|
2011
|
|
|
Egundoko oihartzuna izan zuen Ferguson-en" Diglossia" izeneko artikuluak, 1959an Word aldizkari teknikoan argitaratuak. Askorentzat, antza, lehenengo aldia izan zen diglosiaren gaiarekin harreman intelektuala izandakoa. minoarekin eta, bereziki, termino horrek galtzarbean zekarren adierarekin. hiztun elkarte batean aldaera
|
bi
indarrean egotea, aldaera bakoitzak bere jardun gune jakinak izatea, aldaera horietaz jabetzeko modua diferentea izatea eta aldaera bakoitzaren barne osaera eta produkzio literario historikoa aski bereiziak izatea oso gauza ezagunak iruditzen zitzaizkien horiei: etxean (hots, beren hiztun elkartean) bizi zuten" egoera horixe"," horrelako zerbait" edo" horrelako zerbait izandako zerbait".
|
|
2016
|
|
|
Euskal Herrian eta euskarari dagokionez,
|
bi
indar soziolinguistiko nagusi daude: alde batetik belaunez belaun guregana iritsitako (oinordez etorritako) euskararen indarra, eta bestetik berregindako (berriz osatutako) euskararena.
|
|
|
arnasguneen eta gune erdaldunenen euskararen erabileraren atzean errealitate soziolinguistiko jakina ageri da. Euskal Herrian eta euskarari dagokionez,
|
bi
indar soziolinguistiko nagusi daude: alde batetik belaunez belaun guregana iritsitako (oinordez etorritako) euskararen indarra, eta bestetik berregindako (berriz osatutako) euskararena.
|
|
|
Une historikoaren arabera
|
bi
indarrak norabide berekoak izan dira edota batak bestearen kontra egin izan du. Garai historiko jakinetan euskararen kontra joan izan da plangintza, eta inertzia euskararen alde.
|
|
|
Hizkuntzaren osasuna eta bere erabilera neurtzeko garaian
|
bi
indar horien datuak nahastea ondorio okerrak ateratzeko bide izan liteke. Euskararen gaitasunak edo erabilerak Euskal Herrian gora egiteak oso adiera diferentea du, bilakaera hori oinordetutako euskarari esker edota berregindako euskarari esker lortu baldin bada.
|
|
2017
|
|
|
10 ONDORIOAK aztertutako araudian ikusi dugu, lehenik eta behin, gaztelaniaren eta euskararen ofizialtasun maila ezberdina dela euskal autonomia erkidegoan. bi hizkuntzen ofizialtasunaren ezberdintasun nagusia ezagutzaren derrigortasunean datza; alegia, herritarrak modu orokorrean gaztelania ezagutzera legez derrigortuta dauden bitartean, euskararen ezagutza herritarrei modu orokorrean legez derrigortzea debekatuta dago. bestalde, euskal autonomia erkidegoko administrazio orokorrerako langileak hartzean, euskararen ezagutza ez dela derrigorrezkoa ikusi dugu: ...gorrezkoa izanik, beste batzutan meritu gisa bakarrik baloratzen baita. langile publikoak kontratatzean, indarrean dagoen espainiako konstituzioak ezartzen du, alde batetik, espainiar guztiek dutela administrazioan berdintasunean sartzeko eskubidea, eta, bestaldetik, administrazioak eraginkortasunez aritu behar duela eta langileak hartu behar dituela meritu eta gaitasun printzipioetan oinarrituta.
|
bi
indar horien arteko tira-bira horretan, azkeneko hamarkadetan auzitegiek ebatzitako epaietan egon den bilakaera ere ikusi dugu; gaur egun, espainiako estatuko hainbat autonomia erkidegotan berezko hizkuntzaren ezagutza modu orokorrean derrigorrezkoa delarik administrazioan sartzeko. kontuan izanda, alde batetik, euskaraz lan egiteko gaitasunik ez duten langile publikoak kontratatzea ahalbidetzen ...
|
|
2018
|
|
|
Aldaketa prozesu arrakastatsu batek, ondo bidean,
|
bi
indar motibatzaile ahaltsu ernatzen ditu.
