|
2017
|
|
|
Dubio gizajoa berriz, ahoa bete hotz, mugiezin geratu zen, harik eta Ataulf Tarqquus erori zen inguruan burbuilak desagertu ziren arte. Eta pare bat minutu beranduago, Moërgelleko enperadorea ubidetik irteten ez zela ohartuta, itoaren desagerpenaren abisua ematera joan zen eta,
|
bide
batez, ahaztuta soinean zekarren kartazal hura Krutzger jaunari entregatzera.
|
|
|
Nik Maialen ere ikusten dut
|
bide
bat egin duen bertsolari bat moduan, pixka bat, ezta. Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin.
|
|
|
Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin. Hamabost urterekin bertsotan hasi, eta gainera etortzen zaizu bertso mundua, zure nortasuna eraikitzen ari zara eskaparatean, eta gero
|
bide
bat egiten duzu, pertsonalizazio bide bat, sakontze bide bat, nik Maialen bide horretan ikusten dut eta emozionantea iruditzen zait. Lagun dudan aldetik ikustea nola eboluzionatzen ari den bere bertsogintza, lurrale berrien bila ari den, ahots ezberdin baten bila ari den, eta iruditzen zait ahots hori bera benetan denarekin gero eta gehiago konektatzeko bidea egiten ari dela.
|
|
|
Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin. Hamabost urterekin bertsotan hasi, eta gainera etortzen zaizu bertso mundua, zure nortasuna eraikitzen ari zara eskaparatean, eta gero bide bat egiten duzu, pertsonalizazio
|
bide
bat, sakontze bide bat, nik Maialen bide horretan ikusten dut eta emozionantea iruditzen zait. Lagun dudan aldetik ikustea nola eboluzionatzen ari den bere bertsogintza, lurrale berrien bila ari den, ahots ezberdin baten bila ari den, eta iruditzen zait ahots hori bera benetan denarekin gero eta gehiago konektatzeko bidea egiten ari dela.
|
|
|
Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin. Hamabost urterekin bertsotan hasi, eta gainera etortzen zaizu bertso mundua, zure nortasuna eraikitzen ari zara eskaparatean, eta gero bide bat egiten duzu, pertsonalizazio bide bat, sakontze
|
bide
bat, nik Maialen bide horretan ikusten dut eta emozionantea iruditzen zait. Lagun dudan aldetik ikustea nola eboluzionatzen ari den bere bertsogintza, lurrale berrien bila ari den, ahots ezberdin baten bila ari den, eta iruditzen zait ahots hori bera benetan denarekin gero eta gehiago konektatzeko bidea egiten ari dela.
|
|
|
Ba funtzionatzen duela, eta kultur sorkuntza erreal bat dela. Eta jendeari eragiten diola, iristen dela, eta kultur
|
bide
bat dela.
|
|
|
Pixka bat esango dut. Pixka bat zer zentzutan, ba komunikatzen ari garelako, barre egiten dugulako, konpartitzen dugulako zerbait nahiko modu horizontalean, espresio
|
bide
bat delako, eta aukera polit bat informazioa liseritzeko, informazioa konpartitzeko, jolasteko.
|
|
|
Bizitza proba dela esamolde erabilia da, seguruenik oinarri handirik gabea gaur egun esamolde erabili gehienekin gertatzen denez, baina taberna edo plazako filosofia tratatu horietan arrakasta duena: bizitza proba da, edo probaz betetako
|
bide
bat. Bizitzan aurrera egitea probak egiten aritzea balitz bezala, langa edo atakak gainditzea.
|
|
|
Guri, telebista eta Interneteko irudiekin lotsatuta, amorratuta, inoizka legeari intsumiso izatea gelditzen zaigu. Intsumisioa gogorrago zigortuko duen lege aldaketak eraginez,
|
bide
batez.
|
|
|
Eta jakina, hotel aurreko argazkiak eta bisitak eta non bazkaldu duen eta olatuak... turismo gidetan azaltzen diren kontu horiek. Sortu zait jakin mina,
|
bide
batez, gure herrian hainbatetan izan den eta Gabon Donosti halako kariñoz esaten duen kantariak aditu ote duen sekula hemengo kantaririk. gogoan, inori otu zaio Bruce Springsteeni Joseba Irazoki eta Beñat Axiariren berri ematea, adibidez?
|
|
|
Eta gainera, hauxe oraindik larriagoa, autokontsumorako ekoizpen elektrikoa galaraztea, trabatzea bederen, herritarrak konpainia elektriko handien bitartekaritza erabiltzera derrigortuz. Eta
|
bide
batez bono soziala deitzen zitzaiona, ezinean zebilenari argindarra merkeago ematen ziona, kendu. Dekretua, zer esango dizuet, kalanbre bat da bere osotasunean.
