|
2002
|
|
|
India hegoaldeko Anantapur eskualdean, Andhra Pradesh estatuan,
|
bi
milioi pertsona baino gehiagok Vicente Ferrer Fundazioaren lorpenetara lotu du bere ekonomia eta bizi sistema.
|
|
|
Ezagunenen eta ohikoenen artean ondorengo hauek ditugu: artrosia,
|
bi
milioi pertsona baino gehiagok jasaten dutena eta kartilagoaren higaduragatik sortzen dena; artritis erreumatoidea, artikulazioak handitzea dakarrena, eta osteoporosia, gaitz honek bi milioi eta erdi pertsonari eragiten baitio eta gehienetan menopausia pasatu duten emakumeei.
|
|
2003
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialdeetako egoera, FAOk eta analista ekonomikoek bat egiten dutenez, oso bestelakoa da. Planetako eremu deprimituenetan, kalkulatzen da urak eta elikagaiek transmititutako beherako gaixotasunek urtean
|
bi
milioi pertsona baino gehiago hiltzen dituztela, gehienak bost urtetik beherako haurrak. Kopuru hori paludismoari egotz dakizkiokeen heriotza kopuruaren parekoa da.
|
|
2004
|
|
|
Espainia ez da desberdina 2000 urtearen erdialdean, Espainian, Bernard Krief Azterketa Soziologikoen Kabineteak egindako azterlan bat aurkeztu zen, obesitateak gure herrialdean dituen kostu ekonomiko eta sozialei eta horiei lotutako patologiei buruzkoa. Azterlan horren arabera, 35 eta 60 urte bitarteko
|
bi
milioi pertsonak baino gehiagok pairatzen dute gaixotasun hori, %58an emakumeei eragiten die eta %42an gizonei. Etorkizunerako aurreikuspenak, erremediorik jartzen ez bada, oso kezkagarriak izan daitezke, baldin eta Kabineteko arduradunek egindako iragarpenei kasu egiten badiegu, eta etorkizunean biztanleriaren heren batek patologia hori izango zuela uste bada.
|
|
|
Azken sei urteetan, AENAk –Sustapen Ministerioaren mendekoa– %25 handitu du bere aerodromoen programazioa, eta kopuru hori %19 da soilik eskualdeko instalazioak hartzen badira. Espainiako aire merkatuaren hedapen horren zati bat Oneworld aliantzaren bidaiari trafikoaren hazkundearen ondorio izan da; 2000 urteaz geroztik
|
bi
milioi pertsona gehiago izan dira. Air Nostrumek eragin du igoera hori, Iberiaren frankizia erregionala baita.
|
|
|
Horregatik, antibiotiko berria gaixo horien aldeko urratsik garrantzitsuenetakoa da. Patologia horrek
|
bi
milioi pertsona hiltzen ditu urtero, eta, kutsagarria izateaz gain, erraz eta merke aurre egin diezaioketen botika askorekiko erresistentea den infekzio bihurtu da. OMEk erabiltzen dituen datuen arabera, urtero tuberkolosi erresistentearen 300.000 kasu berri gertatzen dira.
|
|
2005
|
|
|
Horiekin batera, desagertzeko arrisku handia dute Nevado Chacaltayako riskoek. Dagoeneko bitan zatitu da, eta, hurrengo zazpi edo zortzi urteetan desagertuz gero, Boliviako hiriburuan, La Paz eskualdean bizi diren
|
bi
milioi pertsonei ez liekete urik emango. Arazo bera du Peruk ere:
|
|
|
Rita hirugarren zikloia da, intentsitateari dagokionez, fenomeno horien erregistroa egiten denetik, eta Atlantikoko denboraldiko bederatzigarrena, non 17 ekaitz tropikal sortu baitira. Auto ilarak Bien bitartean, Texasko kostatik hurbil dauden eremuetako
|
bi
milioi pertsona ingururen ebakuazioak kolapsatu egin ditu Houstonetik barrualdeko hirietara doazen irteera autobideak, hala nola San Antonio, Austin eta Dallas. Biztanleria mugimendua hain handia izaten ari da, ezen auto ilarak areagotu egin baitira gasolina horniduraren gabeziengatik.
