|
2004
|
|
|
Horrelako testuinguru makurretan jaiotzen dira, A ereduko ikasle eta euskaldun berri askoren artean, euskarari buruzko gutxiespen eta erdeinu jarrerak.504 Gutxieneko atxikimendurik ez dagoenean, euskararen arroztasunak hiztunaren nortasunean zauria egin du. Zauri horiek sendatzeko, berriz, guk dakigula,
|
bi
bide nagusi daude: a) hizkuntzen estatusa irauli, eta euskararen beharrizana erdararen parean ezarri; b) edota, euskal nazioaren aldeko mugimendu kementsu baten ondorioz, erdal munduari orain daukan hizkuntza hegemonia lehiatu.
|
|
2006
|
|
|
Urduritasuna ikara bihurtuz joan zitzaidan, eta ikarak
|
bi
bide har ditzake: edo kikildu egiten zaitu edo bizi gosea piztu.
|
|
|
Bidaia batek, betirako ez denean,
|
bi
bide izaten ditu: joanekoa eta etorrerakoa.
|
|
2008
|
|
|
Lau edo bostek berehala obeditu zuten, eta beste
|
bi
bidean gelditu ziren eskale beldurgarri harekin. Isilune bat izan zen, gero harridurazko oihu bat, eta hurrena ahots bat etxe barrutik builaka:
|
|
2009
|
|
|
esaten omen zuen?, katolikoa eta errepublikanoa, errepublikanoagoa katolikoa baino: igandero elizara joaten zena, alegia, baino gero eta sinetsiago zegoena Elizarena eta estatuarena
|
bi
bide zirela, erlijiosoa bata, eta zibila bestea?, ezin nahastu zirenak; ama, berriz?. Alde Zaharrekoa, esan zion Txarok?, emakume zaildua zen?. Emakume zaildua zen eta emakume zaildua da?, puntualizatu zuen?, eskuzabala, bizitzak?. Hiru ahizpa ginen, baina hamar urte nituenean etxeko arrosa hil zitzaidan, eta hamabi urte nituenean etxeko krabelina?
|
|
|
Guztiak harri eta zur zeuden Domingok emandako erantzunarekin: harridura hark, baina, bere bilakaeran,
|
bi
bide ireki zituen jarraian, batzuk. Maria Bibiana eta Ada, baita Gabino eta Damaso bera ere, barrerako bidean jarri baitzituen, eta besteak, herritik etorritako osaba izebak, Teofilo Maria eta Nazario bera?
|
|
|
bospasei urteko mutil batek nekez esplika zezakeen orduan sentitua, baina sentipena, aitak zaldi gainean lehen aldiz jarri ez beste bereganatutakoa, buru bihotzetan grabatuta geratu zitzaion: ...n istantean nabaritu baitzuen ezen forma bakar batek hartzen zituela biak, zaldia eta zaldizkoa; Teofilo Mariak nekez jakin zezakeen adin hartan zer zen zentauro bat, baina halako zerbait sentitu zuen, ausaz, zaldia eta zaldizkoa ez zirela jada bata eta bestea, ez zirela, alegia, bakoitza bere aldetik eta bere bidetik?, baizik eta beste bat, beste norbait?, bi aldeak alde bateko egiten zituena eta
|
bi
bideak bide bereko; abioiarekin, baina, guztiz bestela gertatu zitzaion, hasieratik beretik igarri balu bezala ezen motorraren hotsak alde batetik zihoazkiola eta bihotzarenak bestetik, bertigoa labana bat balitz bezala, josi beharreko bi espazioak, abioiari zegokiona bata, eta gorputzari bestea, etengabe bereizten zituena:
|
|
|
nola aita gizon jator askoa izan zuen –" Hementxe jaio zen, T. kalean, hiru kale harantzago, beraz" esan zion Txarok–, letretan lizentziaduna eta kulturarekin biziki arduratua –" Kulturak salbatuko gaitu, edo ez gaitu ezerk salbatuko" esaten omen zuen–, katolikoa eta errepublikanoa, errepublikanoagoa katolikoa baino: igandero elizara joaten zena, alegia, baino gero eta sinetsiago zegoena Elizarena eta estatuarena
|
bi
bide zirela –erlijiosoa bata, eta zibila bestea–, ezin nahastu zirenak; ama, berriz –" Alde Zaharrekoa" esan zion Txarok–, emakume zaildua zen –" Emakume zaildua zen eta emakume zaildua da", puntualizatu zuen–, eskuzabala, bizitzak –" Hiru ahizpa ginen, baina hamar urte nituenean etxeko arrosa hil zitzaidan, eta hamabi urte nituenean etx... hara joan ginen, ni urtebeteko haurra bainintzen orduko", zuzendu zuen Txarok–, eta hantxe egin zituzten laurek hamabost urte –" Nire neba Josebak gutxiago, nik sei urte nituela jaio baitzen", zehaztu zuen–, aita hil eta amak Euskal Herrira itzultzea erabaki zuen arte, seme alabak hartuta.
