|
2009
|
|
|
Hemendik: gu garen, Timok ere behar duen tokitik hara (gure oharlekutik haren makila baino ez dugu ikusten), lo lili gorriz motakatutako gari soro urre ñabarren artean, buruxkak inora begira,
|
bide
bat. Bertan dabil, eta badator honuntza, gizon tripandi bat:
|
|
|
" Badago Uizti deitzen den paraje bat. Han gure zaharrek esaten zuten bazela
|
bide
bat lurpean... Gure zaharrek bazekiten, han bazela ura.
|
|
|
Ustekabe handian, iluntzen ari zela azaldu zen Igor; Altsasun, familiari bisita egin eta,
|
bide
batez... Huelva aldetik, solomo txorizoak ekarki...
|
|
|
Eguerdiko argia. Mendi
|
bide
batean, ametz eta ezpelen artean, zamarra eskuan duela, makurtuta dago Timo, burdinazko ubideari begira.
|
|
2010
|
|
|
Berekoikeria pisu dun; HAREN ezkerreko eskua. Gizakiarentzat pisu bat dun, baina aberearentzat goratzeko
|
bide
bat, zeren dena bere tokian delarik, ongi baita.
|
|
|
Sortu hinduen dirdiratzeko, baina, hi eta HI ren artean
|
bide
bat badun.
|
|
|
Nik ere
|
bide
bat badinat, hirearekin bat egiten duena.
|
|
|
Beste
|
bide
batean laster joanik ere, ez hinzateke lasterrago aitzinatuko.
|
|
|
Zuhur batentzat, jakitatea
|
bide
bat baizik ez da, besterik ez. Sentitzea, nahia, egitea, ez dira askatasunaren markak, soilik EKINTZAK aska lezake eta horrela, denetan, eragile izan daiteke.
|
|
|
Haiekin, ez naiz ados. Enetako sakramenduak barne
|
bide
baten sinboloak dira. 13 solasaldian, ezin ahantzitako esperientzia gogoan, bataioa ur urdinarekin egin ginuena oroituz, nahi nuke zinez, ene adiskideek Grazia bera errezebi dezaten.
|
|
2012
|
|
|
Halere, sisteman arrunt integratzeko gogoa ez da gaur egun ETA HBk erakusten duten jarrera; negoziaketaren hurbiltzeak gauza anitz alda ditzake, errealismoa dela medio. Ikustekoak, ikusteko. Hirugarren
|
bide
bat, bere horretan jarraitzea da. Castro bezala, hil arte komunista marxista leninista.
|
|
|
Gisa guztiz, batzuek
|
bide
bat hauta dezakete, besteek bestea.
|
|
|
Egoera aztertuz erabaki dezakegu nola eta noizko. Eta historiak beste
|
bide
bat erakusten ez badigu, boterean den sistema astuna uzkailtzeko BORTXA BEHARREZKOA IZANEN DA.
|
|
|
Aurrera jotzeko, beharra eta jendea badira:
|
bide
bat oker gertatzen bada ez da bide honetan hil behar. Beste bat aurkitu behar da.
|
|
|
Baina itsusia da kanpotik mintzatzea, ez bainaiz HBko militante eta ez dut pasatzen haiek pasatzen dutena. Arriskuzko
|
bide
bat daramatela ikusten ditut HB eta ETA, egoera honi ez zaizkiola behar bezala egokitu.
|
|
|
han bai erraza zela, besteek ez zuten zer erran eta Moskuko erdiguneak askatasun osoa zeukan arduradunak eta politikak inposatzeko. Finean, gutxiengo zuzentzailearen hunki ezintasuna baieztatzeko beste
|
bide
bat zen.
|
|
|
Bi aipatuko ditut, egun hilak: Jabier Aia Trepa eta Jose Luis Arrieta Azkoiti; bigarrena aipatua zen" Azkoiti operazioa" deitu negoziaketarako beste balizko
|
bide
batetan. Madariaga, Herri Batasuna utzia, Aralar alderdi berrian integratu zen gero.
