|
2001
|
|
|
Azken 20 urteetan, informazioa kontzeptu fisikoa dela ohartu gara eta unibertso materiala gidatzen duten lege berberek gidatzen dutela jakin dugu. Azken urteetako informazioaren ulermenak
|
bide
eman die konputazio eta komunikazio kuantikoan gertatu diren hainbat garapenkitzikagarriei, zeinak aldizkari teknikoetan zein egunkari arruntetan argitaratu baitira.
|
|
|
Ikusmolde hau lantzen duten edo horretarako
|
bide
ematen duten ideia batzuk aldatu ditugu hona:
|
|
2004
|
|
|
Betirako galtzen zuen amaren beroa eta babesa, etxean eta inguruetako mendi eta lurretan igarotako haurtza ro aren mundu zoriontsua, eta mundu arrotz bati aurre egiten zion. Haustura horrek tematika garrantzitsu baterako
|
bide
eman du Erdozaintzi ren olerkigintzan. Haur denbora zoriontsu haren hausturak sorturiko samin eta atsekabe handia ren adierazle dira hainbat idatzi.
|
|
|
Hurrengo urteetan Paris handiak
|
bide
emango dio poetari tematika berri bat lantzeko, mundu berriaren eta gizarte berriaren inguruan hausnartzeko. Zarata, jendetza, abiadura, askatasun eza...
|
|
|
Horien guztien bidetik, Manex Erd ozaintziEtxa rten poesiak sentimenduen, ideia politiko sozialen eta fede kristauaren sintesia dakar. Errealitate sozialaren protesta eta salaketa ozenarekin batera,
|
bide
ematen dio intimismoari, bizitzaren eta gizakiaren izateari buru zko gogoetari (gizakia natura, gizakia hiria, gizakia Jainkoa), errealitatea ren zentzuari eta kristautasunari buruzko hausnarketari. Hizkuntza erraz eta zuzenaren atzetik, kexuaren eta gizarte salaketaren atzetik, badago sakontze bat, bai hizkuntza poetikoaren erabilerari dagokionean, bai bizitzaren eta gizakiaren izateari buruzko gogoetari dagokionean.
|
|
|
E rdozaintzi ren obrak
|
bide
ematen digu amaren arketipo handiak dituen ezaugarri berezkoei gainbegirada bat emateko. Esan dugun bezala, poetaren irudimenean nahiz ametsetan, etxeari guztiz atxikirik dago.
|
|
|
Lege xedapen horren arabera elkarte bat litzateke aldi berean bazkide izan estatu mailan eta maila autonomikoan edo lokaleanja rdungo zuten lurrazaleko telebista ezberdinetan; ezta ere telebista autonomiko batean eta erkidego bereko telebista lokal batean edo udal eremu bereko bi telebista lokaletan. Azkenik, lizentziak emateko prozedurak irekitzeari
|
bide
emango zion Telebista Lokalaren Plangintza Tekn ikoa egiteko egutegia eta moduak ere finkatzen ziren, zeinaren arabera autonomia erkidegoek, arestian aipatutako irizpideak jarraituz, espektroaren erreserba edo demarkazio proposamena egin lioketen gobernu zentralari, nahiz eta azken hitza betiere Zientzia eta Teknologiaren Ministerioari legokiokeen.
|
|
2005
|
|
|
Denontzako lekua egon litzateke, eta laginik behar izanez gero, honek errealitatea ren adierazgarria izan luke, benetan daukagunaren erakusgarria. Diskurtso hegemoniko androzentrikoarekin amaitu eta euskal literatura aberastu behar dugu, feminizatu behar dugu, andrazkoen esperientzia eta kontamolde berriei
|
bide
emanez, estereotipo zaharrak apurtuz eta berriak sortuz, mundua ikusteko beste modu batzuk ezagutu eta zabaldu.
