|
2007
|
|
|
Egoera eta bilakaera, ikuspegi estatikoa eta dinamikoa,
|
biak
ala biak dira jakingarriak. 2006an egin den ikerketak ezagutza gertukoa ematen digu, une honetan euskararen erabilera zertan den erakusten du.
|
|
2009
|
|
|
Gure harremanak, nolabait esatearren, elkarrizketa bihurtzen dira, hitzak nagusi bilakatzen dira gure bultzada emozionalak adierazteko. Hitzak eta emozioak, zirrarak eta eleak,
|
biak
ala biak uztartzen dira gure elkarrizketan, elkarri eraginez. Bi sistemak batera ari zaizkigu etengabe.
|
|
2010
|
|
|
herri euskaldun jakin eta zehatz baten irudiak eskaintzea, datu objektibo, estatistika, grafiko eta ohikoez harago, egilearen eta bere bizipenen iragazkitik igaroz. Metodologia kualitatiboan oinarrituta eta behaketa bezala uler genezakeen teknikatik erakarritako testua, zientifikoa eta irakurterraza da,
|
biak
ala biak. Eta eduki zientifiko bat ia testu literario bihurtzeak zera erakusten du:
|
|
|
garai haietako erdaldunen inguruan sortua dena eta nortasun espainiarduneko gizarte sektoreen eta alderdi estatalisten eskutik gizartera hedatua. Framing horretan euskarak biziraunarazteko interbentzioa eta neurriak hartzea beharrezkoak direla onartuta ere, edozein diskriminazio mota arbuiagarritzat jotzen da. horren ondorioz, neurri horiek zalantza jarri eta, erdaldunen hizkuntza eskubideen bermea zalantzan egonez gero, batzuk ez dira onartzen. bistan da bi framing kontrajarri horiek,
|
biak
ala biak, gizarte berean eta aldi berean egotea ez dela baldintzarik egokiena hizkuntza politika eraginkor bat aurrera eraman ahal izateko, ezin baita eragileen arteko eztabaidaren gainean, ezta jendearen zalantzen edo ukazioaren gainean ere, ezer iraunkorrik eta sendorik eraiki. izan ere, edozein hizkuntzak duen bermerik handiena txertatuta dagoen komunitatearen babesa eta atxikimendua da, eta e... aukera pare bat ikusten dugu tentsioan dauden bi elementuen arteko disonantzia gutxitzeko; alegia, interbentzio eraginkorra eta horren gaineko hautematea eta interpretazioa elkarri hurbiltzeko. aukera bat eta errazena, interbentzio mota aldatzea da, hizkuntza politika Framing Herabearen nahira egokituz; alegia, kritikatuak diren interbentzio neurriak kamustea edo murriztea. beste aukera, aldiz, interbentzio eraginkorrari heldu eta hori kritikatzen duen Framing Herabea iraularaztea. bigarren aukera horren alde egin behar delakoan, zalantzak batzuk sortzen zaizkigu. nola ekin Framing Herabearen aldaketari?
|
|
|
2 argi ilunen garaia euskara hizpide zen kalean zein komunikabideetan eta agenda politikoa ere ez zen dinamika berri horretatik at gelditu. trantsizio politikoak autonomien estatua ekarri zuen eta azken horrek eskuduntzak, hizkuntzari zegozkienak barne. baina, moda guztiekin gertatu ohi den bezala, bolada hura ere agortu zen eta XX. mendeko 80 hamarkadetatik aurrera euskarekiko lilura lurruntzen hasi zen, abertzaletasunaz kanpoko sektoreetan batez ere. hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi ziren. euskara ikasteko ahaleginetan murgilduta ibili ziren asko, frustrazioan erori ziren. horren arrazoietako bat —nagusia, agian— hauxe izan zitekeen: bigarren hizkuntza gisa ikasita, euskaraz lortutako gaitasunak erabilerarako premia edota aukera egokiekin bat egin ez izana. euskararen defentsan ordura arte gotorleku izan ziren giro politiko abertzaleak autonomiaren hautuak banatu zituen, baita euskalgintzari zein hizkuntza politikari dagokionez ere,
|
biak
