|
2000
|
|
|
Laino mehe baten erdian gindoazen, bide estu eta amaigabe baten gainean, zelan azaldu... Zerua inoiz ikusi dudan grisena zen, eta errepidearen albo bietan ehun laku eta beste ehun gehiago etengabean, belar motza eta marroia, lurrari zohikatza ostu dioten seinaleak han eta hemengo zulo beltz sakonetan, ardiak
|
bide
erdian asfaltoaren arrakaletatik sortzen diren belartxoak janez, mendixken gailur borobilduak, eta Breschi jaunaren pianoa denaren gainetik, kaio harro baten hegaldi pausatuaren moduan, denaren gainetik eta denarekin bat eginik. Hau da Irlanda.
|
|
|
" Hire lehenengo kezkari buruz, hauxe erranen diat: ez hago hain gaizki, Joanikot, zeren
|
bide
erdia egina baitaukak, baldin hegaldatu nahi duala badakik, norat ez badakik ere; bigarrenari buruz, berriz, jakin ezak ezen su tipia handi ere egin daitekeela, haizearen eraginaz... Eta hondarrean hauxe baizik ez diat erranen:
|
|
|
Joan nintzen, bada, haienganat, eta aitak erran zidan: " Aita Bartolome Iruñatik etorri berria duk, eta..." Baina aitak
|
bide
erdian utzi behar izan zuen bere errana, zeren orduantxe aditu baikenituen osabaren ziztuak eta oihuak ere: " Luthero, Luthero!" Eta aita jesuitaren keinu hura ikusi nuen ondotik:
|
|
|
Eta ni hantxe geratzen nintzen
|
bide
erdian, nori sinetsi ez nekiela, zeren osaba Joanikot oso jakintsua omen zen, astronomoa, matematikoa eta ez dakit zenbat gauza gehiago, baina nola nik, artean, Felisa osaba Joanikot baino hagitzez maiteago bainuen, eta, nola maite duen ezjakinak gehiago omen dakien maite ez duen jakintsuak baino, zeren maitasuna baita jakintasun ororen gaineko jakintasuna, hala, Felisaren ipuinekin geratzen nint...
|
|
|
ATSEDENALDI bat hartu dut, jaun André, hainbat orriren berrirakurtzeko profitatu dudana, eta zer erranen dizut, bada? Gizonon kontuetan gertatu izan ohi den bezala, ene ametsa hagitzez ere urrunago doala ene ahala baino, eta halatan sentitzen naizela,
|
bide
erdian geratu banintz bezala.
|
|
|
Eta Mi gnon ohean etzan zen, eta nik, neure buruaren jabe ez nintzela, haren gainerat egin nuen, herstura hertsi hartan ezin dorpeago... Baina han zegoen Mignon, ene mugen eta ene hasperenen neurtzeko, baita ene urrats dorpe haien zuzentzeko ere, ene indarrak eta kemenak
|
bide
erdian gal ez zitezen amoreakatik. Eta, hala, esku batekin gibelatzen ninduela eta bere baitarik urruntzen, erran zidan:
|
|
|
Lehenago ohartu behar nuen, baina zentzumenak ez nituen beren hoberenean. Belarriak sorgortu zitzaizkidan arte ez nuen burua biratu, eta orduan argi itsugarri batek biluztu ninduen
|
bide
erdian: ni besarkatzera heldu zen munstro orro egilearen begiak.
|
|
2002
|
|
|
Julenek garagardo botila bat ikusi zuen
|
bide
erdian. Izpi galdu pare bat islatzen zuen ilunantzean.
|
|
|
Biekin jalgitzen nintzen mendira. Egia esan, katua nahiko laster aspertzen zen eta
|
bide
erditan baino lehenago pot egiten zuen. Ni mendian gora zakurrarekin bakarrik.
|
|
2004
|
|
|
Gaurko euskaldun elebidunentzat noraino iristen da euskararen arnasbidea? Gaur erdara dago euskal elebidunaren mundua amaitzen den mugarrian, ez euskara; izan ere, euskararen hiztuna
|
bide
erdian leher gaizto eginda gelditu den lasterkariaren antzera abaildurik baitago. Zer du ikur hutsetik beraz euskararen funtzioak?
|
|
|
Hizkuntza hegemoniaren auziak hizkuntzen bizikidetasuna dauka
|
bide
erdian zain, elebitasunaren aldeko aldarriak tarteko direla. Nolako trataera eman behar zaio, ordea, euskararen gizarte normalkuntzari bitasunak eta aniztasunak korapilo bihurrietan barrena sartzen gaituztenean?
|
|
|
Mota guztietako emakumeek deitzen zidaten: baziren, haien artean, lotsagabeak zirenak eta ahots sentsual batez mintzatzen zitzaizkidanak; baziren emakume eder ustezkoak, mezua utzi baino lehenago beren neurriak ematen zituztenak, 94 naiz, eta Marilyn Monroe Casals dut izena...; baziren lotsatiak,
|
bide
erdian moztuta geratzen zirenak; baziren emakume problematikoak, beren arazoei egun bateko ihesbidea bilatzen zietenak; baziren, finean, saio bat eginda gero errepikatu nahi izaten zutenak, baldintza bertsuetan...