|
|
|
Guztiak harri eta zur zeuden Domingok emandako erantzunarekin: harridura hark, baina, bere bilakaeran,
|
bi
bide ireki zituen jarraian, batzuk –Maria Bibiana eta Ada, baita Gabino eta Damaso bera ere– barrerako bidean jarri baitzituen, eta besteak –herritik etorritako osaba izebak, Teofilo Maria eta Nazario bera– haserrerako bidean; haiek, baina, ez zuten barre egiteko astirik izan, bidea urratzen hasi orduko geldiarazi baitzituen aitaren oihuak: silaba bakarreko oihu hura, propio luzatutako bokal batek eutsia –" zeeer?" –, aginteak oihua eta oihartzuna bereak balitu bezala.
|
|
|
bospasei urteko mutil batek nekez esplika zezakeen orduan sentitua, baina sentipena, aitak zaldi gainean lehen aldiz jarri ez beste bereganatutakoa, buru bihotzetan grabatuta geratu zitzaion: ...baitzuen ezen forma bakar batek hartzen zituela biak, zaldia eta zaldizkoa; Teofilo Mariak nekez jakin zezakeen adin hartan zer zen zentauro bat, baina halako zerbait sentitu zuen, ausaz, zaldia eta zaldizkoa ez zirela jada bata eta bestea –ez zirela, alegia, bakoitza bere aldetik eta bere bidetik–, baizik eta beste bat –beste norbait–, bi aldeak alde bateko egiten zituena eta
|
bi
bideak bide bereko; abioiarekin, baina, guztiz bestela gertatu zitzaion, hasieratik beretik igarri balu bezala ezen motorraren hotsak alde batetik zihoazkiola eta bihotzarenak bestetik, bertigoa labana bat balitz bezala, josi beharreko bi espazioak –abioiari zegokiona bata, eta gorputzari bestea– etengabe bereizten zituena: ezin senti zitekeela, beraz, abioi baten gainean giza abioi, zaldi baten gainean giza zaldi senti zitekeen bezala, Teofilo Maria, aita bezalaxe, gizon praktikoa baitzen, azken batean, lurra zuena bizileku eta lurra zerumuga, baita zaldiak airean eramaten zuenean ere, zaldiaren hankak –lurrera lotzen zutenak– bere bereak sentitzen baitzituen orduan ere, zaldi gainean giza zaldi, abioi gainean ez gizon ez abioi...
|
|
2010
|
|
|
Izebak bestela esaten zuen arren, susmoa bainuen haiek isiltzeagatik amil nintekeela desesperazioaren zuloan, eta ez alderantziz. . Zurea eta nirea
|
bi
bide dira, agian?, esan nion, itxuran apal, barruan halako harrotasun sentipen bat neureganatu arren.
