|
2004
|
|
|
Emma eta amaren artean, normalki, baina niri ere deitzen zidaten noizean behin. Eta, hala, egun hartan, amak niri deitu, eta hura kentzen ahalegindu ginen, biok ohe gainean zutik jarrita, hain zorte txarrarekin, non koadroa erori egin baitzitzaigun, nik behar
|
bezala
eutsi ez niolako. Bekatuan izan nuen, ordea, ordaina, koadroa oinaren gainera erori baitzitzaidan, erpinetako batek oinbularrean jotzen ninduela.
|
|
2005
|
|
|
Mateok sentitu zuen jertsearen azpian zeukan liburua beherantz ari zela irristatzen, prakek ez ziotela behar
|
bezala
eusten. Izerditan hasi zen, liburuzaina begira zeukalako eta argazki liburua edozein momentutan geratu zitekeelako agerian, handik edo hemendik.
|
|
|
Arnasari ahal
|
bezala
eutsiz, eta atsedenaldi laburrak noiztenka baliatuz, jiratu egin nuen soina, eta eskuineko besoa zabaldu. Esku ahurraz har lata ukitu nuen.
|
|
2007
|
|
|
Juduen, karaktere deliberatua? bereziki miresten du, zori eta lur aldaira guztietan zehar nazio handi
|
bezala
eutsi baitio herri sakabanatu jazarriari225 Arte ororen hasiera eta amaia da berekitasun nazionala226; arte gotikoaren aiurri alemana bindikatzen du227; pintore herbeheretarrengan euren karaktere nazional berekia goraipatzen, pertsonaia puntuzkoetan manifestatzen baita herriaren karakterea228; epika serbiarraren nortasun nazional gogorra229; karaktere nazional italiarraren berekitasuna behin eta ... monografia baterako adina material du gai honen inguruan.
|
|
2008
|
|
|
Eta urdail sabeletako estutasun hura eztarrian are estuago egin zitzaion, lepoan soka bat balu bezala? Kalera irten nahi izan zuen, baina, oina aurreratzerakoan, estropezu egin eta ahal
|
bezala
eutsi zion orekari, lauzpabost segundotan bilintzi balantza ibili bitartean. Kaxkagorrik besoa lagunaren lepainguruan bildu, eta Beñardok ere berdin egin zuen, nola edo hala.
|
|
|
Eta urdail sabeletako estutasun hura eztarrian are estuago egin zitzaion, lepoan soka bat balu bezala... Kalera irten nahi izan zuen, baina, oina aurreratzerakoan, estropezu egin eta ahal
|
bezala
eutsi zion orekari, lauzpabost segundotan bilintzi balantza ibili bitartean. Kaxkagorrik besoa lagunaren lepainguruan bildu, eta Beñardok ere berdin egin zuen, nola edo hala.
|
|
2009
|
|
|
Baina bigarren arrazoi bat ere bazuen, hagitzez ere garrantzitsuagoa, etxearen eta etxekoen funtzionamenduari begira, Reginak eta berak, baita, haiekin batera, Ernestinak ere, erabakia baitzuten etxeak ohi
|
bezala
eutsi behar ziola bere egunerokotasunari, ezer gertatu ez balitz bezala, itsasikararen ondotik: beste sei seme alaba zituzten, eguzkia baino ederragoak, eta ez zuten bidezkotzat jotzen sei eguzki haiek ilargi beltz baten inguruan orbitan jartzea; hartarako, baina, ilargi beltza ezkutatu behar zuten, ongi ezkutatu ere, bai irudiaren eta bai hitzaren ikuspegitik ere:
|
|
|
axola ez balitzaio bezala: bere gogoaren aldaketa haietan bazirudien ezen sufrimenduak ere bere atsedenaldiak eta bere hustualdiak behar zituela, bere izateari eta izatearen arrazoiari geroago behar
|
bezala
eusteko, neguaren hustualdiak egiten baitzuen udaberria, azken batean, ahalezko.
|
|
|
...artan, ausaz; edo burura etorri zitzaion Benjamin Mariaren anai arreben egoera zaila, aurrerantzean ere bertatik zaindu zuena, inoiz baino gehiago zaindu ere, obligazio moral hutsez; edo beste arrazoi ez hain altruista bat zebilkion, beharbada, azpitik, oharkabean, kale gorrian hotz egiten baitzuen, eta hura ere ez baitzen arrazoi makala edonorentzat, baita Ernestinarentzat ere, etxeko epelari ohi
|
bezala
eusteko??, amore eman zuen arte.
