|
2002
|
|
|
Europara, estatu frantsesera, batik bat? joan zirenek
|
beste
gerra bat jasan behar izan zuten sei urtez, Munduko II. Gerra, alegia, baita horretan parte hartze zuzena izan ere.
|
|
|
Horretarako, ekimen hori sustatzen ari da Madrilgo Erkidegoko kliniketan, fisioterapia zentroetan eta ospitaleetan. Baliabide natural eta energetikoetan aberatsa den herrialdea da Angola, baina 15 urtez Portugalekin izan zuen gerra kolonialarekin hasi zen gatazka batek ito zuen; eta
|
beste
gerra bat, kasu zibil honetan, 1975ean independentzia nazionalaren ondoren, 27 urtez angolarrak astindu zituen. Etsaitasunak amaitu ondoren, martxoaren 30ean, gerra urte horien guztien balantzea lau milioi errefuxiatuena eta desplazatuena da:
|
|
|
nahi diagu... Abisiniatik bueltatutakoan
|
beste
gerra batean ez zela murgilduko adieraziagatik ere. Nahi diagu...
|
|
2003
|
|
|
Baina Euskal Gobernuaren bitartez haur batzuk Belgikara eraman behar zituztela eta, azkenean ni ere Belgikara eraman ninduten. Belgikan nengoela tropa asko ikusi nituen pasatzen, eta" ai ene
|
beste
gerra batek harrapatuko al nau!" pentsatu nuen. Gurasoei deitu nien Donibane Lohitzunera eta aitak biharamun goizean trena hartzeko eta itzultzeko agindu zidan.
|
|
|
Eta George Steer gizajoa! Hura ere gerran hilko zen, baina
|
beste
gerra batean. Robert Capa argazkilaria beste gerra batean hilko zen bezala.
|
|
|
Hura ere gerran hilko zen, baina beste gerra batean. Robert Capa argazkilaria
|
beste
gerra batean hilko zen bezala. Baina artean Capa bizirik zen, argazkiak hantxe zeuden eta inork ez zuen etortzekoak ziren heriotza haien susmorik.
|
|
|
Ez zuten kendu 1861ean, eta ez dute kentzeko esperantzarik. Agian
|
beste
gerraren bat etorriko balitz. Eta hala ere, nekez.
|
|
2008
|
|
|
Baliteke inbertsio berrien nahiz presidente" alternatiboaren" eragina berehalakoa izatea. Edo baliteke estatubatuarrek hornitu eta entrenatutako georgiar armada jada
|
beste
gerra baterako prest egotea.
|
|
|
1973ko gerrak Israel derrigortu zuen Egiptorekin akordioa negoziatzera. Israeldarrak oso kontziente ziren
|
beste
gerra bat hasiz gero Egiptorekin oso gaizki pasako zutela. Orduko Israelgo kanpo ministro Moshe Dayanek esan zuen:
|
|
|
Ziur zaude beraz,
|
beste
gerra bat izango dela.
|
|
|
Hasan Nasrallah Hezbolako idazkari orokorrak baieztatu du Israelek orain ez daukala gerrarako aukerarik. Bere juzkua orokorrean ona dela uste dut; berak dio Israel egiten ari den mehatxuek erakusten dutela oraindik ez daudela prest
|
beste
gerra baterako. Baina gerra hori saihestezina da.
|
|
2009
|
|
|
Urtebete geroago, antzekorik ezin dela errepikatu uste dute bai errusiarrek eta bai georgiarrek, baina hori esateko batzuen eta besteen zergatiak ezberdinak dira. Errusiarren ustez, ahulegi dago Georgia antzeko erasorik egiteko; georgiarren ustez, berriz, nazioarteko presioaren ondorioz ez da Errusia
|
beste
gerra bat pizten ausartuko.
