|
2000
|
|
|
Honela, batetik ipuin entretenigarriak egitea; eta bestetik, ikusita haurrak gero eta lehenago hasten direla hizkuntzak lantzen, euskara eta ingelesa uztartzeko bilduma sortzea otu zitzaigun. Asmoa ingelesa irakurtzen eta ikasten laguntzea zen, horretarako
|
bide
berri bat eskainiz.
|
|
|
Azken gai honi, kongresuari, lotuko natzaio artikulu honetan eta lehendabizi esan behar dena zera da: kongresua, jardunaldiak, mintegia edo dena delako topaketak izan daitezkeela, helburua euskalgintzak dituen erronkei
|
bide
berriak bilatzea eta zalantza nahiz desakordioen inguruan eztabaidatzea izanik.
|
|
|
Negozio mota hau sendotzeko eta zabaltzeko, BBVAk aliantza estrategiko bat izenpetu du iragan otsailean Telefonicarekin. Horrela, leku ezin hobean daude aurrenekoak izateko Interneten negozioak, merkataritza elektronikoa, sakeleko telefonia eta banku kontuak bideratzeko
|
bide
berriak kontrolpean edukitzeko orduan. BBVAk, xede horretan, Telefonicaren %10 erosi du eta operadore honek euskal bankuaren %3 Bankuak proiektuak garatzeko bilioi erdi inguru pezeta inbertituko ditu, eta Telefonicak beste 400.000 milioi pezeta aurreratuko ditu.
|
|
|
Bere azken biltzarreko ebazpenen arabera, herri hau independentziara eramango lukeen bide subirano batetik nahi du aurrera egin, Konstituzioak eta Estatutuak dituzten aukera guztiak esploratzeari utziz. Estatutuaren markoan gobernatzen ari denak bide horri uzten badio, zailtasunak izango ditu
|
bide
berri bat esploratzeko. EAJ esploratzen ari den bidetik ezinezkoa da gatazka ebaztea.
|
|
|
" Helena eta arrastiria" zure azken eleberriarekin euskal literatura zabaltzeko
|
bide
berri bat lantzen ari dela dirudi.
|
|
|
Bestetzuek ordea, herri hizkeratik euskara batua urrun dagoela eta bizkaiera batua ere eguneroko euskaratik urrun eta estuegia ez ote den diote. Bizkaiera, mendebaldeko euskalkia,
|
bide
berriak urratzen dabil zalantza barik, esparru gehiagotara hedatzen, eta hor ere eztabaida eta zalantzak plazaratzen dira. Adostasun erabatekorik ez da egongo, baina bien bitartean berbakera mota guztiak zehaztu eta zein bere lekuan erabiliz gero ez da gutxi izango.
|
|
|
Bale. Alta, nahiz eta negoziaketetan presoen askatasuna eta eraikuntza nazionala ez lotzea, amnistiaren aldeko oldar sozialak
|
bide
berriak irekiko dizkio abertzaletasunari, eta ondorioak ez dira hain" lotsagarriak" izango.
|
|
|
Ezkontza luzea izan zen gurea Tanttakarekin eta
|
bide
berriak urratzeko gogoa genuen; baina ez pentsa, ez zen haustura bat izan, prozesu naturala baizik. Ados ekin hasi ginenean oraindik Tanttakaren" Todas culpables" nengoen aktore modura beste hiru emakumerekin.
|
|
|
Lehenbizi ezkutuko leku honetan baselizatxo bat besterik altxatu ez bazen ere, oñatiarrek, arrasatearren laguntzaz bertaraino galtzada bat egin zuten, eta
|
bide
berriak lagundurik bertaratzen zen jende pila ikusirik, azkenean erlijio ordenak ere interesa jartzen hasi ziren.
|
|
|
Orain, ikus entzunezkoen gizartean bizi garela,
|
bide
berriak urratu behar dira irudiek testuari iragana arakatzen eta argitzen lagun diezaioten. " Horren harira komikia ere helduleku aproposa izan daiteke testuetan murgiltzeko, horra hor Asterix komikia, Cesarren garaia irudikatzeaz gain, Frantziako gizartearen adierazle ere badena.
|
|
|
Kate uholde horren erdian baina, berri lokalek aise atxikiko dute jendearen, ez baitago satelite bidezko saiorik herriko kontuen tiradizoa gainditu dezakeenik. " Teknologia arloan gainera, duela 10 urte pentsaezina zena egingarri bihurtu da gaur egun. Garbi daukagu
|
bide
berri hau urratu beharra dagoela, eskualdeak tamaina egokia baitu elkarlanean aritzeko".
|
|
|
Ikuskizun moduan," Ingura Mingura" ona dela esan daiteke, nahiz eta dantzarien gaztetasuna batzuetan igarri egiten den, eta, agian, pixka bat luzeegia ere gertatzen den. Garrantzitsuena baina," Ingura Mingura" k
|
bide
berri baten bila egiten duen saiakera da. Dantza tradizionala ikuskizun handi baten moduan aurkezteko egokitu dute, eta horrez gain ukitu garaikide batzuekin jantzi dute.