|
|
|
orduan, baina, iltzeak hormako harriren bat topatu zuelako edo, nekezagoa egin zitzaidan lana; eta, urduri jartzen hasita, mailukada haietako batean huts egin nuen, koadroari sekulako kolpea ematen niola, bete betean, eta, ondorioz, artesi bat irekitzen niola, goitik beherainokoa; eta, orduan, bigarren iltzea sartu gabe utzi, eta hirugarrenari ekin nion: lana
|
bide
erdian nuela, baina, Emma sartu zitzaidan, bat batean, gelan:
|
|
|
Eta O. jaunak bakoitzari esaten zion nolakoa zen, eta askotan asmatzen zuen. Horregatik zen, halaber, muslari ona, aurkariek ez baitzuten batere erraza pentsamendua irakurtzen ari zitzaièn gizon baten kontra jokatzea, ohi baino urduriago jartzen baitziren ondorioz, egin nahi ez zutèn keinua egiten zutela, edo egin nahi zutena
|
bide
erdian uzten zutela, gogoz bestera. Eta keinu zapuztua jokalariak esku artean zuèn karta jokoaren salagarri izan zitekeen, jakina...
|
|
2005
|
|
|
Txartela eskuan, balioztatu eta linea laranjaren bila hasi da. Geltokiak inurritegia dirudi, jendea saldoka arineketan alde batetik bestera, Amets
|
bide
erdian jarritako oztopoa delakoan gehiegi begiratu gabe bultzatzen dutela. Holakoetan sumimasen10 sor bat entzuten du, bultzatzailea atzera begiratu gabe bere bideari darraiola.
|
|
|
–Mugitu egin behar dugu hortik, ezin dugu
|
bide
erdian utzi.
|
|
2006
|
|
|
Bere lanaren emaitzak ikusteak eragin lasaigarria zuen. Arratsetan irakurri, inguruko mendietako
|
bide
erdi itxietan barrena paseatu, eta erlaxatzeko ariketak egiten zituen. Iruñera itzultzeko asmorik ez zuenez, hango etxea alokatzea hausnartzen hasi zen.
|
|
|
Brissonen izena ez zen inondik ere Geppertekin lotu behar. Geppert Espainiarako
|
bide
erdian zelarik, ordea, deitu egin zion. Hobeki pentsatu zuela, eta itxaroteko erran zion, biak elkarrekin joanen zirela neska euskaldunarengana.
|
|
|
Horren partez, bien arteko tartea handitzera utzi du, begitik galdu arte. Legoa laurdena haratago, zakutoa kausitu du
|
bide
erdian. Barnean zer dagoen begiratu gabe lotu dio bere zelari.
|
|
|
Gauaz, lokartu ezinean nintzenean, iratzarririk egiten nuen amets, eta amets egiten nuen Amikuzetik kanpora ihes egitera laguntzen niola Léonineri. Erromako printzea bera agertzen zitzaigun
|
bide
erdira, ihesa eragoztera. Harekin borrokan, herio kolpea ematen nion ezpataz.
|
|
|
Hartan ari ginela bigarren krakara entzun genuen, ikusten ari ginenaz harriturik eta beldurtuta. Bata bestearen atzetik, Carvallok egindako zuloak adina krakara entzun ziren, eta harritzarra zatituta geratu zen
|
bide
erdian.
|
|
2008
|
|
|
Poltsa portalean goxo goxo utzi eta eskaileretan gora abiatu zen. Arin eman zuen lehen pausoa, baina
|
bide
erdia osatzeko maila bat falta zuenean ezin izan zion ezinegonari eutsi. Damututa, atzera egin zuen.
|
|
|
joango dira hogei, eta joango dira beste ehun eta hogei, eta errege Karlos ez da itzuliko! Eta zuk zer nahi duzu, ni ere bizitza osoan hari itxaroten egotea, heriotzak
|
bide
erdian eraman nazan arte. Ezta pentsatu ere!
|
|
|
Erretiratu zituzten bazter batera mahaiak eta aulkiak; utzi zuten salaren zerrenda bat, alderik alderainokoa eta lauzpabost metrokoa, libre; jarri zen salaren mutur batean Beñardo zutik, zutik edo; eman zioten irteera, erori zen
|
bide
erdian, eta hara, bada, nola gelditu zen Beñardo xentimorik gabe hamar egunen buruan, eta hara nola bota zuen orduan tabernariak Beñardo tabernatik!
|
|
|
Futbola darie arrastiko lehen ordutik kaleei, azoketako futbol taldeen kamisetak, telebista bakarraren bueltan Afrikako kopa sutsu jarraitzen ari diren herritarrak, eta umeak kale erdian baloiari eta baloiari ez bada, plastikozko botilari ostikoka. Bina harrik egiten dute atea, eta halaxe, milioi bat biztanleko hiriko bihotzean, futbolean dabiltza umeak
|
bide
erdian, autoren bat datorrenean jokoa eten eta berriz ekiteko. 2006ko neguan Hirugarren Mundua esaten diote honi, baina sekulako gau giroa dago hemen.
|
|
|
Ekamour en dena ilun ilun dago. Kontuz ibili behar dugu, dromedario edo astoak ustekabean pasa daitezke
|
bide
erditik, eta beti irakurri dugu herrialde hauek bere alde eta kontrako baldintzak dituztela gidatzeko: errepideen egoera nabarmen kaskarragoa da iparrekoen aldean, baina auto kopurua ere askoz txikiagoa; nekez hori baino segurtasun handiagorik.
|
|
|
Batetik bestera badaude kilometro batzuk, eta azken kontrolaren ostean ere ez geneukan argi zer zetorren hurrena. Halako batean
|
bide
erdian hesia topatu dugun arte. Beheraxeago egurrezko etxola bat eta bandera gorri, berde eta horia.