|
|
|
Izebak bestela esaten zuen arren, susmoa bainuen haiek isiltzeagatik amil nintekeela desesperazioaren zuloan, eta ez alderantziz. " Zurea eta nirea
|
bi
bide dira, agian..." esan nion, itxuran apal, barruan halako harrotasun sentipen bat neureganatu arren. Izeba ez zitzaidan nahigabetu... edo bere nahigabea ezkutatu zidan, edo nahigabea bere berezko eskuzabaltasunaren eskuetan urtu zitzaion, buruko ilean maite maite egin eta halaxe mintzatu baitzitzaidan, bere irri hura etsipenaren bidetik esperantzarako bidean ipintzen zuela:
|
|
2011
|
|
|
Hartarako, ordea,
|
bi
bide baino ez zitzaizkion geratzen Atilanori: munstroa bezatzea eta menderatzea, onez, edo hari buru egitea, txarrez?
|
|
|
Historia kontatzen duen inperioak
|
bi
bide erabiltzen ditu herri menderatuak anestesiatzeko: batetik, datuak ezkutatzen ditu; bestetik, agertzen diren kontra liburuak zirkulaziotik kentzen ditu, eta hori ezin badu egin, zabalkundea murrizten du, oihartzuna isiltzen eta, azkenean, liburu berriak argitaratzen ditu tesi zaharrak behin eta berriz azpimarratzeko.
|
|
|
Eta erreferendum bikoitzeko hipotesi bat botatzen du: ...en parte izaten jarraitzen duen, egungo estatu libre elkartuaren formulaz edo Batasuneko beste estatu bat bihurtuz?, edo soberania prozesu bat abiatzen duen, estatu independentea bihurtuz edo Estatu Batuekiko elkartze askeko formula bat hartuz?; eta bigarren erreferendum bat, lehenengoan irabazle suertaturiko aukeraren arabera, estatuaren parte izatea ala burujabetza?, kasu horretan aurreikusitako
|
bi
bideen artean hautatzeko.
|
|
|
Zituen pasioak ikusita, badirudi bere etorkizunak
|
bi
bide baino ezin zituela izan. Hasieran, horietako bati ekin zion:
|
|
2012
|
|
|
Biak gauza bera dira, ordea, izaki berari dagozkionak, bere izaera oro menperatzailearen ondorio. Desbideratua doa gizakia,
|
bi
bidetan baitoa aurrera, zientziaren aurrerapenetan eta krudelkeriaren garapenean. Zientzian dauzkan aurrerapen eta estrategia berberak darabiltza krudelkeria eragiterakoan.
|
|
|
Horretarako, eta luze pentsatu ondoren, haiek ezkutatzeko
|
bi
bide besterik ez nituen aurkitu. Bata zen leku egoki batean lurrean zulo handi bat egitea eta gauero ahuntzak han sartzea; eta bestea, bizpahiru lur eremu txiki hesiz inguratzea, urruti bata bestetik eta ahal bezain ezkututak, eta bakoitzean dozena erdi bat antxume jartzea.
|
|
|
Bigarren eragozpena, nire abokatuak kontu handiz ibili behar duela, bestela agiraka egingo diote epaileek eta gorroto izango lankideek, legegintza gutxiesten balu bezala. Eta beraz,
|
bi
bide bakarrik ditut neure behiarekin jarraitzeko. Lehena, nire aurkakoaren abokatua erosi bi aldiz gehiago ordainduz, orduan bere bezeroari traizio egingo baitio justizia haren aldetik dagoela adieraziz.
|
|
2013
|
|
|
Eta
|
bi
bide, berriz ere. Herrira itzultzea baino errazagoa da liburura itzultzea.
|
|
|
Herrira itzultzea baino errazagoa da liburura itzultzea. Liburu batean
|
bi
bideak batera kontatzea nahiko zaila da, ordea, orriak derrigorrezko errenkada batean datozelako. Edo ez.