|
|
|
Beste gauza asko egiteko denbora izango dut. Kontua da nire betiko bezeroei agur esan nahi nizuela eta beno...
|
bide
batez, hainbeste urtetan baturiko jakinduriaren parte bat eskeini, joan baino lehen, haizeak eraman dezan baino lehen. Nire ondarea, nolabait esanda.
|
|
|
Aurrekoan ipurdiko galanta eman zion amak, etxea alokatua zela eta a zer nolako komeriak izango zituzten jabearekin handik joatean... Eta gero senar emazteek sesioa izan zuten semea jotzeagatik eta,
|
bide
batez, Igonek zehar bidez etxe berria erosteko gaia berriro atera zuelako hizpidera.
|
|
|
Funtsean, arazoak burugogorkerian eta harrokerian zuen oinarri. Beste edonork hirugarren edo laugarren astean galdetuko zuen azkenean, baldin eta beste
|
bide
batez izena jakiteko paradarik izan ez balu. Hain tematia izan ez balitz, erraz konponduko zuen.
|
|
|
Errepidetik atera eta porlanezko pista batetik jarraitu dute, lurrezko
|
bide
batetik gero, zabalgune batera iritsi diren arte. Han autoa gelditzeko agindu dio txanodunak.
|
|
|
Orduan, nire hasierako asmoek beste
|
bide
bat hartu zutenean, istorioaren korapiloa askatzen hasi nintzen. Batzuetan hari batetik tematzen nintzen, alferrik tematu ere, azkenean istorioari zerion indar ezkutu batek beste bat hartzera behartzen ninduelako.
|
|
|
Ahots Bilduma (Alberdania, 2003). " Literatura idaztea ere gezurra esateko beste
|
bide
bat da, baina dotorea eta begirunez ikusia. Horregatik, lasai aitortu dezakezu gezurretan ari zarela.
|
|
|
Erregistro asko dituen idazlea da Itxaro, ez dago esan beharrik, eta beste erregistro bat asko estimatzen diodana da parodiarena, ironiatik baino gertuago dagoena sarkasmotik (egia da batzuetan krokodil bat duela bihotzaren ordez). Parodiarako joera hori,
|
bide
batez esanda, bere lehen liburutik ageri da (aspaldiko Basilika hartan), eta nire ustetan, zorroztuz eta finduz joan da %100 Basque bikainean goien gradua jo duen arte.
|
|
|
Bizitzekin bezalatsu gertatzen da leku batzuekin ere. Mundu paraleloak iruditzen zaizkigu tren geltokiak edo aireportuak, agerian geratzen baita, beste inon baino gehiago, zein erraz aldatu daitekeen dena
|
bide
bat hartu beharrean aldamenekoa hartuz gero. Hegaldi hau hartu edo ate hura zeharkatu beharrean, hartu edo zeharkatu hurrengoa, eta munduaren beste aldean agertuko zara.
|
|
|
joateko har dezakegun
|
bide
bat
|
|
|
(
|
bide
batez zorionak, Bob Dylan)
|
|
|
Bai, zoaz! Eta
|
bide
batez pasa zaitez baita ereIxtebeiaren etxetik ea oilaskoren bat ematen dizun, zorretan dago eta.
|
|
|
sentimendu mingarriak barruan gordetzea ez da ona. Horiek guztiak ateratzeko
|
bide
bat da negarra, eta pentsatu nahi dut malkoek libratzen nautela barruan korapilo handiegiak izatetik. Joan den igandean, Jose Luis Kortak kamaren aurrean negar egin zuen, eta, sare sozialetan irakurri dudanez, uste genuen baino" ahulagoa" da Korta.
|
|
|
Bidean aurrera egiteko nahiko lan bazuten. Kokotean neraman ilobari pailazoei agur egiteko esaten nion, nekatuta zeudela, eta
|
bide
batez, haien inguruko korroa pasatu egin nahi nuen behar nuen lekura heltzeko. Bidean, guraso ezagun batzuk ikusi nituen, eta ilobarekin nuen elkarrizketa entzun orduko erantzun zidaten:
|
|
|
Bidesari hau ere, Artxandako tuneletakoaren moduan, geuk ordaindu dugu. Ez gara ziurrenez hegoaldeko saihesbidean asko ibiliko, baina bidesaritan ordaintzen ez duguna zergekin ordainduko dugu, eta garai lehorrotan beste gasturik ez balego legez, bidearen beharra asmatu dutenek beste
|
bide
bat asmatuko dute guk bidesaria ordaintzen jarrai dezagun.