|
|
|
Baina zoritxarrez hauek ez dira
|
bide
berriak, jadanik ezagutu ditugu" Ajuria Eneako Hitzarmenak", halako bide hauek gure herriari eman dizkioten emaitzak eta sortu dituzten ondorioak ere.
|
|
|
' Gizartearen desmilitarizazioa',' gastu militarren desagerpena' eta' soldadutzaren apurketa' dira bilatzen ditugun xedeak. Hamarkada honetan borroka antimilitaristan izan den tresna erabilgarriena, insumisioa alegia, amaitu egingo da, baina horrek ez du esan nahi
|
bide
berriak asmatu ditugunik, zaharrak berreskuratu baizik: gastu militarraren salaketa, bake heziketa, gerra enpresa eta egoitza militarren aurkako ekintza zuzenak eta bake tsuak.
|
|
|
Gero etorri da Andoni eta belaunaldi hori, eta 80tik 90era Xabierrek egindako eraginaren sedimentazio bat izan da: Xabierrek irekitako
|
bide
berria hedatzen da eta hortik bakoitza bere estiloa hartzen joaten da. Ez da harritzekoa, 86ko eta 89ko txapelketan bi bandazo egotea; 86koan, atzera piska bat lehengo sisteman anklatuta dagoen bertsolari baten alde, Sebastian Lizaso.
|
|
|
Kandelako kritikoak dioenez, Narrazioak ipuinetan kontaketa bera da nagusitzen dena, eta prosa poetikotik hurbil dabil kasu askotan, hain zuzen ere, oso harira eta ongi lotuta datozen konparazioak eransten dituelarik. Era berean esaten du liburuan erregistro barietatea sumatzen dela, autoreak aitortua baitu liburu honetan duen helburuetako bat euskarari literaturan
|
bide
berriak ibiltzen laguntzea duela.
|
|
|
Bertako biztanleria, ordea, beti arrazoi praktikoetan oinarritu izan da: Arabaren geografia barnean kokaturik egotea, arabar sentitzeaz gainera Gasteiz hiriburua hurbil izatea, merkataritzan era guztietako harreman estua izatea, eginkizunak bizkortzea eta hobetzea,
|
bide
berriak irekitzearen bultzapena eta abar. Ez dirudi txantxetakoak direnik eskualde horretako biztanleen nahiak, ez horixe.
|
|
|
Lehen taldea, laburbiltzeko psikoanalitikoa deituko duguna, pazienteeskizofrenikoekin lan egiten duten profesionalez osatuta dago nagusiki; hainzuzen, teknika psikoanalitikoez emaitza onik ez zen lortzen eskizofrenikoekin.Patologia horretara
|
hurbiltzeko
bide berrien bilaketak familiarekin lan egitenhastera eraman zituen.
|
|
|
Arturo Merayo k (1992, 335) programazioaren hobekuntza irrati espainiarraren hiru erronketatako bat dela kontsideratzen du, berorrekin batera,
|
bide
berriak urratuz, entzulerien dibertsifikazioa eta publizitatearen hobekuntza ere aipatzen dituela. A. Merayo k honelaxe azaltzen du programazioaren prozesua:
|
|
|
Garapen propioko irratia: programazioaren alorrean erabaki autonomoak hartzen dituzte irrati hauetan, batzuetan
|
bide
berriak urratuz. Beren ingurumarian gertatzen denari adi egon ohi dira, eta beharrezkoa bada, berehala aldatzen dira aldatu beharra dagoenean.
|
|
|
Francisco J. Montes ek (1990) esan zigun bezala, Radio France irrati publikoaren, vedettea? den France Info k
|
bide
berria urratu du informazioaren esparruan, Europan lehenbizikoetakoa izanik horrelako programazioa egiteko orduan. Informazioan oinarritutako irrati mota honen aurrekariak New York eko Wins' 10 eta Erresuma Batuko ITN estazioetan dago,, nahiz eta albisteen antenaratze denborari dagokionez, antzekoena Washington hiriko WTOP irratia izan, all news radio lelo edo slogana darabilena?
|
|
|
1999 urtean audientzia %56ra jaitsi da CIESen arabera. Irrati digitalaren aroan sartuak garenez, gogoeta egin da irratiaren
|
bide
berriak urratuz entzuleen fideltasuna ez galtzeko eta, ahal dela, indizeak emendatzeko.
|
|
|
Zeren gizona baretasuna eta jabalaldia izan baitaiteke, baina ekaitza ere izan daitekek: ekaitza duk batez ere, noiz eta aro batetik bertzerat egiten baitu eta noiz eta
|
bide
berrien urratzerat abiatzen baita, nola gertatzen den egun. Eta, nola diagonaletarik hobeki adieraz daitezkeen ekaitzaren errealitatea eta ekaitzaren desoreka koadroaren simetri ardatzetarik baino, hala bihur daitezkek diagonalak koadroaren ardatz. Edo erran zezakeat, bertze hitz batzuetan, ezen pintura zaharrean koadroa bat zela eta beti bat zela, bere osoan ez ezik zati bakoitzean ere; pintura berrian, aldiz, iduri bakoitzak eta zati bakoitzak bere libertatea dik, bere dantza dantzatzen dik, eta koadroaren batasuna elementuen libertate horretan eta dantza horretan aurkitu beharra zagok bertze deusetan baino gehiago, formen libertateak libertatearen forma islatuko balu bezala...