|
|
|
Senarrak erotu zirela ez da dudarik eta egun batez segada edo enbozkada samin bat hedatu zioten," Fort Fraser eko zezena", deitua zuten puttil bitxoari! Behazu huni!: Karrika bazterreko
|
bide
batean zoalarik mutikoa ohartu zen andere gazte bat, zarea besoan zoala, herriko puskategia, deitzen zuten barne handiari buruz. Andereak irriño batekin egin zion dei eta agurñoak irakitarazi zuen mutikoaren odola, pentsa zer karrarekin zuen anderea segitu, andereak nahi bezala, puskategiaren barne aldera arte.
|
|
|
Baimenik eskatzen ez duen ekintza bat baita. Askatasuna lortzeko
|
bide
bat baita. Nire hitzak begiratzen ditut.
|
|
2013
|
|
|
Epaitu zuen putzuaren sakontasuna; bederen hogeita hamar metro. Ohartu zen orduan, burdinazko mailak bazirela, murruari lotuak, eta horiek
|
bide
bat aurkezten zutela putzutik ateratzeko. Hortik atera zen iheslaria, hain segur.
|
|
|
Zertako leku horretan? Lurpeko
|
bide
bat badelako gotorlekuan eta jendeak ez dakielako. Esan dezaket bahitzaileak badakiela xehetasun lodi hori eta beraz hemengoa izan behar duela.
|
|
|
maitasuna, amalurra, askatasuna eta esperantza. Bizitza osoa eman du,
|
bide
batetik edo bestetik, ideal horien gibeletik, eta beraiek izan dira beti barne indar sutsu hori eman diotenak. Hainbat abesti, kantu izateaz gain, salaketa ere badirela oroitarazteko beharrean nago, salaketa eta konpromisoa.
|
|
2014
|
|
|
Kasik arrazizmoa litzaioke beltz eta xurien arteko berexketa hori egitea. Beste atera
|
bide
bat aurkitu du: Frantziako eskola handietan sartuko direnetan %20 bekadunak izanen dira, eta bekadunetan beltz eta arabeak agertuko dira, horien familiak ez baitira aberats haietarik gehienetan.
|
|
|
nire garaian hektarean hiruzpalau zituzten hartzen, hango oihanak ez baititu zuhaitz mota bakar batek egiten bainan asko eta askok; ekonomia interesatzen zituztenak baizik ez zitutzen mozten. Bainan enbor horien ateratzeko,
|
bide
bat idekitzen zuten. Bidea idekia zen pundutik, nekazariak sartzen ziren eta lur berriak egiten, kakoa eta kafe landatzeko.
|
|
|
Ez ote dira elizak gurekin husten ari, gazte eta ez hain gazteetaz? Beste batzuk beste
|
bide
bat saiatu nahi badute, gure lorpenen izenean diegu debekatuko. Egia erran ez zait batere iduri haien bidea emankorrago izanen denik, bainan utz ditzagun beren esperientziaren egiterat.
|
|
|
Zer emanen duten arrangura dira zenbait. Lehenago bezala, zenbaitek pentsatuko dute ez direla apezteko eginak eta beste
|
bide
bati lotuko dira. Apeztuko direnetan badira zenbaiti gustatuko ez zaizkienak eta beste batzuri bai.
|
|
|
Horiek ere beren mezak badituzte igande oroz, nahiz hirugarren belaunaldian diren eta denek badakiten frantsesa edo Alemana: " Bihotzez beren mintzairari atxikiak dira eta beren nortasuna egiteko
|
bide
bat dute hori" apez batek erran daukunaz.
|
|
2016
|
|
|
Marnen galdu baitzuten Alemanek. Mendi baten gibeletik
|
bide
bat ikusten ginien, zuri zuria, bide berria, giiletik inguratzeko Verduneat. Craonnetik juiten gira beaz Verduneat.
|
|
|
Marnen galdu baitzuten Alemanek. Mendi baten gibeletik
|
bide
bat ikusten genuen, zuri zuria, bide berria, atzetik inguratzeko Verdunerat. Craonne tik joaten gara beraz Verdunerat.