|
|
|
Eroa da, behin kartzelatik itzuriz gero, berriz bihurtu nahi duena, eta bai, behin
|
bide
batean lapurtu dutenean, berriz handik iragan nahi duena ere. Halakoak animalia adimenik ez duenak baino adimen gutxiago du; zeren animaliak, bere adimen gabearekin ere, ez dira lehen gaizki heldu diren lekura berriz bihurtzen, baina bai bekatorea, bihurtzen da.
|
|
|
Esan nahi du gaitz dela zeruko lorian sartzea eta Jainkoaren aginduak konplitzea. Zeren ez da
|
bide
bat baizik, eta bat hura ere guztia da mehar, malkar, buruz gora, haragiaren kontra eta desgogara. Eta guztien buruan, ez da bide hartan bat ere errebelatu behar eta ez inora makurtu eta ez aldaratu:
|
|
|
Beraz, gaitz izango da paradisuan sartzea hartarako agindu guztiak konplitu behar direnean,
|
bide
bat baizik ez denean eta bat hura ere hain meharra eta gaitza denean.
|
|
|
Gurekiko, guri ez garela hilko sinetsarazteko edo sinetsiko bagenu bezala eragiteko, beste
|
bide
bat hartzen du, beste joko tailu bat jokatzen du, beste mainaz eta trazaz baliatzen da. Ez osoki, ez kolpe batez, baina apur bana eta egunetik egunera luzatuz harrapatzen gaitu.
|
|
|
Zeren iruditzen zitzaion ezen ez zuela bere koroa seguru izango baldin ttipientzat bezala, handientzat ere justizia egiten ez bazuen. Eta hala, anitz itzulinguru, pentsu eta gogoeta bere baitan eginik, azkenean aurkitu zuen
|
bide
bat, bere kaltekoa, baina semearen gaztigua arintzeko ona: oker hobe, itsu baino.
|
|
|
Denbora luzeaz
|
bide
bat eduki duen urari ez da erraz bestetara bidaltzea eta eragitea. Ez da erraz bide hura, eta handik iragateaz hartu duen ohitura, abiadura eta lasterra galaraztea.
|
|
|
Bada, kalte handi hau erremediatzeko aurkitu zuen Jainkoak
|
bide
bat, zein baita juramentua: ikusten duzunean ez zaituztela sinetsi nahi eta premia dela sinets zaitzaten, egin dezazun orduan juramentu, egin dezazun zin, ekar dezazun zeure esanaren lekuko Jainkoa, gezurrik ezin esan dezakeena eta gauza guztien berri dakiena, eta, halatan, lekuko harekin batean eman diezazuten zeure esanean fede eta sineste.
|
|
|
Pertsona haserretuen artean bere gogara da Deabrua. Han edireten da ongi Demonio gaiztoa; han
|
bide
batez egiten ditu bi mandatu, zeren haserretzailea eta haserretua, biak atzematen baititu.
|
|
|
Oroituz hiletxeko zaintzaile zaharrak irakatsi zidana zurrunbidea egin dut etxetik hilobiraino. Baina
|
bide
bat baino gehiago bazen eta ez dakit zuzena hartu nuenez.
|
|
|
Harrizko
|
bide
bat eraikitzen ari ziren Lizarraga aldetik eta norabidea markatzen zutenek seinalatzen zuten norabideagatik, beraien asmoa antzeman zitekeen: Urbasa alderik alde, harrizko urradura batez zeharkatzea, hain juxtu beraien herriaren norabidean.
|
|
|
Ni gozamenetik eta jolasetik inguratu nintzaion: barrua astindu zidaten horiek ulertu nahiak eraman ninduen euskara ikastera eta hitz egitera, eta
|
bide
batez, adiskideari afaritxoa irabaztera.
|
|
|
Errepide ondoan zegoen hurritz bati adar bat moztu eta makila bat egin nuen. Geroxeago, errepidetik atera eta erreka arin baten pareko
|
bide
batean sartu nintzen. Iruditzen zitzaidan edozein jazarpenetatik oso urrun nengoela eta gaua horrekin goza nezakeela.
|
|
2018
|
|
|
Garai hartan deigarri egin zitzaidan eurek horri ematen zioten garrantzia. Guk gurean diskurtsoari ematen diogun beste,
|
bide
batez esanda.