|
|
|
(Ez litzaigukeena ulergaitza izan behar, mendizaleak, bertsolariak eta idazleak ere erakundeetan organizatzen diren kultura batean). Elizarena, edo erlijioaren erakundetzearena,
|
beste
gerra bat da, hemen guretzat garrantzirik ez duena, Gaindiagarentzat dramatikoki garrantzizkoa izan bada ere eliza katoliko frankistarekin. Erlijioaren eta Elizaren kontua, gizartearen eta Estatuarena bezalatsu da:
|
|
|
Baina Ukrainak ez du dirurik Errusiaren arabera, zor duena ordaintzeko. Ukrainaren eta Errusiaren artean dauden arazoek jarraitzen dute, eta errusiarrek ez dute baztertzen, gasaren
|
beste
gerra bat?. Ukrainari presio ez egitea leporatzen dio EBri, EBk Ukrainari agindutakoa ez baitu bete.
|
|
|
–Ez dut uste etorkizun hurbilean Israelek
|
beste
gerra bat hasiko duenik Libanon?, adierazi zuen herenegun Nasrallak, Beiruten bildutako milaka jarraitzaileren aurrean. –Orain dela hiru urte baino egoera hobean gaude?.
|
|
|
Giza zuhurtasunak ez baitu esperantzarik, gerra amaitu eta oso laster, naziek inbaditua izan zen Estatu handi batek, Frantziak,
|
beste
gerra batean zikindu zituen botak eta arima. Hartarako motiboa:
|
|
2010
|
|
|
–Ez!?. Eta, nola berotasunaren presiopean dagoen galdara batek tapoiaren atzetik likido guztia kanporatzen duen, bizi sena ere ariko zitzaidan azpitik bultzaka, ez bainuen dudarik iraultzak
|
beste
gerra bat zekarrela berarekin, potroak eta hanka bat ez ezik, beste hanka eta besoak ere honda ziezazkidakeena, bizitzak zituèn pozgarri txikiekin pozten hasia nintzenean hondatu ere??, ezezko biribila are biribilagotzera jo nuen: –Gehiago sinesten dut Grimm anaien ipuinetan iraultzan baino!?.
|
|
|
Zergatik eraman zuten israeldar buruzagiek gerra hura hain muturreraino, eta zergatik jarri behar da Aberria pertsonaren balioaren gainetik? Nirea
|
beste
gerra bat baita, idealismo guztiak bazterrera uzten dituena, benetako errealitatera arrazionalki egokitzeko, kontraesanak kontraesan. Egia esango dizut:
|
|
|
Azken esaldiaren lehenengo zatia bete zen, bigarrena ere bai, baina ondorioakez ziren izan errepublikanoek nahi izan zituztenak. II. Mundu Gerra amaitu eta iabatera
|
beste
gerra bat hasi zen munduan, Gerra Hotza izentzat hartu edo emanzitzaiona eta honetan Francoren erregimenak, Mendebaldeko demokrazien ustetan, komunismoaren kontrako ezinbesteko rola zuen jokatzeko.
|
|
|
Zergatik eraman zuten israeldar buruzagiek gerra hura hain muturreraino, eta zergatik jarri behar da Aberria pertsonaren balioaren gainetik? Nirea
|
beste
gerra bat baita, idealismo guztiak bazterrera uzten dituena, benetako errealitatera arrazionalki egokitzeko, kontraesanak kontraesan. Egia esango dizut:
|
|
|
Gerhardi ez nion aurrez aurre egin aurka, ordu arte ez bederen; egun hartan, ordea, barru barrutik atera zitzaizkidan urte haietan pilatutako desadostasunak, neure buruarekin egindako isiltasun itunak estaliak: ‘Ez! ’ Eta, nola berotasunaren presiopean dagoen galdara batek tapoiaren atzetik likido guztia kanporatzen duen —bizi sena ere ariko zitzaidan azpitik bultzaka, ez bainuen dudarik iraultzak
|
beste
gerra bat zekarrela berarekin, potroak eta hanka bat ez ezik, beste hanka eta besoak ere honda ziezazkidakeena, bizitzak zituèn pozgarri txikiekin pozten hasia nintzenean hondatu ere... —, ezezko biribila are biribilagotzera jo nuen: ‘Gehiago sinesten dut Grimm anaien ipuinetan iraultzan baino! ’ Gerhard izoztuta bezala gelditu zen; begiak, baina, hiruzpalau segundoren buruan txinpartaz bete zitzaizkion:
|
|
|
Xabierren egunekoa zabaldu dut. Gurea izandako
|
beste
gerra bateko sufrimenduez ari da. 36 bitartean eta gerora ere luzatu zen sufrimendua.
