|
2012
|
|
|
Bakea ez da inoren garaipena izango; konfrontazio armatu eta errepresiboaren ordez gatazkaren kudeantza demokratikoa emanen da. Beraz, irtenbide ez da etsaiaren makurtzea baizik eta negoziazioa, eta horretarako denen elkarrizketa eta
|
bi
aldeen distentsio keinu garbiak dira. Gehiengoaren borondateari lehentasuna ematea helburua bada ere, sozietate anizkor eta konfliktualetan urrezko legea da minorien interesak kontuan hartu eta errespetatzea.
|
|
|
Shirley zen neska bat, bere ama bezala, Iparreko arraza larru zurietarik. Sorbaldetara hedan, ile dirdiratsu hori eta argiek aurpegiaren
|
bi
aldeak kukutzen zizkioten, horren bi begi urddinen behako xuxen eta garbia gustagarria zen. Haatik urrun zen ukaitetik Marie Ange enaren eztitasuna.
|
|
|
Han eta hemen naiz. Mugaren
|
bi
aldetik. Muga libreki zeharkatzeko, gustatuko litzaidake xori bat izatea.
|
|
2013
|
|
|
Bere kantuetako batean honela dio bizitzak dituen
|
bi
aldeez:
|
|
2014
|
|
|
hor dago lekuko gure ixiltasuna 93 meza desagertu direlarik nehork deusik erran gabe. Bainan tolerentzia
|
bi
aldeetarik da. Edo ez da.
|
|
2016
|
|
|
Bai, bainan izigarri minbera baitzen! Errausten zaitu gero zaldiak, ipurdiaren
|
bi
aldeak gorritzen eta larrua galtzen. Larru bizia(?) jauzten.
|
|
|
Erran nahi dut zelak,
|
bi
aldeetarik larrua gorritzen, larrutzen eta jaten zuela bi hezur puntetan. Botika zen ur hotzarekin freskatzea.
|
|
|
Ba, bana izigarri minbera baitzen! Erhausten xitu gero zaldiak, ipurdiaren
|
bi
aldeak gorritzen eta larria galtzen. Bizilanuan jauzten
|
|
|
Gosetea izan ez balitz, ez zen berehala bukatuko. Amerikak fornitzen zuen
|
bi
aldeei.
|
|
|
Izan dira beraz" frantses lurra galdu" duten deserturrak. Mugan ginen eta hizkuntza bera
|
bi
aldeetan. Intsumituak?
|
|
|
Izan dira beraz" Frantziako lurra galdu" duten deserturrak. Mugan ginen eta hizkuntza bera
|
bi
aldeetan. Intsumituak?
|
|
|
Haien
|
bi
aldeetarik bazen soldadu andana bat armekin. Behin 4.000 soldadu ekarri zituzten kanpo hartarat.
|
|
2017
|
|
|
Karia hortarat da sortzen, 1998ko larrazkenean," Basaburuko berriak" hostoa, hamabost egunetarik zabaldua dena erosle guzieri. Aldiro paper horrek dauzka
|
bi
alde: batean ekoizpenen zerrenda, bestaldean bi kronika, bat erdaraz Haraneko Christianen esku, bigarrena euskaraz Mikelen ardurarekin.
|
|
|
Apezpikuak hartu zuen bere lekua harrizko aldare aitzinean. Aldare gainean zeuden gurutze batzuk petik gora ezarriak eta
|
bi
aldeetan xirio lodi beltzak. Batzuetan, aireko ufako bat, kanpoko urrinaz kargatuta, firurikan sartzen zen harpean.
|
|
|
Botoil lepoa agertzen zen. Suil
|
bi
aldetik xanpain kopak zeuden. Maiderrek ikusi zuen ere, arroka artean zilatua, ohetegia eta erdian ohe bat kolorezko mihiseekin estalia.
|
|
|
Batzutan gogoeta nago ez ote duten euskal Los Angeles bat amesten zenbaitek, Hendaiatik Ezkiularat, dotzena bat autobiderekin alde guzietarat, bakoitzak lauspost lerro gutienez, arratsaldeko lauetarik harat hamar bat elikoptero airean, autobideak galkatuak, nahi bezainbat lerro izana gatik
|
bi
aldeetarat, eta gain hartarik zerbait egin nahiz ari, desesperatuak, kutsadurak egin lano gorrailaren artetik beherean ikusten duten heinean.
