|
2023
|
|
|
Konstituzio honek bertute bat zeukan: lehenengoz, Diputazio Probintziala botere zentralaren organo periferiko baten izaera galdu zuen, eta lehenengoz, Diputazio Probintziala toki administrazio
|
bezala
egituratu zen42.
|
|
|
Baina toki autonomiaren aipamen gehiago ez da egiten eta, ondorioz Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentziak garatu behar izan du toki autonomiaren kontzeptu hori. Goi epaitegi horrek toki autonomia berme instituzional
|
bezala
egituratu du. Izaera hori toki administrazioa eta horien interpretazioa
|
|
|
Bigarrena, autonomia zehaztu gabeko kontzeptu juridiko
|
bezala
egituratzen duelako: " —azken finean— autonomia zehaztu gabeko kontzeptu juridikoa da eta hori ulertzeko tarte oso zabala eskaintzen du" 61 Egituraketa horrek printzipioa momentuko interpretazioaren eskuetan utzi egin zuen, Alemaniako doktrinan zehaztutako berme instituzional bat bezala identifikatuz.
|
|
|
Hitzarmen horretan ematen den toki autonomiaren ikuspegia, nire uste apalean eta LASAGABASTER HERRARTE irakaslearekin bat etorriz, ez da Espainiako doktrinan edota jurisprudentzian garatu dena. TAEHren toki autonomiaren definizioa 3 artikuluan ematen da eta eskubide bat
|
bezala
egituratzen da, gaitasun eragingarria eduki zukeena90 Inguruabar honetan ez dugu ahaztu behar EKn toki autonomia eta finantza nahikotasuna eskutik lotuta doazela, hau da, toki erakundeei beharrezkoak dituzten baliabideak bermatu behar zaizkiela, berezkoak dituzten intereseko gaiak jorratzeko aukera izateko.
|
|
|
Finantza nahikotasunak toki erakundeei dagozkien diru sarrera guztiak Estatuaren eta autonomia erkidegoen eskuetan uzteko aukera izan zuen, baina EKk ez du sistema hori ezartzen, eta toki ogasunak ogasun misto
|
bezala
egituratzen ditu179 Sistema misto horretan, toki ogasunek Estatu eta autonomia erkidegoen ogasunek jasotako tributuetan parte hartuko dute edota dirulaguntzak eskuratu; baina horrez gain, berezko baliabideak ere izan dituzte, hau da, toki erakundeek kudeatuko dituzten berezko tributuzko diru sarrerak izango dituzte. Horra hor lehen aipatu dugun finantzazio sistema mistoa.
|
|
|
Estatuak duen lurraldetasunaren izaera Estatuaren antolaketarako irizpide bat
|
bezala
egituratzen da. EKren 137 artikuluak udala eta probintzia derrigorrezko edo nahitaezko lurralde egitura bezala aipatzen ditu.
|
|
|
" Euskal Autonomia Erkidegoko lurraldea Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko probintziekin bat datozen lurralde historikoek osatuko dute, egungo mugetan, bai eta Nafarroakoak ere, baldin eta Konstituzioaren laugarren xedapen iragankorrean ezarritako prozeduraren arabera sartzea erabakitzen badu" 587 Lurralde Historiko bakoitzak bere barneko lurralde antolaketa propioa izango du eta horietako bakoitzak bere toki erakundeak barneratzen ditu. Azkenean, toki erakundera heltzen gara, lurralde erakunde ezberdin
|
bezala
egituratzen dena.
|
|
|
Eskubide historikoen gordailuzain izateak eragin oso handia dauka EAEko lurralde egituraketan eta zuzeneko eragina lurralde historikoen barneko toki erakundeengan. Izaera bikoitz horrekin eskuan, EAEren egituraketan parte hartze duen laugarren botere
|
bezala
egituratu dira. Esanahi horretan Castells ARTECHEren hitzak erabilita:
|
|
|
KAk askotan aipatu du toki erakundeek finantza nahikotasuna bermaturik daukatela EKak adierazitakoari jarraituz (KAren 237/ 1992 Epaia), baina berme hori berriro ere, autonomiarekin gertatzen zen bezala, definizio barik geratu zen. Hori horrela, benetako printzipio bat edo bermatutako printzipio bat baino gehiago, elkarbanatutako erantzukizun bat
|
bezala
egituratu da finantza nahikotasuna. Estatuak, autonomia erkidegoek eta toki erakundeek elkar banatzen duten" betebeharra" da finantza nahikotasuna.
|
|
|
TAEHk toki autonomiaren definizioan deszentralizazioaren printzipioaren hurrengo adierazleak indartuko ditu: toki autonomia eskubide
|
bezala
egituratzea, erantzukizun printzipioan oinarritutako toki autonomia, toki erakundeen intereseko gaiak antolatzeko eta kudeatzeko asmoa. Printzipio hau TAEHren 4.3 artikuluan ere jorratzen da, sorospidezko printzipioarekin batera.
|