|
|
|
Abdel Haqq Musallem eta Omar Abdallah, bi gazte,
|
bi
bide, elkarrekin, itxuraz, zerikusirik ez zutenak, baina bat egin zutenak, halako batean.
|
|
|
Gazte haienak, hortaz,
|
bi
bide ziren, baita musika alorrean ere: Abdel Haqqek perfekzioa zuen helburu, musika lantzearen lantzeaz eskura zezakeena.
|
|
|
–eta Hamzak galdera egin ziezaion baino lehen, bere burua zuritu nahian balebil bezala, erantsi zuen?: Erranen didak maiteminak leundu eta ematu egin didala izaera, baina gure Herriak beharrezko ditik
|
bi
bideak, batak ez baitu bertzea kentzen, ederki adierazi zidaan unibertsitateko meskitako imanak:
|
|
|
" Ez erein ustelkeria Lurrean, Jainkoak ez baititu ustelkeria ereiten dutenak maite" –eta Hamzak galdera egin ziezaion baino lehen, bere burua zuritu nahian balebil bezala, erantsi zuen–: Erranen didak maiteminak leundu eta ematu egin didala izaera, baina gure Herriak beharrezko ditik
|
bi
bideak, batak ez baitu bertzea kentzen... ederki adierazi zidaan unibertsitateko meskitako imanak: " Beharrezkoa dugu Herriarengatik hiltzeko gai den jendea, baina baita bertze jende bat ere, Herriarengatik bizitzeko gai izanen dena".
|
|
|
Abdel Haqq Musallem eta Omar Abdallah, bi gazte,
|
bi
bide, elkarrekin –itxuraz– zerikusirik ez zutenak, baina bat egin zutenak, halako batean.
|
|
|
Gazte haienak, hortaz,
|
bi
bide ziren, baita musika alorrean ere: Abdel Haqqek perfekzioa zuen helburu, musika lantzearen lantzeaz eskura zezakeena.
|
|
2015
|
|
|
–Hau da,
|
bi
bideren bidez saiatzen da eztabaidan esku hartzen. Batetik, txosten alternatiboa, eta bestetik, atentatuak eginez.
|
|
|
Kontrolatzea ez da erraza, bideojokoetan ongi ikusten den moduan. Gure ikusmen sistemak irudiak
|
bi
bidetatik prozesatzen ditu, hautematearen bidetik, usteak sortu eta objektuak sailkatzen ditu, eta ikusmen motorraren bidetik, irudiak prozesatzen ditu, eta horretarako munduarekiko asmoak eta ekintza eskema zentzudunak aktibatu behar ditu?.
|
|
|
problema beste teknika bat baliatuz. Hori egin aurretik, irakur itzazue Problema bat ebazteko
|
bi
bide,
|
|
2016
|
|
|
Amaiera nola izango zen esanez deitu zenidan egun hartan errealitatearen gordina guztiz gailentzen zitzaien nire hoberako gurari eta esperantzei; are, ez zuen haientzako lekurik uzten, eta
|
bi
bide soilik ikusten nituen zilegi zure autosuntsiketaren espiralean barrena: edo heriotzarik beltzena edo eromenik latzena.
|
|
|
Gandhismoaren tentazioa ezagutu zuen, eta 2.000 urte inguruan, Lizarra Garazi jada hautsia eta ETA borrokara itzulia, berriro planteatu zuen ghandismoaren bide gogorra, bestea bezain gogorra hortxe nonbait, baina horrek ez zuen biderik egin Euskal Herrian, eta, berak zioenez, etakideek egiten zituzten
|
bi
bideak, ez bestek.
|
|
|
Inork ez». Lantzeko
|
bi
bide aipatu ditu: «Batetik, ez mintzatuz euskararen alde, baizik eta euskaraz mintzatuz.