|
|
2018
|
|
|
Talde bakoitzaren aitzinean koblakariak zihoazen, korifeo baten gisan, eta aldizka bertso xugun eta arinak kantatzen zituzten, aire sinple baina ederretan. Ohartzen nintzen horren gisako ikuskizun bat gozaturik herriko festa zenbaitetan, non ehunka neska eta mutilek, etxeetako atarietan bildurik, karrika baten
|
bi
aldeetan, koblakari iaio baten ahotsaren bidez, beren sentimenduak elkarri helarazten zizkioten eta gure kantabriar arbasoen gaueko festen gisan, izarren argitasunean, goizaren itzultzea igurikatzen zuten, amodioaren eta poesiaren mozkorraldi bikoitzean. Batbateko kobla bakoitzean, taldeek elkarrekin terrenta malenkoniatsuaz beteriko errepikak ematen zituzten, ibarretako oihartzunak ederrago bihurtzen zituenak.
|
|
|
Zeren ibar bakoitz ibai bat baita! Oraino geldituko litzateke asmatzea haien itzulbideak eta gurutzatze ezin askatuzkoak, erdiko mendikatearekiko paralelo diren ibar handiak sortzeko, eta ibar laukizuzenak,
|
bi
aldeetan luzatzen direnak, ipar eta hegoalderantz, berdinki jarririk, bizkarrezurreko saihets hezurrak edo arrain zenbaiten hezurrak bezala.
|
|
|
Xaho politikoagoa izan zen Ipar Euskal Herriko euskaltzaleak baino eta kulturalistagoa Hego Euskal Herriko foruzaleak (eta abertzaleak) baino. Harengan Bidasoaz
|
bi
aldeetako tradizioak elkartu ziren. Orain bien arteko sintesi berri baten zain gaude.
|
|
2021
|
|
|
* ETAk Hego Euskadin borrokan jarraikitzeko bere ezin hautsizko deliberamendua jakinarazten du. Juan Carlosen manakuntzaren aurka, orain arte Francorenaren kontra egin duen bezala: gorago esan dugunez, diktadura beraren
|
bi
alde baizik ez baitira biok. Beste edozein politik nagusieraren (konstituzio) aurka, non ez gaituen zeraren lortzera eramanen: Hego Euskadiren independentzia eta, Euskal Herriko parte honetan, langileen politikazko eta ekonomiazko kudeapen eta kontrolpena+. 7
|
|
|
61 Autopsia sakon eta profesionalen eskasa harrigarria da euskal borroka armatuaren historian eta kasu anitzen argitzea oztopatzen du. Oharpenak balio du
|
bi
aldeetako kasuentzat.
|
|
|
Edozein hildako edo desagerturen familian aurkitzen dira doluko emozio eta mekanismo psikologiko bertsuak (mina, ukazioa, amorrua eta, batzutan, negoziazioa eta onarpena), eta ezin daiteke horren gainean gatazka armatu batean gertatu zenaren ikerketa arrazionalik finkatu, non sentimendu berdinak
|
bi
aldeetan kausitzen baitira.
|
|
|
Ikerle abertzaleen arabera,
|
bi
aldeek gogorrago jotzen zuten solasak berriz hastekotan zirenean, eta dinamika horretarik ez zen jalgitzerik: etsaia baino azkarrago joan elkarrizketetara.
|
|
|
11 Gara, 1999/02/20 gatazka konpontzeko, beharrezkoa da
|
bi
aldeek borondate argia izatea". 12
|
|
|
87 Balistikak baieztatu zuen
|
bi
aldetik tiroak izan zirela.
|
|
|
Hogeita hamar urte pasata,
|
bi
aldeetako lekukoek beren bertsioa ematen dute. Roger Levyk, garaian Baionako Polizia Judizialean ikerlariak:
|
|
|
Errejimen espainolak hartu errepresioaren bidea deitoratzen du ETAk, Armistizio bidea nahi. Testuinguru honetan, KAS alternatibaren puntuetan oinarrituko su gelditze lortzearen aldeko berragertzen da ETA, borroka
|
bi
aldeetako enfrentamendu odoltsua uxatzeko eta Euskal Herriaren autodeterminazioa eta demokrazia gosea asetzeko bide bakar eta egokiena baita".
