Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 96

2007
‎Horregatik sortu zuten Eusko Ikaskuntza, erakunde intelektualago bat falta zelako. Idoia Estornes ere bide horretatik doa Fausto Arocenaren hitzak azpimarratzen dituenean RIEV> Eusko Ikaskuntzaren aldizkaria aurkezteko: surgió para poner orden y método, es decir, ciencia, en el campo de nuestras investigaciones271.
2008
‎Hitzaurrean bertan ere, Larramendik maileguen bidea baztertzen du nolabait, eta hitz berrien faltan sormenaren alde egiten du, euskararen gorentasunaren izenean. Andoaindarrak aitortzen du bide horretan asmakizunetan jardungo duela, baina eus kararen izaera errespetatuz. Eta jakintzen munduan hitz berriak erabiltzearen alde hiru arrazoi ematen ditu:
‎Ez da erraza beti ondorio esanguratsuetara iristea, baina datuak bere honetan aurkeztea ere konpartimentazio soziolinguistikoa islatzeko askotan lagungarri delako eskainiko ditut hemen; alegia, karga edo balio soziolinguistikoa izan dezaketelako. Denborarekin datu eta hipotesi hauek argitzen joango diren esperantza ez dut galduko, eta aurrera begira, bide horretan zein leiho ikusten dudan irekita azaldu nahi nuke gaur hemen.
‎Geroko bide horretan, Hiztegi Batu horren bigarren itzuliak eskatzen du hiztegi berezituetako edukiak artez jasotzea, bere luze zabalean baino, hizkera arruntarekin dituen koska eta esparru komun horietan. Hartara, Euskaltzaindiaren baitan «administrazio zuzenbidea» izeneko lan-taldea eratuko da, esparru horri hizkuntzaren baitan beti aitortu ohi zaion garrantzi berebizikoa azpimarratzeko20 Lan-talde horren egitekorik premiazkoena da Hiztegi Batuko bigarren itzulirako zerrenda egokia prestatzea, administrazio zuzenbidearen munduan dabiltzan kontzeptu oinarrizkoenak biltzeko.
‎Itxura desberdineko hitzez gain, baina, badira funtsean hitz beraren aldaera besterik ez diren formak ere. Horietan nola jokatu, bidea erakutsi zuen Mitxelenak, eta bide horretatik ibili da Euskaltzaindia aukerak egitean.
‎Anat., > Med.>?), baina ingurumen zientziak (Biol) ere kontuan harturik 5.013 hitz dira Bizitza Zientzien atalekoak. Frantses Akademiak, berriz, 1.034 hitz. Eta, bide horretatik, Elhuyar hiztegi elebidunak 3.200 hitzetik gora jasotzen ditu atal honetakoak.
‎kokagune nagusia dela. Lorpenik handiena Donostia literaturizatzeko bide horretan, agian, Saizarbitoriarena da. Baina Saizarbitoriaren obran bertan soma daiteke Donostiaren handicap sorta:
‎Beraz, testuen bigarren erabiltze mota horrekin, historiatik hara eramaten gaitu kritikariak; subjetibotasunean sarrarazten gaitu, hain zuzen. Eta, bide horretan bere burua ere sartzen du: kronologiatik aparte, bada artikuluan beste ardatz bat, guziz egituragarria:
‎opicialuri>, ofizial (adj.)? / araopicialuri>??; ing. no man, s> land, > no good, > non arrival, > > non fiction, > non smoker, > non stop, > non union, > non > violence,... > gurea ere bide beretik ibilia da aspaldidanik bide hori: ezgauza, > > ezordu, > ezteus, > ezgarai... > eta horrek etorkizunean ere era horretako hitz berriak nondik itzul geni tzakeen erakusten digu.
‎Ez da hau lekua, eta ez gara beraz bide horretan barrena abiatuko, euskal posposizioen status lexiko gramatikal berezi hori argitzeko. Bistan da, ordea, oso kontuan hartu behar dela alde> bidezko posposizioen ugaritasuna eta adiera esparrua.
‎naiz bide horretan barrena abiatuko. Esanik bego, hala ere, di> atzizkiaz esan dakoa baliagarria iruditzen zaidala, oro har, beste hainbat multzo atziz kirentzat ere.
‎Begien bistan dago, azkenik, osinalde> horrek osinaga> duela uztarkide, eta urbialde> horrek urbieta132.> Hots, alde1 en edo alde2 ren pareko aniztasun eta multzo atzizki diren aga> eta eta. Aldeko edo kontrako ebidentzia sendoagoen faltan, kontuan hartzekoa iruditzen zait bate ragarrizko argudio bide hori.