|
|
2017
|
|
|
Eta hor deabru, aitak, aitonak eta arbasoak miatzen zabilelarik, kausitu du bazutela ahaidego zuzena etxalde huntako oraingo hiru belaunaldiek eta aitzinagoko zortziek. Horra beraz,
|
bide
batez ospatuko dira 2014an Aroztegiko izeben hiru mende laurdenak, eta odol berekoak etxalde hortan daudela guti gorabehera hiru mende eterdikoa!
|
|
|
Hamaika urtetan apezgai gisa sartu zen gure mutiko gaztea Uztaritzen, Baxo ekonomikoa pasatu Baionan eta oraino zonbait aste bete Akizeko Seminarioan. Hortan zen ibilbidez aldatu Mikel eta beste
|
bide
bat hartu zuen. Ondoko bi urteak iraganen ditu Bordelen, soziologia ikasketak segituz.
|
|
|
Haatik Konstituzioari egin emendakizunak gehiago balio izan dik hizkuntza gutxituen aurka egiteko, ingelesaren kontra egiteko baino. Emendakin hori bozkatu eta, Frantzia osoan azaldu dituk ehunka eta milaka funtzionario kaskar, hitsak bezain arimagabeak, bat batean ahal berri baten jabe sentitu direnak eta
|
bide
batez eginkizun berri baten erantzule: " dialektoen" indartzea eragoztea.
|
|
2018
|
|
|
"... ikus ditzazun gure adixkideak
|
bide
baten zain egon, nundik nahi duzu etsaia pasa dain, oro hemen hola zainduak dira, orai lehen agertuko dena lurrean izain da..."
|
|
|
Gerlan jaio izana ez da destinoa, baina hautu librea da bertan sartu izana. Beste gauza bat da
|
bide
batean sentitzea, ibiltzen zaren eta hautatu duzun bide batean, eta, horretaz ez dut zalantzarik, izan ditzaket pozak eta tristurak, edo minak edo ametsak ametsen atzean, baina nire izatea da gudari bidea, gero jarrera edo izateko arrazoia aldatu eta tontoak, miserableki tontoak eta gainera memoriarik gabeak zirelako ETAn sartu zirela azaldu dutenentzat izan den moduan. Izateko arrazoia alda liteke, jakina; bide erdian edo ia amaieran beste hautu bat egitea da, kontrabidean ibiltzeari ekitea legez.
|
|
|
Gerlan jaio izana ez da destinoa, baina hautu librea da bertan sartu izana. Beste gauza bat da bide batean sentitzea, ibiltzen zaren eta hautatu duzun
|
bide
batean, eta, horretaz ez dut zalantzarik, izan ditzaket pozak eta tristurak, edo minak edo ametsak ametsen atzean, baina nire izatea da gudari bidea, gero jarrera edo izateko arrazoia aldatu eta tontoak, miserableki tontoak eta gainera memoriarik gabeak zirelako ETAn sartu zirela azaldu dutenentzat izan den moduan. Izateko arrazoia alda liteke, jakina; bide erdian edo ia amaieran beste hautu bat egitea da, kontrabidean ibiltzeari ekitea legez.
|
|
|
Kontraesanek hor jarraitzen dute, eta, horien artean, hausturaren bidea eta beharrezkoa denean desobedientziarena jarraitzeko aukera, edo erreforma eta ustelkeriaren
|
bide
bat; erresistentziaren bidea edo pragmatismoarena hartzeko hautu politikoa; erakunde eta garden baten edo" leinuz" osatutako erakunde baten arteko hautu metodologikoa Aukerak hor daude, guztiak, posibilitateak hor dauden moduan, eta horiekin irakaspen moduan ematen dugun eredua izango da beti funtsezkoa; eta duintasuna, bertute moduan. Etika, egiten dugun edozein haututan.
|
|
|
Borroka armatuzko hirurogei urteen amaieraren testigantza berezia ematera dator eta,
|
bide
batez, zentzu historikoa ematera denok bizi izan dugunari. Tituluan bertan egiten da topo zentzu horrekin:
|
|
|
Ezkutatzen zuen, hatsa hartzeko 220 eta lasaitzeko denbora ukaiteko, zaldiei jarraikirik gure ondotik egin zuen lasterraldi gogorretik landa. Arizmendik ikustera joateko manatu bezain sarri, alegia deus ere, abiatu zen lasterka berriz ere, batere dudatu gabe,
|
bide
bateraino, non ibiltzen baitziren... boluntarioak, bere armadakideak. Han, fusila pausaturik, belarrean etzan zen, luze luzea, gu igurikitzeko.
