|
2002
|
|
|
Organismo horiek ingurunean duten eragina ezagutzen du, haien geneak
|
beste
labore batzuetara pasa baitaitezke
|
|
2003
|
|
|
Kiotoko Protokoloan ezarri zen GGMaren bidez, garapen bidean dauden herrialdeetako klima babesteko neurriak finantzatzen dituzten murrizketa helburuak dituzten herrialdeek karbono dioxidoaren unitateak deskontatu ditzakete beren emisio kontutik. Atal horretan sartzen dira karbono hustubideak; hau da, basoak eta
|
beste
labore batzuk co2 a xurgatzeko erabiltzea. Atzo zehaztu zen zer proiektu sar daitezkeen atal honetan.
|
|
2005
|
|
|
Zergatik agertzen dira? Belar txarrak ingurunera egokitzeko gaitasun handia duten landareak dira, eta
|
beste
labore batzuek baino “ura, espazioa eta elikagaiak lortzeko lehiatzeko gaitasun handiagoa” dute. Lur bat okupatuta ez dagoenean, belar txarrak berehala agertzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Hala, Hego Amerikan izugarri zabaldu da soja transgeniko laborantza; Argentinan, diotenez, soja guztiaren %98 inguru da transgenikoa. Gainera,
|
beste
labore batzuen lekua hartu du, eta 17 milioi hektarea betetzen ditu dagoeneko. Eta Argentina ez da munduko transgeniko ekoizlerik handiena.
|
|
|
Koexistentzia estrategia eraginkorrak egiteko, zenbait estatu kidek lege neurri zehatzak aurkeztu dituzte Bruselan. Horren ondorioak apirilaren 4tik 6ra bitartean aurkeztuko ditu Europako Erkidegoko Gobernuak Vienan, transgenikoak eta
|
beste
labore batzuk batera egoteari eta EBko GEOen egoerari buruzko hitzaldi batean. Hainbat erakunde ekologistek egiaztatu dute polinizazio bidezko kutsadura benetakoa dela, batez ere uztak nahasteagatik.
|
|
2008
|
|
|
Bakterioen eta landarearen arteko sinbiosiari esker, landareak airean dagoen nitrogenoaz elikatzen dira, eta, bide batez, nitrogeno erreserbak berritzen ditu lurrean, beste landare batzuek erabil dezaten. Izan ere, lekadunen laborantza,
|
beste
labore batzuekin txandakatuta, nekazaritza jarduera ekologiko gomendatua da lurzoruaren emankortasuna beharrik gabe edo oso ongarri gutxirekin handitzeko. Horren erakusgarri da AEBetako kutsatzaileek landareen hazkuntza murrizten dutela nitrogenoa harrapatzeko ahalmen hori galarazten dutelako.
|
|
|
Hala, adituek egiaztatu ahal izan dute “Rhizobium” bakterioak lekadunen elikadurari bakarrik laguntzen diola, hau da, ez dela arriskutsua landarearentzat, eta zer mekanismoren bidez gertatzen den ikertu dute. Horrek beste bide batzuk irekitzen dizkio teknika hori
|
beste
labore batzuetarako garatzeari. Izan ere, zientzialariek arrakastaz egin dituzte saiakuntzak fresa, arroza edo garagarra bezalako laboreetan, eta emaitza onak lortu dituzte.
|
|
|
Ura gutxiago eta hobeto usatu da, ttantta bidezko ureztatze sistemak lehenetsiz esaterako, ura biltzeko eta garraiatzeko azpiegiturek uraren lurrinketari eta itogin bidezko galerei aurre egiteko prestatuta egon dute... Alabaina, nekazaritza ura aurrezteko biderik egokiena, oro har, tokian tokikoa haztea da eta, etsenplurako, Nafarroako Erriberan artoa edo ur kontsumo handia duten laboreak erein ordez, garia edo lehorreko
|
beste
labore batzuk ereitea. Horrela Itoizko urtegia, Nafarroako ubidea eta enparauak ez lirateke beharrezkoak izango.
|
|
2010
|
|
|
Osokoa, erdi osokoa edo zahiarekin egina, zekalearekin edo
|
beste
labore batzuekin:
|
|
|
Jarduketaren azalera 5.500 hektareakoa da, eta bi milioi euroko kostua du. Guadalentin ibarrean, Nekazaritzak jarduerak egiten ditu bola piperrean eta aire zabaleko
|
beste
labore batzuetan, hala nola brokolian edo letxugan, trip populazioen kontrol biologikorako eta lepidopteroen orugen tratamendu mankomunaturako. Jarduketaren azalera 1.100 hektareakoa da eta 600.000 euroko kostua du.