|
|
2011
|
|
|
Azken hiru hilabeteotan, 100.000 zibil iritsi dira hegoaldera; iparraldean, hala ere, hegoaldeko 1,5 milioi bizi dira. Gaik dio independentziarekin sufrimendua amaituko delakoan dagoela, baina, hegoaldeko biztanle gehienen modura, baiezkoa bozkatuko badu ere, kezkatuta dago, autodeterminazioak
|
beste
gerra bat ez ote duen piztuko beldur delako.
|
|
|
Ez duzu hitz bat bera ere bete. Aitzitik,
|
beste
gerra bat hastea erabaki duzu: Libiaren kontrakoa, NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundeak lagundurik eta NBE Nazio Batuen Erakundearen erabaki lotsagarriak babesturik.Gogora ekarri nahi dut maisu mistiko bat, nire bizian eragin handikoa:
|
|
|
Gogoan izan! Lehen Mundu Gerrako esperientziak giza eskubideekiko sortu zuen sentsibilizazioaren testuinguruan eta, bereziki, gatazkaren ondorioz umezurtz geratu ziren haurren egoerak eragindako sentsibilizazioaren testuinguruan kokatzen da Genevako Aldarrikapena. Hala ere, eduki horiek ez ziren praktikan jarri, urte gutxiren buruan munduak
|
beste
gerra bat bizi izan baitzuen, aurrekoa baino are latzagoa eta askoz suntsitzaileagoa, non, oro har, pertsonen, eta, bereziki, haurren eskubideak sistematikoki urratu baitziren.
|
|
2012
|
|
|
Giro horretan azaldu zen, Bilbon, Bizkaiko Foru Aldundian, Autonomia Estatutua. Azkenik, 1936an,
|
beste
gerra bat sortu zen Euskal Herrian eta Espainian. Eta 1936an Autonomia Estatutua eta Eusko Jaurlaritza antolatu ziren, baina gerra bukaeran, 1939an, Estatutua desegin egin zen eta horrezaz gain, Bizkaiak eta Gipuzkoak zuten kontzertu ekonomikoan oinarritutako agintea ere debekatu egin zen.
|
|
2013
|
|
|
Dokumentala bidaia pertsonal bat da eta Javier Bardem da honen gidaria. Ikusleak munduko diplomaziaren bide bihurgunetsuetan barrena eramango ditu dokumentalak eta utzita dagoen herriaren errealitatea erakutsiko du, egoera horretara nola iritsi den ulertu eta Afrikan
|
beste
gerra bat nola saihestu bilatzeko asmoarekin. Gizarte Zerbitzuek saio berezi honetan parte hartzera animatzen ditu herritarrak.
|
|
|
Historiak etxeko ataritik pasatzen segitzen zuen. 1940ko udan, gerra batetik ihesi zetorren mutikoak
|
beste
gerra bateko episodioa bizi izan zuen Donibane Lohizuneko plazan: alemanak sartu zirenekoa.
|
|
|
Baina ihesbidea gerra bera baino lazgarriagoa izan zela, finean. Kale itsuan setiatuak, esparru hesituetan pilatuak, lan gogorretara behartuak,
|
beste
gerra batean katramilatuak, lan zikinetarako baliatuak. Errepresio garaietan horrela galtzen omen zaie arrastoa kale zakurra baino miserableago bilakatzen direnei.
|
|
2014
|
|
|
Bushek 2003an Irak inbaditu zuenean egin zuenaz bestera. Presidentea zuhurregi jokatzen ari dela dioten belatzen kritikek baino gehiago kezkatzen du Obama hanka sartzeko arriskuak, eta AEBak
|
beste
gerra batera eraman edo ez erabaki aurretik behar beste denbora hartuko duela adierazi du aste honetan bertan. Obamak ez du inoiz ezkutatu begiko duela Bush aitak egin zuen atzerri politika, zuhurtzian eta realpolitik ean oinarritua.