|
|
|
Eta aita —gainbeherari eta kinka larri hari buru egiteko, buruan irakiten zituen ideiei gorputz emaiten ziela eta
|
bide
berriak urratzen—, Baionako, Donibane Lohizuneko eta Pasaiako portuetako arduradunekin eta inguru haietako dendariekin eta tratulariekin harremanetan jarri zen. Eta, nola muturra nonahi den sartzen baitzuen, hala sartu zen, arrantzaren munduan ez ezik —Donibaneko bakailao untzienean nagusiki—, kafearen eta txokolatearen, baita tabako eta tabako hautsaren munduan ere, Baionako arno saltzaileekin zituen tratuak eta irabazpideak ahantzi gabe.
|
|
|
Eta, itsasaldi haren ondotik, neure
|
bide
berri hartan barrena, gero eta segurkiago eta gero eta gogortkiago fintkatu nituen neure oinak, eta gero eta bazterrerago egin zuten ene zalantzek, halako moldez, non, neure ezbai eta buruhauste haiek guztiak, denbora batean enegan haragitzen zirenak eta haragiaren haragi bihurtzen, itzal bihurtu baitziren, finean, eta, azturaren azturaz itzalaren itzal. Eta, handik harat, zein urrun sentitu nintzen neure amaganik; zein urrun, aita Bartolomeganik eta hark irakatsietarik; zein urrun jesuitek eta Erromako Eli za ko moralistek manatutik... eta zein urrun Axularrek bere Gero n adierazietarik, seigarren manamenduaz denaz bezainbatean!, zeinak, derradan bide batez, seigarrenetik lehenerat egin zuela baitzirudien, baldin apezek eta eliz jendeek manamendu hari predikuetan eta aitorlekuetan emaiten zioten denborari kontu egiten bazitzaion bederen.
|
|
|
Urte gutiren buruan noizean behinkako bisitaria bilakatu nintzen. Amesgaizto baten bukaera balitz bezala ospatu nuen,
|
bide
berria zela karia, etxetzarra bota zutela ikasi nuen egunean. Geroago jakin dut gure aita —hiritar garbia, azken batez— ni baino are arinduagoa gelditu zela egun hartan, amaren etxe minagatik ere.
|
|
|
Guztiarekin, noizbait ere hasi naiz
|
bide
berriak urratzen, harreman berriei ateak zabaltzen, eta horrek poztu egiten nau. Nola esango nuke.
|
|
|
ekipo informatikoak, programak, telekomunikazioak, fotokopiagailuak, faxak, lapurketen aurkako sistemak erosi eta mantentzea. Halaber, bildumak osatzeko
|
bide
berriak: bideoak, disko konpaktoak, CD ROM, lineako datu baseetan harpidetzea, etab. Horrez gain, lehenagoko hitzarmenetan ez zen aintzat hartzen oinarrizko zenbait gai, segurtasuna kasu, bai ekipamenduena, bildumena, edo langileena beraiena.
|
|
|
LARRAÑAGA, Iñaki Euskal soziolinguistikaren egoera eta
|
bide
berriak. 42/ 43 zk. (1987), 7 Euskara Ipar Euskal Herrian. Barnealdeko egoera eta etorkizuna. 54 zk. (1989), 121 Nafarroako egoera demolinguistikoa. 56 zk. (1990), 35 Euskal demografiaren bilakaera. 77/ 78 zk. (1993), 33
|
|
|
12 zk. (1979), 116 Euskal kultura 1979, Raul Guerra Garridoren arabera (Orain eta Hemen). 13 zk. (1980), 88 Bertsolaritzaren
|
bide
berriak (Orain eta Hemen). 13 zk. (1980), 91 Euskal liburugintza 1979.ean. 13 zk. (1980), 123" Alto jaialdien antolatzaileei" (Orain eta Hemen).
|
|
|
LARRAÑAGA, Iñaki Euskal soziolinguistikaren egoera eta
|
bide
berriak. 42/ 43 zk. (1987), 7 Euskara Ipar Euskal Herrian. Barnealdeko egoera eta etorkizuna. 54 zk. (1989), 121 Elebitasuna Euskal Herrian:
|
|
|
LARRINAGA, Joan Bertsolaritzaren
|
bide
berriak (Orain eta Hemen). 13 zk. (1980), 91.
|
|
2001
|
|
|
Testuinguru horretan, burutuko ditu Artelekuk berritze lanak (ezkerreko orrialdean agertu bezala) eta testuinguru horretan da kritikagarria arte garaikidearen inguruan egiten ari den politika. Finean, eredu berriak artearen
|
bide
berriei erantzuteko eskatzen dira.
|
|
|
herri honek ez du fronterik nahi, ez ditu fronteak onartzen. ETAk eta PPk proposatzen dituzten bideak ez ditu herriak nahi,
|
bide
berri bat markatu du herriak. Herri honek izugarrizko heldutasuna azaldu du, ez da erori komunikabide boteretsuen tranpetan, Hitz egin behar dela, eta horretarako mahai bat osatu behar dela dio herriak.