‎bizidunetan, bereziki. Beste zenbaitetan ere adibide askotxo daude, bakanagoak eta determinatzen zailagoak izan arren, bide horretan barrena doazenak: pertsu alde, > (gari k determinaturiko lur mul > tzoa) eta abar136.
‎Atal honetan, Azkueren lehen liburutik (Izkin­dea, 1891) Tours-eko hiztegia atera bitartean(), segitu zuen positibismorako bidea azaltzen da. Ez zuen bide hori bakarka egin. Euskal Herrian arlo desberdinetako adituak gerturatu ziren positibismora garai berean (historialariak, antropologoak, etab.). Bidelagun horien konpainian azalduko da beraz Azkueren kasua.
‎Unehorretatik, apurka apurka, Cejadorrengandik aldentzen hasi zen, hark zerabiltzan etimologia bideak baztertuz276 Hala ere, Cejadorrek Azkuerengan izandako eragina ez zen guztiz txarra izan: goiko pasartean ikus daitekeen bezala, Azkueren landa biltzaile gaitasuna ikusirik bide horretan animatu zuen, positibismoan finkatzen lagunduz. Hola, Azkuek aurreko hiztegiei segitu barik, zuzenean iturrietara jo zuen, antzinako agiriak eta batez ere hiztunen ahotanbizi ziren berbak jasoz.
‎Hauek, manifestu eta hitzaldiak eman baino nahiago izaten zuten obren bidez eragitea gizartean. Eta esan liteke Azkuek obren bide hori maiteago zuela adierazpen publikoena baino. Nortasun kontua zen.
‎Hala ere, erreferentzia gisa oso baliagarriak dira, batez ere beste autore batzuekin alderatzen dituelako. Zentzu horretan Iztuetak ikerketa ildo interesgarria ireki du eta bide horretan gehiago sakontzea luke.
‎Herri kantuen bilketan, wagnerismoan, musika nazionalean zein eliz musika eraberritzen aritu ziren musikologo ospetsu batzuekin harremanetan ibili zen Azkue garai hartan, zehazki Felip Pedrell katalanarekin eta Charles Bordes frantsesarekin147 Baina, korronte berriok behar bezala bereganatzeko, euskal musikariei Europara propioki ikastera joatea falta zitzaien, jada pintoreek egin zuten bezala. Urte gehiegi igaro gabe Paris, Brusela edota Alemaniarako bide hori hartuko zuten148.
‎Zalantzarik gabe ordura arteko polemika ortografikoei amaiera emateko pentsatu zuen Azkuek Akademia, eredu komun bat ezar zedin behingoz. Eta ez derrigor bere eredua, azken finean proiektu honen arabera Diputazioek hautatu behar zituzten lehen kideak, eta bide horrek ez zuen inondik segurtatzen Azkueren hegemonia. Dudarik gabe, Azkueri bere eredua inposatzea baino gehiago interesatzen zitzaion eredu bat ezartzea, zeinahi izanik ere.
‎Hendaiara joan behar du, beraz, nahi eta nahi ez»85 Azalpen horrekin ematen du Azkueren motibazio nagusia beldurra zela: ez zuen sabindar grafia gailentzerik nahi, eta bide hori mozteko asmoz joan zela kongresura. Dokumentuek ordea, beste zerbait diote.
‎Mutilen eskolan ere euskarazko alfabetatzea bultzatzeko erregutu zion alkateari. Donezteben hala eginez gero, Azkueren aburuz, Beran, Elizondon, Lesakan eta inguruko herrietan ere bide hori hartu zuten288.
‎garaiko mugimendu euskaltzalearen buru nagusietakoa zela, pentsazitekeen Azkueren gipuzkera osotu proiektuak etorkizun ona zuela. GerraZibilak eten zuen bide hori,. Aitzolen, fusilamenduarekin, Mikel Altzoren etabeste hainbat euskaltzaleren exilioarekin, eta oro har euskalgintza katakunbaegoeran uztearekin.
‎Gorago aipatu denez, liburuaren ildoak Azkueren ideietatik gizarterako bidea segitzen du. Egia da, nolanahi ere, bide hori ez dela zuzen zuzena, baizik hainbat meandro eta itzulinguru eginez doala. Asmoa Azkue ahalik eta modurik osoenean arakatzea zen, aukeran zokondo guztiak ikertuz.