|
|
|
horra hor nire iritzia eta erantzun zintzoa, ez diat uste Euskaltzaindia nor denik hori bideratzeko, arrazoia ematen diat bera baino hoberik ez dudala sumatzen inguruan, baina hausnarketa horixe bera dek falta zaiguna, nork bideratu prozesu hau, eta ez erabakitzea une honetan nork egin dezakeen. Beraz, saia gaitezen beste
|
bide
batetik, nahiko aditu, elkarte eta instituzio publiko eta pribatu bazaudek eta horretarako. agian prozesu honetan nork zer noiz aportatu eta nola norekin gidatu erabakitzea falta dek?"
|
|
|
euskaldun gehienak ez dituk euskaltzaleak; euskaldun gehienak erdaltzaleak dituk. Elebakartasunak zekarren ezinbesteko euskaltzaletasuna amaitu denean, hautazko euskaltzaletasunaren aulezia azaldu duk argi eta garbi (Axularrek jada aipatzen zuena,
|
bide
batez), mitoek itsututa bizi ez garenon begietan bai behinik behin.
|
|
|
Zurearekin bukatzeko, arrazoi duzu neurri batean, lan munduaren da begi aurrean dugun elefanteetako bat eta eragiten hasteko gainerako politiketan egindakoa egin dugu: estrategiak asmatu, arautu, bultzatu, eragin, zigortu, seduzitu... ez da
|
bide
bat bakarrik egongo.
|
|
|
une batean aipatu duzu lanpostu guztietarako euskararen eskakizuna derrigorrezkoa izanda, baina ez duzu zehazten enpresen langileen borondatez izango den hori, legez behartu den... Argi dago LEGEZ egiten ez bada, gaurkoan jarraituko dugula. Kontsumitzaileen hizkuntza eskubideen dekretua
|
bide
bat da, gutxieneko demokratiko bat bermatu behar duena: euskaraz artatua izateko eskubidea.
|
|
|
ZAHARRA. Esan bezala lapurreta ez da helburua; baina,
|
bide
batez, estatua aberasteko beste modu bat da. Gero eta aberatsagoa eta herria gero eta kontrolatuagoa.
|
|
|
hor ditugu" Mari zikin"," Mari mutil" eta antzekoak (Peillen, 1991). Hots, eguraldi ona edo txarra egiten duen zeruko dibinitateak zerbait hobea merezi luke eta uste dut hobe genukeela tradizio zabalduenari atxikitzea eta" (Anbotoko) Anderea" deitura erabiltzea;
|
bide
batez gaizki ulertu bat baino gehiago ekidin litezke
|
|
|
Beti ematez asperturik ziren jendeentzat ideia dibertigarria zaketen apezen gutizia baliatzea beraien engainatzeko, eta hortaz ere istorioak badira,
|
bide
batez apez zozoaren tipoa aurkezten dutenak. Vinson-ek 1973:
|
|
|
Nelidovari atsegina eman nahi zion, etxeko lagun gisa, eta bere balioa adierazi,
|
bide
batez, zeren alemaniar esaera batek dioen bezala, bidaia batean umsonst ist der Tod, heriotza baizik ez da doan. Baina horrelako algarak bigarren mailako paper bat betetzera ere eraman zezakeen Yuri Aleksandrovitx, eta suntsitzeko baliabidea ere izan zitekeen.
|
|
|
Neure herriaren, komunitatearen etorkizuna bakean eta normaltasunez erabaki ahal izateko, inolako mehatxu eta oztoporik gabe berdin dit 2012an edo 2014an. Eta,
|
bide
batez, Europako beste herri eta estatuei erakusteko badagoela modua Europa barruan arazoak modu zibilizatuan konpontzeko. Eskoziarra izan nahi nuke.
|
|
|
Krisi garaian, kontsumoa bultzatzeko ekimen txalogarria da Donostiakoa. Eta,
|
bide
batez, paketea zuzenean markatzeko aukera, zurikeriarik gabe: utzi suhiltzaileen eta besteren argudioak giharrak erakutsi edo gorputz ederrei damu barik begiratzeko:
|
|
2019
|
|
|
Beste negu batean ere han ibili ziren. Behin, norbaitek noizbait ireki zuen
|
bide
bat bilatu zuten. Handik Txabola Galdura joan behar zela zirudien.
|
|
|
Handik Txabola Galdura joan behar zela zirudien. Baina hasiera eta bukaera gabeko
|
bide
bat besterik ez zen; nork egin ote zuen, zertarako, noiz.... Beste behin ere aurkitu zuten ehiztarien etxola bat eta barruan, herdoildutako fusil bat ere.
|
|
|
Etxea zuhaitzez inguratua zegoen. Bertara joateko harri zintzarrez egindako
|
bide
bat ikus zitekeen. Etxalde hura oso handia zen.
|
|
|
Eta,
|
bide
batez, egun hitzekin asko egin liteke okinaren mentalitatea aldatu aldera...