|
|
|
Agian ezkorregia irudituko zaizue nire jarduna, baina aurrerapausoak eman badira ere, batez ere ekoizpenei dagokionez, oraindik euskal antzerkiak badu zer hausnartu. Benetan antzerkigintzan
|
bide
berriak eta interesgarriak jorratu nahi baditugu, gure nortasuna bilatu dugu. Hori antzerkigintzan dabilen jendeari dagokio.
|
|
|
Idazkera eta liburua agertu zirenetik, gizakiaren pentsamenduak askatasun handia lortu zuen; jakintza, lehen, memoriaren mende zegoen, tradizioa gordetzeko bera baitzen gordailu bakarra; liburua agertu zenean, betebehar horretatik aske geratu zen burua, eta beste alor batzuk lantzeko aukera izan zuen. Idazkeraren sorrerak eta liburuak jakintzaren garapenean berebiziko eraldaketa ekarri zuten, lehenalditik etorkizunera aldatu zuten enfokea; liburuetan gordetzen zenez betidaniko jakintza, burua aske geratu zen
|
bide
berriak abiada handian jorratzeko.
|
|
|
. Orain arteko sistema analogikoekin soinua lehenbizi kinada elektriko eta ondoren berriz ere soinu bihurtzen zen, prozesu mekaniko baten bitartez, eta bidean informazioa edo kalitatea galtzen zen. Digitalizazioak, aldiz, soinua sistema bitarrera (0 eta 1 zenbakien arteko konbinaketa multzoa) bihurtzen du; ondorioz, kalitatean aurrerapen handia eskaintzeaz gain sistema honek soinua erabiltzeko
|
bide
berriak zabaldu ditu. CD bat erabiliz, nahi dugun puntuan hasi edo moztu dezakegu abestia, diskoak aurrez programa daitezke eta LP zaharrek baino edukiera askoz handiagoa dute.
|
|
|
Azken hau, trazaketa independiente bat litzateke: " AHTren sare berriaren trazaketa gainean jartzea da, izan ere, denboraz hala gertatuko baita, horrela, behin
|
bide
berria urratu behar denez, bakarra izanik, lurazalean edota tunelaren bidezkoa izango da, beti ere, orografiaren arabera". Besterik gabe trazaketa soila desmasia bada, bide berezi hau AHTren bideari gehitzea gehiegizkoa deritzogu.
|
|
|
HORREGATIK, adibide xume bat jartzeko, nahiz eta EAJk hauteskunde kanpainan euskal selekzioaren gaia erabili, bere gobernuko inor ez zen hurbildu Loiura sakanako tiratzaileei ongi etorria ematera Japonen gure kirol selekzioen alde emandakoa eman eta gero. Garaia da herri honen independentistok
|
bide
berriak jorratzen hasteko. Intsumisio eta desobedientzia zibilaren bideak.
|
|
|
Horregatik, bere oinarri politikoei uko egin gabe, ezker abertzalea «dena ala ezer ez» sorgin gurpiletik irten litzateke,
|
bide
berriak jorratuz parte hartze instituzionalari dagokionez ere
|
|
|
12 Lasagabaster, J.M.," Euskal nobelaren gizarte kondairaren oinarriak" in ASKOREN ARTEAN, Euskal Linguistika eta Literatura:
|
bide
berriak, Bilbo, Deustuko Unibertsitatea, 1981, 343
|
|
|
" Euskal nobelaren gizarte kondairaren oinharriak" in ASKOREN ARTEAN, Euskal Linguistika eta Literatura:
|
bide
berriak, Bilbo: Deustuko Unibertsitatea, 1981, 343 orrialdeak eta egile beraren" La novela vasca al borde de la realidad" in ASKOREN ARTEAN, Congreso de Literatura.
|
|
|
" Nik neuk oraindik euskal poesiaren lorpenik garaienetako bat deritzodan liburu honetan (malgré son gratuit avant gardisme), Atxagak
|
bide
berria entsaiatzen du, zeharo paradogikoa." (1991, 1.264)
|
|
|
Mintegi hau Barrene eta Barrenetlangaiak ezagutu eta frogatu nahi zituzten irakasleentzat eratu zen. Materialgintzaren inguruan hausnarketak egin eta esparru horretan
|
bide
berriak urratu nahizituzten irakasleentzat. Bereziki 1B eta 2 mailetan ari ziren irakasleentzat, saiohorietan banatu zen materiala, beren geletan erabil zitzaten.
|
|
|
Puntu honetara iritsiz gero, berriz ere azken urteotako aurkikuntzak aipatubehar dira, hots, Aldaieta eta Finaga ko aztarnak, zeren eta, datu berriak eskaintzeazgain, datu eta berri zaharrak interpretatzeko
|
bide
berri bat eskaini baitute.
|
|
|
Horri esker ezagutu nituen, duela hamarren bat urte, Estatu Batuetan edoBretainia Haundian
|
bide
berria erakutsi zidaten idazleak: Joan Smith, AmandaCross, Ruth Rendell.
|
|
|
Oraingo pintatzaile askoren kontua da hori: bere lanbidearen abezea ikasi baino lehen, aspergarri xamarra izaten baita egiteko hori,
|
bide
berriak zabaltzen hasi beharra.