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, bere desertuko esperientzia hartan sufrimenduaren ontzia bete balitz bezala, axolagabetasunaren antzeko sentimendua nagusitzen zitzaion, gehien axola zitzaiona ere –bere baitaren baitako haragi puska zafratua– axola ez balitzaio bezala: bere gogoaren aldaketa haietan bazirudien ezen sufrimenduak ere bere atsedenaldiak eta bere hustualdiak behar zituela, bere izateari eta izatearen arrazoiari geroago behar
|
bezala
eusteko, neguaren hustualdiak egiten baitzuen udaberria, azken batean, ahalezko.
|
|
|
Baina bigarren arrazoi bat ere bazuen, hagitzez ere garrantzitsuagoa, etxearen eta etxekoen funtzionamenduari begira, Reginak eta berak, baita, haiekin batera, Ernestinak ere, erabakia baitzuten etxeak ohi
|
bezala
eutsi behar ziola bere egunerokotasunari, ezer gertatu ez balitz bezala, itsasikararen ondotik: beste sei seme alaba zituzten, eguzkia baino ederragoak, eta ez zuten bidezkotzat jotzen sei eguzki haiek ilargi beltz baten inguruan orbitan jartzea; hartarako, baina, ilargi beltza ezkutatu behar zuten, ongi ezkutatu ere, bai irudiaren eta bai hitzaren ikuspegitik ere:
|
|
|
...artan, ausaz; edo burura etorri zitzaion Benjamin Mariaren anai arreben egoera zaila, aurrerantzean ere bertatik zaindu zuena, inoiz baino gehiago zaindu ere, obligazio moral hutsez; edo beste arrazoi ez hain altruista bat zebilkion, beharbada, azpitik, oharkabean, kale gorrian hotz egiten baitzuen, eta hura ere ez baitzen arrazoi makala edonorentzat, baita Ernestinarentzat ere, etxeko epelari ohi
|
bezala
eusteko... –, amore eman zuen arte.
|
|
2010
|
|
|
saiatzen zen bakoitzean, estasiak eta mesede bereziak amets, halaxe mintzatzen baitzitzaion fraide karmeldarra: . Ez hau, ez hau eta ez hau; ezer ez, ezer ez, ezer ez; oro biluz eta oro gau?, bereari ohi
|
bezala
eutsiz, segurtasun guztien bestaldean, non erbestea egurats gorriak bakartutako txori zauridun bat den.
|
|
|
esan nion; amak ez zuen ezetzik esan; aitzitik, berak deitu eta berak eskatuko ziola esan zidan, bere arrazoia emanda: . Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar
|
bezala
eusteko?. Deitu zion amak aita nagusiari biharamunean; esan zion honek lasai egoteko, ezagutzen baininduen eta bai baitzekien nire jakintasun mailaren berri, batxilerra nuela, alegia, eta akademiako ikasketak, beste nobizioek ez bezala??
|
|
|
zalantza eta galdera asko pizten zizkidan, artean itzalean banituen ere, hain nengoen nora ezean, etengabeko inpaktuen ondorioz?; haietako galdera batek, baina, berandu gabe atera zuen bere muturra itzaletik, Elorrietako komentura joan behar bainuen, neure erlijio ibilbideari ekiteko?; nola ekingo nion, baina, neure ibilbide hari, baldintza haietan?; izan ere, gogoan nituen amaren hitz batzuk, Pagoagan egin genuèn azken egonaldiaren aurretik esan zizkidanak: . Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar
|
bezala
eusteko?; are gehiago: hain nengoen ziur mirariaren ordua iristear zela, non suzko esperantza eta balizko miraria bihurtu bainituen neure orduko fedearen oinarririk sendoen; mirariaren ordua, baina, joan zen, eta nola eutsiko nion, bada, neure fedeari, miraririk ezean?; nola sartuko nintzen frantziskotarren komentuan, porrotaren lurrikarak nire fedearen oinarriak hankaz gora jarri zituenean?; amari bezala, atertu zitzaizkidan niri ere zeruko haizeak, isildu zitzaizkidan txori kantariak, goibeldu zitzaidan bizipoza?; ni ere ez nengoen, beraz, neure onean, eta horregatik, beharbada, ama gezurretan hasi zela konturatu nintzenean?. Mirariaren zain geunden, eta bi ere izan ditugu.
|
|
|
Picassoren lana erabateko gerraren basakerien aurkako ikurra izateaz gain, Aroko Espirituaren bertze marka bat adieraziko zuen; alegia, Aro Modernoaren bukaeran erabateko mobilizazioaren totalitarismoek Europa menderatzen zutela. Espazio europarrari kurrikez bezala oratzen zioten, matxardez
|
bezala
eusten zioten bai nazismoak bai stalinismoak. Pariseko Nazioarteko Erakusketan Guernica hartu zuen pabiloia, Espainiako Errepublikarena, Errusia Sobietarraren eta Alemania naziaren pabiloietatik oso hurbil zegoen.