|
|
|
Joan den ostiralean hasi zen kanpaina, eta datorren hilabetean ere egingo da. Fundazio horrek Anantapurren egiten duen proiektuak 30 urtetik gora darama lanean dálit komunitatearen alde edo ukiezinaren alde, herrialdeko kasta sistemako talderik baxuena baita, eta
|
bi
milioi pertsona inguru ditu onuradun. “CiberMaratoi” honen bidez, Vicente Ferrer Fundazioak backward cast eko kideak sartu nahi ditu bere garapen programan; izan ere, oso jende xumea da, eta gizartean bazterturik dago.
|
|
2006
|
|
|
Anesvaden arabera, lepraren aurkako tratamenduak ez du galarazten
|
bi
milioi pertsonak ezgaitasuna izatea gaixotasunaren ondorioz.
|
|
|
Urtarrilaren 29an egingo den Lepraren aurkako Nazioarteko Eguna dela eta, Anesvad GKEak jakinarazi zuen gaixotasun horrek 1982tik sendabidea izan arren,
|
bi
milioi pertsonak ezintasun arazoak dituztela mundu osoan. GKE honek salatu zuenez, gizarte bazterketa eta baliabiderik eza dira gaixotasuna garaiz tratatzea galarazten dieten faktore nagusiak.
|
|
|
Arazo hori konpontzeko, espezialistak terapia “autodoigarriaren” alde egiten du. Terapia horren bidez, pazienteak berak doitzen du tratamendu dosia bere egoera klinikoaren arabera, medikuak prestatutako programa erraz baten bidez. Bi milioi kaltetuk Espainian, milioi eta erdi eta
|
bi
milioi pertsona artean daude aldizka asma krisiak izaten dituztenak, eta, José Luis Álvarez Sala doktorearen arabera (SEPAReko lehendakari ohia eta Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Pneumologiako katedraduna), horietako askok beren arazoari buruz dituzten ezagutza urriak terapiekin lotuta ere badaude. “Ez du ezertarako balio pazienteak bronkio zabaltzaileak erabiliz sintomak arintzeari erreparatzeak; izan ere, epe luzera kaltegarria izateaz gain, ez dio aurre egiten gaixotasunaren jatorriko hanturari”, azaldu du Álvarez Salak.
|
|
2008
|
|
|
Suszeptibilitate anitza Jakina da, halaber, tuberkulosiak bere presio selektiboa eragin duela. Urtero, tuberkulosiaren baziloak
|
bi
milioi pertsona kutsatzen ditu, baina %10ek bakarrik garatzen du gaixotasuna. Gaixotu ala ez, besteak beste, berezko suszeptibilitate genetikoaren mende dago.
|
|
|
Urtero hiltzen da Europako lau herrialdetatik bat, eta
|
bi
milioi pertsonari baino gehiagori diagnostikatzen zaie minbizi motaren bat, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera. Gainera, goiz detektatzeko osasun publikoko programak izan arren, horietako batzuen eragina ez da batere gaitzesten, bularreko minbiziarena kasu.
|
|
|
Urtero,
|
bi
milioi pertsona baino gehiago trebatzen eta parte hartzen dute kultura garapenerako zentro horietako jardueretan.
|
|
|
2003an, 67.390 ezgaitu zeuden kontratuarekin, eta, beraz, lau urte horietan kontratazioa %34 hazi zen, lan horren arabera. Espainian, lanerako adinean dauden
|
bi
milioi pertsona ezgaitu baino gehiago daude, eta, 2007 urtearen amaieran, 90.308 pertsonak zuten kontratua, hau da, kolektibo horren %4, 5 baino ez. Horregatik, igoera hori positiboa izan arren, “gutxiegitzat” jo du Josefa Torres ONCE Fundazioko Prestakuntza eta Enplegu zuzendariak.
|
|
|
First, Advanced edo Proficiency dira Espainian gehien ezagutzen diren ziurtagirietako batzuk, ingelesezko hizkuntza gaitasun maila jakin bat egiaztatzen dutenak. Urtero,
|
bi
milioi pertsonak baino gehiagok titulu horietako bat lortu nahi dute, nazioartean aintzatetsita baitaude, bai enpresa arloan, bai esparru akademikoan, eta Hizkuntzen Europako Erreferentzia Esparruan ezarritako mailetara egokitzen baitira.
