako oinarri eta euskarri nagusi eta ia bakarra, baina alderdi euskaldunetan bertako aspaldiko hizkerak ere badira, eta zoroa eta zentzugabea da bertako berezko hori kontuan ez hartzea.
|
|
|
Euskarak bere
|
bide
luzean aurkitu dituen zenbait oztopo aipatu dira sarrera honetan: Euskal Herria zatituta egotea, zati bakoitzean erdara bana nagusi izatea, eta zati batzuetakoek bestekoekin hartu eman nahikorik ez izatea.
|
|
|
Horixe da, hain zuzen, saio honen muina eta mamia: euskara batura iristeko ibili den
|
bide
luzea azaltzea, euskara batuaren egitura eta haren inguruko gorabeherak aurkeztea, eta hemendik aurrera ibili beharreko bideaz gogoeta egitea.
|
|
|
1964ra bitarteko
|
bide
luzean izandako gorabeherak eta atzer aaurrerak erakutsiko dira saioaren lehenbiziko atalean, eta lau epe nagusi bereiziko dira ibilbide horretan:
|
|
|
1964 arteko
|
bide
luzea eta nekeza
|
|
|
Ezin uka beraz irrati honek duela hogei urte ibiltzeari ekin zionetik
|
bide
luzea egin duela. Bide horretan honako hauek dira mugarri nagusietako batzuk Etxezaharretaren iritziz:
|
|
|
Euskal Herri osorako izatea, mugaz alde bietako hiri zein herrietako lehen eskuko informazioa, euskalkien erabilera, informazio sare propioa... Hori guztia dela kausa, oso aintzat hartu beharreko erreferentzia bihur daiteke, baina
|
bide
luzea du oraindik egiteko. Mementoz, hasierako asmoa (trukerako ez ezik irrati ekoizpenerako zentro ere izatea) apur bat apaldu egin dute, diru eskasiak hartara behartuta, baina material trukea bederen abian da.
|
|
|
Eta, baiki, norabidea argi izanez gero, ibilian ibilian
|
bide
luzea egin daiteke munduko hizkuntzen bidegorri sarean barrena?
|
|
|
MITXELENA, Koldo: . Euskararen
|
bide
luze bezain malkarrak?, in SIADECO EUSKALTZAINDIA: Euskararen liburu zuria, Euskaltzaindia, Bilbo, 1978, 15 or.
|
|
|
1982 hasieran emititzeari ekin ziotenetik
|
bide
luzea egin dutela, berba batean. Eta bide luze eta emankor horretan, honako hauek izan dira Bidarten iritziz mugarri nagusiak:
|
|
|
1982 hasieran emititzeari ekin ziotenetik bide luzea egin dutela, berba batean. Eta
|
bide
luze eta emankor horretan, honako hauek izan dira Bidarten iritziz mugarri nagusiak:
|