|
|
|
Gorputzak erorketa luzea izan zuen Rua do Car mo-raino. Lehenik buruaz jo zuen
|
bide
erdian zegoen eraikinaren ertzaren kontra, eta gero airean jiraka jarraitu zuen, beheko galtzada dotorean zapaldurik geratu zen arte. Barbosak ez zuen tarte horretan jonkiaren oihurik aditu; bai, ostera, ozen eta ugari, beste pertsona batzuenak.
|
|
|
Lurrean bere maleta utzi eta metro batzuk egin zituen guregana. Takoidun zapaten gainean pausoa neurriz kanpo luzatuz etorri zen, baina
|
bide
erdian geratu eta, bere onetik irtenda nonbait, sekulakoak esaten hasi zen, hori pentsatu nuen behintzat nik, nahiz eta ez genion ezer entzuten; ezagutzen nuen nik bere hitz egiteko modu hura, zenbat eta gauzak esateko eragozpen handiagoa orduan eta gehiago mugitzen zituen eskuak, arazoak zituen oraindik gure hizkuntzan iraintzeko, edo beharbada bere hizkuntzan ari zitzaigun egundokoak esaten, je... Horrela egin zuen aldi bat eta, apaltzen hasia zela zirudienean, maleta bere horretan utzi eta ihesi abiatu zen.
|
|
|
joan dira bost urte, joan dira hamar... joango dira hogei, eta joango dira beste ehun eta hogei, eta errege Karlos ez da itzuliko! Eta zuk zer nahi duzu, ni ere bizitza osoan hari itxaroten egotea, heriotzak
|
bide
erdian eraman nazan arte. Ezta pentsatu ere!
|
|
|
Erretiratu zituzten bazter batera mahaiak eta aulkiak; utzi zuten salaren zerrenda bat, alderik alderainokoa eta lauzpabost metrokoa, libre; jarri zen salaren mutur batean Beñardo zutik, zutik edo; eman zioten irteera, erori zen
|
bide
erdian... eta hara, bada, nola gelditu zen Beñardo xentimorik gabe hamar egunen buruan, eta hara nola bota zuen orduan tabernariak Beñardo tabernatik!
|
|
2009
|
|
|
–Eta zergatik etorri zinen berriro honaino, Justino? Zergatik ez zinen, adibidez,
|
bide
erdian gelditu?
|
|
|
Azkenean gelditu zen, hala ere. Dunen gaineko pasealekutik hondartzara jaisteko
|
bide
erdian paratu zituzten zurezko eskailera zabal batzuen aurrean. Besterik gabe, gelditu egin zen.
|
|
|
Teofilo Maria, batxilergoa bukatuta gero, komertzioa estudiatzen hasi zen hiriburuko akademia ezagun batean, hantxe hasi zen, halaber, Domingo, urte pare bat geroago?, harik eta seme alabetan zaharrenak aitari kalaka eman, fabrikan nahi dut eta fabrikan nahi dut, aita, fabrika akademia baino unibertsitate hobea da-eta, seguru baietz?, eta aitak amore eman zuen arte: arrazoi duzu, seme, ni neu ere praktikak egin baininduen teoriak baino gehiago; esan nahi baita semeak estudioak
|
bide
erdian utzi, hirutatik, bi urte eskas egin zituen akademian, eta lantegiko zereginetan murgildu zela, non egin baitzuen urtebete, bi urte, hiru, lau?
|
|
|
Teofilo Mariak nora ezean segitzen zuen, egoerak gaindituta: batetik, Adaren ezusteko interbentzioa zuen, bere onetik atera zuena, erreakzionatzeko ahalmenik gabe utziz, halako eran, non betilunaren argizarian berehala zizelatu baitzion barne indar batek ezintasunaren keinua, lehen ezustekoaren ondotik; bestetik, hantxe zituen
|
bide
erdian beste bi harritzar ere, Gabinok eta Maria Bibianak jarriak; hura, beraz, Damasok haiekin bat egiteko abagunea izan zitekeen, bi arrebekin batez ere, ea ohiko menderatzailea. Teofilo Maria, bere mende ikusten zuen behingoz; egia zen, bestalde, berak. Damasok?
|
|
|
–Horrela utzi behar ote nauzu,
|
bide
erdian??
|
|
|
–Zuk
|
bide
erdia egin duzu gutxienez, eta poztu, ni biderik gabe nago-eta! –eta, nola ikusi baitzuen senarra nora ezean geratu zela, beste bi gezi jaurti zizkion?:
|
|
|
Haurrak, izan ere, desitxuratua zuen gorputza, begi itxi itxurako batzuekin jaio baitzen, betazalak, zuririk gabeko begi txiki batzuk erdizka ikusten uzten zutenak, erdi itsatsita balitu bezala; besoak eta zangoak oker, eta azalean hiruzpalau ubelune, jaio aurretik norbaitek kolpekatu balu bezala: munstro txiki bat zen, haragi masa bat, bere garapenean ez formen betetasuna ez betetasunaren forma lortu ez zuena, aho ezpainen inguruan ez bazen,
|
bide
erdian gelditu zelako, kukua bizitzaren egunsentian belabeltzaren antzera karrank eta karrank.