|
|
2006
|
|
|
Taula honek hiruzpalau iruzkin egiteko
|
bide
ematen digu: a) Erdarazko edizioa euskarazkoa baino orekatuagoa da.
|
|
|
Era berean, Hezkuntza Saila proposamen bat prestatzen ari da martxoan Eusko Legebiltzarreko Hezkuntza eta Kultura Batzordeari aurkezteko, ondokoak bateratzeko
|
bide
emango duena: funts publikoekin eutsitako ikastetxeetan nahitaezko irakaskuntzan ari diren ikasleen eskola materialaren finantzaketa, eta balioetan heztea, kultura ondasun den liburuaren mailegu eta zaintzaren praktika errespetatuz.j
|
|
|
Baina aipamen horrek
|
bide
ematen dit hainbat galdera luzatzeko. Hitz egin nahi nuke, idaztearen abentura horretan, idazleak bere buruari ezartzen dion presioaz.
|
|
|
Desberdintasuna gainditu nahi duen hezkuntzak ez du
|
bide
eman behar bi hizkuntza ofizialetako bat ez ezagutzeko. Euskal gizartean integratu nahi dutenentzat, bi hizkuntzak ikastea eskubide izateaz gainera beharrezkoa ere bada, gizarteko kide izateko eta hala sentitzeko, eta gizartean nahiz lan munduan integratzeko aukerak gehitzeko.
|
|
|
Behar horiei erantzuteko bidea, ahalik eta azkarren jardueretan erreferentziako taldearekin baldintza berdinetan parte hartzeko
|
bide
ematen duten curriculum egokitzapenak dira. Curriculum egokitzapenak hainbat bidetatik antola daitezke, bi horiek osagarritzat joz:
|
|
|
Delako gida metodologikorako materiala egitearen ardurari HABEk erantzun dio. Tartean, lantalde bat eratu zen lan hori bideratzeko, eta bertan HABEko bi teknikarik egindako planteamenduek gainerako lantaldekideon ikuspegiak zalantzan jartzeko, berritzeko eta aberasteko
|
bide
eman dute.
|
|
2007
|
|
|
Aukera hartaz baliatu beharra zegoen, Ikastetxe eliztarretan gora zetorren euskaltzaletasunari
|
bide
emateko.
|
|
|
Irakasleon Aldizkaria (20022004), Santurtziko Udal Euskaltegiak aldian aldian posta elektronikoz igortzen duen didaktika albistegia da, euskararen irakaskuntzan ari direnentzat intereseko gaiak eta informazioak biltzeko asmoz sortua. Aldizkaria, beraz, euskarairakasleei dago zuzenduta, hurbileko auziak eta esperientziak elkartrukatuta, gogoeta eta hausnarketarako
|
bide
eman nahi duena. Horrez gain, irekia ere bada, euskara irakatsi eta ikasteko prozesuen gaineko lanak, iritziak, esperientziak nahiz albisteak irakurleengandik jasoko dituena.
|
|
|
Bistan dena, egun abertzaletasunak duen hutsunerik larriena, Erriberan ez sustrairik, ez indarrik batere ez izatearena delarik, irakurlea arrastoan eta pentsaka jar dezake lan honek, bateragarri ote diren euskal nazionalismoaren planteamendu politikoak Erriberako bizipen, sentipen eta interesekin. Bide batez, Sainz Pezonagak berak gauzak nola ikusten dituen ezagutarazteko
|
bide
eman behar luke lan honek. Besteak beste, bere proposamena Euskal Herri guztirako proiektu politikoak izan behar lukeen izen bikoitzaz.
|
|
2008
|
|
|
Hasieratik ditu aita eta Joxan Arrilaga lagun mina bidelagun, aholku emaile eta bultzatzaile. Amaiera aldean ere," Terra Sigillata, orobat" (345 or.) atalean, emazteari eta seme alabei mintzo zaie narratzailea, solasaldi horien bitartez senitarteko harremanen berri emanez, eta bat batekoago eta samurragoak diren ahotsei ere
|
bide
emanez.