|
|
|
Beste
|
bide
bat hartu behar dut zeren hor nere larrazkena illuntzen ari naiz! Lerro hauek aitzina doazkit eta konturatzen ari naiz, azkenean, ez dela hain errex nere buruko uhinetan dauzkatan ametsak aske uztea!
|
|
2021
|
|
|
Hala ematen du. Iparraldean egin litezkeen mobilizazioen beldurrez, frantses gobernuak Hendaiako muga hixtea erabaki du,
|
bide
batez 800 CRS gehiago Bordeletik ekartzen zituelarik, errepresioa gogortzeko asmoz. Bitartean, eta egun berean, iritsi dira Hegoaldera 3.000 polizia gehiago eta Conesa bere 60 espezialistekin.
|
|
|
Francisen kasua, egitate sortzaile bat izan zen Euskal Herriko Gay Mugimenduaren lehen urratsetan.167 Haren memoria oraindik ospatzen da, baina zebra
|
bide
bati eman kolore anitzak ezabatzea izan zen administrazioaren erantzuna.168
|
|
|
Arrazoiaz eta askoren ustearen aurka, baztertzen du ETA estatu kolpe edo antzeko bat probokatzeko ari zela, eta finki zulatzen ditu bi ideia: bat, Exekutiboak ETA suntsitu behar zuela eta, bi, Armadak bazuela erdiko
|
bide
bat bere eragin eta pisua gauzatzeko, estatu kolpearen eta deus ez egitearen artekoa. Horrek ez dio ibilbide osoa zuritzen.
|
|
|
* Uste dugu akats bat dela eta ETAri eskatzen diogu, ahal badu, argazkiz edo beste
|
bide
batez frogatzeko ziurtatzen duena. Antonio Garci' a Caballero, Comisiones Obreras eko kidea, aurreko erregimenaren kontrako esanahi argia izan duen familia bateko kidea zen.
|
|
|
Pertsonaia ez da oso ezaguna, ETAk ez du azalpen handirik ematen, eta Herri Batasuneko hautetsiek, ekaitzaren erdian, printzipiozko abstentzioa mantentzen dute, bi oinarritan finkatua: bat, kasuan kasu gertatuaren gainetik, biolentzia iraultzailearen legitimitatea ez zutela kondenatu nahi; eta bigarrena, irtenbidea aurkitzeko
|
bide
bat bazela, negoziaketa eta KAS alternatiba. Gero eta joanago, lehen argudioa gutxiago erabiliko da.
|
|
|
Errepresentazio ideologiko eta estrategikoa nahiko bakuna zen: izua helburu legitimoak lortzeko laster
|
bide
bat zela, batez ere gobernuak herria babestu behar zuelako, eta gobernua kontrolatzen zutenak eragiteko tresna egokia izanen zelako.
|
|
|
Herrizaingo sailburuak urrats kualitatibo bat eman du, behar bada ez dena sakonki aztertu bere irispide osoan; izan ere, nabarmentzeko da euskal herritar guztiei biolentzia edozein erabiltzearen aurkako jarrerak hartzeko laguntza morala eman dielarik, bereziki" hilketa eta estortsioaren" aurkakoak aipatu ditu. Uste dugu gure herriko sektore bat ETAren aurka ezartzeko joera dela, eta, nagusitzen bada, Euskal Gobernuak akats politiko sakona egin du, alde bakarrez liskar
|
bide
bat ireki baitu herritarren artean, guk desiratzen ez duguna eta somatu gabekoa+.
|
|
|
" Harrapa zezaten inor ez da geratu gendarmeriaren aurrean, Barne ministerioak sinetsarazi nahi duen bezala. Zurrumurru horien bidez iheslarien kolektiboan eten bat egin nahi dute, eta,
|
bide
batez, arindu Frantziako agintariek eragiten dien ahozapore txarra, Espainiako poliziak desiratu lituzkeenak ez baitituzte atxilotzen". 3
|
|
|
Urriaren 18an, eta Martin Barrios askatzeko
|
bide
baten bila, polizia inspektore batek eta hiru GEOk109 jo zuten Iparraldera, Larretxea Goñi oktaboa bahitzeko. Polizia frantsesak atxilotu zituen, eta kapitainaren gorpua handik egun batzuetara ageri zen.