|
|
|
Bergarakoa, berriz,
|
bide
berriak urratzeko eta zabaltzeko izan zen eraikia. Bascongadakoek, eta jokabide horri zuzen deritzat, ez ziren sekula Oñatiren kontra saiatu.
|
|
|
Lege berrien markoan
|
bide
berri bila abiatu garenean, duela ehunen bat urtez geroz, ez dugu gehiegi atera. Halabeharrez, asmoz eta jakitez jokatu ez genuelako, ez dakit.
|
|
|
Saioak, probaketak, berriz, ezin uka beharrezkoak direnik, ez bailitzateke bestela lurralde berririk aurkituko. Baina zaharrak erosoak bezain nekagarriak gertatzen dira
|
bide
berriak. Hobe da, noski, Góngora edo Joyce irakurtzea bestek aztertu, barrendu eta adierazi dituen ondoren, eta halaz guztiz ezin ditzaket irakur tantaka eta pittinka baizik.
|
|
|
Lehen, esaldi luzeetan barrena zalantzarik gabe murgiltzen ziren euskal idazleek ez zuten horrelako kezkarik. Orain berriz,
|
bide
berrien bila eta labur beharrez ari garenok herrenka gabiltza sarritan, oinetako estuegiek min ematen baligute bezala.
|
|
|
hala nola nolabait Euskaltzaindiaren alde ageri den di atzizkia; nza, anza (maitanza, naigabenza, prestanza, arinza, illunza eta indarzaren aldamenean), eta gainerako hainbeste eta hainbeste. Holakoetan
|
bide
berrietan barrena abiatua dugu Mendiburu, zalantzarik gabe.
|
|
|
Hona orduko eta noiznahiko soziologia, eta bidenabar kondaira? aztertzeko
|
bide
berria eta herri landuetan behintzat" oraino ez entzuna": " X, hain zuzen, Y tarra genuen; bazen Y tar gehiagorik ere, baina nik, gogoak ematen didalako, ez ditut aintzakotzat hartuko".
|
|
|
Horiek horrela direlarik, teoria estetiko bat azaltzen digu Oteizak bere liburuan, eta hizkuntza ugari eta sutsuan azaldu ere. Antze
|
bide
berria zabaldu nahi digu, euskal arimaren mintzabide gerta dadin, eta antze horren eredua, oker ez banago, neolitikoan erakusten digu, euskal antzeak garaitu duen gailurrik soil eta gorenean.
|
|
|
Etxeberri medikuak,
|
bide
berrien froga etxean baizik egin ez zuelarik, geurera etorri zitzaigun: badakigu Larramendi ezagutu zuela eta hau haren hiztegiaz, non dagokeen ongi ez dakigunaz, baliatu zela.
|
|
|
Esanak esan baditut, ez da xuberotarraren oroitzapena belzteko asmotan izan, ongi baitakit
|
bide
berri ugari ireki eta zabaldu zituela, asmakizunak nahaste, euskal kulturan. Besterik erakutsi nahi nuke, ezer erakustekotan.
|
|
|
badut orain, etxeratzen naizenetan, nora jo neure egarria berdintzeko. Hemen bainabil, linguistikan agertzen diren
|
bide
berriez, urrutitik eta berandu bederen, jabetu nahian eta ez dut sekula horrelako argirik ikusi. Jakitekoa litzateke zer pentsatzen duen hitzaurrekoez Aita Mokoroak, beti uste izan baita badela, eta behar duela izan, halako gogaidetasun bat autore biziaren eta lehen argitaratzaile eta hitzaurregilearen artean.
|
|
|
|
bide
berriak
|
|
|
egindako urrats desbideratuak zuzendu, eta bide galduak atzekoz aurrera ibiltzeko. Izan ere,
|
bide
berrien bila abiatu baino lehen, ezinbestekoa da ibilia desibiltzea, gatazkaren parte bihurtu baitu orain arteko bideak kazetaritza.
|
|
|
halabeharrez existitzen denak errealitate forma garaiena du. Beste
|
bide
berria agintzen zaigu, baina azkenean alboko bidezidorretik betikora itzultzen gaitu. Eta froga ontologikoak balio ez duenez, kosmologikoak ere ez.
|
|
|
Halako batasun sistematikoaren printzipioa objektiboa ere bada, nahiz era indeterminatuan izan (principium vagum), ez printzipio eratzaile gisa zerbait bere objektu zuzenari dagokionez determinatzearren, baizik eta oinarri esakune erregulatzaile eta maxima soil gisa arrazoimenaren erabilera enpirikoa adimenak ezagutzen ez dituen
|
bide
berriak irekiz amaigaberantz bultzatzearren eta finkatzearren, inoiz, ordea, erabilera enpirikoaren legeen aurka egin gabe (A680/ B709 (E513)).
|
|
|
Bekatu egin ondorengo ongiak zera esan nahi du: nahiz eta guk Jaungoikoa utzi, Espiritu Santuak dei egiten digula inoiz etsi gabe, gure gaiztakeriak maitasunez estaliz, beti
|
bide
berri on bati ekin diezaiogun lagunduz.