|
|
|
Euskara hutsezko unibertsitatearen oinarria, ordea, 2001ean ezarri zen. EHEU herri ekimenak 2001 urtearen hasieran ekin zion bere ibilbideari, Euskal Unibertsitatearen aldarrikapen historikoari
|
bide
eman eta horren aldeko bilgune zabala bilakatzeko asmoz. Bi urte beranduago, 2003an, UEUk II. Kongresuan Euskal Unibertsitatearen egitasmoa diseinatu eta martxan jartzeko lan-taldea osatu zuen, eta, urte berean, Nazio Eztabaidaguneak Euskal Herriaren egoeraren azterketa egin zuen.
|
|
2010
|
|
|
EBk ibilbide berri bati ekin dio erkide barruko eta kanpoko mugaldeko eskualdeen tratamenduan, nahiz eta hartutako neurri berrien eragina ikusteko dagoen oraindik. Erkide barruko mugei dagokienez, gorago aipatu ditugun pausoek itxaropen neurritsua izateko
|
bide
ematen dute, zeren eta gaur arte gure artean erabili izan diren formulak (Pirinioetako Lan Komunitatea, Euskadi Akitania Lankidetza Hitzarmenak, Eurohiria, etab.), auzia behin betiko konpontzetik urrun, ahuntzaren gauerdiko eztula baino ez dira.
|
|
|
Haur eta gazteengan sentimendu hori sortzea helburu hartuta, literaturaren alorrean idazle batzuk aukeratu ziren herrialde bakoitzean; horiek izango ziren ondare literario nazionala osatuko zutenak, alegia, belaunaldiz belaunaldi memoria historikoan gordetzea merezi zutenak. Ondare nazional horrek
|
bide
emango zuen lekuan lekuko kohesio soziokulturala erdiesteko.
|
|
|
Zenbakia ateratzera bagindoazen, posible zen, ez bakarrik zuk orduak sartzea, baizik eta lagunei lan horretarako deitzea, bidalketa egiteko eta. Alde horretatik, seminarioak
|
bide
ematen zuen: etxe partikular batean ezin egin zitekeena, horrelako kolektibo batean askoz ere errazagoa zen.
|
|
2011
|
|
|
Emaitza bera ibilbide luzeagoan ikusteko
|
bide
ematen digu hurrengo laukiak. Eboluzioak berrargitalpena indartze aldera jotzen duela esan daiteke.
|
|
|
Hizkuntza bat normalizatzeko ezinbesteko baldintza da herri gogoa, eta hori badagoela maiz aditzera eman du herri honek. Ondorioz, herri gogo horri
|
bide
eman behar diote administrazioek dagokien arduran, bai eta udalek ere.
|
|
2015
|
|
|
Euskadi burujabe bat ez litzateke askatasun, berdintasun eta haurridetasunaren parabisua izango. Hala ere, munduko kritikagarriena neuretzat ezein kritikarako ezein
|
bide
eman ez lezakeen ederraren ederrezko proposamen batean errefuxiatzea izango genuke. Ez duelako zinezko ezein posibilitate eskaintzen.
|
|
|
Hori planteatu esplizituki uste dut inoiz egin ere egin zela, Amatiñok berak, baina ez zen asko landu. Dena den, CIESek hori dena planteatzeko
|
bide
ematen du; baina, batez ere, une hartan, interesatzen zaiguna da CIESek esaten duela euskarazko egunkari bat posible dela borondate politikoa baldin badago eta diru-laguntzak baldin badaude. Gainontzeko guztia badago, irakurlea badago eta salmenta aldetik posible da.