|
|
|
Segur aski, ez dute gu beldurtu nahi, baizik eta orain edo etorkizunean armen bidetik alde egin dezaketen militanteak izutzea. Horrekin,
|
bide
batez, barne ahultasuna erakusten dute, militantzia borondatezkoa bada soilik delako iraultzailea. Bestela, terrorismo faxista baizik ez da".
|
|
|
Angel Rodriguezen gorpua Oiartzungo lurrezko
|
bide
batean aurkitu zuten; dei baten ondotik Irungo Bentetara joana zen bere garabi autoarekin, ustez matxura baten konpontzeko.
|
|
|
Askotan bezala, geroko ikerketek beste
|
bide
bat hartu zuten. Administrazioak hobendunak berehala izendatzeko premia berriz ere ustela gertatu zen.
|
|
|
ETAk ohartarazi zituen kuarteletan bizi ziren FOPen senideak handik lekutzeko, gure erakundearen helburu militarrak baitira, eta,
|
bide
batez, gogorarazi nahi dio biztanleria zibilari FOPek erabiltzen dituzten lokaletara joan gabe jarraitzeko".
|
|
|
" Estatutuaren bidea defendatzen dutenek irteerarik gabeko
|
bide
batera sartu direla
|
|
|
Estrategia aldetik, bistan zen ETA Politiko militarrak borroka armatuari emandako bi helburuak, hau da Estatutuaren gorpuztea eta presoen askatasuna, edo gaindituak (Estatutua onartua zen, zen bezala baina transferentzia anitz eskas), edo beste
|
bide
batez eskuragarriak (presoen askatasuna, engoitik borroka armatua utzirik agindua) zirela.151
|
|
|
Guardia Zibilaren GAR eta UAR talde bereziko bi ibilgailu iluntzean eraso zituzten lurrezko
|
bide
batean, kuarteletik atera eta Beasain eta Ordizia arteko bide nagusira ateratzeko emeki ari zirenean. Lehen, granada jaurtigailuak erabili zituzten, eta gero metrailatu.
|
|
|
Gauerdian, Zaratamo eta Arkotxa arteko basa
|
bide
batean, begiak lotailu batek estalita, zangoak eta eskuak loturik eta tiro bat garondoan. ETAk jakinarazi zuen gorpua non zen.32
|
|
|
" Hilketa hori ETAri ospea kentzeko maniobra da, eta,
|
bide
batez, KAS alternatiba babesten duen ezker erradikalari ere.
|
|
|
" Bakerako
|
bide
bat ireki beharrean, gutxienekoa izan arren, Moncloako buruzagiek denek ezagutzen dugun borroka gogorra areagotu nahi dute, eta inolako erresistentziarik gabe makurtzen dira Estatuko benetako botere faktikoen aginduetara".
|
|
|
Ekintza harmatua berez helburua al da? Ez al da
|
bide
bat. Erakunde herrikoiok ez al dugu ezer esaterik?
|
|
|
" gainditzeko"
|
bide
baten bila ari zela. Zein bide, ez zen oraino baitezpada nabari.
|
|
|
" Argi dago Espainiako Estatua ez dagoela prest Erakundearekin negoziazio politikoari aurre egiteko (Euskal Herriarekin, zuzenagoa izango litzateke), eta, beraz, bere estrategiak bitarteko
|
bide
bat bilatu behar du: kontzesio batzuk izan arren, ENAM neutralizatzeko tresna gisa baliatu, non aldaketaren gaia eta ‘elkarrizketaren’ baldintzak eta eduki politiko eta teknikoen disoziazioa oinarrizko baiten". 1
|
|
|
Alta, lankideek egin kritikak bazuen ganora: komandoak inguruneko informazio osoa izan balu, ez luke lehergailua ezarriko auzo langile eta enpresen arteko bigarren mailako
|
bide
batean, lanera joateko orduetan.