|
|
2009
|
|
|
Ebaluazio proba baten eta berariazko ikastaroen bidez eginen da. Hezkuntza sistemara itzultzen direnen eskura dauden lehen tituluak —guztira
|
bi
milioi pertsona izan litezke, Ministerioaren arabera— Mendekotasunaren Legearekin, haur hezkuntzarekin eta energia berriztagarriekin lotutakoak izango dira. Dekretu horrek hiru bide izanen ditu.
|
|
|
Izan ere, MMA osatzen duten herrialde gehienak ez daude prestatuta azken urteetan etengabe handitu diren muturreko fenomeno klimatologikoen ondorioak saihesteko. Hala, 7.500 hondamendi naturalek munduko
|
bi
milioi pertsona baino gehiago hil dituzte azken 30 urteetan. Giza galera gehiago saihesteko eta arriskuak murrizteko neurri eraginkorrak proposatzeko, MMEren txostenak hondamendi horien maiztasuna, geografia eta inpaktuak berrikusten eta aztertzen ditu.
|
|
|
Munduko
|
bi
milioi pertsonak esklerosi anizkoitza (EM) dute, eta horietatik 50.000 Espainian bizi dira. Gaixotasun sendaezin honen aurkako Lehen Mundu Eguna da gaur, maiatzak 27 Jardunaldi honen helburu nagusia da “gizartea, oro har, sentiberatzea minak dakartzan arazoei buruz, elkarteetako kide eta senideei laguntzeko lanaz eta esklerosi anizkoitzaren mugimendu globalaren irismenaz”, azaldu du Esklerosi Anizkoitzaren Espainiako Elkarteak (AEDEM COCEMFE).
|
|
2010
|
|
|
Taveauk esan zuen ezin duela zenbatetsi zenbat haur geratu diren umezurtz edo lurrikarak jota, baina adierazi zuen: “Kalkuluek diotenez,
|
bi
milioi pertsona inguru daude seismoan, eta haurrak populazioaren erdia dira, erraz kalkula daitezke”. Estatu Batuek haur haitiar umezurtzak hartuko dituzte aldi baterako, lurrikararen ondoren laguntza jaso dezaten Estatu Batuek, bestalde, jakinarazi zuten Haitiko umezurtzak aldi baterako hartuko dituztela lurrikararen ondoren laguntza jaso dezaten.
|
|
|
Gaixotasunaren beste datu funsgarri batek gogorarazten du hori dela munduko bosgarren heriotza arrazoia, eta, gutxitzetik urrun, ikerketek iragartzen dute 2030ean edo are lehenago ere izango dela hirugarren heriotza kausa, aditu batzuen arabera. Espainian,
|
bi
milioi pertsona daude, hau da, 40 eta 80 urte bitarteko populazioaren %10, patologia horren eraginpean, Pneumologiaren eta Kirurgia Torazikoaren Espainiako Elkarteko (SEPAR) lehendakari Juan Ruiz Manzanoren datuen arabera. Epidemiologiako Zentro Nazionalaren kalkuluen arabera, 18.000 pertsona inguru hiltzen dira urtean:
|
|
|
Premia larrienak,
|
bi
milioi pertsona baino gehiagorekin, edateko ura eta osasun zerbitzuak dira.
|
|
|
Oxfam erakundeak nazioarteko komunitateari erantzun humanitario handiagoa eskatu dio Kolonbiari eragiten dioten uholdeei, 60 urteko okerrenei eta herrialdeko 32 departamentuetatik 28tan
|
bi
milioi pertsonari baino gehiagori eragin dietenei. Gainera, 280 pertsona hil dira eta 300.000 etxerik gabe geratu dira; beraz, aldi baterako babeslekuetan daude.
|
|
2011
|
|
|
Gainera, lanbideei buruzko prestakuntza emango du, lana errazago izan dezaten. 1986tik 2006ra bitartean, Jaunaren Askapenerako Armadak (LRA) 20.000 adingabe baino gehiago bildu zituen, eta Ugandan
|
bi
milioi pertsona baino gehiago mugitzera bultzatu zuen. World Visionek laguntza eman die gerrillaren ilaratik ihes egin edo handik atera ziren haur eta nerabeei, laguntza zentro berezi batean.