|
|
|
Ez orduan, orain ere ez. Hargatik, gure autoreak aspalditik du ikuspegi berri bat eransteko gogoa ondasunaren inguruko tabu, ikusezin eta informazio falta zahar bati, eta
|
bide
batez, ahal balu, ahalegin guztia egingo luke marka berri bat jartzen debateari. Gure autorea inoiz egon izan da ibai ondoko etxeen hormek daukaten uraren marra ilunari begira.
|
|
|
Zerbitzariak jatorrak ziren eta behin baino gehiagotan saiatu ziren gurekin hitz egiten, nongoak ote ginen jakite aldera. Haatik, nire ingeles kaskarrak beraiena bezain kaskarra, esan dezadan
|
bide
batez behin eta berriro huts egiten zuen eta komunikazioa zaila izaten zen. Google ri esker Donostiako irudi batzuk erakutsi ahal izan nizkien baina uste dut ez zutela piperrik ulertu Basque Countryari buruz hitz egiten hasi nintzaienean...
|
|
|
Norantz joan nahi duzun jakitean
|
bide
bat ala beste hartu duzu.
|
|
|
Gizaldiz gizaldi naturak berak jositako edertasunak. Segidan, ezkerreko
|
bide
bat hartu zuten eta berriro kandelarekin egin zuten seinalea. Etxera itzultzean izango zuten zer esana eta zer kontatua.
|
|
|
Abiatu ziren
|
bide
batetik bestera. Zulo bakoitza aztertuaz.
|
|
|
Benetan errespetua sortzen zuen hango iluntasunak. Hartu zuten beste
|
bide
bat eta berehala amildegiraino iritsi ziren. Baina ez zen hainbesteko amildegia.
|
|
|
Guztiak sentitzen zuten gogorki Jaungoikoaren deia. Mistika
|
bide
batean zebiltzan. Bolada izango zen, nahi duguna.
|
|
|
Egun osoa ia inor ikusi gabe. Igotzen ari zela, glaziarrera iritsi baino lehen, bikote bat beste inor ez, baina beste
|
bide
bat hartuta joan ziren haiek, espero bezala ondoko gailurrera igotzeko, gailur altuenera. Eta hara ere ez zuen jendetzarik ikusi.
|
|
|
Israeldik etorritako 24 urteko turista, trekking egiten ari zela erail zuten Dalarna-ko Konderrian. 1988ko maiatzaren 3an joan zen Levi Suediara eta ekainaren 11n aurkitu zuten haren gorputza Dalarnako eskualdean, Rörshyttan eko baso
|
bide
batean, Säter dik hogei bat kilometrora. Gorputzaren ondoan hesola odoleztatu bat zegoen, baina horren berririk ez zuen eman telebistako programak.
|
|
|
" ilargi berri bezperan janen ditugu bildotsak, gure azken afaria izanen da Egipton", erran zien. Abilezia handiko gizona zen Moises, tinko zuzendu zuen herria oztopo guzien gainetik, itsasoko urak zituen zatitu,
|
bide
baten irekitzeko.
|
|
|
Bide luzeagoren bat. Epailearen alaba dela kontuan izanda, beste
|
bide
bat hartuko zenuela uste nuen. Agmundr jabetu da.
|
|
|
Egun on, Torbjørn jauna, Gulbrandsen detektibea eta Haakonsson inspektorea gaituzu. Bihon Dahl irakaslea hil egin dela esatera gatozkizu, eta
|
bide
batez galderaren bat edo beste egitera.
|
|
|
Ilearen DNA bakarrik falta zaigu, eta hori laster izango dugu. Esku artean ditugun frogak guretzako erabakigarriak dira, baina ikusi behar epailearen indarra norainokoa den, eta, gainera, ikusi behar kasu hau hartzea zein epaileri egokituko zaion, eta,
|
bide
batez, ausartuko ote diren zientifikokoen frogak kutsatzen. Hau ez nizuke esan, ez zintuzket honetan nahasi behar, baina baliagarria izango zaizulakoan nago.
|
|
|
Jakitun dira beraien gabeziez, badakite batzuek gehiago hobetzeko kanpora joan behar dutela. Horregatik formazio klausulez mintzatu dira; betidanik eduki izan dute, baina ziurtatu dute inoiz ez dela izan dirua lortzeko
|
bide
bat," jokalariak beraiek balorean jartzeko modu bat baizik". " Jende asko joan da Zarauztik gutxieneko kpuru bat jarrita, eta joan nahi duen jokalari guztientzat negoziatzeko aukera dago", zehaztu du Saenzek.