‎Ofizialki, Bergarako batzarrean, ez zen Euskaltzaindiari buruz, ezta euskara ereduei buruz ere ezer konkreturik erabaki392 Gorago ikusi denez, 1923an EJBk hizkuntza arloko kontuak erakunde teknikoen eskuetan uztea onartu zuen ofizialki. Baina Primo de Riveraren diktadurak normaltasun politikoa etetean ez zen aukerarik egon bide hori modu agerian finkatzeko (nahiz praxian 1923­1930 artean EJBko idazle gehienak Euskaltzaindiaren irizpideetatik gertu ibili). Nolanahi ere alderdiaren bateratzearekin sabindar gotorren idealak, ostera ere lehen mailan kokatu ziren.
2009
‎Izendapen irizpideen aldaketa hori iraultza txiki bat izan da, baina ez da jarraitu bide horretan, oraintsu arte. 2005ean antzeko irizpideak ezartzen dira, nahiz eta proportzio desberdinean izan.
‎Horiek guztiak hasieran zeuden eta batasunaren erreminta premiazkoa zuten. Baionan abiaturiko bide horrek onarpen instituzionala behar zuen. Horixe eskatu zioten Euskaltzaindiari idazleek Ermuko Jardunaldietan.
‎Hamar urteko aldia eman zion Euskaltzaindiak bere buruari proposamen horiek behin betikotzat hartu aurretik. 1978an eratuko zen Biltzar irekian ikusi zen bide hori arrakastatsua suertatu zen ala porrota, edo zertan bata eta zertan bestea.
2010
‎bereizten. Esan bezala, antzua gertatu da bide hori, izan ere sermoia ahozko praktika den aldetik, ez du behar paragrafogintza mailako konkrezio sendorik. Hala ere, esan beharrekoa da parrafogintza pertinentea dela kasu batzuetan, B moldeko Platen, bloke disforiko eta erregulatzailean, non paragrafoak zenbaki bidez banatzen diren.
‎Hasiera batean, bide horri ekin genion eta enuntziatuz enuntziatu bidezko azterketa ere egin genuen (deitura bakoitzeko lehen hiru testuak aztertuz Eracus/ Plat/ Bed). Hizketa egintza desberdinen kopurua zenbatu eta horren araberako erabakiak hartu genituen.
‎Kontua da bide hori, hizketa egintza aleetatik makro hizketa egintzarako jauzia, garantiekin egitea. Norabide horretan argi apur bat ematen diguten ekarpen batzuk dakartzagu jarraian.
‎126 Badago motiborik, lanketa bide horrek orain arte emandakoaz kritiko sentitzeko. Ez, aldiz, lanketa hobe batek askoz emaitza sendoagoak ekarriko dituela uste izateko:
‎Produkzioaz gainera zabalkundea eta salmenta bidea ere kontuan hartzea eskatzen du kate horrek. Gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari da, izan ere, ikasmaterialen zabalkunde eta kontsumo bide hori. Ikus dezagun hortaz, gaingiroki izango bada ere, ikasmaterialen zabalkundea eta kontsumo bidea nola eratua dagoen EAEn.
‎161 Argiak dira, alde horretatik, bai Euskararen Erabilera Normaltzeko 1982ko Oinarri Legea eta bai, bereziki, 1983ko Elebitasun dekretua eta Elebitasun agindua. Pausoz pausoko aplikazio bidea markatu zuten batak eta besteek, eta pausoz pausoko bide hori arau bihurtu da, oro har, ordutik honako ibileran.
‎Bistan da parez pareko elebitasun praktikoaren helburutik urrun dagoela eskola errealitatea. Bistan da, orobat, pauso garrantzitsuak eman direla elebitasun xede horretarantz eta, bide horretan aurrera egin nahi bada, eskola esparruko saio isolatuak gaindituz gizarte alor desberdinen interakzio eskema zabalagoetan oinarritu dela herri aginteen eta gizartearen jarduna. Jakite kontuak egite kontuarekin lotu dira, bereziki.
‎aho biko ezpata da goi mailako ikasbidea, gurea bezalako hiztun herrien bizi iraupenerako. Mesedegarrizko efektuez gainera kontra eraginik ere badu bide horrek. Ez da beti erraza aurrez asmatzea, bi efektuon artean zein gertatuko den indartsuena.
‎Familiak eta auzoak, lagunarteak eta aurrez aurreko lan mundu arruntak segurtatu izan du, menderik mende, euskararen belaunez belauneko transmisioa. Ikusia dugu gorago, txosten honen 1 atalean, gogor erasanik iritsi zela transmisio bide hori
‎Hauen argudio bidea ere ez da antzematen zaila: , esaten genuen guk, EENren bide horrek ez zuela balio: denborak arrazoi eman digu.