|
|
|
Nazariok, haatik, besoak altxatu zituen, bai, baina ez goraino, mugimendua
|
bide
erdian eten eta honela mintzatu baitzitzaion gizonari:
|
|
|
ezti iturriak, flan erraldoiak, su hezeak, panterak eta behorrak?; Domingok, beraz, irrika bizi hura bizi zuen, edo irrika biziak bizi zuen Domingo, lur haiek ezagutuko zituèn eguna noiz iritsiko? horregatik, Frantziako iparraldeko portu hura bistaratu eta marinel guztiak oihuka hasi zirenean pozaren pozez, Domingo erdibituta bezala sentitu zen, pozaren eta beldurraren artean, irria ere halakoa,
|
bide
erdian hautsia, horixe baitziren lur berri guztiak, antza, zorionerako deiak, baina zoritxar ere bihur zitezkeenak, ezintasunaren eta porrot erabatekoaren ikur, lur berri baten bila zebilenak beti buka baitzezakeen berritasunak irentsia; Domingok, halatan, bere zalantzak zituen, ez baitzekien lur berri haiek, baratze sekretuez mintzatzen zitzaion marinel bizarduna?
|
|
|
Kartusiarren komentuaren harresiaren bertze aldea omen zen duelua egiteko tokirik usuena Frantziako gorteko noble eta zaldunen artean. Kartusiarren komenturako
|
bide
erditik goiti egina genuela eraso zigun ezkil hotsak. Saint Germain l. Auxerrois elizakoak ziren, Louvretik hurbil, baina hori ez nezakeen oraino jakin.
|
|
|
Hori euskaraz entzun izan bagenu, euskalduntze
|
bide
erdia egina genukeen eta bidaiarien laurdena korritua.
|
|
|
Haurrak, izan ere, desitxuratua zuen gorputza, begi itxi itxurako batzuekin jaio baitzen, betazalak, zuririk gabeko begi txiki batzuk erdizka ikusten uzten zutenak, erdi itsatsita balitu bezala; besoak eta zangoak oker, eta azalean hiruzpalau ubelune, jaio aurretik norbaitek kolpekatu balu bezala: munstro txiki bat zen, haragi masa bat, bere garapenean ez formen betetasuna ez betetasunaren forma lortu ez zuena, aho ezpainen inguruan ez bazen,
|
bide
erdian gelditu zelako... kukua bizitzaren egunsentian belabeltzaren antzera karrank eta karrank.
|
|
|
Teofilo Mariak nora ezean segitzen zuen, egoerak gaindituta: batetik, Adaren ezusteko interbentzioa zuen, bere onetik atera zuena, erreakzionatzeko ahalmenik gabe utziz, halako eran, non betilunaren argizarian berehala zizelatu baitzion barne indar batek ezintasunaren keinua, lehen ezustekoaren ondotik; bestetik, hantxe zituen
|
bide
erdian beste bi harritzar ere, Gabinok eta Maria Bibianak jarriak; hura, beraz, Damasok haiekin bat egiteko abagunea izan zitekeen, bi arrebekin batez ere, ea ohiko menderatzailea –Teofilo Maria– bere mende ikusten zuen behingoz; egia zen, bestalde, berak –Damasok– ez zuela fantasmetan sinesten, baina galdera hark bazuen atzetik beste galdera bat, Domingok erantzun zuena, zere...
|
|
|
Nazariok, haatik, besoak altxatu zituen, bai, baina ez goraino, mugimendua
|
bide
erdian eten eta honela mintzatu baitzitzaion gizonari:
|
|
|
esan nahi baita Domingok hitz haiek entzuten zituela eta entzundakoaren arabera irudikatzen zituela emakumearen lurrak: ...i iturriak, flan erraldoiak, su hezeak, panterak eta behorrak...; Domingok, beraz, irrika bizi hura bizi zuen, edo irrika biziak bizi zuen Domingo, lur haiek ezagutuko zituèn eguna noiz iritsiko... horregatik, Frantziako iparraldeko portu hura bistaratu eta marinel guztiak oihuka hasi zirenean pozaren pozez, Domingo erdibituta bezala sentitu zen, pozaren eta beldurraren artean, irria ere halakoa,
|
bide
erdian hautsia... horixe baitziren lur berri guztiak, antza, zorionerako deiak, baina zoritxar ere bihur zitezkeenak, ezintasunaren eta porrot erabatekoaren ikur, lur berri baten bila zebilenak beti buka baitzezakeen berritasunak irentsia; Domingok, halatan, bere zalantzak zituen, ez baitzekien lur berri haiek –baratze sekretuez mintzatzen zitzaion marinel bizarduna– atzemateko eta goza... " Sodoman Gomorran baino okerrago" esaten zion, gertatutakoaren lekuko zuzena izan balitz bezala), Domingok atzean utziak baitzituen bizitzaren ikuspuntu ilun haiek... marinel bizardunak ere ez baitzion besterik esaten, serio:
|
|
|
–Horrela utzi behar ote nauzu,
|
bide
erdian...?
|
|
|
–Zuk
|
bide
erdia egin duzu gutxienez, eta poztu, ni biderik gabe nago-eta! –eta, nola ikusi baitzuen senarra nora ezean geratu zela, beste bi gezi jaurti zizkion–:
|
|
|
Teofilo Maria, batxilergoa bukatuta gero, komertzioa estudiatzen hasi zen hiriburuko akademia ezagun batean –hantxe hasi zen, halaber, Domingo, urte pare bat geroago–, harik eta seme alabetan zaharrenak aitari kalaka eman –fabrikan nahi dut eta fabrikan nahi dut, aita, fabrika akademia baino unibertsitate hobea da-eta, seguru baietz–, eta aitak amore eman zuen arte: arrazoi duzu, seme, ni neu ere praktikak egin baininduen teoriak baino gehiago; esan nahi baita semeak estudioak
|
bide
erdian utzi –hirutatik, bi urte eskas egin zituen akademian– eta lantegiko zereginetan murgildu zela, non egin baitzuen urtebete, bi urte, hiru, lau... Frantziara joan zen arte.