|
|
|
Gogoak
|
bide
batetik doaz, eta aukerak izatea beste batetik. Jarraitzeko gogo handia daukat, eta bikaina izango litzateke Tokio 2020ra oraingo egoera fisikoan iristea, baina ezin dut baieztatu.
|
|
|
Arazoa da jendeak argazki horiek nola ulertzen dituen, eta sare sozialek ere kulparen zati bat dutela uste dut. Surflari emakume gehienok lan egiten dugu berdintasunaren alde, nahiz eta badauden gutxi batzuk beste
|
bide
batetik doazenak. Emakume atletikoak eta politak izan gaitezke aldi berean, surflari onak izan gaitezke, eta argazki onak ateratzen badizkigute ez dago arazorik.
|
|
|
Itxaro Bordak, orduko hartan ─2015 urtean─, aurreko nobeletako argitalpen hautuez beste egin zuen: batetik, ez zuen nobela Susa argitaletxean argitaratu, Maiatz argitaletxean baizik; bestetik, argitalpen elebiduna osatu zuen (euskarazko jatorrizkoa eta frantsesezko itzulpena); eta azkenik, izenburua eratzerakoan ere bestelako
|
bide
bat jorratu zuen, ordura arteko nobelen izenburuek euskarazko tradiziozko kantu edo lelo bati keinu egiten baitzieten, eta seigarren nobelaren lehen argitalpen hartan frantsesezko Ultimes déchets izendapenaren alde egin zuen. Akaso izenburua eratzeko bide berri honek loturaren bat izan dezake nobelan bertan Amaia Ezpeldoi detektibeak ikergai duen auziaren nolakotasunarekin.
|
|
|
Ikus dezagun. XII. mendean, hondarrek Baionako bokalea blokatu zuten eta honen ondorioz Atturri ibaiak beste
|
bide
bat bilatu behar izan zuen, eta Capbretonen, hemezortzi kilometro iparrerago, itsasoratu zen. Honek desesperazio handia zabaldu zuen Baionako merkatari gaskoien artean, ezin baitzituzten Nafarroako Erresumaren merkantziak ez atera eta ez sartu.
|
|
|
Eta posible da, bizitzan zehar, euskara ama hizkuntza bilakatzea, euskaraz pentsatzen ikastea. Bide horretan zatoztenoi miresmen eta goraintzi, eta norbaitek esaten baldin badizue zuek euskaldun berriak zaretela, edo euskara ez dela zuen ama hizkuntza, esaiozue zaharra izatea ez zaiola inori gustatzen, eta
|
bide
batez, esaiozue, ama hizkuntza ez dela lehenik ikasten den hura, pentsamendua sortzen duen bakoitzaren hizkuntza baizik.
|
|
|
Inauteria neguan egiten den antzezpen mota bat da. Mitoak, modu ordenatuan, erritual baten barruan agertzen dira,
|
bide
batez, kritika, parodia, iseka eta gizartearen berrantolaketa eta ihesbidea bilatuz;
|
|
|
Bizi itxaropenak aurrera egiten duen bezala, hainbat zientzialarik erronka gisa hartu dute gai hau eta
|
bide
bat irekitzen doala dirudi. Ez dakigu noraino iritsi gaitezkeen, baina noizbait lortuko bagenu edo aukera hori eskura izango bagenu, etika sartu litzateke jokoan.
|
|
|
Kaosak bezala,
|
bide
bat urratu dugu entsegu edo gogoeta honetan hilezkortasun desiora iristeko. Bidean aztertu ditugu naturaren fenomeno anitzak, kataklismoen ikuspuntutik eta horrek gizakiarengan sortzen zuen beldurra gainditzeko mitoak sortu ziren.
|
|
|
Baten zein bestearen funtzioak, antzinako kulturetatik hona, aldatzen joan dira, baina gizonak, beste atal batean esan dudan bezala, beldur zion bere aurkariari bizitza sortzeko gai baitzen; orduan erritual bat asmatu zuen umea gizon bilaka zedin eta,
|
bide
batez, emakumearen boterea murrizteko.
|
|
|
" Hitzak ez dira fosil bihurtzen, ezta haiek ahoskatzeko erabiltzen diren ehunak ere. Hortaz, duela 500.000 urte Atapuercan bizi ziren hominidoek hitz egiten ote zuten jakiteko, beste
|
bide
bat topatu behar genuen".
|
|
|
Izan ere, inguruaren kondizioak desegokiak direnean, lehortu egiten dira. Horrela, ingurua berriro aldekoa izan arte irauten dute, eta,
|
bide
batez, haien parasito guztiak hil egiten dira. Baina, horrez gain, beren genoma konpontzeko trebezia handia dute, eta, prozesu horretan, genoma berritzeko eta eguneratzeko aprobetxatzen dute.