‎Irakasle gehienek partez edo osoz euskaraz jardun behar dute, eta irakasle eskolek irakasle gai euskaldunak sortzeko agindu legala jasoa badute orain dela 25 urte, zer sentidu du irakasle erdaldun elebakarrak kontratatzen jarraitzea? IRALE programaren ahalmenak eta mugak ongi samar ezagutzen dituenak nekez gomenda dezake irakasle erdaldunen euskalduntze bide hori betierekotzea. Irakasle euskaldunak sakonago gaitzea, irakaslanerako hiztun eta idazle trebeago bihurtzea, hori da IRALEren eginbehar nagusia.
‎Batzuentzat motz gelditu zelako da txarra, besteentzat urrutiegi joan zelako. Bientzat da ordea, itxuraz, autonomia bide hori egonezin nagusiaren iturburu. Autonomia bide efektiboa gaitzesten den neurrian, EEN legea ere zaku berean sartzen da.
‎–azkenputz? ez baina bidegile izan ziren irakasle eskolak eginbehar horretan; b) Hainbat irakasle eskolak urrats handiak egin ditu gainera, ordutik hona, bide horretan barrena. Horri eskerrak, EAEko eskola munduak behar zuen baino irakasle euskaldun elebidun gehiago sortu izan dute oro har, laurogeiko hamarkadaren bigarren erdialdetik aurrera eta orain puntura arte, bertako bost (egungo egunean lau) irakasle eskolek275.
‎Geografian eta historian, musikan eta artean, antropologian eta soziologian erdi garaturik daude aldiz egungo egunean ere, eskola munduan garapen osoagoa behar luketen gaiak. Dimentsio lanketa hori Euskal curriculumarekin nahastu izanak frenatu egin du azken aldian, azeleratu ordez, lanketa bide hori.
‎gutxi dabiltza ereduan, eta are gutxiago A n. Euskarazko eskola bide hori ez zaie eragozpen larria gertatzen ari. Mende laurdeneko ibiliaren buruan ez dago luze zabaleko datu metatu eta esanguratsurik, eskola molde hori kaltegarria edo aplikaezina dela ondorioztatzeko.
‎293 Hor daude era bateko eta besteko estatistika ofizialak, halako zehaztapenetan sartu nahi duenarentzat. Ez da hori gure gaurko auzigaia, ordea, eta ez gara hortaz bide horretan barrena lerratuko. Kontu hau perspektiba internazionalean aztertu nahi duenak jo beza, abiaburu gisa, The Economics of Language Planning alorrera in Kaplan eta Baldauf 1997:
‎Horrek ez du esan nahi, gure artean emandakotzat ematen bada ere sarri, soluzioa content based teaching goiztiarra denik. Baliteke hala izatea, baina bakarretakoak gara Europan, bide horretan abiatu garenak. Lortu diren (ez teorian lor zitezkeen eta lor litezkeen) emaitzak analizatzeko ordua ere badugu.
‎Lehen lan hitzarmen haren ardatz nagusia ordutegiak finkatzea eta soldatak bateratzea izan zen. Eta lehendabiziko urtean hura erdietsi ez bazen ere, bide horretan kokatzea lortu zen. Ikastoletako langileen homogenizazio prozesua bideratu zen horrela.
‎Punta puntako joera zen hura, eta bideogintzak, esaterako, ikusmin handia piztu zuen. Hortaz, nahitaez sartu beharra zegoen bideogintzaren bide horretan, eta ikastolak berehala sartu ziren. Beste behin, aitzindari.
‎–Han bertan, Kilometroaken baloratu genuen haien erantzuna. Eta gogoan dut bildu ginenon artean ordura arte bide horrekin mesfidati agertu zirenek ez zutela sinesten sozialistak posizio horretan egotea. Gure artean ere tentsioa bazegoen:
‎Gure artean ere tentsioa bazegoen: mahaian eseri eta negoziatzearen aldekoak ginenok, eta bide horretan ez sartzea defendatzen zutenak?.
‎Guk sorkuntzarako gaitasun handia genuen, baina haiek gehiago menderatzen zituzten alde teknikoak, federazioan gai horietaz arduratzen zen Angel Erzibengoa zendu zelako jada? Eta bide horretan ezin zen jarraitu, indarrak sakabanatu egiten zirelako. Gainera, argitaletxe handiek begiak jarriak zituzten Euskal Herrian, legeak ekarriko zituen moldaketekin merkatu zabala ikusten zutelako hemen?.