|
|
|
2010eko uztailaren 27tik abuztuaren 7ra bitartean, Pakistanek uholde izugarriak izan zituen, eta 20 milioi lagun etxerik eta baliabiderik gabe utzi zituen. Urtebete geroago, “1, 3 milioi pertsonak desplazatuta jarraitzen dute, eta beste
|
bi
milioi pertsonak beren etxeak berreraiki behar dituzte orain”, gogoratu du Gosearen aurkako ekintzak. GKEak ohartarazi du, gainera, finantzaketarik ez dagoela herritarren bizibideak berreskuratzeko jardueren erdirako.
|
|
|
Estonia (11), Maurizio uhartea (12), Kanada (13), Australia (13), Irlanda (15), Butan (18), Monako (18), Finlandia (19) eta San Marino (20). OMEren arabera, urtean
|
bi
milioi pertsona baino gehiago hiltzen dira barneko eta kanpoko espazioetako aireko partikula kutsatzaile txikiak arnasteagatik. 10 mikra baino gutxiagoko PM partikulak biriketan sartu eta odol emarira irits daitezke, eta, hala, kardiopatiak, biriketako minbizia, asma eta beheko arnasbideetako infekzio akutuak eragin ditzakete.
|
|
|
Esklerosi anizkoitzak
|
bi
milioi pertsonari eragiten die mundu osoan. Eskuragarri dauden tratamenduak gorabehera, oraindik ere arazo neurologikoengatiko ezintasun arrazoi nagusia da heldu gazteetan.
|
|
2012
|
|
|
SEH LELHAren 17 Bilera Nazionalean aurkeztu zen lana, eta 1.770 parte hartzailek hartu dute parte. Horien bidez, gaur egun helduek gure herrialdean dituzten elikadura ohiturak aztertu dira, obesitate larria duten
|
bi
milioi pertsona baitaude, eta, beraz, arrisku kardiobaskular handia. Ikerketak nabarmendu duenez, espainiarren egungo dietaren alderdi positiboen artean dago oliba olioaren, barazkien eta arrainen kontsumoa.
|
|
|
Instituzio humanitarioak bere “kezka sakona” adierazten du langabeziaren hazkundeaz eta gizarte desberdintasunaz, baita babesgabetasun indizeez ere, eta ohartarazten du biztanleriaren maila garrantzitsuetako prekarietatea handitzeaz eta horrek dakartzan gizarte hausturako arriskuez. Guztira,
|
bi
milioi pertsonak parte hartu zuten iaz Espainiako Gurutze Gorriaren esku hartze sozialeko programetan, 2010ean baino %20 gehiagok, eta milioi bat pertsonak baino gehiagok baliatu zituzten krisiaren eraginari lotutako neurri espezifikoak, hala nola elikagaien banaketa. Ildo horretatik, higiene eta haur loteak banatu zizkien krisiak kaltetutako 17.500 familiari baino gehiagori, 20.600 familiak laguntza ekonomikoak jaso zituzten beren etxebizitzetako muturreko egoerei aurre egiteko, 15.500 pertsonak aldagelak behar izan zituzten, 8.800 haurrek eskola materiala jaso zuten ikasturtea hasteko, eta 20.000 pertsona inguruk jaso zuten gizarte eta osasun erantzuna deprimitutako hiriguneetan.
|
|
2014
|
|
|
. Obesitate Morbidoaren eta Eritasun Metabolikoen Kirurgiako Espainiako Elkartea (LEHORRA) honek kontabilizatzen du:
|
bi
milioi pertsonak baino gehiagok dute obesitate larria Horietatik %1ek bakarrik jasan du kirurgia bariatrikoa. Datu horien guztien arabera, Espainian obesitatea eta gehiegizko pisua gero eta arazo larriagoa da, eta ondorio asko ditu epe laburrean eta luzean, gaixotasun kronikoak, diabetea, gaixotasun kardiobaskularrak garatzeko funtsezko faktoreak.