|
|
|
" Gizakiaren neurriko musika egin nahi dut nik: egiara iristeko
|
bide
bat da hori ere. Nire bidea.
|
|
|
Nire bidea. Ez nuke nahi, nuke beste
|
bide
batetik ibili. Orain badakit hori.
|
|
|
Hark zurbildu egin zuela esango litzateke, betirako zurbildu ere. Zurbil eta zurrun zegoen, burua biratzeko bizkarra ere biratzera behartzen zuen zauri zahar batek zurrundurik; eta zezenketari ile zuritu batena bezalako aurpegi ederra bitan banatzen zion eta,
|
bide
batez, monokulo batek bezala, eskuineko begia zabalik edukiarazten zion orban batez are zurbilago. Eta horrek guztiak aurpegiera bikoitz bat ematen zion, sarkorra eta dominatzailea.
|
|
2020
|
|
|
Gutxiago izaten dira urte berria hastearekin batera aurrera begirako, iragarpen, proiekzioak. Baina literaturak badu hor
|
bide
bat, etorkizuna irudikatzekoa, sarri distopia forman egiten dena, hau da, fikziozko etorkizun aski oker baten errepresentazioan. Ez dira asko halako literatur emaitzak gurean, eta akaso horregatik da ohargarri Euskal Herria 2050 liburu kolektiboa.
|
|
|
Oso maite duzun idazle batek esaten du benetan idaztea gustatuko litzaiokeen liburu bat dela ixa, eta zer egingo diozu, bada, ez bada ixa liburu hori irakurri berehala, are ixa liburu hori literatura unibertsalaren klasikoetarik bada eta puntu honetara iritsita, lotsaemangarria ere gerta daiteke literatura unibertsalaren klasiko hori orain artean irakurri ez izana publikoki aitortzea. Lagun artean gaude, ordea, eta lotsarako tarterik ez da
|
bide
batez, ze gutxi hitz egiten den hedabideetan gero eta gehiago, gero eta hobekiago euskarara itzultzen den literatura unibertsalaz, ezta?. Nire deskarguan esango dut gainera, pelikula bai, pelikula bere garaian ikusi nuela interes intelektual hutsagatik, noski.
|
|
|
Zertarako. Nahikoa zaizkio 6 urteko haurrentzako liburuen neurrikoak diren letrekin osatutako 113 orrialde eskasak kendu,
|
bide
batez, hitzaurrearenak, Eider Rodriguezek" torturatzen zioten gaiak" definitu dituenak aletzeko: ama alaben arteko harremanak, aberats berriak, diruaren likitsa, kultura judua eta mendekuaren arma.
|
|
|
Eta, ondorioz, harrigarria nolaz ez duen Torgak gurean izan itzulpen gehiago, pitxi honen ondotik, beste batzuek izan duten moduan. Montorio berriz eta
|
bide
batez, itzulpena da kategorikoa: aje zaharra, zoritxarrez, portugesezko literatura urrunekotzat jotzearena.
|
|
|
Francisca Herrera Garrido, 1987an. Eta 2007an María Mariño
|
bide
batez, Euskal Herriarekin harremana izan zuen idazlea. Antologiako zortziak omendu dituzte jada (tira, Manuel María izango da 2016ko idazlea).
|
|
|
Hona ekartzeko aukeratu diogun Eldarnioak narrazio liburuan, zera irakur daiteke azal hegalean: " Barruan zeraman literaturzaletasun lo zorro xamartua, erabat esnatuko zen Tolosako Udal Liburutegiko ardura hartzearekin batera"
|
bide
batez, bibliotekari hiltzaile ez bereziki abil bat du protagonista" Dowstowngo kronika" ipuinak. Hori bai, hasi bazen, ez gelditzeko egin zuen.
|
|
|
Artearena oso argi zegoen edo, hobeto esanda, istorio hura forma berrien azpian kontatu nahi zuenez(
|
bide
batez esanda, nahiko ulertezinak), uste genuen artea zela. Baina... eta saiakerakuntza?
|
|
|
Ildo honetatik, Petersen Gregory Peck amnesiak jota dagoen gaixoa dela konturatuko da, eta psikoanalisiaren bidez zein den gogorarazten lagundu nahi izango dio eta,
|
bide
batez, benetako Edwards doktorea non dagoen eta hark akabatu ote duen argitzen saiatu.
|
|
|
Lehenengoaren arabera, idazteak aukera ematen digu zerbait baieztatzeko eta, era berean, ezeztatzeko. Beste modu batez esanda, literatura gezurrak adierazteko
|
bide
bat dugu, edo egiantzekoak batik bat... Horrek askatzen digu, bada, idazteko modua.