|
|
2010
|
|
|
–Bai? erantzun nion, inozotasunaren eta mesfidantzaren arteko
|
bide
erdian harrapatuta. –Nobel saria???
|
|
|
...a jiratu eta ihes egitea bururatu zitzaidan; erabaki hura, baina, koldarregia zen, bizitza osoan damutzeko modukoa, eta hala, gutxieneko zentzuaren mende jartzen nintzela, aurrera egin nuen; konturatu nintzenerako, Helena parez pare egokitu, eta nik burua jaitsi nuen pixka bat, haren begiradari nekez eutsi ahal izango nion beldurrez; Helena, baina, ez zegoen aukera hura galtzeko prest, antza, eta,
|
bide
erdian jartzen zitzaidala, nik idatzi niòn poema errezitatzen hasi zitzaidan: –Por una mirada, un mundo,/ por una sonrisa, un cielo,/ por un beso??
|
|
|
gorabehera haiek, azkenean, ahal bezala bideratu bagenituen ere?. Hilei bakea!? esan zuen izebak?; hantxe, baina, oztopo harri bera berriro gure harremanen
|
bide
erdian?! Jarraian, gainera, aitak kopa eskuan hartu, eta halaxe esan zuen sutsu:
|
|
|
Hemen dautza Jüngerren teknika literarioaren xarma eta sekretua. Gerraren eta literaturaren
|
bide
erdian, Clausewitzen eta Homeroren arteko idazkera teknika eskuratu zuen, non gizakiak intsektuak bezalakoak baitziren, zoologoaren eta entomologoaren begiak erabiliz. Hortik zetozkion bai bere zehaztasuna bai bere bihozgabekeria.
|
|
|
Arratsalde partean euri zaparradak egon ohi dira, eta, beroa zertxobait apaltzen badute ere, bidea lokatzez bete eta geure aitzinatzea moteltzen dute. Urakana omen dator, gure giden arabera, eta
|
bide
erdian topatuko ote gaituen beldur gara, lur basati hauetan ez baitago aterperik.
|
|
|
Hotelera bidean izan duen talkarena kontatu dio orduan emakumeak. Ez duela ikusi gainean egon den arte;
|
bide
erdian zegoela, eta ezin izan dela gelditu ez baztertu.
|
|
|
" Don Damaso Maria kimikari jaun txit agurgarria...?". " Bai" erantzun nion, inozotasunaren eta mesfidantzaren arteko
|
bide
erdian harrapatuta. " Nobel saria...?" jarraitu zuen, bi hitz haiek ahoskatu ez beste barrez hasten zela.
|
|
|
Muturra okertu ez zuen arren, ordea, bazuen haren begiradak zerbait berezia, bere emetasunari halako gogortasun puntu bat balerio bezala, bere desadostasunaren erakusgarri. ...ntu batetik, gogoan behar zuen etxean urte eta erdi lehenago gertatua, Ada eta Domingoren batailoiko komandantearen gutuna jaso genuenean, aditzera ematen ziguna Ada eta Domingo frontean hil zirela, bipil bezain adoretsu... gorabehera haiek, azkenean, ahal bezala bideratu bagenituen ere —" Hilei bakea!" esan zuen izebak—; hantxe, baina, oztopo harri bera berriro gure harremanen
|
bide
erdian...! Jarraian, gainera, aitak kopa eskuan hartu, eta halaxe esan zuen sutsu:
|
|
|
...a jiratu eta ihes egitea bururatu zitzaidan; erabaki hura, baina, koldarregia zen, bizitza osoan damutzeko modukoa, eta hala, gutxieneko zentzuaren mende jartzen nintzela, aurrera egin nuen; konturatu nintzenerako, Helena parez pare egokitu, eta nik burua jaitsi nuen pixka bat, haren begiradari nekez eutsi ahal izango nion beldurrez; Helena, baina, ez zegoen aukera hura galtzeko prest, antza, eta,
|
bide
erdian jartzen zitzaidala, nik idatzi niòn poema errezitatzen hasi zitzaidan: " Por una mirada, un mundo,/ por una sonrisa, un cielo,/ por un beso..."; galduta nengoen, baina are galduago egon nintekeen inork trantze hartan ikusiz gero —arriskuaren pertzepzioak hainbeste zorroztu zizkidan zentzumenak, non, korridorearen espazio hertsian, Helenaren ahotsak durundi egin zuela iruditu baitzitzaidan, Helenaren sei zazpi segundoko interbentzioa seiheun zazpiehun segundoko egiten zitzaidala—:
|
|
2011
|
|
|
Eskolatik kamioietarainoko
|
bide
erdia egina zuten don Erasmok, don Jaimek eta bere bi gizonek, eta laurak paratu ziren gibelera begira, zure oihuak entzun bezain laster.