‎prozesu berri bat urratzeko, baina bai errazteko?, adierazi du J. Iñaki Etxezarretak. Beraz, hainbat ikastolari bide hori kudeatzea proposatu zion federazioak.
2012
‎Hemen soilik aipatuko dugu Orixek itzulpen eredu berri bat proposatu eta landu zuela, eta arrakasta handia izan zuela bai frankismopeko lehen hamarkadetako idazleen artean, bai geroagoko euskal itzultzaileen artean ere. Orixek irekitako itzulpen bide horren jarraitzaile sutsuetako bat genuke, hain zuzen ere, orain aurkeztu nahi dugun Andima Ibinagabeitia euskaltzale eta itzultzaile saiatua. Argi adierazten du Orixeren itzulpenari buruzko ideiekiko atxikipena bere. Orixe Euskeratzalle?
‎Eta bide horri ekingo diote, beraz, Pott bandako idazleek, literatura arrazoi literario hutsengatik egiteari, hain zuzen. Haien ustetan, literatura ona sortzeko ez zen nahikoa plangintza kulturalei erantzutea, eta literaturaren autonomia hori aldarrikatuz ireki zuten Pott aldizkariaren lehen zenbakia:
‎Gure ustez, interpretazioa ez doa bide horretatik. Interpretazio egokia egiteko, baldintza terminoaren goiko adiera bigarren esanahi batekin uztartu behar dugu:
‎– Indiarrak sor zezaketen gaurko fisika, bide horretatik abiatu izan balira. Bai, eta bizikleta izan zitekeen nere amona, bi kurpil izan balitu.
‎Rossek (1973) proposatu zuten egituraren mailarik gorenean komunikazio aditzen bat zegoelako hipotesia eta J. L. Austinek (1978) enuntziatu konstatatiboak eta performatiboak bereizten ditu. Austinenetzat, enuntziatu guztiak ez dira deskripziozkoak eta bide horretatik gatzatzen du bere enuntziatu performatiboen teoria; bestela esan,, esanez egitea? 27 mamitzen duten enuntziatuena. Enuntziatu hauek, bada, konstatatiboei, gauzen berri soila ematen dutenei, aurrez aurre jartzen zaizkie, azkenok egia/ gezurra balioen arabera neur baitaitezke.
‎Abiatzen diren gaüza güzietan, oro ontsa joan dadin, epe bat, llabür edo lüzeago bat, egürüki behar da. Halere hon da bide horri jarraikitzea eta horren barnatzea, gogoak emeki emeki kanbia ditean. Garrantzitsüa da, ez nork, honek ala harek, emanen düan pastorala, bena pastoralak pastoral iraün dezan.
2013
‎Orduz geroztik, Alemaniaren kontrako errebantxaren bila ibili ziren urte haietan zehar. Frantses izaera indartzeko ahaleginak oro egin zituzten, eta bide horretan, herri guztietan frantsesa irakasteari lehentasuna eman zioten. XIX. mendearen bigarren erdian, oraino, Frantziako biztanleen kopuru handi batek ez zekien frantsesa.
2014
‎–poetari, kasu honetan arriskua hartzea beste aukerarik ez zaio geratzen; ez dauka autoritatea eskuratzeko beste biderik. Erbes tea, kartzela edota bazterketa soziala jarri behar du balantzaren alde batean, eta behin ordain hori, sufrimendu bide hori, onartu eta gero, ezer galtzekorik ez duela, leku estra batean kokatzen da; libre da, eta egia esan dezake. Leku estra horretan, ber
‎«Arestik ez du literaturan ondokorik izan». Euskal literatura haie kin hasi balitz bezala, alta Gabriel, jakin huen maldan behera, aranisten eta beste sakristauen idazkiak errespetu guziarekin irakurri ondoren, ez hintzela bide horretatik abiatuko. Behin ai tortu hidan «Mirande ez banu irakurri ez nintzen euskal literaturan sartuko hain zen motza, murritza, goibela, dotrina hutsa euskal literatura».
‎Bitartean, aita Villasantek akuilaturik lapurtar klasikoan jarri zi tzaigun Federiko Krutwig heleniko euskara mota batean, Miran de kutsatua izan zen eta gipuzkera osotuan idatzi olerkiak alda tuxe eta hik ere bide horretatik euskara aberastu huen; behin eleberri bat hizkuntza horretan eman nuen.