|
|
|
Astearte honetan Monsanto arto transgenikoaren hiru barietate merkaturatzeko baimena ere eman zuen. John Dalli Osasun komisario berriak azpimarratu zuen “Amflora” patataren laborantza baimena “oso baldintza zorrotzen” mende dagoela,
|
beste
labore batzuetara heda ez dadin. Horregatik, giza kontsumorako diren beste patata batzuen tuberkulu transgenikoaren “bereizketa fisikoa” ezartzen da bilketa, biltegiratze eta garraio prozesu osoan.
|
|
|
Agente patogenoen jatorria eta
|
beste
labore batzuei eragiteko aukera aztertzen ari dira ikertzaileak
|
|
|
Baratxuriak pilatuta daudenean, erraboilak gaixotu egiten dira. Gaixotasuna eragin duen onddoa isolatzea lortu ondoren, Fusarium procriatumak, gaur egun, agente patogenoen jatorria, onddo horrek berak
|
beste
labore batzuei eragiteko aukera eta prozesu horretan lurraren tenperaturaren eragina aztertzen ditu. Espainia, 52.455 tona guztira, hirugarren postuan dago baratxuri esportazioen munduko sailkapenean.
|
|
|
Zenbait zientzialarik, gainera, Alemaniako baratxuri erraboiletan fumonisinak (onddoak sortutako toxinak) daudela jakinarazi dute. UPMren azterketak gaixotasunaren kausari buruzko zalantzak argitzen ditu, baina zenbait galdera egiten ditu agente patogenoen jatorriari buruz, onddo horiek
|
beste
labore batzuetan (tipulak, porruak, tipulinak, tipulinak, etab.) eragina izan dezaketen jakiteko. edo lurraren tenperaturak lurzoruan onddoa landatzean edo biltegian usteldura agertzean duen eragina. Ikertzaile taldeak gai horietako batzuei erantzuteko azterlanak egiten ditu orain.
|
|
|
Birus horrek alfalfa laboreetan bazkaren errendimendua eta kalitatea murriztu ditzake, “eta horrek kostu ekonomikoa dakarkie ekoizleei”, adierazi zuen jakinarazpen batean Aragoiko Gobernuak, CITA Zaragozako Unibertsitatearekin elkarlanean garatzen duenak. CITA erakundeko Landare Osasunaren Unitateko birologia taldearen helburuetako bat da birusak Espainiako alfalfa eremu ekoizleetan duen eragina eta banaketa ezagutzea, baita
|
beste
labore batzuetara (barazkietara, batez ere) hedatzeko duen gaitasuna ere. Horrez gain, mosaikoaren ondorio negatiboak ebaluatzea eta birus horren populazioen ezaugarri genetikoak aztertzea proposatzen da, bai laboreetan bai haiekin batera hazten diren “belar txarretan” daudenak.
|
|
|
Gaixotasuna alfalfaren haziaren bidez transmititzeko gai da, eta ikertzaileek zehaztu zutenez, “laborea hasi zenetik, ereintza egin zenetik”. Birusa landaretik landarera ere sakabanatzen da hainbat birikabidez, eta horrek eritasun hori “arrisku” bihurtzen du
|
beste
labore batzuentzat. Zientzialariek birusaren andui desberdinen karakterizazio biologiko eta genetikoa aztertzen dute hainbat laboretan, “andui horien arrastoa arakatzeko eta, hala, haien ahaidetasun, oldarkortasun eta banaketa erlazioei buruzko informazioa lortzeko”.
|
|
2011
|
|
|
Laboreen artean, gariaren munduko prezioak izan ziren gehien igo zirenak, 2010eko ekainetik 2011ko urtarrilera bikoiztu ondoren. Artoaren prezioak %73 inguru egin zuen gora, baina arrozaren prezioa
|
beste
labore batzuk baino mantsoago hazi zen, eta hori funtsezkoa da munduko pobre askorentzat. Azukrearen eta jateko olioen prezioak ere asko igo dira.
|
|
|
Gaixo horientzat kaltegarriak diren elikagaiak zehaztean, oloa ez da inoiz toxikotzat hartu, literatura zientifikoan “gaixoek zereal hori eta beste batzuk onartzen dituzten azterketak” sartzen baitira, azaldu zuen Barrok. CSICeko ikertzaileak adierazi zuenez, “orain arte, ikerketen emaitzak
|
beste
labore batzuek oloan eragindako gluten kutsadurarekin lotzen ziren”. Barrok parte hartzen duen ikerketak teoria hori baztertzen du, izan ere, olo araztuaren laginekin lan egin dute, eta bertan kutsadura posibleak ezabatu dira.