|
|
|
Saiakelen hautuarekin ezabatu nahi izan nuen nik ohiko izan den literatur genero bereizketa gaizto hori eta,
|
bide
batez, aspaldiko ahotsak entzun eta idazteko praktika zaharrak (literaturaren hasieran bertan aurki daitezkeenak...) berreskuratu eta aldarrikatu, nahiz eta, Jerusalem honetan bezala, hori egiteagatik ez zegozkidan kritikak jaso behar.
|
|
|
Ez genuke ahaztu behar,
|
bide
batez, Mogel bera izan zela Pascalen Gogamenak itzuli zituena.
|
|
|
Hauxe izan da ardatza, bada, nire bizitza literarioan eta,
|
bide
batez, saiakela transgeneroak proposatu ditudanean.
|
|
|
Hiru elementu hauek irakurlea hausnarketara eramango dutelakoan nago eta,
|
bide
batez, galdera asko jarri mahai gainean. Nola landu irakurzaletasuna?
|
|
|
Bestalde, beltzalde?, garai hura inperioena izan zen... britainiarra, otomandarra, austriar hungariarra, errusiarra... Napoleonek ere inperio bat eratu zuen, egungo Europa batuaren aitzindaria eta,
|
bide
batez, III. Reich haren oinarria, baina, berriro paradoxa, haren politikaren ondorioz, batzuetan nahita eta beste batzuetan nahi gabe, nazionalismoak sustatu zituen.
|
|
|
Joxeren ekarpen literarioa horren kontrakoa izan da zeren eta, Azurmendik, edozein aztergai hartzen duelarik ere, ez baitu, bere xalotasunean, ezer irakatsi nahi, ikertu baizik, baina, hori bai, Proustek edo Borgesek egingo luketen modura, idazkuntza dela medio. Joxe antidogmatikoa baita, eta hortik Goetheren edo Herderren antzera, arrazionalismoari eta,
|
bide
batez, Ilustrazioari nahiz jakobinismoari, egin ohi dizkien kritikak. Ildo horretan bere lanak ez dira erudituentzat idatziak, eta abagunearekin lotzen ditu Euskal Herriko egoeraz iritzia plazaratzeko batere beldurrik gabe.
|
|
|
Txillardegiren bigarren nobela izan zen Peru Leartzakori eginiko kritikan (Egan, 1960), Mitxelenak zioen: " ni ez naiz aurrerazale atzerazale baizik..." eta,
|
bide
batez, testuaren proposamenei begira, edukiari alegia, luzatu zizkien bere juzgu negatiboak. Horretan Mitxelenak bi arazo zituen:
|
|
|
Izan ere, egungo Donostiako Gaskuña plazak Txillardegi izena behar zuen, baina Txillardegi izenik ez badu Txillardegi etxea hor zegoelako da, egun mojen orubea dena, eta,
|
bide
batez, Txillardegi intelektual abertzalearen familiaren etxea zenaren oroimena ezabatu nahi izateagatik. Hau da, Antiguan bertan kaleak, enparantzak eta zerbitzuak aurreko tokian tokiko izenak dauzkate:
|
|
|
Esanahia hizkuntza jakin batek dioena baldin badugu, eta zentzua hizkuntza horrek, bere testuinguruan, adierazten diguna, Chomskyren teoriak lehenengoari ekingo lioke, besterik ez. Baina zentzua izendatu dugun bigarren kontzeptu horretaz jabetzeko beste
|
bide
bat jorratu behar izango dugu. Hauxe litzateke bere ekarpenaren muina eta, jakina, bere teoriaren muga ere bai.
|
|
|
Izan ere, ezagutzazko ekoizpen prozedurak aztertzerakoan niri gehien interesatzen zaidana zentzua/ esanahia eta hizkuntza ezarria/ hizkuntza abstraktuaren arteko binomioekin lan egitea denez (eta ez Chomskyrengan ez eta egiturazaleengan horretarako inolako ekarpenik aurkitzen denik), beste
|
bide
bat jorratzeari ekin behar izan diogu.
|
|
|
Halere, prosa idazten lehena izan zen. Ahozkotasunaren mugak gaindituz lehenengo idazlea dugu literaturaren hastapenari bidea emanez, eta,
|
bide
batez, pentsatzeko teknologia berria (ez komunikazioaren teknologia berria soilik) abian jarri zuen, mimetismoaren uste ustelarekin mesfidati izanik. Alabaina, Platonen ekarpen gogoratuena ez da haren filosofia edo politika izango, haren literatura baizik.
|