ala biak banaketa eta liskar politikoen arrazoietako bat bihurtu baitziren. hala ere, estrategia zatitu baten bitartez bazen ere, euskara suspertzearen ardura alderdi politiko abertzaleen agendetan baino ez zen modu sinesgarrian gorde. hori baliatuta, euskararen inguruko hizkuntza politikari kutsu politizatua, ideologikoa eta erabilera partidista atxiki zizkioten indar politiko estatalistek. aleg... iraganaren zein etorkizunaren ulermena eraikitzeko, agenda finkatzeko eta jendea jarduerara bultzatzeko. hortaz, urteak joan urteak etorri, euskaren alde eaen hartutako hainbat neurri, framing berri horren araberako hasi ziren ulertzen eta interpretatzen —kritika zorrotzez josia— gizarteko sektore batzuetan; hala nola herri administrazioko langileei hizkuntza eskakizunak ezartzea. horren ondorioz, gaur egungo agenda publikoan dauden euskararen gaineko iritziak mota askotakoak dira eta kontrajarriak. hona hemen horren isla diren bi ikerlan:
|
|
2012
|
|
|
Batetik, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eskatutako V. Inkesta Soziolinguistikoa, eta, bestetik, Soziolinguistika Klusterrak egindako Euskararen Kale Erabileraren VI. Neurketa. Bi ikerketa lan,
|
biak
ala biak euskararen lurralde osoari erreparatuz eginak. Bietan atera zen ondorio bera:
|
|
|
Batetik, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eskatutako V. Inkesta Soziolinguistikoa, eta, bestetik, Soziolinguistika Klusterrak egindako Euskararen Kale Erabileraren VI. Neurketa. Bi ikerketa lan,
|
biak
ala biak euskararen lurralde osoari erreparatuz eginak. Lanok burutzeko metodologia desberdinak erabili zituzten arren, emaitzei begiratuta, bietan atera zen ondorio bera:
|
|
2014
|
|
|
Léon Krier —edo jada aipatutako Andrés Duany— eta Jan Gehl arkitekto eta hirigileak, esaterako, aspalditik ari dira giza eskalako hiri geldoen7 aldeko corpus teorikoa sutsuki lantzen, parametro ezberdinetatik. Krier alde arkitektonikoan gehiago zentratzen ari da (2013) eta Gehl alde gizatiarrean (2014);
|
biak
ala biak, gertuko harreman sozialak —ahozkoak barne— bultzatuko duten habitat eraikiaren diseinuan. Hori guztia, hala ere, ez da hizkuntza ikuspegiarekin kontzienteki gehiegi uztartzen, gaurgaurkoz, are gutxiago hizkuntza minorizatuen ikuspegiarekin.
|
|
2015
|
|
|
...nagusia paisaia katalogoa da (4 artik.). Katalogoek paisaia interes bereziko eremuak identifikatu behar dituzte, deskribatzen diren bost irizpideetako bati jarraikiz, besteak beste," paisaia ezohiko edo mehatxatu gisa duen berezitasun, hauskortasun edo adierazgarritasunagatik" (1 irizpidea) eta" eremu funtzionalaren identitatea eratzeko erabakigarria izateagatik" (4 irizpidea),
|
biak
ala biak berezko hizkuntza gutxitu baten euskarri den lurralde —paisaia— batekin erabat identifikagarriak.
|
|
2016
|
|
|
Bi prozesuek, sozialak eta politikoak direlako, justizia sozialarekin eta demokratizazioarekin lotura estua dute. Boteretze kolektiboaren bitartez, demokrazian sakondu eta
|
biak
ala biak subalternitate eraldatzaile unibertsal bihurtzeko proposamen bat egiten da artikulu honetan. • Hitz gakoak:
|
|
|
Bi sakoneko elkarrizketak egin genituen bi guraso etorkinekin;
|
biak
ala biak gaztelaniaz egin genituen.
|
|
|
Bi sakoneko elkarrizketak egin genituen bi guraso etorkinekin;
|
biak
ala biak gaztelaniaz egin genituen. Kasu honetan gidoi berdina erabili genuen arren, oso bide desberdinetatik joan zirela esan behar dugu.
|
|
|
Ez dira denak habitusekoak, jakina, baina ikusiko denez, elkarri estuki loturik daude kontzeptu biak: habitusak eta curriculum ezkutua,
|
biak
ala biak erabiliko ditugu unibertsitateko (edo beste erakunde bateko) asmo eta helburu esplizituak zergatik ez diren betetzen azaltzeko.
|
|
2017
|
|
|
Datu iturri horiek erabiltzen dituzten lurralde esparruak eta neurtzeko logikak diferenteak dira. Alta,
|
biak
ala biak adierazgarriak iruditzen zaizkigu:
|
|
|
Sofistikazio eta teknifikazio maila igota, aurrekoarekin batera beste bi tipologia berezi aurkeztu zituzten: bila eta erabil.