‎Lexiko anitza, sinonimoen erabile ra gaixobera, sintaxia eta morfologia une oro berrituz, egiturarik ezkutuenera, klasikoenera joz. Gabriel Arestiren joera, bakarra baldin badu, ez zen, inondik inora, bide horretatik bideratu. Ber tso lerro batean baino gehiagotan aldarrikatu zuen kontrakoa:
2016
‎Kolorerik ere ez duena finkatuz, zure omena galtzerat zoaz, eta zure mediku eginbideari huts egiterat. Bainan nik ez zaitut segitzen ahal bide hortan. Nere eginbidea da egia aurkitzea, hobenduna gaztigatzea.
‎Ekintzaileak herritarrak ziren, antzerkiak eskatzen dituen lan arlo guzietan parte hartzen zuten, edo familiakoren bat. Entzuten zutelarik adi adi egoten ziren, batzuetan testua ezagutzen zutelako, edo deskubritzeko, ez zen arreta pasiborik inoiz.Ekoizpen literarioak bere bidea egin zuen, harreraren soziologiak bide horren aztertzen lagunduko du zentzuak izanen duen oihartzuna neurtzean. Baina, zentzuak izanen duen oihartzuna aktualitatearen araberan aldatuko da.
‎Robbe Grilleten arabera, aldiz, obra bat sortzen bada zerbaiten adierazteko literatura gibelean gelditzen da. Idazlearen engaiamenduak literarioa izan behar duela uste du, bide horretatik aurkituko duela bere funtzioa, zerbaitentzat balio izatekotan. Proustentzat artista gizartearen zerbitzurako aritu behar da, arte herrikoia, baina bere arteari pentsatuz, aitzinean duen egiari so eginez, bere artearen egiari.
‎Horren berririk ez dugu. Artikulua eta azalpenak ontzat ematen ditugu onartuz bide horretatik ez garela joan. Sakontzea merezi luke nahiz eta horren frogen eta horiek deskribapenerako lan ildo berezia eta metodoa zorrozki erabaki behar.
‎Aitzindari, herriko bozen kritika bat idatzi du hemen, gai oso garaikidea agertzen zaigu gaur ere, elkarrizketak gaia oso seriosa balin bada ere ongi eramanak dira. Hain zuzen, gaia seriosa baita Larzabalek adierazi nahi du aitzin solasean hori dela bidea, baina bide horretan arrisku franko daudela. Gogoeta batera eraman nahi du publikoa.
‎G. Deleuzek egiten duen Kafkaren azterketan nagusiaren eta txikiaren definizioa proposatzen du. Kafkak abiatu duen bide horretan, Deleuze ideia horretatik aitzina doa eta nagusitasun eta txikitasunen arteko harremana ikertzen du:
‎Hemen antzerkilari frantses klasikoak une horretako erreferentziak zirela ohartzen gara. Beste kritika oinarririk ez zegoen eta bide horretatik soilik etorriko zitzaion Larzabali kritika eta formalki euskaltzain izendatzen zuten egunean. Egun horretan, Piarres Larzabalek egin zuen gogoeta naturaltasunez egin zuen:
2017
‎Proportzioa jadanik ahula delarik, damugarri liteke Ipar Euskal Herriko ekoizpenaren pisua oraindik murritzago izatea testu hauen eskuragarritasun nekearengatik. Euskaltzaindiak lokarri honen segurtatzeko hitzarmen multzo bat garatu du, baina baliabide zabalagoak ditu bide horretatik aitzina joateko.
2019
‎Irtenbide orokorren bila nor bere aldetik ibiltzea okerreko bidea litzatekeela aipatu zen, bide horretatik jotzeak elkarren kontra jokatzea lekarkeelako. Hortaz, aurreko arloetako ordezkari gehientsuenak bezala, euskarazko hedabideen arteko estrategia partekatua aldarrikatu zen, betiere erakunde publikoen aldetik tamaina egokiko babesa ezinbestekoa dela ahaztu gabe.
‎Alegia, han alderantziz da, han buelta eman dio egoerak, zaharrek ez dakite; gazteek, berriz, badakite eta erabili egiten dute. Eta bai, eremu horiek han modu miresgarrian berreskuratzen ari dira, eta, niretzat, sekulako poza da, eta uste dut bide horretan jarraitu beharra dagoela eta haiek eman diguten eredua benetan aparta dela»1.
‎Hizkuntza­normalizazioa zer den gero eta gehiago definitzen denean, normalizaziorako teknikariak zer egin behar dugun gero eta gehiago definitzen da. Eta bide horretan goaz.