|
|
|
–Gero, berrekin dio Leonek?, bi gizonak
|
bide
erdian ezinbertzean topatu eta hantxe gelditu zituan, bizpahiru segundotan elkarri begira, zeren nik, oharturik nola zeuden gauzak, Atilanori abisatu, eta jakinaren gainean baitzegoen hura ordurako elizan gertatutakoaz eta bertze guztiaz, eta zeren hura ere Onofreren bila abiatua baitzen, ondorioz?
|
|
|
Buruko minez esnatu omen da, gosaltzeko asmorik gabe eta gosariaren garrantziari buruz amari mila bider entzundakoak errepikatu behar izan dizkiot
|
bide
erdian edo, okerrago, bainuetxean bertan zorabia ez zekidan (eguneko otordu garrantzitsuena da, ingelesek adibidez. Ingalaterra gosariez ari denean eta oro har gastronomiaz, bi herrialde ezberdin dira amarentzat:
|
|
|
Hirugarren aukera: Dunaren batean lurpera dezaket, edo hondartza erdian, Aste Santuan topatuko lukete, ordura arte inork ez du hondartza uretaraino gurutzatzen, edo oso gutxik, eta nahiko presaka, inor ez da uda ez bada
|
bide
erdian etzaten, Aste Santuan larru jotzaileren batzuek edo nerabe edale klandestino talde batek topa lezakeen arren. Motor hotsez hesituriko isiltasun hau gustatzen zait, aspaldian ez nintzen hain sosegaturik sentitzen, hain bidean?.
|
|
|
Haizeak aurpegian kolpatzen nau, eta belarriak urratzen kirrinkak ere urrunduz, pedalkada gutxi barru ura dariola ikusiko dudan zementuzko kolektorearen usaina ekartzen dit, itzuleran etxera iristeko
|
bide
erdia baino askoz gutxiago geratzen zaizula eta lasaitzen zaituen seinaletzat.
|
|
|
Ondoko mahaian eseri zitzaizkion terrazan, ama, eta amari bi buru ateratzen zizkion oihularia, isilik orain; eguzkitako marradunak han jarraitzen zuen, kartetan edo ariko zen gainerako familiari itzal eginez, terraza zegoenetik uretarako
|
bide
erdian. –Gazteak, futbolinean, ohartu ziren bere presentziaz.
|
|
|
Ateko txirrinaren hotsak modu desatseginean atera zuen bere hausnarketatik. Zigarreta ahotik hautsontzirako
|
bide
erdian gelditu zen. Une batez atea ez zabaltzea bururatu zitzaion, baina musika nahiko ozen jarria zuen, eta seguru zegoen eskaileratik entzunen zela.
|
|
2013
|
|
|
Popatik dena. Barrezka hasi zen,
|
bide
erdian, eta, aspaldian lehenengoz, argi ikusi zuen ostean egin beharrekoa.
|
|
|
Eta hurrengo goizean jaiki, bi egun zituen jai, herriko festak zirela-eta?, eta, bezperako egunaz gomutatuta, ostera abiatu zen mendirantz; bezperan ez bezala, ordea,
|
bide
erdira iritsi eta itzuli egin zen, hain zegoen nagikeriak hartuta, gogorik gabe?
|
|
|
baita, hainbatetan, haien patu gaiztoa egun batetik bertzera aldatu ere, ustezko agortasunak jota zeudenak emankortasunerako bidean paratzen zituela. Omarrek, beraz, osasun arloan goitik beheitiko iraultza behar zela aitortzen zuenak, emakumearen izena entzun orduko erreakzionatu zuen, Raissaren errana
|
bide
erdian mozten zuela:
|
|
|
Gizonok emakumeen zangoen ederraz hitz egin ohi dugu, baina gogoangarria iruditu zitzaidan emakumearen besoa ere. Garabi baten dotoretasunarekin erretiratu zuen Garibaldiren lepotik, eta mugimendu horiek egiteko gai den emakumeak
|
bide
erdia egina duela pentsatu nuen gizonak seduzitzeko orduan. Garibaldiren irudia albo batera utzi eta emakumeari jarraitu nion enkuadrearen ertz batetik desagertu zen arte.
|
|
|
BIHURGUNE ospel bat hautatu genuen,
|
bide
erdian Baiona eta Donibane artean. Getariatik hurbil, baina handik ikusiak ez izateko bezain urrun.
|
|
|
–Jaun apeza, geldi! ?
|
bide
erdira jalgi zaio haien arteko zaharrena, pika eskuan. Bixar mehe batek pikardatua du musua.
|
|
|
Eta hurrengo goizean jaiki –bi egun zituen jai, herriko festak zirela eta–, eta, bezperako egunaz gomutatuta, ostera abiatu zen mendirantz; bezperan ez bezala, ordea,
|
bide
erdira iritsi eta itzuli egin zen, hain zegoen nagikeriak hartuta, gogorik gabe...
|
|
|
Butanbeten bizi zèn emakume aztia, inguruan bere fama zuena, etorkizuna asmatu ez ezik, emakume elkorrei ere laguntzen zielako... baita, hainbatetan, haien patu gaiztoa egun batetik bertzera aldatu ere, ustezko agortasunak jota zeudenak emankortasunerako bidean paratzen zituela. Omarrek, beraz, osasun arloan goitik beheitiko iraultza behar zela aitortzen zuenak, emakumearen izena entzun orduko erreakzionatu zuen, Raissaren errana
|
bide
erdian mozten zuela:
|
|
2014
|
|
|
Hari begira geratu nintzen, zer sentitzen zuen igartzen saiatuz, baina mutil osasuntsua besterik ez nuen ikusten, ubeldurak gorabehera, aurpegia garbi, gogotsu jaten. Behatzen ari nintzaiola konturatu zenean, ahora zeraman galleta bustia
|
bide
erdian utzi, eta nigan iltzatu zituen begiak:
|
|
|
Hainbeste beldurtzen zintuen hori dastatu nahi zenuen, baina
|
bide
erdian gelditu zara. Maitasun konbentzional bat nahiago duzu azkenean, konplikaziorik gabeko sexua, oskol huts eta egokia.