|
|
2016
|
|
|
Horrela, tresna horren bidez komunitate politiko erakundetu batek bere borondate demokratikoa adierazteko dituen tresnen bidez aukera du bere erabakitzeko prozesua abiatzeko, kanpoko ezagutza noiz etorriko zain egon gabe. Erabakitzeko eskubidea nolabait ‘barne autodeterminazioaren’ muturreko sakontze demokratikoa izango litzateke, prozesuaren amaieran ‘kanpo autodeterminazioari’
|
bide
emango liokeena, baita balizko sezesioaren inguruko erabakiari ere, unean uneko borondate demokratikoaren arabera.
|
|
|
• Erabakitzeko eskubidearen beste abantaila bat: estatuak uko egiten badio bere konstituzioaren baitan erabakitzeko eskubideari
|
bide
emateari, herriak nazioartearen aurrean zilegitasuna du erabakitzeko eskubidea aldebakartasunetik gauzatu ahal izateko. Erabakitzeko eskubideak demokratikoki jokatzen duen alderdiaren zilegitasuna indartzeko balio du.
|
|
|
Inguruan eraldatzailea izan nahi duen esparruak barrutik ere eraldatzaile izan behar duelako. Estruktura horri
|
bide
emateko lan denboraren, militantziarako denboraren, diruaren eta sortutako plusbalioaren inguruan pentsatu genuen.
|
|
|
Inguruan eragin dezaketen testuak argitaratzea dugu helburu, saiakera politikoa, feminismoa, hezkuntza... gaiak landuz, errusieratik, alemanetik, ingelesetik itzulitako lanekin. Bai eta bertan ekoiztutako lanei
|
bide
eman ere, hemengo ingurua pentsatzen laguntzeko.
|
|
2019
|
|
|
Horren adibide ditugu Barcena, Ibarra eta Zubiagak (1995: 100) mugimendu ekologista edo antimilitarista aztertzerakoan nabarmentzen dutena, alegia, protesta zikloek marko demokratikoa zabaldu dutela, partaidetza mekanismoei
|
bide
emanez, aktore politiko ezberdinen aniztasuna aitortuz eta erabakitze guneak zabalduz.
|
|
|
Entzuten zaitut:
|
bide
ematen dut iritsi gabeko zerbait sor dadin, bilakaera bat, hazkunde bat, jaiotza bat noiz edo noiz. Entzuten zaitut nahasian direlarik oraindik kodetu gabea, isiltasuna, leku bat existitzeko, ekimena izateko, asmo librea edukitzeko, zure bilakaera sostengatzeko (1992:
|
|
|
Idatzi honen helburua, aldiz, 1.000 metro karratuko azalera bete eta Desiraren politikak1 jarduera zikloari
|
bide
eman zion lan mardul haren gako batzuk euskarara eta gurera ekarri eta hedatzea da: espazioaren, ideologien eta jokabideen inguruko hausnarketen ehundurarako beste hari bat.
|
|
|
2012an, Ingo Niermann idazleak, Martti Kalliala arkitektoarekin batera, Drill Love proposatu zuen: erakargarritasun, edertasun eta gaztetasun estandarrak (sexualitate garaikidearen ardatzak) betetzen ez zituzten pertsonen arteko topaketei
|
bide
emateko espazioa.
|
|
2020
|
|
|
Horrek ez du esan nahi idazlearen autonomia literarioa erabat mugatuta dagoenik. Euskal literaturaren eremuaren ‘txikitasunak’ badituelako zenbait abantaila autonomiari
|
bide
emateko. Egia da sorkuntza bera modu jakin batean bideratu lezakeela egoera horrek:
|
|
|
Ez da lan makala, etengabeko estrenatzearen diktadurapean bizi den mundu globalean. Baina, hausnarketa filosofikoak horretarako
|
bide
eman ahal digu. Poema batetik abiatuta, adibidez:
|
|
|
gizona fabrikan, etxekoandrearen eta umeen hornitzaile); eta, finean, aurrerantzean gauzaezina da (hazkunde ekonomiko etengabea eta horrek politika publikoetarako utzitako hondarraizan da bere premisa nagusia, dagoeneko agortuta dagoen oinarria). Desafioa ez da aro postliberalari
|
bide
ematea, ezpada aro postkapitalistari. Kapitalismoaren baitan ez dago aterabiderik, eta horrek, noski, asko zailtzen du aterabidea.