|
|
2015
|
|
|
Krisiaren ondorioz, espainiar askok herrialdetik atera behar izan dute lana aurkitzeko:
|
bi
milioi pertsona baino gehiago Espainiatik joan dira 2008tik 2014ko uztailaren 1era, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) arabera. 2014ko Errenta kanpaina hastearekin batera, zerga agintariekin dituzten betebeharrak zeintzuk diren planteatu da.
|
|
2016
|
|
|
Kategoria horretan sartzen dira teknologia berriak edo beste leku batzuetan jaten diren baina Europako kontsumo tradizionalean parte hartu ez duten elikagaiak. Kalkulatzen da mundu osoan
|
bi
milioi pertsona baino gehiago sartzen direla intsektuak eguneroko dietan, baina kontsumitzaile horiek ez ditugu Estatu Batuetan aurkitzen. ezta Ebn ere. «Elikagai berriaren» definizioaren barruan, intsektuak, hegalak eta burua ere badaude.
|
|
2019
|
|
|
patologia hori duen eta ez dakien populazioaren bolumen handia. Kopuru hori Espainian bakarrik
|
bi
milioi pertsonakoa da. Zenbait ikerketak aditzera ematen dutenez, lotura estua dago diabetesaren eta hortzoiei lotutako gaixotasunen artean.
|
|
2020
|
|
|
“Partaide izateko beharra funtsezkoa da gizarte izaki guztietan, baita aiton amonen kasuan ere; konfinamenduaren ondorioz bizi den bakardadea handiagoa da komunikazio tresna berriak erabiltzen ez dituztenetan, beldurrez eta mesfidantzaz begiratzen baitiete, antsietate eta tristura maila handiagoa eragiten baitie”, onartu du María Ángeles Gil Pérez gizarte langileak. Isolatuta dauden bitartean bere ingurukoen aurpegiak ikusten jarraitzeak familiarengana hurbiltzen ditu; batzuetan, ahots deiak ez dira baliagarriak Espainian bakarrik bizi diren 65 urtetik gorako
|
bi
milioi pertsonarentzat baino gehiagorentzat. Familiarekin konektatzea bi kliketan Arazo hori konpontzeko, bi urratsetan bideo-dei bidezko komunikazioa ahalbidetzen duten aplikazioak eta web orriak agertu dira, telefono adimendun bateko menuetan nabigatzean amaraunak eta korapiloak saihesteko.
|
|
2021
|
|
|
Ebakuntza kirurgikoa egin behar dioten edo odol transfusioa behar izan dezakeen osasun arazoren bat duten pertsonek badakite ebakuntza izango dutela. Hori posible da Espainian urtean hainbat aldiz zentro batera beren dirua emateko joaten diren ia
|
bi
milioi pertsonei esker. Urtean behin, ekainaren 14an, bere eskuzabaltasuna onartzen da.
|
|
|
Gosete arriskua Inguru horretan egonkortasunik eta lehorterik ez dagoenez, gosete arriskua oso handia da. 5,5 milioi pertsona baino gehiago elikagaien segurtasun gabezia akutua pairatzen ari dira, eta, NBEren arabera,
|
bi
milioi pertsonak baino gehiagok izan dezakete gosea epe laburrean. “Hilketen berri izan nuenean, nire semearekin egin nuen ihes.
|
|
2022
|
|
|
Hala, Planetaren Ordua irudikatzen duen 60ko sinboloa elkartasun eta ekintza ekologikoko ariketa erraldoi bihurtu zen. Sidneyn Planetaren Orduaren lehen edizioan parte hartu zuten
|
bi
milioi pertsonak ehunka milioi gizabanako, enpresa, erakunde, udal eta 200 herrialdetako erakunde bihurtuko lirateke, iaz gertatu zen bezala. Hala, naturaren aldeko sentsibilizazio eta ekintza mugimendu handiena bihurtu da.
|
|
2023
|
|
|
Gaixotasun hori ohikoagoa da 55 urtetik aurrera, eta arriskua handitu egiten da adinaren arabera. Previctus azterlanaren datuen arabera, 60 urtetik gorakoen %21ek(
|
bi
milioi pertsona inguru) datozen 60 urteetan iktusa izateko arrisku handia du. Hala ere, Espainiako Iktus Federazioaren arabera, gaixotasun hori izan duten pazienteen %97 ez da behar bezala tratatu.
|