|
|
|
–Hi, astakirten alaena! Ihes egiten du eta ez da konturatu
|
bide
erdian utzi gaituela!
|
|
2015
|
|
|
Bat batean libre daukan eskua ezker eskuin mugitzen hasi da ama, zoraturiko haizetako garbigailu bat bezala, bi metrora daukagun autobus berdeari keinuka. Tiranosauro bat
|
bide
erdian geraraztea bezala izan da. Autobusak orro izugarria atera du frenatzerakoan.
|
|
|
Autoaren argien
|
bide
erdian daukate Gerard, gainetik bota dioten gabardina luze bat jarrita bere traje urdin finaren gainean. Kontrargiak marrazten dion silueta izu emangarriak eta burdinaz lotutako eskuek halako errudun itxura ematen diote, hainbestekoa non apenas axola duen zeren errua daukan, edo badaukan ere.
|
|
|
Gero, hortzak estuturik, esku jelatzen hasiekin mantari heldu eta beste tirakada bat ematen nuen. Gaztelutik bereizten ninduen
|
bide
erdia egin baino lehenago odoletan neuzkan eskuak.
|
|
|
Esan daiteke, harrigarriro, denek izan zutela etsai berbera, Erromako, baina oso jarrera desberdinak hartu zituztela Eliza Katolikoaren boterearen aurrean: Morok bizia eman zuen Elizaren alde eta gaur egun santua da haren legeetan; Luterok, aldiz, errotik gaitzetsi eta erabateko haustura bat abiatu zuen, arrakasta handia erdietsi zuena; Erasmo
|
bide
erdian geratu zen edo, nahiago bada, erdibidean: ausarki salatu zuen Eliza, baina inoiz ez zen muturrera iritsi, beti saiatu zen moderazioari eusten eta, azken finean, epeltzat jo zuten guztiek; Machiavellik, aldiz, ez zuen bere patua hautatu, gogoz kontra izan baitzen baztertua, borroka politikoen ondorioz, eta erabateko bazterketaren estalpetik zinismoaren gailurtzat jo izan den liburua idatzi zuen, beste guztien kezka erlijioso eta etikoak erabat ignoratzen dituen lana.
|
|
|
10 Geldiunea
|
bide
erdian, galdera bat egiteko
|
|
|
Karmeni itxaroten geratu zen, kontzertutik etortzerakoan galdetu behar baitzion egindakoaren arrazoia. Kale puntan zetorrela ikusi zuenean, ez zuen itxaron, haren enkontrura joan zen eta
|
bide
erdira irten zion.
|
|
|
Ez zegoen alde nabarmenik bien artean. Elkarren ondoan egin zuten
|
bide
erdia; Oriotik Xuaira bidean dagoen errebuelta handienera iritsi zirenerako nekatuxeak zeuden bai bata eta bai bestea. Agiña Txikiak errebueltan ikusi zuen aurre hartzeko aukera, eta barrutik hartu zuen kurba.
|
|
|
Bi aldiz ukitu zuen Kanarietako kostaldea, baina bietan poliziek atzera bueltan bidali zuten. Hirugarrenean, berak erabaki zuen itsasoaren egoera txarragatik
|
bide
erdian buelta ematea. Orain, Omar da familia osoak Europan duen esperantza bakarra.
|
|
|
Omarrek dio iristen direnak baino askoz gehiago direla ahalegintzen direnak, eta, askoz gehiago?
|
bide
erdian gelditzen direnak, itsasoa lehen aldiz ikusi eta egunen buruan zorabioagatik iparra galdu dutenak, edo itsasoaren erdian edateko urik gabe deshidratatu direnak. Eguneroko albiste dira Senegalgo egunkarietan Atlantikoan hondoratu diren kaiukoei buruzko berriak,, baina hala ere, jendeak Espainiara joan nahi du?.
|
|
|
Baso beltz, sakon eta itxiak dira. Bada, hara non, handik aurrera zihoazela,
|
bide
erdira irten zaizkien lapur batzuk. Atzetik ekin zieten konturatzeke, lipar batean gogorki jo eta lurrera bota zuten Damiano.
|
|
|
Etxerakoan, lasai lasai doala, jas!, ertzaintzaren kontrola. Agente batek altoa eman dio kamionetari
|
bide
erdira aterata. Bazterrean gelditzeko, agudo.
|
|
2016
|
|
|
Opéra comiquetik irtetean, pasadizo luze eta ilun bat dago, kale estu bateraino daramana; fiacre bat akuratzeko umilkiro itxaroten dutenek edota opera bukatzean patxada osoz oinez irten nahi dutenek zapaltzen dute delako pasadizoa. Pasadizoa bukatzen den tokian, teatro alderantz zoazela, argi ematen dion kriseilu bat dago, zeinaren argia ia galtzen den
|
bide
erdira baino lehen, baina atera hurbiltzean, gehiago balio du apaingarri gisa erabiltzeko baino: kriseilua ikusten duzu magnituderik txikieneko izar finko bat bailitzan; irazekirik dago, baina, dakigunagatik, ezer gutxirako balio dio munduari.