|
|
|
Bestalde,
|
bi
aldeek gestu beligerante anitz egin zuten.
|
|
|
ETAren partetik solaskide gisa aurkeztu zen, eta autoritate morala zuela adierazi zuen, baina ez saldoko aginte erreala. ETAren historiari amaiera bat bilatu nahi ziola ikusten zen, eta, uneren batean, biktimei barkamena eskatzeko beharraz ere hitz egingo zuela, nahiz eta beti"
|
bi
aldeez" ari zen, noski. Inoiz ez zitzaidan iruditu itxurak egiten ari zenik".
|
|
|
Valentziako atentatuak Bidasoaz
|
bi
aldeetara eramana den askatasun borrokaren aurka egiten du. Borroka horretan, gure ideien zilegitasunaz jabearazi behar ditugu jendeak, herri honetako biztanle gehienak geureganatzeko".
|
|
|
" Tomas y Valiente aurkako ekintzaren erantzukizuna Espainiako Gobernuak dauka. Hark du
|
bi
aldeetako indarkeria ekintzen errua eta gatazka luzatzearen erantzukizuna. Gobernuak errepresioa alde batera utzi izan balu, gaurko ekintza ez zen inoiz gertatuko.
|
|
|
Akordio politikoa ezinbestekoa izango da gaur egun bizi den gatazka gainditzeko eta akordio politiko horrek
|
bi
alde oso desberdinak izan ditu. Batetik, Estatu espainiarrak Euskal Herriaren erabakia eta nahia beteko duen garantia eta, bestetik, euskal hiritarren arteko barne akordio politikoa, zein motatako egituraketa politiko, administratibo eta bestelako nahi duten zehaztuko duena".
|
|
|
Atlantiko
|
bi
aldeetan sare funtzionala bazela ikusten ahal zen; ez ziren bakarrak izanen.
|
|
|
Euskal Herrian bizi nintzenetik kasik herriko eskualde guziak zeharkatu nituen, ekialdetik mendebalderaino, iparraldetik hegoalderaino, Jaizkibeltik Iratiko oihaneraino ere, bizkitartean Aralar edo Anboto mazeletatik ibiliz, autoz ibarretan, baita mendietan kaskoz kasko oinez ere. Pittaka pittaka mugaren
|
bi
aldeetan aurkitu nituen mendiko bordetako kokaleku guziak edo ezagutu nituen. Sudurra gora haranetatik ibiltzean, erdikusten nituen belarrezko lauki berdeek, gehienetan oihanetako hegietan gain, hara igotzeko eta bertatik ikusteko gogoa ematen zidaten.
|
|
|
Hala Sarako koadrilak mahai baten atxikiz lehen aldiz bazkari erraldoi horretan zegoen, lehenik partekatzeko eta trukatzeko. Egun horren sinboloaren hitz bitan laburtzeko, Saratik iristerakoan Elizondoren sartzean bidetik
|
bi
aldeen arteko hedaturiko banderola handi baten azpitik pasatu ginen, xingola horren gainean hizki handiekin idatziriko hitzak, EUSKARAK BATZEN GAITU.
|
|
2022
|
|
|
Iruñeko apezpikuarekin bakea egiten du. 1321ean liskar bat gertatzen da Beotibarren, Gipuzkoa eta Nafarroako mugatik hurbil,
|
bi
aldeetako soldaduen artean. Gipuzkoarrek garaipen handitzat ospatuko dute euskal kantu zaharrenetariko batean.
|
|
|
Aldi bat gehiago, euskaldunek kario pagatu zuten bi Estatu handiren artean gertatzea. Horien gerlek mugaren
|
bi
aldeetarik egin dituzten kalteak, ezin erranak dira. Duela bi mendekoek, 1813koek, samina berpiztu digute 2013 urte honetan.