|
|
|
Jarrera horrek dirudi bere historiaren filosofiarekin eta errealismoarekin kohrenteena ere: armen arrazoiak eman zion Frantziari Alsazia, armen arrazoiak kendu dio, kito1395 Alsazia Lorrena ez dagoela inola ere alemanei uzterik idazten dion Bertheloti1396,, on peut dire qu, il vaut mieux perdre un membre que tout le corps?, erantzun dio1397 Hobe da, azaldu dio Suquet doktoreari orobat, Alsazia Lorrena laga eta Frantzia eraberritzen ahalegindu,
|
beste
gerra bat hasi eta berriro galdu baino1398 Garai honetako bere gutunketan, harrigarria da bere konfiantza eta esperantza Napoleon Printzeagan, bere notak eta gutun ugariak Printzeari eta Printzesei. Bere jauntxo nahiz lagunekiko gutunketa guztia, krisi politikoari buruzko hausnar larriz, erreforma moral eta sozialaren beharraz, demokraziaren kritikaz eta barne politikako kezkez dago beterik.
|
|
|
dago, eta haren, nazionalismo, an(, xobinismoa?, dio Graetzek) 1482 Haren antisemitismoa antiliberalismoaren ondorioa da, eta antiliberalismoa nazionalismoaren ondorioa. Treitschke konbentziturik zegoen
|
beste
gerra bat Frantziarekin ezin itzurizkoa zela; Alemania gogor eta diziplinatu bat behar zela. Eta, Renanen oso antzeko pentsaerarekin, konbentziturik zegoen orobat liberalismoak balio, aleman?
|
|
|
Han zegoen amak, gaztetan, Opera kantatzeko erabilitako jantzia, han orfeoitik ekarritako hainbat ontzi, dotore eta preziatuak. Han ere bai, beti, bost litroko oliba lata, badaezpada,
|
beste
gerra bat tokatzen bazitzaigun ere. Oliba olioa, azukrea eta gatza.
|
|
|
Gauza da Ambrose Bierce 71 urtekoak oraindik zuela gogoa gerrarako, indarra ere bai, Lovecraftek dioen arren ordurako erdi ezinduta zegoela. Mexikoko iraultzara hurbildu zen orduan,
|
beste
gerra bat ikusi nahi izan zuen antza, hil aurretik, azken gerra beharbada. Baina azken bidaia haren arrazoia ez zen gerra ikusteko gogoa agian, ez zen horregatik joan:
|
|
2015
|
|
|
Menturaz, aitak ez gintuen
|
beste
gerra batera igorri nahi izan. Eta gorde ere, gerraren arrastoak oro gorde egin zizkigun etxen, bere militantziarena, aitatxirena, amatxirena...
|
|
2016
|
|
|
Patetikoa izatera iritsi daitekeen zirkoa da. Kazetariontzat balio du curriculumean
|
beste
gerra bat gehitu eta gure buruei onenak garela sinestarazteko, baina zertan laguntzen dio horrek bertako jendeari. Arazoa da bukatu dela modu alternatiboan ibiltzea.
|
|
|
– 1918an jende gehienak uste zuen horrelako
|
beste
gerra bat inoiz ez zela errepikatu behar.
|
|
|
Irakek ez zuen sinatu ez zuelako mugarik Israelekin. Armistizioak baina, ez zuen lortu
|
beste
gerra bat eragoztea, eta istiluak ohikoak izan ziren mugaldeetan. Gerra bukatzean Palestina hiru entitatetan banatu zen: Israelgo Estatua, Jordaniaren menpeko Zisjordania (Ekialdeko Jerusalem barne) eta Egiptoren menpeko Gaza.
|
|
|
1942an, gerra zibila amaitu eta hiru urtera,
|
beste
gerra batek harrapatu zuen Eleuteriaren aita: bigarren mundu gerrak.