|
|
|
Uda konkretu hartan ustekabean bihurtu zen galerna erakargarritasun handiena. Halakorik sekula ikusi gabeek beroari ahal
|
bezala
eusten zioten, espero zuten ekaitza gero beren herrietan kontatzeko.
|
|
|
ikusten duzu, Damaso...! —; mistikoa, beraz, gauza guztiak nahasten dituen miserable ezjakin bat da, paradoxek eta kontraesanek ehundutako errealitatea gainditu nahiko lukeena —" Gatazkaren eta kontraesanaren erdian agertzen da Jainkoa" esaten zuen Mertonek—, baita, helburua lortzeko, hizkera berezi bat asmatu behar izaten duena ere —Entréme donde no supe/ y quedéme no sabiendo/ toda ciencia transcendiendo esaten zuen Fontiveroskoak—, ezinbestean; tipo xelebre bezain barregarria da, ondorioz, funtsean, bai boterearentzat eta bai zientzian ezin iaioagoak diren zu bezalako jakintsuentzat ere; muturreko ortodoxia zaintzen zutèn inkisidoreek eta beste jende batzuek" Avilako puta" tzat zuten Santa Teresa; Donibane Gurutzekoa, berriz," gizagaixo goitik beherainoko" bat zen, lurrean esertzen zena," morisko txiro mutur beltz" bat iduri; gizon ezdeus bat zen, gainera —fraidetto bat fraide bat baino gehiago—, txikia eta argala —‘pocas carnes’—, itsusia, eskorpioiak ere kontsolatzeko modukoa... baina zorrotza ere bazen, eta nornahi ateratzen zuen bere onetik bere hitzekin eta bere jardunarekin, baita Teresa bera ere, Teresa Jainkoa" motzean lotzen" saiatzen zen bakoitzean, estasiak eta mesede bereziak amets, halaxe mintzatzen baitzitzaion fraide karmeldarra: " Ez hau, ez hau eta ez hau; ezer ez, ezer ez, ezer ez; oro biluz eta oro gau", bereari ohi
|
bezala
eutsiz, segurtasun guztien bestaldean, non erbestea egurats gorriak bakartutako txori zauridun bat den.
|
|
|
Aita nagusiari telefonoz deitu, eta baimena eska diezaioket..." esan nion; amak ez zuen ezetzik esan; aitzitik, berak deitu eta berak eskatuko ziola esan zidan, bere arrazoia emanda: " Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar
|
bezala
eusteko". Deitu zion amak aita nagusiari biharamunean; esan zion honek lasai egoteko, ezagutzen baininduen eta bai baitzekien nire jakintasun mailaren berri —batxilerra nuela, alegia, eta akademiako ikasketak, beste nobizioek ez bezala—.. eta ama eta biok, pozik.
|
|
|
Egoera hark —alde batetik, Pagoagako porrotak, eta bestetik, amaren gezurrak eragindakoak— zalantza eta galdera asko pizten zizkidan, artean itzalean banituen ere, hain nengoen nora ezean, etengabeko inpaktuen ondorioz...; haietako galdera batek, baina, berandu gabe atera zuen bere muturra itzaletik, Elorrietako komentura joan behar bainuen, neure erlijio ibilbideari ekiteko...; nola ekingo nion, baina, neure ibilbide hari, baldintza haietan?; izan ere, gogoan nituen amaren hitz batzuk, Pagoagan egin genuèn azken egonaldiaren aurretik esan zizkidanak: " Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar
|
bezala
eusteko"; are gehiago: hain nengoen ziur mirariaren ordua iristear zela, non suzko esperantza eta balizko miraria bihurtu bainituen neure orduko fedearen oinarririk sendoen; mirariaren ordua, baina, joan zen, eta nola eutsiko nion, bada, neure fedeari, miraririk ezean?; nola sartuko nintzen frantziskotarren komentuan, porrotaren lurrikarak nire fedearen oinarriak hankaz gora jarri zituenean?; amari bezala, atertu zitzaizkidan niri ere zeruko haizeak, isildu zitzaizkidan txori kantariak, goibeldu zitzaidan bizipoza...; ni ere ez nengoen, beraz, neure onean, eta horregatik, beharbada, ama gezurretan hasi zela konturatu nintzenean —" Mirariaren zain geunden, eta bi ere izan ditugu.