|
|
|
|
bide
berriei elkarrekin ekiteko
|
|
|
|
bide
berri bati ekin.
|
|
2002
|
|
|
EAJ eta Batasunaren artean kokatzen diren talde eta gizarte eragile asko atzeman dugu lanerako eta proposamenak egiteko prest. Horixe izan da Aberri Eguna gisa honetara antolatzeko eta
|
bide
berri bat urratzeko eragile nagusia.
|
|
|
Izan ere, aktoreak izan dira prozesu guztian protagonista, eurek sortutako egoera eta pertsonaietatik abiatuta gorpuztu baita ikuskizun osoa. Santiago Sanchez zuzendari valentziarra eskarmentu handikoa da inprobisazio bidezko antzerki sormenean eta beraren bitartez aktore taldeak
|
bide
berri horretan murgiltzeko beta izan du. Ander Elizondok idatzitako testua lan prozesu horren emaitza izan da:
|
|
|
Hori hobetzeko, lanean denbora inbertitzea da irtenbiderik onena. Akatsetatik ikastea garrantzitsua da, baina, batez ere,
|
bide
berriak esploratzeko irrika izatea da inportanteena.
|
|
|
Editore bezala, eta Jorgek esan duena berretsiz, hor dago Sagastizabalen «Kutsidazu bidea Ixabel» liburua. Editore guztiek nahiko lukete hamar bat horrelako eduki, horrek posible egiten baitu puntako literaturako liburuak argitaratzea eta
|
bide
berriak eta esperimentalak ere jorratzea, nahiz eta hauek gutxiago salduko diren. Gainera, publikoak horrelako liburuak eskatzen ditu, eta aldi berean, literatur esperimentalekin ezin da literatur bidea bakarrik egin eta osatu.
|
|
|
Arteak eta teknologiak gero eta harreman handiagoa dutela da. Teknologia berriek
|
bide
berriak ireki dizkiote arteari. Arteak teknologia berriei bezalaxe.
|
|
|
Badago kontratupeko literatura, baina hori euskal literaturan ez dago oso indartua. Idazleak, kasu gehienetan behintzat, ez du idazten irakurle gehiago erakartzeko edo euskal prosari
|
bide
berriak zabaltzeko. Prosa aldetik kazetaritzatik gertuago dagoen literatura egiten badu, ez dut uste erabaki kontziente baten ondorioz egiten duenik, kasurik gehienetan behintzat.
|
|
|
[...], 1974 inguruan, hasitako
|
bide
berria esanguratsua da: politizazioa ez da hain nabarmena liburuetan, epelduz bezala doa, eta editorialen arteko aspaldiko burrukak isiltzera bide doaz.
|
|
|
Beraz, XXI g. mendea hasi hurren danean aurretikoen ereduari jarraitzea dirudi. Bide zaharretan zehar
|
bide
barrietara joatea.
|
|
|
Esparru berri horretan, mendebaldeko herrialdeek lehen planoan jarri zuten SESBrekiko enfrentamendua, alde batera utzita erregimen demokratikoen defentsari buruzko balioak, hain zuzen ere gerran zehar haien orientabide ideologikoak izan zirenak. Horrekharremanetarako
|
bide
berri bat zabaldu zion diktadura frankistari.
|
|
|
1959an inauguratu ziren politika ekonomikoaren aldaketek aurreko bi hamarkadetako orientabideekiko aldaketen hasiera ekarri zuten, baina ez zuten inolaz ereesan nahi
|
bide
berritik hasi zenik. Esan daiteke, biratze horrek malgutasun handiagoa ekarri zuela agente ekonomikoen jardueran eta Estatuaren esku hartzeak jarduera ekonomikoan eginkizun nagusia izaten jarraitu zuela, oraingoan mekanismozeharrekoagoak erabiliz.
|
|
|
Hortaz,, aukera teknologikoa, eta, produkzio eraginkortasuna? lanaren antolakuntza zientifikoaren ezarpenarekin bat ez badatoz, laneko demokraziarentzako eta autekudeaketarentzako
|
bide
berri eta zabalak irekitzen dira.
|
|
|
Horixe zen, kasu gehienetan, beraien jarduera praktikonagusia. 1977/ 78 ikasturtetik aurrera EKTak krisian murgildu ziren, trantsiziodemokratikoak gizartearen parte hartzeari
|
bide
berriak ireki zizkiolako eta EKTekBarrutiaren onarpenak irekitako zuen egoera berrira egokitzen jakin ez zutelako18.
|
|
|
Nafarroan eta EAEn, 65 urte eta gehiagoko biztanleek etxean ikasi duteeuskara, helduek (25 urte bitartekoek)
|
bide
berriak erabili ahal izan dituzte, ikastaroak, komunikabideak, hezkuntza formala..., eta gazteenek etxean etahezkuntza formalean ikasi ahal izan dute18 Azkeneko urteetako arazoetatik aparte, Nafarroan ere gazte euskaldunak gehitzearen joera antzeman daiteke.
|
|
|
– Botere publikoen bitartekotza finantzazio
|
bide
berriak asmatzeko, batezere hezkuntzarekin lotuta dauden sistemen bitartez, esaterako, komunikazioaren eta edizioaren bidez.