|
|
2012
|
|
|
Sui Sheng buru duen Nekazaritzako Ikerketa Zerbitzuko taldeak uzta bildu eta biltegiratutako fruitu lehorren eraginkortasuna ere bermatzen du, hau da, zuhaitzen zuzeneko tratamenduaren emaitzak ez dira bermatzen. Horrez gain, azterketak berretsi du legamiaren erabilera oso aldakorra dela; izan ere,
|
beste
labore batzuk babesteko eraginkortasuna ere egiaztatu da, gutxienez, ezaugarri organoleptikoak (zaporea eta testura, adibidez) alda ditzaketen sei mikroorganismo espezieren kontra, edo elikagaien errendimendua eta segurtasuna, besteak beste, Botrytis cinerea patogenoa, mahatsetako lizun grisaren arduraduna. Baimendutako aflatoxina mailak Europako Batzordearen arabera, aflatoxinen azken maila onartuak 4 µg/ kg tik 10 µg/ kg ra bitartekoak dira almendretan, hurretan eta pistatxoetan, Codex Alimentarius ek ere 165/ 2010 Erregelamenduaren arabera.
|
|
|
konposatu horietako gehienak disolbagarriak dira eta, beraz, uretan edo egosketan kanporatzen dira. Ñamearen konposizio naturalaren emaitza orokorrek adierazten dute tuberkulu horrek nutrizioaren aldetik duen nagusitasuna, erro tropikaletako
|
beste
labore batzuekin alderatuta, hala nola boniatoarekin edo jukarekin. Amamamearen beste abantaila bat da, tuberkulua denez, ez duela glutenik; beraz, aukera bat izan daiteke, zeliakiaren kasuan, dietari aukera gehiago emateko.
|
|
2013
|
|
|
Eritasun horrek galera ekonomikoak ekar diezazkieke nekazariei. Onddoak labore batzuei eragiten ziela jakin zenean, 2010ean, agente patogenoen jatorria,
|
beste
labore batzuk ukitzeko aukera edo lurraren tenperaturak laborantzan eraginik ba ote zuen. eta etorkizunean biltegi geletan onddoa agertzea.
|
|
2014
|
|
|
Tomatea, letxuga eta halako
|
beste
labore batzuei dagokienez, hasi berritan behintzat, gurean gehien lantzen direnetara joko dugu.
|
|
|
Gainera, sustraiek espezie bakoitzerako exudakin toxiko espezifikoak iraitzi ditzakete eta efektu alelopatikoa eragin, hau da,
|
beste
labore batzuk haztea galarazi.Efektu alelopatikoen gaia belar txarrak kontrolatzeko interes handikoa bada ere, beste labore batzuetan duten efektu negatiboa ere kontuan hartu beharrekoa da.Hurrengo laborean gerta litekeen efektu ahulgarri txikienak ere patogenoekiko kalteberatasuna handitu dezake, eta, zeharka bada ere, errendimendua txikitu.
|
|
|
Gainera, sustraiek espezie bakoitzerako exudakin toxiko espezifikoak iraitzi ditzakete eta efektu alelopatikoa eragin, hau da, beste labore batzuk haztea galarazi.Efektu alelopatikoen gaia belar txarrak kontrolatzeko interes handikoa bada ere,
|
beste
labore batzuetan duten efektu negatiboa ere kontuan hartu beharrekoa da.Hurrengo laborean gerta litekeen efektu ahulgarri txikienak ere patogenoekiko kalteberatasuna handitu dezake, eta, zeharka bada ere, errendimendua txikitu.
|
|
|
Berroa eta baratzeko
|
beste
labore batzuk: berroa hazi den lekuan labore gutxi hazten da (tomatea, marrubia).
|
|
2015
|
|
|
Hala,, alanbre harra, ren gisako izurrite polifagoek aurretiko laborearen eragina jasotzen dute. Patatak eragiten du lurrean intsektu honen populazioa handitzea;
|
beste
labore batzuek, aldiz, arbiak, tabakoak, tomateak edo lugorri zuria egiteak, adibidez, murriztu egiten dute.
|
|
2016
|
|
|
Arabako Lautada garia eta
|
beste
labore batzuk landatzeko eskualde aproposa da. Pentsa liteke merkataritza librearen ezarpena nekazaritzan aritzen zirenen mesederako izan zela, soberakinak lortuz gero, salmentekin irabaziak eskura zitzaketelako, eta, soberakinik eskuratu ez arren ere, ekoizleak izanik, merkatuko prezioetatik nolabait babestuta zeudelako.
|
|
2019
|
|
|
Eraldaketaren lehen urteetan, ekoizpenak kolpean egin zuen gora urtetan hirukoiztu egingo zen, gero eta familia gehiago eredu berrira erakarriz. Albo batera utzi zituzten hain errentagarriak ez ziren
|
beste
labore batzuk, eta pestizidak isurtzen hasi ziren ongarri kimikoek ahuldutako landareak babesteko. " Baina indiar nekazari gehienak familia ekonomian zaildutako txikiak ziren.
|
|
2022
|
|
|
Errusia da industrian erabiltzen den lehengaien esportatzaile nagusietako bat, eta horietatik nikela eta paladioa aipatu ditu Azpiazuk. Gainera, Errusia ez ezik Ukraina ere gariaren eta
|
beste
labore batzuen esportatzaile handiak da, eta horrek elikagai industriaren kostuak handituko ditu, eta hornidura arazo batzuk sortuko.
|