|
|
|
Ekintzak, beraz, ez luke zerikusi handirik psikologo hilarekin, eta
|
bide
bat izanen zen barne kritikari argi erakusteko Erakundeak segitzeko bideari buruzko eztabaida bukatutzat joa zuela.
|
|
|
Idigorasek gogoratu zuen ETArekin biltzeko
|
bide
bat eta bakarra bazela, Erakundeak berak izendatu mintzakideekin. Gobernuak borondate ona eta errealismoa erakutsi behar zituela, beraz.
|
|
|
Egoera aztertuz erabaki dezakegu nola eta noizko. Eta historiak beste
|
bide
bat erakusten ez badigu, boterean den sistema astuna uzkailtzeko bortxa beharrezkoa izanen da. Printzipio hau onartzen du (oro har) ezker iraultzaileak.
|
|
|
Bien ala bien partetik, Erakundeari kritikarik ez zen, eta gudariei sostengua beroberoan zegoen. Batasunean beste
|
bide
bat hartzeko joerak irabaziko zuela, ez zen oraino batere argi.
|
|
|
Gobernuak deklaratu behar zuen euskal herritarren erabakiak errespetatuko zituela, euskal eragile politikoek markatuko zituztela akordioak egikaritzeko bideak, eta ETArekin elkarrizketa zuzeneko
|
bide
bat irekiko zuela. Ez zen gutxi, eta ez zen horrelakorik gertatu.
|
|
|
Felipe Gonzalezek hain gustoko dituen Estatuaren estoldetan ongi igeri egiten ikasitakoak ditugu aipatu buruzagiak,
|
bide
batez lapurreta, narkotrafikoa eta gizartearen aurkako zernahi zeregin erabili dituelarik beren onura propiorako".
|
|
|
HBren aldetik, Oldartzen inguruko balentrien bukaera, hain segur, eta beste
|
bide
bat behar zela kontzientzia askorengan. Hor, hain segur, Algerretik erakunde ofizialetan ziren sozial demokratek (garaia da horrela izendatzeko) hartu zuten 2011n garaile ikusiko den soka.
|
|
|
Oro har, alderdi politikoek ez zuten ETAren komunikatua negoziazio
|
bide
bat bezala ikusi: ETAk, zioten, bere eskakizunak gauzatu nahi ditu mehatxu pean, eta finean Estatuaren errendizioa nahi du.
|
|
|
ETAk, ukazioaren aurrean eta askatasun demokratikoen defentsan herri gisa adierazten ari den borroka eta duintasun ereduak goratu eta
|
bide
batez Euskal Herriko Estatua eraikitzen jarraitzeko indarra eta determinazioa erakusteko deia luzatzen dio herritar orori.
|
|
|
2008ko irailean EPPKtik ere askatu ziren, ETA eta Ezker Abertzaleari kritika berritu, eta, kartzela onura pertsonalak harturik, beste
|
bide
bati abiada eman, non sartzen baitziren ETAk eginei arbuioa eta haien biktimei barkamena eskatzea.39 Txelis eta Pikabeari sostengua agerrarazi zuten gutunaren publikotasunerako lehen arrazoi bezala.
|
|
2022
|
|
|
Jatorrizko karbea, goiko
|
bide
baten puntan, hetsirik dago. Baina bisita daitekeen erreplika bat eraiki dute beheko erreka bazterrean, hirigunetik hurbilago:
|
|
|
Bestalde mendiko laborantza bulta batez bazter utzia izan zen, artoak ez baitzuen hor lekurik, ezta labakiak, herri beherean garapenaren bi ardatzak izan zirelarik. Azkenean Jean Pitrauren kemen izigarriak
|
bide
bat ireki zion. Pitrau ez zen abertzalea, haatik ekonomia sozialeko borroketan lankide ginen.
|
|
|
Haatik sozialismoaren hautua ez zuen klarki egin Enbatak, batetik eskuineko kideak ere bazituelako, bestetik frantses politikako alderdikerietara ez erortzeko. Beraz erdiko
|
bide
bat hartu zuen. Baina laneko gatazketan, beti langileen alde jarri zen.
|