|
|
|
Vietnam eta Kanboiaren arteko ahalegin diplomatikoak gorabehera,
|
beste
gerra bat hasi da.
|
|
2017
|
|
|
Haren etsaiak, berriz, geografikoki gero eta hurbilago daude. Ayestaranen ustez, irabazlerik gabeko
|
beste
gerra bat da, eta, beste askotan bezala, biktima nagusiak, beste behin, zibilak dira.
|
|
|
Israelek ez zituen helburuak bete, eta Hamasen borrokak ez zuen blokeoaren amaiera ekarri. Irabazlerik gabeko
|
beste
gerra bat izan zen, eta zibilak, beste behin ere, biktima nagusiak.
|
|
|
Amazigek prozesua boikotatzeko deia egin zuten, eta halaxe egin zuten libiar gehienek ere, azken hauek agindu zehatzik jaso gabe. Nazio Batuen Erakundeak ontzat eman zuen prozesuan, erroldatuen %18k besterik ez zuen bozkatu, eta iruzurrak bide eman zion
|
beste
gerra bati. Tripolin gobernu bat sortu zen, eta beste bat ekialdean, Tobruk hirian.
|
|
|
– Esan nahi dut, agian,
|
beste
gerra bat gertatuko dela, edo hil egingo naizela, edo errusiarrek eramango nautela.
|
|
|
Autoreak pertsonaia batzuk eta situazio batzuk asmatu ditu, esperimentu batzuk egiteko, estilistikoak adibidez. Aspertzen denean, denak akabatu egiten ditu eta
|
beste
gerra batera... Baina hori, onenean ere, idazleak zer egin duen, genuke (autorearen psikologia edo umorea); ez, obran bertan zer egiaz, gertatzen den?
|
|
|
1918an jende gehienak uste zuen horrelako
|
beste
gerra bat inoiz ez zela errepikatu behar. Beraz, jendearen jarrera asko aldatu zen 1914az geroztik.
|
|
|
Bai, halaxe zen,
|
beste
gerra batean... edo, agian, gerra berean, omen zebilen: insurjenteen eta errealisten arteko gatazketan, iraultzaile eta erreakzionarioen arteko gerratean.
|
|
2018
|
|
|
Eta orain, hor ari dira su-piztaile horiek gezurretan, euskara gure hizkuntza dela esanez. Beste Franco bat genuke,
|
beste
gerra bat, jendaila horretaz berriro libratzeko, eta oraingoan, erro errotik ebaki genuke, erro errotik eta betiko! erraten zion bere buruari bakarrizketa isil eta amorratuaz.
|
|
|
–Hau
|
beste
gerra bat da! –ia mehatxatu naute?.
|
|
|
Ez ziren hamabost urte iragan Frantzia
|
beste
gerra batean sartu zenean Espainiaren kontra. Orduan ere Euskal Herriak aukera ikusi zuen.
|
|
2019
|
|
|
“Gizonak beldur ziren emakumeek
|
beste
gerra bat, bestelako gerra bat kontatuko ote zuten”.
|
|
2020
|
|
|
Alemaniako gobernuko ordezkariek uko egin diote erailketa kondenatzeari, Soleimani terroristen zerrendan zegoela argudiaturik zerrenda horiek nazioarteko zein fidagarritasun eta legitimitate moral dute?, eta Erresuma Batuko Atzerri ministroa ere antzera mintzatu omen da. Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusi Antonio Guterresek
|
beste
gerra bat pizteko arriskuaz ohartarazi du, baina erailketa kondenatu gabe. Nazio Batuen Erakundea, tamalez, ez da inpartziala, eta Bakearen aldeko eta gerrako krimenen aurkako Bertrand Russell Fundazio eta Auzitegiaren hutsunea J P.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak ere, Antonio Guterresek,
|
beste
gerra bat piztearen mehatxua kritikatu du: «Munduak ezin du beste gerra bat onartu Persiar golkoan».