|
|
|
Karlistak ontsa ikusiak ziren Iparraldean, mugaren
|
bi
aldeetarik ber jende mota baitzen: ber jendartea, baserri mundukoa, euskalduna, katolikoa:
|
|
|
Pizkundean, arrantza handia lagun, Ameriketako urreak eta zilarrak sustaturik, bere merkataritza are hedatuko du ber bidean. Adibidez Flandriako Bruges hirian Bizkaiak halako anbaxada bat bezala plantatuko du, eta lurralde horrek Atlantikoaren
|
bi
aldeetan irabaziko duen famaren ondorioz, euskaldun guztiak" bizkaitar" izenez deituko dituzte. Adibidez Frantses Xabierrekoak erdaraz dio bere hizkuntza" vizcaina" duela, eta Jacques Auguste de Thou frantziar idazle bidaiariak() idazten du Joanes Leizarragak Testamentu Berria itzuli duela" en langue biscayenne".
|
|
|
Absolutuan beste muga hain naturalik izan zaitekeen, eta batzuetan izan da: Ebroa, edo Garona, edo biak batera piriniotar erresuma baten
|
bi
aldeetarik. Baina non daude lehengo elurrak," mais ou sont les neiges d’antan?", François Villon poeta liskartsuak zioen bezala.
|
|
|
Ber aldera doa Pirinioetako toponimia: bortu guzian, eta horren
|
bi
aldeetarik franko urruneraino, asko dira euskal seneko toki deiturak, nahiz menditik urrundu arau gutituz doatzin ordokian. Euskal toponimia horren lekuko ditugu bereziki R.
|
|
|
Erromatar inperioa bukatzera doalarik, euskaldunen arbasoak indartsu agertzen dira bortuko
|
bi
aldeetarik. Horradino Nafarroa Garaikoen izen berezia zena, une horretan denei ematen zaie:
|
|
|
Bitartean azpimarratzekoak dira bi gertakizun ez odoltsu. Uztaila hastean flandriar abertzaleek ETA ospatzen dute Dixmuiden, beren aberri egunean, ehun bat milako jende ostearen aurrean, mugaren
|
bi
aldeetako militante andana bat lehen lerroan, bereziki Oldarrako dantzariak, baita Etxamendi eta Larralde kantariak.
|
|
|
Espainia eta Frantzia Europako oilarrak bilakatu direnetik, maiz elkarri gerla eginen dute, gure kalterako. Mugako euskal lurraldeek asko pairatu dute,
|
bi
aldeetarik. Markaturiko ildotik, Iparraldean egonen naiz.
|
|
|
Bi parteen arteko harremanak hautsi edo bederen zinez murriztu ziren. Bitarte horretan euskara desagertu da Erronkariko ibarretik, zinez atzera egin du Saraitzun eta Aezkoan,
|
bi
aldeetako artzainak bortuan elkarren arrotz eginez: mututze mingarri horren lekuko batzuk entzun ukan ditut Zuberoan eta Ezterenzubin. alde:
|
|
|
1937ko uda horretan errepublikanoek Madrilgo borontea Bruneten eraso dute uztailaren seitik hogeita bostera, gero Aragoikoa abuztuaren 24tik irailaren 14ra, Belchitekoa deituan, baina boronte guzira hedatuko da, Jakatik Terueleraino, Zaragozako
|
bi
aldeetarik. Hasieran arrakasta bat lorturik etsaiak ustekabean harrapatuz, gero gelditu dute Madrilgo borontetik etorritako indarren aurrean, gizon asko galduz eta eremu guti eskuratuz.
|
|
|
Espainia ordea zezenaren itxuran agertzen da, eta nire ustez bi Estatuen irudi ezberdin horietarik datoz parte handi batean mugaren
|
bi
aldeetako euskaldunen erantzun ezberdinak.
|
|
|
Naski! Haatik euskaldunena bai, mugaren
|
bi
aldeetakoek parte hartu baitzuten Aliatuen armada ezberdinetan, bereziki Frantziakoan, Estatu Batuetakoan, Sobiet Batasunekoan ere: adibidez Ruben Ibarruri," Pasionariaren" semea, Stakingraden hil zen 1942ko larrazkenean, 20 urteetan.
|
|
|
Francs Tireurs et Partisans. Hitler eta Stalineren arteko hitzarmenaren ondorioz, Frantziako komunistak kasik bi urtez noraezean ibili ziren,
|
bi
aldeetako inperialismoa ahal bezala salatuz. Haatik aleman armadak, Sobiet Batasuna erasotuz 1941eko ekainaren 22an, erresistentziarako askatu zituen.
