|
2000
|
|
|
AEKri egin erasoa, beraz, iragarritakoa dela esan dezakegu. Ez Garzonek
|
bide
horretatik jotzeko arrazoirik edo deliturik aurkitu Uj duelako ordea! Alfabetatze eta Euskalduntze Koordinakundearen bideak bihurgune asko izan ditu sortu zenetik.
|
|
|
Horrelako batasunaren beharra sumatzen zen aspaldian eta, EAJko ordezkariek esan zuten bezala, euskal gizartean denon ahaleginez lorturiko adostasun politikoa eta gizartekoa haustea ezkutatzen da Garzonen eta Espainiako botere faktikoen jardunbidearen atzean, betiere euskalgintza eta politika nahastuz, eta euskal gizartearen edozein herrigintza edo kultur mugimendu susmopean jarriz, eta ez bakarrik Espainia mailan, bertako askoren ustean ere bai. Gaur egun dena justifikaturik egotea lortzen ari dira
|
bide
horretatik.
|
|
2001
|
|
|
Zelan eman daiteke ontzat PPk eta PSOEk Gasteizko legebiltzarrean jotako erronka? Zeren esan behar da ez zirela gutxi izan, ez eta gutxitan,
|
bide
horretatik ez joateko esan zietenak, modu batez edo bestez, lagunarteko elkarrizketetan zein hedabide publikoetan. Den dena debaldean.
|
|
|
Horrek esparru desberdinen jorraketa eskatzen du. Euskararen etorkizuna
|
bide
horretatik ikus daiteke, alegia, gure premien esatari eta bidegile egiten dugun neurri horretan.
|
|
|
Beno, egia esan, nik lurralde guzietan aurkitu dut jende ona eta gauza asko erakusten dizuna. Nire txolarteetanhistoria piska bat ere ikasten hasi nintzen; eta ia ia
|
bide
horretan sartu ere bai. Hartaraz gero, bertso zaharrak biltzea beste batentzat geldituko zen.
|
|
|
Hiru hitzekin sintetizatuko ditugu: atomo a, geneaetabi ta. Atomo adieraztean, aurreko mendeamateriaren egituraren ikuspegi mikroskopiko batetik bideratu duela esan nahi da, hots,
|
bide
horretatik materiaulertzeaz gain gure onurarako erabiltzerik izan dugularik. Gene aipatzen denean, lotura kimikoaren ezagutzak DNAren helize bikoitzaren egituraren aurkikuntza bideratu duela esan nahi du, bere baitan" erreplikaren" mekanismoa atxikirik daramana eta beraz Crick en hitzak jarrai tuz" Biziaren Sekretua" gordetzen duena.
|
|
|
Adibidez, transistoreetako Si SiO2Si heteroegituretan, Si aldeen arteko SiO2 interfasea gero eta estuago eraikitzen saiatu dira, transistoreak ahalik eta txikienak izan daitezen txip bakoitzean gero eta transistore gehiago metatu ahal izateko. Baina, interfaseen zabalera Angstromaren mailara iristen denean (egun 20Aingurukoa), transistore efektua eragozten duten mota ezberdinetako efektuak agertuko dira (estatistikoak, elektroientunelaketarenak...) eta
|
bide
horretatik ezin izango da miniaturizazioa jarraitu. Aipaturiko muga 2010 inguruan gertatuko dela pentsatzen da, eta ordutik aurrera konputagailuen garapena nanoteknologiaren bidetik etorriko da.
|
|
|
Ahalegin berezia egin behar dugu alderdi ez abertzaleen artean euskarak bere onarpena eta lekua izan dezan aukera guztiak bilatzen eta bultzatzen. Nahiz eta hasieran oso emaitza txikiak lortu, ezinbestekotzat daukat
|
bide
hori urratzen saiatzea.°
|
|
|
Euskararen normalkuntza renalde egiten dugun honetan ez al dugu gure mea culpaere adierazi behar? Ez al da
|
bide
hori, geroago azalduko dudanez, euskalgintza indartsu baterako zubirik egokiena?
|
|
2002
|
|
|
NUPen, adibidez, ildo horretatik hartu diren lehen erabakiek oso harreratxarra izan dute irakasleen sindikatuen aldetik. Zaila da, baina
|
bide
horretatik ez bagara abiatzen, irakaskuntza hobetzeko ahaleginak ezerezean geratuko dira. Ikerkuntzarenebaluazioak ondorio onuragarriak ekarri baditu, zergatik ez dugu antzeko zerbait egiten irakaskuntzarekin?
|
|
|
Irakasle euskaldun gehiago sartu dira unibertsitateetara, baina irakasleen kopurua ezin haz daiteke etengabe, bere goiko egitura mugatik hurbil baitago dagoeneko. Euskaldundu daitezke irakasle erdaldunak, baina oraingo arautegiak ez du
|
bide
hori errazten, eta, edozein kasutan, zalantzazkoa da bide horren emankortasuna.
|
|
|
Irakasle euskaldun gehiago sartu dira unibertsitateetara, baina irakasleen kopurua ezin haz daiteke etengabe, bere goiko egitura mugatik hurbil baitago dagoeneko. Euskaldundu daitezke irakasle erdaldunak, baina oraingo arautegiak ez du bide hori errazten, eta, edozein kasutan, zalantzazkoa da
|
bide
horren emankortasuna.
|
|
|
Ez naiz gehiegi luzatuko kontu honen inguruan, eta, beraz, ez ditut ekarriko hona txosten horretan ematen diren zehaztasun guztiak. Bat nator proposamen horiekin eta uste dut ahal dugun neurrian
|
bide
horretatik joan genukeela.
|
|
|
Gutxi da, baina
|
bide
horrek estrategia posible bat erakusten du. Jaurlaritzak iragarritako Unibertsitateen Euskal Legea eta UPV/EHUren estatutu berrien egitea (bai etaUPNA renak ere, beste maila batean) bitartekoak ditugu Euskal Unibertsitatea ezagutzen dugun eredutik ezberdindu dadin.
|
|
|
Badago zailtasun handiegirik gabe jorra daitekeen beste bide bat: graduondoko irakaskuntza (UEU hasi da lanean
|
bide
horretan). Gure munduan gero eta garrantzi handiagoa duen etengabeko prestakuntza esparru egokia dugu unibertsitate desberdinetako irakasle eta ikasle euskaldunak biltzeko eta elkarrekin lanean aritzeko.
|
|
|
Aldi berean," College" bezalako izaera pribatukoak lehen eta bigarren zikloko zenbait unibertsitate lerro lantzeko posible eta beharrezkoak dira, eta
|
bide
horretan ekitea erabat praktikoa. Baina delako College horietan ere eleaniztasuna premiazkoa litzateke.
|
|
|
Baina honekiko egin dezakegun diagnostiko azterketak argi erakusten dizkigu
|
bide
horren mugak. Arlo horretarako estatu biek ezarritako legeria lehena, estatuen botere eta funtzionamendu unibertsitario zentralizatuak inposatzen dizkiguna; LOU izanez, gure kasuan, erreferentziaargigarria.
|
|
|
Esanguratsuena den herri ekimenaren bitartez bidera daitekeen euskal unibertsitaterako estrategia ezin da definitu. Aitzitik, zenbat eta zehatzago definitu
|
bide
hori, hainbat eta errealitatetik aldentzeko arrisku handiagoa dago. Administrazioan, unibertsitateetan, euskara munduan, alderdi politikoetan eta mugimendu sozialetan jarduten duten zenbait eragile herri ekimen horren barnean egon behar direla esatea daukagu soilik.
|
|
|
Horretarako ezinbestekoa ikusten dugu teknologia berrien erabilpena (campus birtuala, informatika...), beti metodo tradizionaletan oinarri tutaere, baina ez horietan bakarrik. Azken urte hauetan izan ditugun esperientziak oso aberatsak izan dira alde horretatiketa
|
bide
hori sakondu eta gehiago landu genuke.°
|
|
2003
|
|
|
Teknologia ren bidea aski izan da. Eta
|
bide
hori argia renabiadura hartzen ari da bere bilakaeran berean.
|
|
|
Euskaldun sendo horietatik zenbatek egin izan ditu bere ikasketak (lehen mailakoak, bigarrenekoak eta unibertsitatekoak) euskaraz? Zenbatek jaso du gainera eskola
|
bide
horretan, euskaraz zein erdaraz, curriculumaren euskal dimentsioarekiko informazio zabal, zientzi arauz kontrastaturik. Galdera horiei aski erantzun apala dagokie, normalean.
|
|
|
Emakumeek pairatzen duten diskriminazioaren gaia emakumeena bakarrik ez den bezalaxe, euskararen normalizazioa ere gizarte osoaren zeregina da eta, ondorioz, konponbidea gizarte osoari dagokio. Normal izazio planak dira aurrera egitea ahalbidetuko diguten tresnak, eta herritarrok, administrazioek eta HEAk indarra batu behar dute gizarte eragileak
|
bide
horretara eramateko. Kontrol nahiak bazterrean utzi eta elkarlanari ekiteko garaia da.
|
|
|
Faktore anitzen eraginez, noski. Aztertu beharrekoa da, atxikimenduak galtzeko
|
bide
horretan, zenbateko pisua duen odol isuriak. Pertsonen aurkako indarkeriak sortzen duen arbuioa euskarari eta euskaltzaleen mugimenduari erantsi diote askok; indarkeriaren desprestigioak kutsatu egin gaitu.
|
|
|
Eta eguna heldu zenean, zinez, erabat harritu ninduenIbarretxe Lehendakaria bertan ikusteak. Urteak dira ba, Durangon azoka egiten denetik —37 zehatz esateko—, eta orain arte ez du Ajuria Eneko maizterrak
|
bide
hori egiteko betarik izan. Ez da gutxi aurten egindako jestua.
|
|
2004
|
|
|
Eta Ilustrazioaren
|
bide
hori urratzeko beharrezkoa da barne iraultza, iraultza kopernikarrak iragartzen zuena, eta Kanten asmoak hobekien jasotzen dituena: " Gizakien barneko iraultza garrantzitsuena zera da:
|
|
|
Tunisiako Hed Ahelilek zioskunez, berezkoa eta erresistentzia den guztia, herria ren ezaugarriak direnak, espektakulu bihurtu ohi ditu telebistak2 7; mitifikaziotik at, folklorismotik bezain urrun, zinemak nahiz bideoak norberaren irudiaren kontrola berreskuratzea ahalbidetzen dute, eta
|
bide
horretatik kulturaz era askean aritu ahal izatea ere.
|
|
|
Madrilen ezarritako hiruga rren bidea handiegi geratzen zitzaien oraindik Euskadiko produkzio etxe gehienei. Hain zuzen ere,
|
bide
horretatik joko zuten egile eta ekoizle gehienak Madrila joango ziren lanera.
|
|
|
Eta beraiekin noa ni ere. Gure hizkuntzak, kulturak eta Euskal Herriak, azken finean, beharrezko dute
|
bide
hori. Tresna hauek ere baliagarri direlako, amesten dugun hori erdiesteko bide horretan.°
|
|
|
Manexek berak bere buruaren formakuntza
|
bide
horretan eman zuen bizitza osoa: bere burua kulturaz janzten, irakurtzen eta idazten, ikasten eta irakasten, euskal obrak eta agerkariak biltzen eta hedatzen...
|
|
|
Eta
|
bide
horretan tresna oro baliagarri izango da. Digitalizazio prozesuak aztertu, medio berriei arreta jarri, ha rtzaileen areagotu, hizkuntza aberastu, jarioa hedatu, antenak paratu... denetarik dugu mende berri honetako erronkei aurre egin ahal izateko.
|
|
2005
|
|
|
Nire kasuan, zalantzarik gabe, anaiek
|
bide
hori hartu zutelako izan zen hasieran. Ez naiz sekula damutu.
|
|
|
Ez da hori. Gu euskara ikasten gabiltza; gertatzen dena da dena delakoagatik
|
bide
horretan gu motelago gabiltzala.
|
|
2006
|
|
|
Eta gurera etortzen ziren aldiro, singleak, diskoak, bildumak erosteko profitatu du batek baino gehiagok. Orain gure taldeak dira
|
bide
hori hartu dutenak, apaltasun guztiaz. Eztabaida ona izango da, zaio errua Interneti bota.
|
|
|
Gure ustez, normalkuntza printzipioak gure ekimenen jomuga izan behar du: ikasleek normal bizi behar dute gure artean, eta bizitza normalizaturako
|
bide
horretan, eskola eta gizarte integrazioa ezinbesteko bitartekoak dira.
|
|
|
Mito horiek gaztelaniarekiko goresmen hanpatuekin osatu ohi dituzte, baina ez dugu
|
bide
horretatik segituko. Hauxe bai interesatzen zaigu azpimarratzea:
|
|
|
Urtean urtean haur jaialdia egiten zenuten Zarautzen gabon inguruan. Lehenengo diskoak
|
bide
horretatik heldu ziren.
|
|
2007
|
|
|
Jakin en sortzaileek euren aldizkaria euskararen aldetik Zaitegi eta Orixeren ildoan amesten zutela —hein batean Egan en aurka—, eta
|
bide
hori geroago hastiatu egin zela, nahiko idatzita dago, bai neuk beste toki batzuetan (ik. Jakin 21, 1981, 148; ik. orobat 230; Euskera 8/ 9, 1963, 336; nola hobeto Paulo Iztuetak, Orixe eta bere garaia, 1991, 950 eta).
|
|
|
Garbizaletasunarekin, bada, nahiko eskarmentatua eta aspertua bazegoen Erriberriko bere esperimentu filosofikoekin. Baina horrek denak, eta Mitxelenaren kritikak S. Barandiaranen Ilias’ena ri eta Orixeren Aitorkizunak i, 1956 (Olabiderena, 1959," Illobira bultzaka" baino geroagokoa da), eta Villasante, Txillardegi, Irigoyenen arrazoiek, gehienez ere
|
bide
hori okerra zela ikasarazi eta bera mordoilozale bilakatzera eraman izango zuten, eta kito.
|
|
|
" Illobira bultzaka" ez da sortu eredu garbizalearen nekagarri eta antzuaren esperientzia hutsetik, ezpada sinismendu eta konklusio irmotik,
|
bide
hori (ez soilik alferrikako zailtasunena, ihesbideena, poxeluena, zehaztugabetasunarena, etab., baizik eta) zuzen zuzen euskararen heriotzarena zela: kultura modernoaren posibilitatea ukatu egiten ziolako euskarari.
|
|
|
Euskaraz idatzitako produkzioa agertzen hasi zen, nahiz eta agintarien jarrera oso gogorra izan euskararen aurrean. Beharrezkoa da,
|
bide
horretan, gogoraraztea tokiko agintari ugarik, baita gobernadore zibilek ere, neurri zorrotzak hartu zituztela euskararen aurka, baina ez zela euskararen aurkako debeku orokorrik egon. Egoera horrek, zenbait karlistaren laguntzarekin, ahalbidetu zuen pixkanaka pixkanaka, debeku eta eragozpenen erdian, euskararen aldeko zantzuek indar berriak hartzea.
|
|
|
Burdin meatzeak berebiziko garrantzia izan zuen, batik bat, Bizkaiaren industrializazioan, ez hainbat Gipuzkoakoan. Izan ere, XIX. mendearen azken laurdenean eta XX.eko lehenengo hamarkadetan meatzea esportatu eta
|
bide
horretatik sartu ziren dibisak erabili ziren inbertsio modernoak egiteko. Baina 50eko hamarkadara heldu aurretik nahiko agortuak zeuden Enkarterrietako meategi gehienak, eta hurrengo urteetan erabat desagertuko dira.
|
|
|
Behin agiriak digitalizatuz gero, horiek interneten bidez erraz eta merke nahi dugun beste kontsultatzeko aukera daukagu erabiltzaileok. Digitalizazioari esker, ondare bibliografikoa gordetzeaz gain, erabiltzaileari ere erraz eta azkar igor dakioke;
|
bide
horren bitartez, ondare historikoaren kontserbazioa eta zabalkundea bermatuta dago. Areago, etorkizunari begira digitalizazioa omen da bidea informazioa kontserbatzeko eta zer esanik ez zabaltzeko.
|
|
|
2007ko uzta literarioa
|
bide
horretan barneratua etorri da. Gainera, irakaspenak ateratzeko moduko gertakariak utzi dizkigun urtea izan da.
|
|
|
Estatuen lurraldetasuna eta subiranotasuna ezin dira herritarren eskaera demokratikoentzat muga izan. Europako Kontseiluko giza eskubideen aldeko lanak ez doaz
|
bide
horretatik; aitzitik, berezko nortasunak babestearen alde azaltzen ari da.
|
|
2008
|
|
|
Hauek, manifestu eta hitzaldiak eman baino nahiago izaten zuten obren bidez eragitea gizartean. Eta esan liteke Azkuek obren
|
bide
hori maiteago zuela adierazpen publikoena baino. Nortasun kontua zen.
|
|
|
Lan historikoak, klasikoak eta berriak aipa daitezke, hasi berez arte asmorik ez zuten txosten edo berri-emate huts denborak pieza literario bihurtuetatik, eta beren sorburutik zientzia literaturizatzeko xedea zutenetaraino; edo dutenetaraino, gero eta oparoagoa baita
|
bide
hori, non askotan puntako ikertzailea bera baita bere esperientzia trebeki jendarteratzen duena. Horretatik elikatzen da, hain zuzen, ZIO.
|
|
|
Oraingoz horrela izan da behintzat eta homo sapiensaren arrakasta ebolutiboa ukaezina da, ekosistema guztietara egokitu ahal izan du eta bertan ugaldu. Beste kontua da noraino irits litekeen
|
bide
horretatik. Dakigun bezala pronostiko guztiak ez dira alaiak puntu horretan.
|
|
|
Esan dugu gero eta gehiago direla arima, gogo edota kontzientziaren azalpen zientifiko bat egiteko garaia iritsi eta horretarako garunaren ezaguera sakondu behar dela uste dutenak. Misterio handi baten jakin minak bultzatzen ditu, baina
|
bide
horretatik gaur egun ulertzen ez ditugun eskizofrenia bezalako gaixotasun mentalek ere konponbidea aurki dezakete. Halere bada bestela pentsatzen duenik; alegia, gogoaren sustraiak zientziaren eta zehatzago neurozientziaren ildotik bilatzea zentzugabekeria dela uste dutenak, gogoaren fenomenoak naturaren legeetatik kanpo leudekeelako.
|
|
|
Harritzekoa da. Nazioartean erakunde garrantzitsu asko ari dira Microsoftekiko morrontza alde batera uzten, poliki poliki software librera pasatzeko, hala nola Massachussettsko gobernua AEBetan, Berlingo Udala, IBM bera, Extremadurako gobernua..., baina hemen ezta mugimendurik txikiena ere
|
bide
horretan.
|
|
|
Unibertsitateak enpresen beharrei erantzutea ez da soilik alor akademikoan materia konkretu bat eskaintzea eta karrerako edukiak enpresen mesedetara jartzea. Edukiez gain, etorkizuneko langileak lan mundu prekariora moldatu behar dira, eta
|
bide
horretan, ikasleen lan erritmoa areagotu behar dute. Metodologia aldaketaren mozorropean, full time ikasleak sortzen ditu unibertsitateak.
|
|
|
Ildo horretatik are urrunago joanda eta beste hitz beldurgarri bat lotsagabe erabilita, giza baliabiderako egiturak ere eratu dira euskalgintzaren munduan. Zinez,
|
bide
horretatik ibilita, ez dakit nora ari garen. Edo, alderantzizkoa aitortuta, beldurra daukat norantz bideratzen gaituen profesionalizatze eredu hits horrek.
|
|
2009
|
|
|
Euskal eskolaren hasiera haietan kanpokoekin egin ohi zen koedizioa, hemengo hutsunea betetze aldera. Bertoko taldeak indartu zirenean eta kanpokoak bertokotu zirenean,
|
bide
hori bere horretan gelditu zen, irteera gabe.
|
|
|
Ordutik hona, oso gutxi entzun izan dugu Europako aukeraz Euskal Herrian, bertan estatuek duten botereaz jakitun. Hala ere, mugimenduak badira arlo honetan, eta saio berritzaileak ere, baina ez dirudi interes gehiegirik dagoenik
|
bide
hori urratzeko, iraganeko porrotaz oroituz, agian.
|
|
|
Eta liburua zergatik ez? Baldintza horietan nekez abiatuko dira
|
bide
horretan editoreak. Edizio komertzialak ordainduz du.
|
|
|
dena doa pakete berean. Pentsamenduaren historian proposamen eta prozesu asko eta asko egin dira
|
bide
horretatik, hau da, erlijiorik gabeko moralaren bidetik. Munduaren gaineko ezagutzarekin gertatu den bezalaxe, badirudi bide hori (erlijiorik gabeko moralaren bidea) nagusitzen ari dela.
|
|
|
Pentsamenduaren historian proposamen eta prozesu asko eta asko egin dira bide horretatik, hau da, erlijiorik gabeko moralaren bidetik. Munduaren gaineko ezagutzarekin gertatu den bezalaxe, badirudi
|
bide
hori (erlijiorik gabeko moralaren bidea) nagusitzen ari dela. Batzuentzat, hori hondamendi morala da.
|
|
|
Leopoldo Zugaza Bizkaiko Aurrezki Kutxako Kulturako arduradun egin zuten handik laster, eta berak babestu zituen gure argitalpenak. Gure liburu asko argitaratu izan dira
|
bide
horretatik. Aurreratxoago Labayru Ikastegiak berak atera zuen bere bildumatxoa, Derioko Udako Ikastaroa, eta hor hasi ginen ikas liburu eta ariketa liburutxoak ateratzen.
|
|
|
Eta horretarako bidea ez zela asmakizunak egitea, ez historia sublime batzuk idaztea, baizik eta aztertzea herri kultura. Barandiaranek
|
bide
hori irakatsi zuen; horretarako idatzi eta argitara eman zuen, 1974an, inkesta egiteko gida: Guia para una encuesta etnografica.
|
|
|
Tartean beste arazo asko sortu ziren. Jada ez neukan
|
bide
horretan behar egiteko gogorik, aspertuta nengoen eta Lovainara joan nintzen.
|
|
|
Kezkatzen nau,
|
bide
horretatik, Bilbao New York Bilbao nobelan irudikatzen den euskal kulturaren eta jendartearen irudiak: heldugabea, txikia, onbera eta xaloa.
|
|
2010
|
|
|
Ildo horretan, literatur gaitasuna garatzen laguntzeko, baliabide garrantzitsuak dira testuari buruzko hausnarketak eta balorazioak bultzatzen dituzten jarduerak. Ibaizabalek zenbait proposamen egiten ditu
|
bide
horretan, ikasleari galdetuz, besteak beste, testuko ondorioak ongi aterata daudela iruditzen zaion, argudioetan hutsuneren bat nabaritu duen edota beste argudioren bat erantsiko liokeen. Ariketa mota horrekin ahalbidetzen da ikasleak ikastea bai ulermenean sakontzen, bai eta bere arrazoiak modu koherentean azaltzen ere; biak ditugu komunikazio gaitasunak.
|
|
|
Bai,
|
bide
hori Euskararen Liburu Zuriarekin hasten da niretzat. Historiografian, orokorrean, zu joaten zara historiako eskuliburu bat hartzera, eta esplikatzen dizute herri baten ekonomia nolakoa izan den, artea nolakoa izan den, espiritualitatea nolakoa izan den, nola egituratu den bertako agintea...
|
|
2011
|
|
|
Ene irudiko bide luzea behar du oraindik ibili jaso dugun dokumentuak benetako plana izateko, eta
|
bide
horretan gabeziak osatu eta gehiegikeriak leundu daitezkeela ez dago dudarik. Dudan dudarik handiena da hori nork eta nola egingo duen.J
|
|
|
AEBetan egunkari batzuek dagoeneko eskaintzen dute harpidetza iPaden bitartez. Enpresa horiek espero dute
|
bide
horretatik edukiak sarean doan jartzen hasi zirenetik hona izan dituzten galerak geldiaraztea. Egunkariak iPaden bitartez irakurtzea iragarrita zegoen, eta iristear omen dago.
|
|
|
Aste osoko harpidetza oso merke jarri dute gainera, euroko 72 zentimotan. Euskal Herriko egoerari erreparatzen badiogu, dagoeneko egunkari guztiek edizio digitalak argitaratu dituzte, eta badirudi etorkizunean ere
|
bide
hori jorratzen jarraituko dutela.
|
|
|
Normala dirudi, proiektu horrek soziolinguistikara ikertzaile berriak erakartzeko eta soziolinguistikaren mugak zabaltzeko helburua baitu. Soziolinguistikaren ikerketei dagokienez, HIZNET graduondokoaren webgunean ikasle ohien sakontze lanak eskura daitezke; ia 100 dira
|
bide
horretan kontsultatu daitezkeen lanak, gai askotarikoak eta gehienbat Euskal Herriko egoerari buruzkoak.
|
|
|
Espainiako Estatuak Erret Akademia gisa du onartua Euskaltzaindia, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan erakunde aholku emaile ofizial da. Iparraldean
|
bide
horretan onura publikoko erakunde baino gehiago izateko aukerarik ikusten duzu?
|
|
|
Gaur egungo erakunde publikoen dinamikak ez du asko laguntzen
|
bide
horretan, eta ezin dugu isilik geratu ikusten dugunean euskarazko hedabideen sektoreak ez duela erakunde
|
|
|
Esan nahi dut, adar soinua alde batera utzita, sortzaileentzako laguntza zuzenak gutxienekoak izan direla gure kultur politikan; ez dakit hala behar zuen edo bestela egin zitekeen, baina orain, mozketarik egitekotan, egin dezatela azpiegituretan, lehenik, eta,
|
bide
horretan jarraitu behar badute, gestio eta burokrazian ondoren; teknikari, agente, produktore eta bitartekariak mesederako izaten dira, dudarik gabe, beharrezkoak ere bai neurri batean, baina zinez ezinbestekoak beste ganorabako horiek dira: margolari eta musikariak, argazkilari eta dantzariak, aktore eta idazleak.
|
|
|
Arazoa ez baita norbanakoarena, egiturazkoa baizik; eta,
|
bide
horretan, egoera politiko berriak kultur arloan lagundu duelakoan nago, Euskaldunon Egunkariaren auziagatik kalte ordainak behar bezala ordainduta batik bat (gertatuko ote da?!).. 5
|
|
2012
|
|
|
Aipaturiko
|
bide
horietan barrena lortu dugun titulu kopurua 2.023koa da, barnean direlarik liburu analogikoak zein liburu digitalak. Azken horiek, liburu digitalak alegia, iaz integratu genituen lehen aldiz.
|
|
|
Soziolinguistika aldizkaria 76, 2010, 53); bertan, euskarari buruzko diskurtsoaren bilakaera aipatzen du, gero iritzi publikoa nola sortzen eta aldatzen den aztertzen du, eta, bukatzeko, euskalgintzatik diskurtso berri bat sortu behar dela aipatzen du. Ezinbestekoa dirudi mota horretako lanak irakurtzea eta
|
bide
horretatik lanketak egitea, txotxongiloak bihurtu nahi ez badugu. Gizartean zabaltzen diren diskurtsoei dagokienez, hedabideek berebiziko garrantzia dute; eta, alde horretatik, Garabide Elkarteak Hedabideak.
|
|
|
Gabon gauean pilula pote eta whiski botila bana hartuz hil zuen bere burua. Badirudi baztertua sentitzeak eta amaren heriotzak (gero aita hil zen) bultzatu zutela
|
bide
hori hartzera. Barakaldon jaio eta Portugaleten hil zen Paula Sinos() idazleak bere burua trenera bota omen zuen.
|
|
|
Italian
|
bide
horri muzin egin ziotenak" irreduktibleak" deituak izan ziren; baina, adibidez, Curciok bere jarrera markatzen du Txalapartak argitaratutako liburuan: ez damutua, ez disoziatua, ez irreduktiblea.
|
|
|
Glidden Joe Saccoren jarraitzailea da, eta hark hasitako
|
bide
horretatik jarraitu nahiko luke. Turkia, Kurdistan, Libia eta Sirian ibili zen kazetari batzuekin euren lana jaso nahian.
|
|
2013
|
|
|
153). Nola landu dugu gerora Txillardegik irekitako
|
bide
hori. Orotariko Euskal Hiztegia eta horren atzean dagoen corpusa oinarri hartuz Hiztegi Batua egiterakoan, Euskal Gramatika lantzerakoan...
|
|
|
Hitz batean esateko, 20 orrialde horietan aurkituko dugu zer lan egin zuen (eta egin duen) Euskaltzaindiak hurrengo urteetan. Eta hor ikusten dugu, orobat, bide erakusle izateaz gain,
|
bide
horretan hartu beharreko noranzkoez ere proposamenak egiten.