|
|
2021
|
|
|
Badago non eta zeri hautsa kendu, eta behin irizpideak gaurkotuta, sektorearen eta herri administrazioen arteko misio konpartitua adosteko eta horri
|
bide
emango dion baliabideak zehazteko unea da, ausart eta arduraz.
|
|
|
Ugaon euskarazko irakaskuntzari
|
bide
eman zenion, beraz. Gurasoak pozik egongo ziren.
|
|
2022
|
|
|
Norbaiti entzuna diot proiektu ederrenak izaten direla beste proiektu berri batzuetarako
|
bide
ematen dutenak. Iruinkokoak komunitatetxo bati harremana euskaraz eraikitzeko balio izan dio, eta elkarrekin lan egiteko gogoa piztu du.
|
|
|
Nastja Slavec ikerlariaren gogoetek
|
bide
ematen digute bilana egiteko gure gorputz hizkuntzaren euskal dantzareneta berbazko hizkuntzaren euskararenartean antzematen ditugun parekotasun, elkarrekintza eta lotuneen artean.
|
|
2023
|
|
|
Udal Legeak, aldiz, elebitasun formalaren irizpidea malgutu eta euskarazko erabilpen normalari
|
bide
eman dio. Udal Legearen 6.1 artikuluan, euskara zerbitzu hizkuntzatzat eta orobat lan hizkuntzatzat hartzen da, erabilera normal eta orokorrekoa, hain zuzen ere.
|
|
|
Aldaketa hori gauzatzeaz gain, estatus berri bat aitortu zitzaien estatu kideetako konstituzioetan aitortza duten hizkuntzei. Hain zuzen ere, Europar Kontseiluak eta estatu kideek sinatutako administrazio akordio batean finkatutako baldintzetan, erakundeekiko harremanak hizkuntza horietan gauzatzeari
|
bide
eman zitzaien, modu mugatuan eta zeharka bada ere.
|
|
|
Testuinguru horretan gauzatu zen konstituzioaren onarpena, aurreko erregimen faxistaren itzalpean, oinarri politiko eta juridiko berriei
|
bide
emanez. Parametro politiko konstituzional berrietan lekua egin nahi izan zitzaien estatu espainiarraren hizkuntza eta kultur aniztasunari edo, nahi bada, nazio ezaugarriak dituzten lurraldeei.
|
|
|
Are gehiago, edozein solaskide (gutxienez, moralki) behartuta dagoela haren aurrean bere hizkuntzan hitz egitera. Jarrera horrek
|
bide
ematen du onartzeko: batetik, hiztun omnipotente bat sartzen den edozein taldek haren hizkuntzan hitz egin lukeela; bestetik, ez dagoela hizkuntza gutxitua ikasteko edo ulertzeko inolako beharrik.
|
|
|
Askotariko zentzuak eta erabilerak hartzen ditu kultura hitzak, eta Euskaltzaindiaren Hiztegiko sarrera horretan hiru ikuspegitan jartzen da fokua: lehenik, pentsamendu jardunarekin lotzen da, jarduera intelektualarekin edo, eta adibideetan jardunbide horren garapena zein finkatzea hezkuntzaren eremuarekin lotzen da, eta, bestalde, adibide batean kultura mundua gaztelaniarekin lotzen da, kultura aurreiritzi hori sendotzeari
|
bide
emanez; bigarrenik, gizarte bateko ohiturak zein jarrera multzoak aipatzen ditu, erritual sozial ere badirenak, eta, kasu horretan, ordea, bai, hurbiltzen da euskal kulturaren imajinariora, ‘arbaso’ hitza adibidera ekarriz, eta, hortaz, euskal kultura tradizioz jasotako ohitura multzoaren
|