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak ere, Antonio Guterresek, beste gerra bat piztearen mehatxua kritikatu du: «Munduak ezin du
|
beste
gerra bat onartu Persiar golkoan».
|
|
|
Soldaduen indarrak berritu, eta ostera ere gerrarako kemena izan dezaten, hori da zure zeregina. Baina, oinarrian, zure egitekoa da herritarren egonezina otzantzea; ez dezatela
|
beste
gerra baten aukera begi bistatik galdu.
|
|
2021
|
|
|
Bennettek, baina, baditu etxean nahikoa korapilo —Likudeko buru Benjamin Netanyahuk zentsura mozioa aurkeztu zuen atzo haren aurka—, Hamasen aurkako
|
beste
gerra bat bultzatzeko. Baina, aldi berean, koaliziokide duen eskuin muturraren eskariei ere erantzun behar die.
|
|
|
Izan ere, ez nago jendeak nahi duena idaztearen aurka. Egun, Estatu Batuetako herritar batzuk ari dira salatzen
|
beste
gerra batek eztanda egin dezakeela. Gerraren kontra daude.
|
|
2022
|
|
|
Pandemia batetik ateratzen ari gara,
|
beste
gerra bat heldu da, eta noiz hasi zen gogoratzerik ere ez dugun krisia sakonagoa egiten da. Berlingo Harresia erori ondoren jaio garen belaunaldia kolapsoaren ideiak mehatxatuta hazi gara.
|
|
|
Alegia, Jihad Islamikoko kide bat atxilotu zutenez, talde horrek erantzun aurretik jo diola erasoa. Eta burugabekeria galanta ematen du horrek, Jihad Islamikoaren erantzuteko gogoa indartu baizik ez baitu egin —iragarri dute Tel Avivi eraso egingo diotela— Eta Gaza
|
beste
gerra baten atarian ezarri dute horrela. «Eraso prebentibo» bitxia, gerra bat probokatu dezakeen hori.
|
|
|
Hainbat gerra egindako jendearen ondorengoek
|
beste
gerra bat deklaratu diete txoriei, bereziki usoei, hegodun arratoiak orain, eta enarei. Herri kontra dauden soroetan garaian garaiko aleak ostu eta gurea bezalako etxe abandonatuetan egiten dituzte habiak, hala lasaiago igarotzeko hemengo negu hotzak eta udara erreak.
|
|
2023
|
|
|
Ikuspegia zabalduta, hala ere,
|
beste
gerra bat gehiago da hori, enegarrena. Hirurogei gerra baino gehiago omen daude oraintxe bertan munduan; niri hiruzpalau etortzen zaizkit burura; gainerakoen berri izateko, asko miatu behar da.
|
|
|
Hirurogei gerra baino gehiago omen daude oraintxe bertan munduan; niri hiruzpalau etortzen zaizkit burura; gainerakoen berri izateko, asko miatu behar da. Baina Ukrainakoa ez da
|
beste
gerra bat gehiago; albo alboan dugulako europarrok, etxearen zimenduak inarrosten dizkigulako, arma nuklearrak tente daudelako, mundua txirtxilatzeko prest; metano hodiaren kontrako ustekabeko atentatu batek bestela kutsatzen dugun baino ehunka aldiz gehiago kutsatzen duelako, ondorio psikologikoak suteak bezala hedatzen ari direlako, interesak deritzen horiek gizakion eta naturaren zaintzak bain... Bakezaletasuna, beste behin, hutsaren hurrengo delako, norberaren lurra babesteko barregarri dirudielako.
|
|
|
Talde islamista armatuek ere hogeita hiru atzerritar hil dituzte abenduaren bataz geroztik. Azkenak, gainera, hamabi bosniar eta kroaziar izan dira,
|
beste
gerra batetik, Balkanetako gerratik, ihesi zihoazela.
|
|
|
Kasu honetan, Cartagenako gatazka izen anitz izan dituen
|
beste
gerra baten atal bat zen: Austriako Ondoretzakoa, Jorge erregearena, Asientokoa, Italiakoa edo Pragmatikako gerra.
|