|
|
|
Baina kasu honetan kezka baten truke beste bat hartuko nuke bakarrik, eta galduan irten: kontu egizu, ene jaun maitea, kotxe bat ematen dizutela, mila puska eginda geratuko dena Parisera
|
bide
erdia egin baino arinago; kontu egizu zenbateraino sufritu nukeen nitaz inpresio txarra emango banio gizon ohorezko bati, eta geratuko banintz, geratu behar dudan legez, un homme d, espriten mendean.
|
|
|
esan diezaioke orduan alsaziarrak, edo handik laster. J, aime que tu me lèches la chatte comme un expert, que tu me lèches la chatte comme un vrai Basque?, errepika diezaioke, euskaldunok ohe kontuetan Ebrotik behera fama txarra dugun arren, ez baita horrela beste herrialde batzuetan. Gerta liteke emakumeak trantze horretan bere eskualdeko argotera jotzea edo baita alemana erabiltzen hastea ere, baina horrek ez dio inolako axolarik,
|
bide
erdia egina izango baitute. Une horretan beharbada okindegiko neskarekin gogoratuko da Agirre eta horrek ez dio mesederik egingo, nahi gabe ere alderaketak egiten hasiko baita.
|
|
|
Eta Jor lurjoak, eskultura posean geldirik
|
bide
erdian, bere adieragabeko begi hozminduez, bata iluna zuen, bestea urdin argia, begiratzen zigun bitartean, Perotti barkamen eske hasi zen.
|
|
|
–Kanpora! , agindu zion Estanisek anaiari, autoa
|
bide
erdian geldituta, haren eraso baldarrari erantzun gabe?. Egingo duk oinez, hemendik Garizmendirako bidea.
|
|
|
–Bonjour? oso modu edukatuan esan zion gizon bizarzuri batekin gurutzatu zen
|
bide
erdian.
|
|
|
Kapital ikaragarria du euskalgintzak herri mobilizazioan; min bat sentitzetik dator hori. Hizkuntzarekiko mina sentitzen duenak
|
bide
erdia du beste min batzuk sentitzeko. Gizon euskaldun eta euskaltzaleak askoz egoera hobean daude emakume baten mina sentitzeko eta aktibo bat izateko».
|
|
2017
|
|
|
–Zuriune zahar bat bakarra,
|
bide
erdian. Etorri zen guztia eguzkiak urtu du azken hiru egunetan.
|
|
|
Gidaren eta zerbitzariaren artean baztertu dute Iñaki
|
bide
erditik. Bekokian musu emateko keinua egin du Amaiak.
|
|
|
Zorabiaturik, mozkorraren ibilian egin du hainbat urrats. Bera ere bere hartan gelditu eta
|
bide
erdian jartzekotan dago. Orduan, esku batek eskuineko bastoia kendu eta beste batek emakumearena atxiki du eskuzorroaren gainetik.
|
|
|
Hori, gehitu baino lehen zein gizon gozakaitza den delako erredaktoreburua, zein kontentagaitza eta egoskorra bere mendeko jendearen proposamenekin. Horrekin,
|
bide
erdia egina daukat. Hurrengoan, kaparrak ahoa ireki orduko:
|
|
|
Gau osoa igaro zuten pub batean edaten. Hiruzpalau Affligem handi edan eta gero abiatu ziren etxera, eta bidean udako beroak eragindako ekaitzak euri jasa ekarri zuelarik, autoaren bila korrika abiatu ordez
|
bide
erdian gelditu omen ziren besoak zabaldu eta euripean blai egiten, eta orduan lokaztutako espaloiaren gainean belauniko jarri eta gerritik besarkatu omen zitzaion eta testu bat errezitatzen hasi omen zen, Ulises-en azken ataleko Molly Bloomen bakarrizketako pasarte bat, non maitale batek kalean belauniko jarri eta emakumeari gonak altxatzeko eskatzen dion. Biak euritan blai eginda omen zeuden eta liburuzainak belauniko jarraitzen omen zuen, beso biak zabalduta orain, errezitaldiarekin jarraitzen zuelako.
|
|
|
Erizainak ingeles irakaslearen istorioa aipatu ohi zuen zeharka, baina osorik inoiz kontatu gabe, eta emakumearen bizitza markatzen duten esperientzia gogorrei buruz hitz egin genezakeen eta iristen ginen Marari hainbat gustatzen zitzaion gaira, orgasmo antzeztuen auzira, eta nik antzezle onaren fama nuenez, kontatu behar izaten nion zer teknika erabiltzen nituen eta batzuetan antzezpen benetakoak egitera iritsi behar izaten nuen, ikasgai praktikoak ematearren, eta kafetegian zeuden bezeroek begirada zorrotz samarrarekin begiratu ohi ziguten. Mara konbentzituta zegoen orgasmoak antzezten ikasiz gero,
|
bide
erdia egina zuela gizonezkoekin. Guk ezetz esaten genion, noski, garrantzizkoak benetako orgasmoak direlako, baina horretaz ezin genuela hitz egin esaten nion nik, orgasmoa definitu ezin daitekeen esperientzia baita, guztiz pertsonala eta komunikatzen zaila, aurrez egiten diren iragarpenak txiki uzten baititu iristen denean, eta igarotzen denean, berriz, ezinezkoa baita hitzez agertzea, ez bada mistikaren bidez. Berak, Marak,, badator?
|