|
|
|
agortu egin da orain arteko bidea». 1960ko hamarkadan hasitako euskalgintza eta 1980ko hamarkadan abiatutako erakundeak,
|
bi
bide horiek aipatu ditu Olanok. «Biak izan dira garrantzitsuak.
|
|
|
Honako hauek dira erregresio zuzen hori irudikatzeko balia daitezkeen
|
bi
bide:
|
|
2017
|
|
|
Eta hori ere bada adingabekoen aurkako sexu abusu eta erasoen bereizgarrietariko bat. Paraleloak izaten direlako
|
bi
bide horiek.
|
|
|
Batzuetan gerta daitekeelako justizia kanonikoak errugabe jotako apaiz bat justizia arruntak errudun jotzea, edo alderantziz. Esan bezala, ez dago bien arteko zubirik, eta biktimak beti erabaki dezake salaketa
|
bi
bideetariko bakarrean aurkeztea ere. Paraleloan doaz biak.
|
|
|
Hala ere, aitortu du ez zekiela ezker abertzaleak garai haietan armagabetzeaz Parisekin bide bat irekia zeukala. Ezker abertzaleak uste du osagarriak izan zitezkeela
|
bi
bideak: gizarte zibilaren aukera saiatzea eta Parisekin mintzatzea. Madrilgo bidea baztertua zuen, gutxienez 2013 hasieratik?.
|
|
|
Ezin du hain zaila izan, bata edo bestea, bi aukera besterik ez dira, A ala B ezin argiago bat dut begi bistan. Horregatik agian, aukeraketak
|
bi
bide soilik planteatzen dizkizunean, gizakiok badugu gaitasun paregabe bat existitzen ez diren hirugarren bidezidorrak asmatzeko. Hala, gero eta errazagoak aukerak, gero eta gehiago baldintzatzen saiatzen gara, eta beraz, horri jarraikiz, banketxeko webgunean sartu eta honakoa esan diot neure buruari:
|
|
|
Bai ala ez: bi erantzun,
|
bi
bide.
|
|
2018
|
|
|
Kontratuaren doktrina, ordea,
|
bi
bidetan erabil daiteke. Alde batetik, gizonen askatasun eta berdintasun natural hori baliagarri izan daiteke esklabotzaren hilezkortasuna, indarkeria eta injustizia salatzeko; abolizionistek, adibidez, luze zabal erabili izan dute argudio hori.
|
|
2019
|
|
|
Baldintza horiek betetzen dituzten erasoen barruan, bertsio larriena litzateke hizkera arruntean bortxaketa gisara ulertzen dena: . Aho, bagina edo uzki bidezko haragizko sarketa edo lehen
|
bi
bideetako batean gorputz atalak edo objektuak sartzea?.
|
|
|
Maitasun orok behar du subjektu baten eta objektu baten dualtasuna. Elkartzen diren
|
bi
bidek eramaten dute emakumea nartzisismora. Subjektu gisa, frustraturik sentitzen da; neskatoa denean, alter egorik gabe uzten dute, mutikoa ez bezala, harentzat zakila baita alter egoa; geroago, emakumearen sexualitate oldarkorra asebete gabe geratzen da.
|
|
2020
|
|
|
Planteamendu horri wishful thinking ariketa baten bidez erantzuten zaio batzuetan, eta
|
bi
bide har ditzake: beharrik eza edo etorkizun perfektua.
|
|
2021
|
|
|
Negozioa ala bizitza? Hori zen J. Butler pentsalari estatubatuarraren galdera nagusia krisiaren hasieran, eta Aristotelesek aspaldi salatu zuen
|
bi
bide horien arteko amildegia.
|
|
2023
|
|
|
–Lasai, Katariñe. Egiak ez ditu
|
bi
bide.
|
|
|
–Egiak ez ditu
|
bi
bide, Pedro, baina gezurrak bide ugari ditu.
|