|
|
|
Azken hondamendi hauei gehitu litzaizkieke urtero (bi urterik behin, ondoen ezagutzen diren lurraldean. Gipuzkoan?) baso-lanak direla (pinua atera, lur sailak makinaz hondeatu, birlandatu),
|
bide
berriak irekitzea dela, etab. hondatzen direnak. Bizkaian berriz, bere azalera eta ezagutzen diren trikuharrien kopuruakontuan izanda, aitortu behar da azken kalte hori txikia dela; ziur aski, miaketaketa ikerkuntza (Enkarterrietan eta Bermeo inguruan) lurralde mugatu batean egindirelako eta, batez ere, lur eremu handiak pinudipean daudelako.
|
|
|
Zalbide, M. (1990): . Euskal eskola, asmo zahar
|
bide
berri?, in Euskal EskolaPublikoaren lehen Kongresua, Eusko Jaurlaritza, Gasteiz.
|
|
|
Eta, batez ere, gaixotasunen aurka borrokatu eta haien mekanismoak aztertzen dituztenek haien jatorriari eta garapenari buruzko datu posible guztiak ezagutu nahi dituzte. Itxuraz oso desberdinak diren hiru ikerketa eremu paralelok
|
bide
berriak eskaintzen dituzte emaitzak aurkezteko. Batetik, hezur zahar bat zehaztasunez datatzea ahalbidetzen duten teknika arkeologiko gero eta garbiagoak.
|
|
|
Nahi gabe pozoitu eta hiltzeagatik Frantziako lau familiak jarritako salaketak," behi eroen" gaitzaren ondorioz,
|
bide
berri bat eman du ikerketa judizialean. Familia batek aurkeztutako txosten baten arabera, Liberation egunkari frantsesak(*) argitaratu duenez, litekeena da Frantziako agintari publikoek" gogor" parte hartzea gaixotasunaren hedapena ez geratzeagatik.
|
|
|
Eskaintza horiek bigarren mailako kontsumitzaile bihurtzen dituzte, eta, aldi berean, langile ohiak direla azpimarratzen dute. Espezialistek proposatutako
|
bide
berriak bizibide batetik bestera, aurrez ezarritako jarraibiderik gabe, pixkanaka igarotzeko formulak azpimarratzen ditu. Lanaren alderdi produktiboa desmitifikatu litzateke, lehenik eta behin, hura galtzeak gogo kalterik eragin ez dezan.
|
|
|
Miguel Hernández Unibertsitateak
|
bide
berri bat aurkitu du hipergluzemiaren azterketan sakontzeko
|
|
|
Miguel Hernández unibertsitateak (UMH) hipergluzemia iragankorra ikertzen lagunduko duen
|
bide
berri bat aurkitu du, haurdun dauden emakumeek maiz pairatzen duten arazoa, eta odoleko glukosa kontzentrazioa handitzea, gehienezko tasaren gainetik. Israel Jarabo doktoregaiak bere tesiaren bidez ateratako ondorioek emango diete beste ikerketa batzuei, bai arazo horri buruz, bai kataratei buruz, herritarren artean ohikoenetakoa den gaixotasunetako bat baita, batez ere bizi itxaropena handitzeagatik.
|
|
|
Bilera horretan ez da baztertzen ikuskapen eta kontrol neurriak eta zigorrak areagotzea. Kutsatzeko
|
bide
berriak Lur hezea eta ura, geldituta edo korrontea, legionelak gustukoen dituen inguruneak dira, finkatzeko eta ugaltzeko. Ur eta klimatizazio hodiak bakterioak gogor egiten dituen erreserbak dira.
|
|
|
Baina gaur egun zientzialariak zalantzan jartzen ari dira gaixotasuna kutsatzeko mekanismo bakarra arnastea. Bakterio horren aurreko azken planteamendua da ur poluitua duten gargarak kutsatzeko
|
bide
berri bat ere izan daitekeela. «Orain konturatu gara oraindik asko falta zaigula legionelari buruz jakiteko.
|
|
|
Kasu horretara arte, gibel transplante bakar baten eraginpean zeuden emakumeen erditzeen aurreko bi kasu baino ez ziren ezagutzen, eta horietako bat Valentziako Ospitalean ere gertatu zen iazko azaroan. Gibelak egiten dituen funtzioen garrantzi handiak eta haurdunaldian izaten dituen aldaketek eraginda, gibeleko erditzea “ohiz kanpoko gertaera” da emakume transplantatu batean, eta
|
bide
berriak irekitzen ditu, etorkizun hurbilean, beste emakume batzuek, beren izaeran berean, haurdunaldia eta erditzea arazorik gabe egiteko. Erditu ondoren ondo dagoen pazienteak lehen transplante hepatikoa jasan zuen 1999an, baina errefusa akutua izan zuen; beraz, lau egunera berriro transplantatu behar izan zuten.
|
|
|
Norvegiako eta AEBetako zientzialariak.