‎»Euskaltzain izan zein ez, aipatutako euskaltzale horiek guztiak gertuago zeuden Azkue eta Krutwigen ikuspuntuetatik Kirikiño, Zaitegi eta Orixek aldarrikatutakoetatik baino. Hau da, batasunaren beharra ikusten zuten eta, batasunaren bide horretan, erdaratik behar ziren maileguak hartzeko ahalkerik gabeko euskara baten alde zeuden, garbizaleen ikuspegiari itxiegi eta mugatuegi iritzita.
‎Euskaltzaindia gizartean hartzen ari zen presentziaren adierazle nagusietako bat bertsolari txapelketen antolaketa lana izan zen. 1958an ekin zion bide horri, Bizkaiko Bertsolari Txapelketarekin, eta 1960an Bertsolari Txapelketa Nagusia antolatu zuen. 24 urte ziren Euskal Herri osoko bertsolarientzako txapelketa bat antolatu zenetik, aurrekoa 36ko gerra hasi aurretik jokatu baitzen.
‎Beste gauza bat erruz eta maila orotan (baita erlijio eta pastoral mailatan ere) zabaltzen dute Euskaltzaindiaren batasun bideari ateak itxi nahi dizkiotenak: bide hori ateoena dela edo erlijio gabeena.
2020
‎Eta erreka horri jarraikiz, Eiheralarren gora, memento batean sartzen da zintzur erroitz tinki batean. Ni oroitzen naiz, bide hori lehen aldikotz egin zelarik ene aitatxiren anaia bat zen mera Ezterenzubin. Hola egin zen bidea.
‎Ni oroitzen naiz, bide hori lehen aldikotz egin zelarik ene aitatxiren anaia bat zen mera Ezterenzubin. Hola egin zen bidea.
2021
‎J. Urkixok eta XX. mende hastapeneko ikerleek erabili zuten" eredu filologikoa" hor dugu lekuko. Bainan, Txuma Lasagabasterrek ez zuen atzera joan nahi bide hori erakustean. Euskal ikasketen eremuan ere, ikerketa literarioek emeki emeki beren askatasuna ardietsi zuten eta ez zuen egoera berria zalantzan emaiten.
‎" Posibleen murrizketa" ekartzen ote du? XX. mende hastapenean, euskal errealismo baten falta bide hortarik argi ote daiteke adibidez. Horrelako galderak erabiltzen ditu J. Kortazarrek liburu hortan.
‎Mailakatzaileekin agertzeko gaitasuna adjektiboen kategoria ezaugarritzeko irizpidetzat har dezakegu, beraz. Baina bide horretatik jotzen badugu, bi arazo aurkituko ditugu: a) adjektibo guztiek ez dute mailakatzailerik onartzen, eta b) adjektiboak ez diren ale lexikoak ere bateragarriak dira horrelako modifikatzaileekin.
‎Egia da pentsa dezakegula beste atzizki bat dela, forma berekoa, baina beste balio batekoa, oinarrian den izenaren eta izen eratorriaren adiera ere azpisail honetan aztertzen ari garen izenen ‘ekintza’ (‘gertaera’), ‘ondorioa’ adieratik aldentzen den heinean. Dena den, oso adibide gutxi ditugunez hemen aipatzea iruditu zaigu egokiena; Emakunde da euskara estandarrean bide horretatik sortu den bakarra (erakunde baten izen propioa): aitakunde, Emakunde, gizakunde; Azkuek jaso zituen bere hiztegian, baina ez dute ia lekukotasunik testuetan.
‎Esan dit, alegia, hauek gaztetxoak direla. Esan nahi dut, alegia, aukera izan banu bide horretatik joko nuela.
‎Horren ondoan baditugu nolatan, zelatan (lekuko gutxirekin), nolaz..., eta horiek ‘zergatik, zer dela eta’ edo holako zerbait adierazteko erabiltzen ditugu: Esango digu egileak berak nolatan jo zuen bide horretatik (Mitxelena); Horra nolaz diren bilakatu apezgaitegiak eskola etxe (Larre). Hor ikusten da, inguruko erdaratan bezala, galdetzaile horiek zergatia galdetzeko ere erabiltzen ditugula askotan.
‎Horregatik, ihartzera jo duten jatorrizko sintaxi egituratzat hartu lirateke. Ihartze bide horretan, esanahi berezia ere hartu du zenbait aditz lokuziok: hanka egin, kale egin, porrot egin.
‎hanka egin, kale egin, porrot egin. Ihartze bide horretan aurrera egin ahala, galdu egiten dituzte sintaxi egituren antzekotasunak: hurrenkera finkoa izaten dute, izenak ez du partitibo markarik hartzen eta abar(* ez du kalerik egin,* egin zuek porrot...).