|
|
|
Analisi marxistari segika, argi ikusten omen dute hegemonia ekonomiko eta politiko berria erabakitzeko gerra mundialaren antzekoren batek egon duela eta hori itsasoan lehiatuko dela. Japonian eta inguru horretan badituzte urduri egoteko motiboak; Ozeano Barean guda tsunamiak altxa daitezke hurrengo hamarkadetan, eta larri ibili
|
bide
horretatik Kaliforniako hondartzetaraino ez badira heltzen. Baina Txinan, fanfarre triunfalistaren azpitik, populazioaren aldarrikapenak entzuten hasiak dira.
|
|
|
Etsaiak Prozesu Demokratiko bat abiatzeko inoiz borondaterik izango ez duela kontuan edukita, nola bultzatuko dugu
|
bide
hori hartu dezan eta ondoren horretan mantendu dadin? (ETA, 2009c).
|
|
|
Gauzak horrela planteaturik, erlatibismoa eta eszeptizismoa postmodernitatearen nahitaezko kideak izango dira bere bidaian; erreferentziak galtzen dira, helburu kolektiboek ez daukate zentzurik; zentzu orokor bat bilatzea ahalegin zapuztua da, zeren eta gure arrazoinamendu gaitasunetik kanpo baitago. Izan ere, arrazoinamenduaren
|
bide
horretatik abiatzen garen bakoitzean, amets baino ez dugu egiten, eta, gainera, gaiztoak diren ametsak, azken batean; gure ametsak lokamuts bihurtzen dira, batez ere behin betiko helburuak asmatzen ditugunean, ezen, helburu infinitu horien izenean, sekulako basakeriak egiten baitira gizakiaren historian. Eta modernitatearen izenean egiten diren txikizio horiek ez dira kasualitate hutsa, baizik eta helburu absolutu horien ondorioa; eta, azken batean, astakeria horiek legitimatu egiten ditu.
|
|
|
Ikus dezakegunez, jardun horiek pasiboak dira, eta, jardun horietan, subjektua hartzailea da, zerbait hartzeko prestatzea baita bere zeregina. Modernitatearekin batera etorritako garapen zientifikoa eta teknologikoa dela kausa, esperientziaren
|
bide
horrek baztertzeko joera nabaria jasan du, nahiz eta kristautasunaren historian oso ezaguna eta esanguratsua izan. Postmodernitateak bultzatzen duen gozamena, testuinguru horretan jasorik, oso proposamen iradokitzailea da:
|
|
|
Mardonesek erakusten du arauak —garai bateko pentsamoldeak eta zerumuga— apurtzen dituzten korronteak —argudio sakonak aurkezten dituztela, behinik behin— kontuan izatea eta horiekin mintzatzea aukera izan daitekeela kristau fedea galbahetzeko eta fede hori sakontzeko. Postmodernitateko pentsalariek garaiko arauak apurtu nahi dituzte, eta pentsamolde alternatiboetan lan egin nahi dute;
|
bide
horretatik, probokatzaileak direlarik, beren beregi oldartzea bilatzen dute. Mardones ez da mehatxatuta sentitzen testuinguru horretan, estimulatuta baino.
|
|
|
Liburutegi zenbaiten laguntza ere estimagarria da, %16, 5 jasotzen baitugu
|
bide
horretatik. Paregabea da bereziki Koldo Mitxelenak eta Donostiako Udal Liburutegiak eman ohi diguten laguntza.
|
|
|
Belatzak ere kolonizatzen ari dira gure hiriak usoen moduko harrapakin errazen bila. Harrigarriagoa gerta dakiguke animalia karniboro koskorrek ere
|
bide
hori hasi dutela jakitea.
|
|
|
Baina horiek ez dira, ezta inondik inola ere, pastoralaren funtsezko esanahi bateko baitezpadako ekaiak... Hortaz,
|
bide
horretatik jarraituz, arriskua bada trajeriaren funtsa, muina, mamia eta eitea edo itxura nahasi egin daitezen. Pastoral bat, oro har, dramaturgia bat da, ez" grand gignol" tankerako ikusgarri bat!...
|
|
|
Euskaraz bakarrik dagoen festa edo ikusgarri iragarpen afixarik ia ez da ikusten gaur egun, eta zinez elebidun izan daitekeenik ere oso gutxi. Alta, Xiberoa Herri Alkargoa erkidego publikoa saiatu da euskara karteletan agertze horri bultzada bat ematen, diru-laguntzak eskainiz
|
bide
horretan sartuko ziren jai edo ikuskizun antolatzaileei. Euskararen agerrarazteko xedean, dirua eman beharrak berak erakusten du zelako egoerara amilduak gauden... baina akuilu egite horrek ere ez du, orainokoan behintzat, emaitza handirik eragin!