|
|
|
Euskal Herriko Alderdi Sozialista hori 1974ko udaberrian sortu zen, Iparraldeko HAS (Herriko Alderdi Sozialista) eta Hegoaldeko EAS (Euskal Alderdi Sozialista) uztartuz. Euskal Herri osora hedatu zen mugaren
|
bi
aldeetarik, estrategia nazional batekin, haatik taktika parte bakoitzeko egoerari egokituz.
|
|
|
Haatik iheslariek orokorki, beren euskal fedeaz eta dinamismoaz, asko ekarri diote Iparraldeari kulturaren eta hizkuntzaren alde. Ez dira guti trantsiziotik landa hemen egon direnak, hemengotu, familiatu, eta horien haurrak
|
bi
aldeetakoak dira, euskaldun peto petoak, usu hoberenetarik. Etsenplu ezagunik badago, bertsolarietarik hasiz.
|
|
|
Non legoke gaur Euskal Herria autonomia hori gabe? Iparraldetik oneski so egin nahi duenak ikus dezake
|
bi
aldeetako euskal politiken artean dagoen labarra: gu Iparraldekoak behean itsaso arrotzaren mende, Hegoaldekoak goian erosioak mehatxatuak, baina mementoko leihorrean.
|
|
|
Azken hitz bat nazioarteko egoeraren eraginaz. Aljeriak
|
bi
aldeetarik lagun onak zituen, batetik Maroko, bestetik Tunisia. Euskal Herriak aldiz inguruan bi etsai erraldoi dauzka, badakigu zein. eta bien artean tinkatua, murriztuz higatu da ETA.
|
|
|
Geroztik beste bizpahiru negoziaketa egin dira, eta aldikal Espainiako gobernuaren eskaintzak gutituz joan, azkenean ezerezera jaisteraino. Gerotik gerora luzatzeak zer ekarri du, salbu
|
bi
aldeetarik biktima zerrenden emendatzea?
|
|
|
Jaurgain ere hortik dabila: " Onar daiteke Otsoa dukeak frankoen aurkako erasoa gidatu zuela, bortuaz
|
bi
aldeetako euskaldunen buruzagia izanez". (2).
|
|
|
nire Otto Xan zahar etxean hila eta Txomin, omen auto istripuz zendua Algerian, harat deportatua izan baitzen. Argazkietan ageri dira gure amak, zure anai arrebak beren bizilagun eta haurrekin, nire Baigorriko senideak, baita mugaz
|
bi
aldeetako adiskideak. Horietan Txillardegi eta Jone, Xabier Amuriza eta Xanti Iparragirre bertsoetan ariko direnak, Etxamendi eta Larralde beren kantuekin zoratuko gaituztenak, Arrasateko txalapartariak, zure iloba trikitilaria, nire kusi kantaria eta bere senarra musikaria dantzaraziko gaituztenak.
|
|
2023
|
|
|
Frantzian eskola handien oraingo modak jarraitzen badu— beharbada gauza ona ez dena—poliziarentzat horrelako eskola litzateke, kandidatuak oposaketaz errekrutatuko lituzkeena. ...horrelako zerbait beharrezkoa da; Gehiago dena, askoz garrantzizkoagoa dena, ez luke gehiago existitu behar prostituten eta justiziak zigortuen taldeak bezalako kategoriarik zeinak existentzia ofiziala izango bailuke poliziaren plazerari eskainiriko artalde bezala eta zeinak poliziari biktimak eta gaizkideak eskainiko bailizkioke; bestenaz, kutsadura bikoitza saihestezinekoa litzateke, kontaktuak
|
bi
aldeak desohoratuko lituzke. Bi talde horiek legearen bitartez desagerrarazi behar ditugu.
|
|
|
Alta, zoroen eta koldarren postura neurri handi batean arrazoizkoa da; idazleek badute
|
bi
aldeetan jokatzeko joera onartezina; izan ere idazleek sekula ez dute, garai honetan bezainbat, kontzientzia eragilearen errola bete nahi izan, eta egiaz bete dute; izatez, gerla aurreko urteetan, inork ez die errola hori hartu nahi izan, jakintsuek izan ezik. Lehen, apaizek herriko bizitza moralean okupatzen zuten tokia orai fisikalariek eta nobela egileek okupatzen dute eta hori nahikoa da gure aurrerapenaren20 balorea neurtzeko.
|