|
biak
ala biak dira arestian aipatu ditugun produktu (objektu) estatistiko adituak: fabrikazio tekniko baten emaitzak eta errealitatea deskribatzeko eta antolatzeko bideak. bila hizkuntza bilakaeraren tipologia da, zehatzago esan, ama hizkuntza eta hizkuntza gaitasuna neurtzeko erabili ziren kategoriak gurutzatuta agertzen diren tipoen bilduma da. ama hizkuntza dela eta, berriro agertzen dira jakintza arrunteko kategoriak (euskaldun zaharra, euskaldun berria, erdalduna...). orotara, hamabost tipo agertzen baziren ere, zazpi baino ez ziren erabili azterketan; honako hauek:
|
|
|
behar fisiologikoak, lan ordaindua eta prestakuntza, etxeko lanak, zaintzak etxeko pertsonei, gizarte zibila, aisia aktiboa eta kirolak, aisia pasiboa eta zaletasunak, eta joan etorriak. lan honetako galdetegia diseinatzeko orduan, helburuekiko esanguratsuak zirenak soilik hartu dira eta, horretarako, zenbaitetan esparru osoak hartu dira kontuan, beste batzuetan azpi esparru batzuk, eta beste zenbaitetan azpi esparruetako jarduera zehatz batzuk baino ez. hona aukeraketarako irizpideak: lehenik eta behin, pertsonen arteko elkarrekintza edota edozein motatako hizkuntzaren erabilera (zerbait entzutea edota irakurtzea barne) izan dezaketen esparruak, azpi esparruak edota jarduerak izatea; eta kanpoan utzi dira halakorik ez dutenak. adibidez, jatea eta edatea denbora esparrua aukeratu da, baina lo egitea kanpoan utzi da,
|
biak
ala biak behar fisiologikoak esparruaren baitakoak. bigarrenik, printzipioz aurreko baldintza bete arren, ikuspegi funtzional eta praktiko batetik oso nahasiak edota nahasgarriak diren esparru, Eneko Oiartzabal Gerriko – Zenbat denboraz bizi ote gara euskaraz, azpi esparru edo jarduera batzuk ere kanpoan uztea. batez ere, beren baitan hizkuntzaren erabilera eta erabilera eza duten jarduerak biltzen dituztelako, eta ezinezkoa izan delako datuak banakatzea, denboraesparru" garbiagoak" atera ahal izateko (kudeaketa izenekoa, esate baterako). hala ere, esan beharra dago galdetegian sartutako denbora esparruek, lo egitea eta higiene pertsonala esparruak batuz gero (zeinak kanpoan geratu diren hizkuntzaren erabilerarik aurreikusten ez zaielako), egun oso baten denboraren %93 inguru hartzen dutela.19 eta honako hauek dira:
|
|
2018
|
|
|
Bai, bide hauetan guztietan barrena etor daiteke ezustea eta sistemaren orekarako arrisku potentziala. Oreka eta ezustea, ezustea eta oreka,
|
biak
ala biak dira sistema baten funtzionamenduaren oinarrizko ezaugarriak.
|
|
|
Bertsotan oso txikitan hasi ziren
|
biak
ala biak (9 urterekin), eta geroztik bertso eskolako kide izan dira, unibertsitate garaira arte bederen, Bernat Etxepare lizeoko bertso eskolan eginik azken hiru urteak. Bertsotan ere arituak dira plazan, bai eskolarteko txapelketetan, bai gazte sariketetan (emaitza onak lortuz eta zenbait sariketa irabaziz IEH zein EH mailan) bai ohiko saioetan, eta baita XILABA Zuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapurdikotxapelketan ere.
|
|
2020
|
|
|
Egoera horren aurrean, Mycroft. eus proiektuak euskarazko ahots laguntzaile librea garatu asmo du. Sektorearen aurreikuspenak betetzen badira ekimen propioak zein gainerakoetan inplementazioa,
|
biak
ala biak, izango dira lehentasunezko helburuak euskararentzat.
|
|
2021
|
|
|
Pulunpa 15 urtez ikastola ezberdinetan martxan izan den Murgiltze Asteak ereindako hazitik sortutako egitasmoa izan da. Oraingoan, ordea, murgildutako uretan pulunpa eginez, hots, hankei eragin eta igerian aurrera eginez, euskara emozioetatik edo emozioak euskaraz,
|
biak
ala biak uztartuta landu nahi ditu.
|
|
2022
|
|
|
Dubberlyk (2001) bi ikuspegiak integratzen ditu eta proposatzen du marka bat
|
biak
ala biak direla: izena eta izen horrek esan nahi duenaren pertzepzioa.
|
|
2023
|
|
|
Bada, bizitako emozioek eta hizkuntza baten edo bestearen erabilerak harreman estua dute (Guirado 2021); bizipen positiboek motibazioan dute eragina (Gutierrez 2014); eta
|
biak
ala biak sustatuta atea zabaltzen da hizkuntza baten edo bestearen erabileraren hautuan eragiteko. Hots, aisialdi hezitzaile eta euskaldunak, haurrek2 hizkuntzen arteko aukeraketa etengabean euskarari lekua emateko bidea egiten da; hizkuntza jarrerak aldatzekoa (Olasagarre eta Ramos 2021).
|
|
|
Baina... bertan behera utzi behar izan genuen, baita 2020rako genituen asmoak ere. Horrez gain, Kantu Taldeak eta Kukuke antzerki eskolak,
|
biak
ala biak, ahalegina egin arren, bertan behera utzi behar izan zuten bere jarduera.
|