‎32.10.2.1e Ezezkako esaldietan ‘gutxi’ edo ‘batere ez’ adieraz dezake gehiegi k, ironiazko esanahian, bai eta sobera edo larr (egi) formek ere: Etxean egotea ez zaizue gehiegi gustatzen (Aresti); Ez gaitu gehiegi maite euskaldunok (Mitxelena); Ez baita bestetan gehiegizko batasunik gure artean (Mitxelena); Ez da sobera ontsa jiten, dioenaz, Venezuelako euskaldunekin (Mirande); Ez dugu larregi aurreratu bide horretarik (Mitxelena).
‎– Izan aditza, den baino handiagoa gisako sintagmetan: Den baino ere hamar aldiz laburrago iduritu zitzaidan bide hori (J. B. Elizanburu).
‎Bigarren aukera edo moldea, berriz, ondore perpausetan [aditzoina+* edin/* ezan] adizkia erabiltzea da, aldi iraganeko laguntzailea duena eta ke atzizkiduna: Indiarrek sor zezaketen gaurko fisika, bide horretatik abiatu izan balira.
‎37.4.4j Balio inkoatiboa du beste zenbaitetan, tzeko perpausak bezala, erdiespena edo gauzatzea adierazten duten aditzekin, aditz nagusia aspektu burutugabekoa denean: Euskaltegitik atera berri den ikasle bat alboko tabernara sartzekotan da (Berria); Autoa errepide nagusira ateratzekotan zela, bide horretan zihoan kamioi batek jo zuen atzetik (Berria). Eta gertakaria gauzatzeko puntuan egonda, gauzatu gabe geratu dela adieraz dezake, aditz nagusia aspektu burutukoa denean:
‎Nahiz denbora hartan ez ziren bide hortan astean lau arima ibiltzen, ortzirarez salbu, zeinetan baita Doni‑Yoaneko merkhatua, fortunak nahi izan zuen, egun eta oren berean, kausi zadin gizon bat (J. B. Elizanburu); Bestenaz banagoka zure hizkuntzari, len ere baño obekiago dakust alde oietako Euskaldunen itsumendea, zeñean darasaten, eztala gure Euskera, gauza andi, mee, goi diranak adirazteko (Larramendi); Arimak irudien bidez ezagutzen du, baina ez dauka bitartekorik, zeinetan bere burua ezagut dezan (J.
‎Horrelakoak genituen sarreran emandako adibide guztiak. Hizkuntzak bide horretan aukera handia uzten du. Gainera, euskara hizkuntza eranskaria denez, gerta daiteke, morfema beregainak ez direnen azpian ere zenbait elementu juntatzea:
‎Baina, zertan oinarritzen dira hizkuntzalariak hori esateko? Esan ohi da, juntaduraren bidez elkartutako elementu bi ditugunean, bietakoren bat albo batera uzteko aukera badugula; eta menderakuntza harremana dagoenean, ezinezkoa dela bide hori. Adibidez, Ane mendira eta hondartzara joaten da oporretan perpausa baldin badugu, Ane mendira joaten da oporretan adibidea onartzeko modukoa da, eta Ane hondartzara joaten da oporretan adibidea ere bai; juntadura egiturako elementu bat albora utzita ere adibideak egokiak dira.
‎Norabide soila adierazi beharrean bide horren azken muga markatzen du adlatibo honek.
2022
‎Goatzan arren jaun harditak/ erregeren garaitzera Eta bide horrez denak/ gure dreten azkartzera.
2023
‎Erregetzaren ondasunak banatzen joan ziren barneko gatazketan onuren lor tzeko, ondasunak baliatzen ziren, eta horrela, lur asko tokiko jauntxoen eta nobleen eskuetan geldituz joan ziren. Goi mailako aristokratek bide hori lagundu zuten. Horrela errentak, irabaziak ez ziren gehiago Nafarroako Erresu maren esku gelditzen. margarita, nafarroako erregina().
‎Horrek esan nahi du ikasleen arteko hizkuntz ohituren aldaketa bideratzeko zirrikitu bat ireki zaigula. Bestalde, ikaskide taldeen rolen artean euskara arduradunaren rola definitu da eta nola eragin ikusi da; lanerako material eta eredu ugari sortu dira; ikasleen elkarreraginean ahozko komunikazio gaitasunean aurrerapenak ikusi dira; ikasgaien edukien lanketa eta ebaluazioa, neurri batean bederen, bide horretatik egin ahal izan da. Aurten elkarreragin hori ahalbidetzeko proposamen berria egingo da, oraingoan, Arnegi Luzaideko Eskolan LHko 5 mailan.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia