|
2007
|
|
|
Ipar Euskal Herrian helduen euskalduntze alfabetatzea aipatzerakoan
|
bi
datu azpimarratu behar dira. Lehenik, herri ekimenaz ari gara oroz gainetik.
|
|
|
Euskal Herri mailako datuak adin taldeka aztertzen baditugu
|
bi
datu dira bereziki gozoak, baikorrak:
|
|
2011
|
|
|
euskaldunek euskara ahal dutena, edo gehiago, erabiltzen dute, euskararen erabilera soziala txikia bada, eta txikia da, erdaldunak euskararen erabilerarako ezinduta daudelako da. hori uste dugu, esaten dugu eta hori berori da, hain zuzen ere, enpirikoki jasotako datuetatik eratortzen dena. Azken inkestako datuetatik ere. ea, oraingo honetan, ondo azaltzen dugun. euskararen ezagutzari dagokionez,
|
bi
datu iturri aurkitu dugu inkesta honetan. Lehena da elkarrizketak egiteko hautu duten hizkuntza, euskaraz ala gazteleraz, eta, hurrena, elkarrizketatuek eurek euskararen jakitemailei buruz, ulermena, mintzamena, irakurmena eta idazmenean, erantzun dutena. elkarrizketarako hautatutako hizkuntzen banaketa hauxe izan da:
|
|
2012
|
|
|
Aldeak, gainera, handiak dira gazteenen eta zaharrenen artean. Joera orokorra ederki laburtzen duen
|
bi
datu emango ditugu, kale erabilerari buruzkoak: haurren erabilerak (%19, 2 euskaraz) bikoiztu egiten du 65 urtetik gorako herritarrena (%9, 7).
|
|
2015
|
|
|
Badira, besteak beste,
|
bi
datu zuhurtziara garamatzatenak.
|
|
|
Hala ere, udalerri euskaldunak ez dira hainbatek pentsa zezakeen edo udalerri horien izendapenak berak(" udalerri euskaldunak") aditzera eman dezakeen bezain euskaldunak. Hona hemen hori argi uzten duten
|
bi
datu: batetik, eta gaitasunari dagokionez, udalerri horietako herritarren laurdenak baino gehiago (%27, 7) ez dira euskaldunak.
|
|
2018
|
|
|
Eneko Gorrik zenbaki honetan bertan dio" erritual" modukoa bihurtzen ari dela Inkesta Soziolinguistikoaren eta Kale erabileraren neurketaren emaitzen irakurketa; alegia, bost urtean behin, Eusko Jaurlaritzak eta Soziolinguistika Klusterrak, hurrenez hurren, egiten duten euskararen biziberritzeprozesuko
|
bi
datu bilketa handien emaitzen irakurketa eta interpretazioa.
|
|
|
Datu gurutzaketa horren interesa zalantzan jartzen ez bada ere, argi esan behar da
|
bi
datu iturburu horiek ez direla hiztun multzo beretik jaso. Ezagutzak herrian erroldatutako biztanleen datuak jasotzen ditu, eta kaleerabilerak kalean ari den edonor hartzen du, herri horretan erroldatuta egon ala ez.
|
|
2019
|
|
|
Iñaki Iurrebaso – Hego Euskal Herriko arnasguneak zenbatzen horrela,
|
bi
datu multzo horien gainean egin daitekeen azterketa teoriaren ikuspegitik ondo errotutakoa dela esan dezakegu, hurbilketa horretan hobetzeko aukerak ere badiren arren. Baliagarria da arnasguneak identifikatzeko eta baita haien barnean arakatzeko ere. zalbidek lantzen dituen kategorietan, Bz eta Bz multzoen arteko aldea (zalbide, 2019), irakurtzean eta idaztean hiztunek egiten duten erabileran oinarritzen da. egun ez dago, guk dakigula, udalerri mailan hiztunen idatzizko erabileraren berri emango digun iturri estatistikorik. ondorioz, arnasgune beteen barruan, oraingoz ezin daiteke egin" garatuen" eta" hitzezkoen" arteko bereizketaren gauzatze enpirikorik.
|
|
|
6.541 hizkuntza dira eta haien artean bi azpimultzo sortu dira zoriz, S0 eta S1, bakoitzean 75 hizkuntza sartuz. adibide tipikoak honakoak dira: renau (rea), terik (tec), ekialdeko limba (lma), naami (bzv), hegoko puget sound salish (slh), abure (abu), lavukaleve (lvk), tarao (tro), korupun.sela (kpq) eta lachi (lbt). egIdSeko sailkapena zenbakietara eramanez, BaLIo altuko datuak (hiztunak, wikipediaren tamaina...) eskala logaritmikora eraman dira, eta
|
bi
datu transformazio egin dira. Batetik, alfabetoaren arabera karaktere bakoitzean informazio kopuru desberdina metatzen denez gero, karaktere kopurua normalizatu da hizkuntzaren karaktereen entropiaren bidez. adibidez, txinerako karaktere bati nederlanderaren lau karaktere dagozkio.
|
|
|
Hizkuntzen Heriotza digitala – Andras Kornai teko da interesgarri, eta gure helburu nagusia beste bat da, bigarren, eta hirugarren kategoriak bereiztea, hain zuzen. ondorengo lerrootan, sailkapena egiteko arazoa nola ebatzi dugun azalduko dugu. gIdSen 8 kategoriak edo egIdSen 13 kategoriak erabili ordez, hizkuntzek mundu digitalean duten aktibitate digitala mailakatzeko lau kategoria baliatu dira, digitalki oparo (t), bizi (V), ondare (h), eta motel (S) kategoriak hain zuzen. hori dela eta, Lewis eta Simons-en (Lewis, Simons gF, 2010) erreferentzian proposatzen den zuhaitza erabat sinplifikatu dugu. hizkuntza jakin bat kategoria batean edo bestean sailkatzeko honako datua izan dugu kontuan: ea esparru digitalean hizkuntza hori aktiboki erabiltzen den edo ez; eta, ondoren
|
bi
datu gehigarri. datu nagusi hori kontuan izateak domeinu digitalari begira hila/ bizia egoera bereiztea dakar, eta datu xeheagoek igoeraren bi graduen artean bereiztea (bizia: bizi (V) vs. oparo (t)) eta hildakoen bi graduen artean bereiztea (hila:
|
|
|
bata, sare sozialen erabiltzaileen% 14,2k euskara erabiltzen duela erdara beste edo gehiago, eta, bestea, datu hori gazteengan %23, 2koa dela. datu horien harira, Soziolinguistika klusterreko Asier Basurtok eItBko" Arratsaldero" saioan honako hau adierazi zuen: " Sare sozialetan errepikatzen da gazteek kalean lagunartean daukaten joera" (eItB, 2011). hipotesi horretatik abiatuta, aipatutako
|
bi
datu horien ehunekoak eta euskararen erabileraren datuak antzekoak izan lirateke. hala balitz, honako hau frogatuko genuke: hizkuntza ohiturak sare sozialetara eramaten ditugula. hona hemen aipatutako sare sozialen datuen eta euskararen erabileraren datuak bateratuta (eusko Jaurlaritza, 2016):
|
|
2020
|
|
|
Konparaketarekin bukatzeko, mozketei dagokienez
|
bi
datu dira bereziki aipagarriak. Batetik Azpimarra saioa dugu, mozketak bidezko hitz hartzeak, etenaldi bidezkoen ostean ugarienak dira.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza aniztasuna aztertzeko
|
bi
datu gurutzatu dira: jatorri atzerritarreko biztanleriaren jaiotza lurraldea eta nazionalitatea.
|
|
2022
|
|
|
Horrela, EAEKo eskualdeetako euskara gaitasuna eskualde horietan egiten den erabilera aztertuta, ezusterako tarte txikia dago, oro har (1 Grafikoa). Hurrengo
|
bi
datu horiek erkatzeko aukera ematen dute.
|
|
2023
|
|
|
Ikerketan izaera metodologiko desberdinak dituzten honako
|
bi
datu bilketa hauek egin dira2:
|
|
|
Arestian esan bezala, ikerketak metodologia desberdineko
|
bi
datu bilketa egin ditu. Atal honetan horien arteko lehena aurkeztuko da, hain zuzen, behaketa zuzenaren bitartez eginiko neurketa.
|