|
|
2014
|
|
|
Euskaltzale gisa, euskararentzat espazio berriak irabaztearen aldeko zenbait iniziatibatan murgildua zen aspaldidanik, eta, bestalde, marketingean aditua izanik, bazekien aurrezki kutxarentzako propaganda bide egokia izan zitekeela. Aipagarria da, sasoi hartan, banku eta aurrezki kutxa ugarik erabili zutela
|
bide
hori Euskal Herrian; hala nola Caja de Ahorros Vizcamak (Anton Merikaetxebarriaren Euskal Santutegi Sakona filma, 1976an), Banco de Vizcayak (Fernando Larruquerten Euskal Herri Musika, 1979an) edo Caja de Ahorros Municipal de San Sebastianek (Pio Caro
|
|
|
2 2010etik hona, hainbat plataforma eta elkartetan antolatutako gizarte zibilak hartu du prozesu subiranistaren gidaritza, alderdi eta erakunde politikoak
|
bide
horretara ekartzea lortuz. Zergatik eta nola iritsi da gizarte zibila antolaketa maila eta erakarpen indar hori izatera?
|
|
|
2 2010etik hona, hainbat plataforma eta elkartetan antolatutako gizarte zibilak hartu du prozesu subiranistaren gidaritza, alderdi eta erakunde politikoak
|
bide
horretara ekartzea lortuz. Zergatik eta nola iritsi da gizarte zibila antolaketa maila eta erakarpen indar hori izatera?
|
|
|
2 2010etik hona, hainbat plataforma eta elkartetan antolatutako gizarte zibilak hartu du prozesu subiranistaren gidaritza, alderdi eta erakunde politikoak
|
bide
horretara ekartzea lortuz. Zergatik eta nola iritsi da gizarte zibila antolaketa maila eta erakarpen indar hori izatera?
|
|
|
Adamen saihetsaren kontu honek badu, gainera, beste alde bat: gizon izenetatik emakume izenak sortzeko sistema oso bat proposatzen bada ere, kontrako noranzkoan ez da
|
bide
hori egiten. Hau da, ez dago emakume izenetatik abiatuta gizonenak egiteko modu sistematikorik Jaun aurrizkiarena anekdotikoa gertatzen da, eta Aranaren ildotik sortutako zenbait izenen presentzia ere bai.
|
|
|
Bestalde, emakume izen berrien artean andre marietatik hartutakoak dira gehienak, frankismoari iskin egiteko Satrustegik aurkitu zuen tranpatxoaren ildotik. Ikusi dugunez, toponimo asko andre mari izenpean sartu dira izendegian, eta garai hark
|
bide
hori behartu bazuen ere, harrezkero ez da zalantzan jarri. Ondorioz, andre mariaren erreferentea da emakume asko eta askori izenaren bidez ematen zaiona.
|
|
|
Industria,
|
bide
horretan, aurreko ereduarekin jarraitzeko saiakera egiten dabil, DRMa (giltzarrapo digitala) erabiliz batez ere. Giltzarrapo horrekin, liburu digitaletan ohikoa lukeen kopiatzeko aukera murrizten dute.
|
|
|
Nik ez dut uste Baionako hark oihartzun handirik izan zuenik, baina irtenbide praktiko batzuk bilatu ziren, eta horrek berehala bere ondorioak izan zituen[...] Gure aldizkariak [Jakin, alegia] hartu zuen
|
bide
hori, eta horrek esan nahi du hainbat ikastetxetako gazteek jadanik bide horretatik jarraituko dutela. Gero gizarte zibila sartzen da indartsuago gai honetan, eta Ermuko idazle bilerak datoz gero, 1968an.
|
|
|
Nik ez dut uste Baionako hark oihartzun handirik izan zuenik, baina irtenbide praktiko batzuk bilatu ziren, eta horrek berehala bere ondorioak izan zituen[...] Gure aldizkariak [Jakin, alegia] hartu zuen bide hori, eta horrek esan nahi du hainbat ikastetxetako gazteek jadanik
|
bide
horretatik jarraituko dutela. Gero gizarte zibila sartzen da indartsuago gai honetan, eta Ermuko idazle bilerak datoz gero, 1968an.
|
|
|
‘Mekanika Ondulatoria’ eta ‘Filosofia’ euskaraz lantzeko, hau da, euskara kultur hizkuntza bilakatzeko, hitz zaharrak ditugu eta berriak behar ditugu. Nola egiten da
|
bide
hori, daukagunetik ez daukagunera. Horri erantzun nahi dio Txillardegik.
|
|
|
4 Horiekin batera, Villasantek
|
bide
horren egokitasuna azpimarratzen du:
|
|
|
Gidoi horiek, aktore puska horiek... Zergatik ez
|
bide
hori landu?
|
|
|
Interneten publikotasuna bukatzear dago;
|
bide
horretatik jarraituz gero, digitalizazioak pribatizaziora eramango gaitu.
|
|
|
Beste batzuek lizentzia digitalen aldeko hautua egin dute. Euskal Herriko egunkari gehienek, krisia saihestu nahian,
|
bide
hori jorratzea erabaki dute. Ondorioz, egunkarietako artikulu gehienak giltzapeturik geratu dira, albisteak kontsultatu ahal izateko ordaindu egin behar da.
|