|
bide
berri bat ireki dute eritasun zeliakoari aurre egiteko
|
|
|
Paziente horien %2k, gutxi gorabehera, mutazio genetiko hori zuen, eta kontrol taldearen %1ek. Kenneth Offit en aburuz, Sloan Kettering eko Genetika Zerbitzuko burua eta ikertzaile talde horretako kidea baita, “saiakuntzaren alderdirik interesgarriena da gizakietan koloneko minbizia agertzeko
|
bide
berri bat aurkitzea, aldez aurretik laborategiko ereduetan iradoki ez dena”. Paziente guztiak europar jatorriko juduak ziren (Ashkenazi), eta" BLMAsh" mutazioa dute bereizgarri.
|
|
|
Mozioak Gobernuari eskatzen zion Gaixotasun Arraroen Ikerketa Kliniko eta Oinarrizko Institutua sor zezala. Baina haien parte hartzea eskatzen dute “besteak beste, metatuta dugun informazioagatik; gaixoa edo familia aditu bihurtzen dira, etengabe
|
bide
berriak bilatzen ari direlako”, dio Abascalek. Genetika Ikertzaileen kalkuluen arabera, gaixotasun horietako gehienek kausa genetikoa dutenez, Giza Genoma Proiektuak itxaropenak areagotu zituen.
|
|
|
Berriro ere, oinarrizko neurri higieniko prebentiboak dira. CDCk lortutako emaitzek, barreiadura
|
bide
berri eta garrantzitsu bat dagoela egiaztatzeaz gain, patogeno baten ikuspegi zabalagoa ematen dute. Patogeno hori, normalean, elikadura transmisioak eragindako infekzioekin soilik erlazionatu da.
|
|
|
Izan ere, Emmanuelek xehetasunak zaintzen zituen. Eta Sarari are atseginago egin zitzaion hura, Emmanuelek irekitako bidetik mota bateko zein besteko konplizitatea bilatzen saiatzen baitzen, beste
|
bide
berri batzuei ere ekinez. Esan nahi baita amodioaren bide gehienak, Sergiorekin egindako bizialdian, Sergiorengandik Sararenganainokoak izan zirela, kontu haietan Sergio emaile bakarra balitz bezala eta Sara hartzaile huts, Sergioren animali senak guztia erabakiko balu bezala, baita ekinaldiaren denbora ere, noiz hasi eta noiz bukatu; Emmanuelekin, aldiz, emaile bezain hartzaile sentitzen ziren biak; eta bietatik norbait hasten bazen, edo biak batera, kontua da ez zekitela gero noiz bukatuko zen festa.
|
|
|
Zoritxarrez, Euskaltzaindian ez daude barnean gauden zenbaitek (nik ere nire burua sartzen dut talde horretan dudarik gabe) ditugun baino anitzez ere meritu frogatuagoak dituztenak, batez ere idazle, hizkuntza ikertzaile, kazetari edo irakasleak. Akademiak aztertu luke ez ote litzatekeen komenigarria
|
bide
berriak irekitzea holako jendea ere sare zabalago batean biltzeko, beste akademia batzuek ere egin izan duten gisa. Garaia da, beharbada, euskaltzainen kopuruaren handiagotzeko, edo katalanek ireki dituzten bideen antzekoak guk ere erabiltzeko.
|
|
|
• Iparraldean euskararen alde lan egiteko aukera berriak sortu dira. Euskalgintzak egindako lanak
|
bide
berriak ireki ditu eta instituzio batzuek publikoki onartu dute hizkuntz politikaren beharra.
|
|
|
Batetik, malgutasun ikaragarria eman dezakete, eta malgutasuna, jakina denez, eraginkortasunarenbaldintzatzaile garrantzitsua izaten da. Ikasleei heltzeko
|
bide
berriak eskaintzen dituzte bide telematikoek. Gainera, un ibertsitate irakaskuntzan goi mailako aditu ez unibertsitarioen zein beste herrietako unibertsitarioen ahalbidetzen dute.
|
|
2003
|
|
|
1998an sortu zenetik jorratutako bideari eutsi dio Antzerkiola Imaginarioak lan berri honetan, jatorrizko obrak sortuz eta antzezpen
|
bide
berriak ikertuz, alegia. Ander Lipusek zuzendu du antzezlana eta baita protagonista gorpuztu ere.
|
|
|
Zentzu horretan, edozein eszenatoki politiko berrik sektore askotan mesfidantza ugari sor dezake. Eta planteatzen den edozein
|
bide
berrik integratzailea behar du izan. Une honetan, esaterako, autodeterminazio eskubidearen errebindikazioa egiten denean mehatxu gisa ikusten duten horiekin, guk ahalegin bat egin behar dugu autodeterminazio eskubidea une honetan Euskal Herrian egin daitekeen aldarrikapenik demokratikoena dela ikus dezaten.
|
|
|
batetik, Antzoki Sarearen bulegoa irekiko da. Eta bestetik, laguntzei dagokionean, orain arte existitzen ez ziren
|
bide
berriak jarriko dira abian.
|
|
|
Euskararekin identifikatzen ez diren gazte asko oraindik... Erronka berri dira euskararen aldeko mugimenduarentzat, eta
|
bide
berriak landu dira jendea mugi dadin. Manifestaldiak, grafittiak, hizkuntza paisaia aldatzea, legeak, plangintzak... ez dakit zebateraino balioko duten edo nahikoa izango ote diren erronka berriei aurre egiteko.
|