|
|
2011
|
|
|
Ihesaren asmoari keari
|
bezala
eusten diote hirurek, biriketan, isiltasun une batzuetan.
|
|
|
Arnasari ahal
|
bezala
eutsiz, eta atsedenaldi laburrak noiztenka baliatuz, jiratu egin nuen soina, eta eskuineko besoa zabaldu. Esku ahurraz har lata ukitu nuen.
|
|
2014
|
|
|
Mikel Strogoffek eta Nadiak, txopan etzanda jarririk, kexarik gabe jasaten zuten gehituriko sufrikario hura. Alcide Jolivetek eta Harry Blountek, haien ondoan paratuta, ahal
|
bezala
eusten zieten negu siberiarraren lehenengo eraso haiei. Ez batzuek ez besteek ez zuten hitzik esaten, ezta ahopeka ere.
|
|
2016
|
|
|
Zuregana bueltatu nintzen ziztuan, asaldurari ahal
|
bezala
eutsita. «Eta?
|
|
2017
|
|
|
Masaileko bat eman zidan. Esku hartatik ere heldu eta basakatu bati
|
bezala
eutsi nion. «A bai, e?», esaten dut.
|
|
|
Baina ekonomiaren ahultasunak eta merkatuen gorabeherek igo egin dute balioa. Gobernua ez da gai ogiaren subsidioari lehen
|
bezala
eusteko.
|
|
|
Zapatak kenduarazi dizkit eta, nire miseria besterik aurkitu ez duenez, aurrera egiteko esan dit eskuarekin, axolagabe. Bere aldamenetik oinutsik eta nire galtzei ahal
|
bezala
eusten diedan bitartean igaro naizenean, poliziaren zakurrak aharrausi egin du. Antza denez, ikuskizun patetiko honek ez du aski hunkitu.
|
|
2018
|
|
|
Ohera joan arte itxaron zuten, eta lotan zegoela uste izan zutenean, burukoarekin itotzen saiatu ziren. Uste baino indar gehiagoz defenditu zen, ordea, eta azkenean, aitak semeari ahal zuen
|
bezala
eusten zion bitartean, ama sukaldera joan eta aizto batekin itzuli zen, sastakadaka hiltzeko erabili zutena.
|
|
2019
|
|
|
Laster, nire inguruan, hasierako zalaparta, oihu eta irainak kolpe, astindu bortitz eta ostikada bilakatu zitunan. Nik, neure baitan uzkurtua, ahal
|
bezala
eusten nionan jipoiari, jakinez, erabat merezia nuela eta, horrenbestez, ezin nuela, inola ere, kontra egin. Halako batean, ezker begian sekulako zartada jaso ninan; berehala, bekainetik behera odola borborka hasi zitzaidanan eta, handik aurrera, unean baino unean, sentipenak apaltzen zitzaizkidala nabaritu nuen.
|
|
2020
|
|
|
Eskua mostradore gaineko poltsarekin jolastu zen, jasotzera balihoa
|
bezala
eutsi, aiko maiko geratu eta segidan askatu zuen. Eskumuturreko urrezko kate finak eta esmeralda txiki txikiek oholean tarrapataka egin zuten eskua baztertu zenean.
|
|
|
Halarik ere, gustatu edo ez, armak ausarki dabiltza paraje hartan, eta Martinak nahitaez asmatu behar izan du tentuz ibiltzen frantses soldaduen eta gerrillarien arteko lerro mehe baten gainetik, batzuek edo besteek gau batean Mugetako benta erreko ez badute, akaso ama alabak barnean direla. Laurenen ustez, trebetasun apartaz ari da Martina oreka arriskutsu horri ahal
|
bezala
eusten. Bordeleko biologo batek behin aipatu ziona gogoratu du:
|
|
2021
|
|
|
Hondartzatik metro pare batera, helikopteroek ohi duten legez eskegita
|
bezala
eusten dio.
|
|
2022
|
|
|
Robertok, bitartean, jarraitzen zuen ahal zuen bezala disimulatzen Arantxaren ametsen aurrean, bere buruaz beti izan zuen senar eskuzabal eta tolerantearen irudiari ahal
|
bezala
eutsiz eta jeloskortasun izpirik ez erakusten ahaleginduz. Ordura arte ziurtzat, guztiz bermatutzat jo baitzuen Arantxaren fideltasuna:
|
|
2023
|
|
|
Gutxitan dago bakarrik, egia erran. Beti badu jendearen konpainia, baina ez du adiskide minik, zutabe sendo batek
|
bezala
eusten dionik. Dauzkan edo izan dituen lagun guztiak aldian aldikoak dira, haga mehe batzuk:
|