|
|
|
Aldaketa prozesu arrakastatsu batek, ondo bidean,
|
bi
indar motibatzaile ahaltsu ernatzen ditu.
|
|
|
Baina bestetik azpimarratu dugu, lehen urratsa eman ondoren, prozesuak behar duen energia prozesuak berak bere garapenean sortu behar duela. Esperientzia arrastatsu txikiak metatzerakoan
|
bi
indar motibatzaile sortzen dira prozesuan bertan: jardutearen atsegina eta erabilerabalioa.
|
|
2019
|
|
|
familia batean euskararen transmisioan eten izan delarik eta gero, plangintzaren bidez, belaunaldi gazteenek berriz eskuratu dutenean" haien hizkuntza" (Lafont en terminologian) gertatzen da. Immigranteen kasuan eta historikoki erdaldun izan diren familietan, aldiz, hiztunek ikasi egin dute euskara, besterik gabe. azken multzo hori termino ideologikoetara eramaten bada, autore batzuek egiten duten moduan," berriz aurkitutako" multzoan sar daitezke10 eremu geografiko jakinekin identifikatu izan ohi dira bi fenomeno horiek euskal herrian. une historikoaren arabera
|
bi
indarrak norabide berekoak izan dira, edota elkarren kontra jardun izan dute. garai historiko jakin batzuetan, euskararen kontrako hizkuntza plangintza egin izan da, berariaz eta ondo jakinaren gainean edo bide batez, albo emari gisa. mintzajardunaren inertziak euskararen alde egin izan du, aldiz, oro har. Beste une historiko batzuetan alderantziz gertatu izan da:
|
|
|
...hona) berebereak ez dituen ingurumenetan jakite kontuan ezin ukatuzko irabaziak eskuratu dituen. harturik, eta denborazko eta geografiazko aldagaiak gogoan izanik, argi dago batetik Lastur edo ea ez direla tutera edo portugalete, ez orain eta ez une historiko zaharragoetan; bistan da, bestetik, 1940ko hizkuntza politika eta 1985ekoa ez direla gauza bera izan. hizkuntzaren osasuna neurtzeko orduan
|
bi
indar horiek nahasteak ondorio okerrak ateratzera eraman gaitzake. oso esanahi diferentea du euskararen gaitasuna igotzeak euskal herrian, oinordetutako euskarari esker, edota igoera berreskuratutako euskarari esker gertatzea. euskararen etorkizuna argiagoa eta baikorragoa da bera nagusi den eremu geografiko eta soziofuntzionaletan euskara transmititzen, ikasten eta erabiltzen denean, batez ere a... Beste kasu batzuetan aldiz, datu demografikoak aztertzerakoan indar batek ezkutatu egiten du bestea; horrek dakar, hain zuzen, ondorio okerrak ateratzeko arriskua. demagun, batetik, azken hamar urtean Barakaldon, portugaleten eta Sestaon 30.000 gaztek euskara ikasi duela hein batez, ikasgelatik kanpora osooso bakan erabiliz halere. demagun, bestetik, orain puntura arte arnasgune izandako, edota orain bertan arnasgune den, zenbait ingurumenetan (Bermeon, ean, Lekeition, ondarroan eta markinan adibidez) 1.000 gaztek euskaraz egiteari uzten diola, eguneroko mintzajardun arruntean (etxean eta auzoan, kalean eta herri giro zabalean ez zaielako transmititzen ari edo ez dutelako erabiltzen), aldi berean. kuantitatiboki, aski egoera baikorra izango genuke begien aurrean:
|
|
2022
|
|
|
Immigrazioaren edo biztanleriaren osaera berriaren argudioak alde batera utzita, planteatu daiteke ea igoera horrek egindako ahaleginekiko justiziazko neurririk ematen duen. Kontuan izan behar da igoera horretan
|
bi
indar daudela konkurrentzian: euskararen ezagutza maila gora doan neurrian ez da erabileran antzeko erritmorik nabaritzen.
|