|
2005
|
|
|
Baina prozesagailuak berak daroa oinarrizko funtzioen programa: zentzumenen kontrola, hizkuntza eta
|
beste
gaitasun batzuk.
|
|
2007
|
|
|
Jolasaren bitartez, pertsonaren gaitasunak areagotzeazgain, beste batzuk ere sortzen dira. Jolasak, desira eta errealitatea uztartzen ditu.Neska mutilak rolak imitatzen jolasten direnean, adibidez, beren gaitasunak gainditu eta
|
beste
gaitasun batzuk garatzen dituzte. Desiratzen dutenaren irudia sortzendute, erreala ez dena?, eta desira hori errealitate bihurtzeko baldintzak sortzendituzte.
|
|
|
Izan ere, MUS E programak bere printzipioetan jasotzen duenez, “arteek modu erabakigarrian laguntzen diote pertsonen garapen intelektualari, eta nortasuna adierazten laguntzen dute; gainera, kultura desberdinetako gizabanakoen artean loturak ezartzen laguntzen dute, kultura komuna eraikitzea erraztuz”. Baina tailer horiek ez dituzte haurrak bakarrik faboratzen; izan ere, irakasleei esperientzia horrek balio die irakaskuntza tradizionalean ezkutatuta gera daitezkeen haurren
|
beste
gaitasun batzuk aurkitzeko, pedagogikoki aberasteko eta arte ezagutzak hobetzeko. Ikastetxeetan gatazkak eta eskola absentismoa gutxitu egin dira.
|
|
2008
|
|
|
Gainera,
|
beste
gaitasun batzuk ere behar ditu: norberaren burua motibatzeko, egokitzeko eta antolatzeko gaitasuna; norberarekiko konfiantza; ekimena...
|
|
|
Hori funtsezkoa da. Baina, horrez gain,
|
beste
gaitasun batzuk bultzatu behar dira. Zu komunikatzeko gai izan zaitezke, baina agian ez dakizu nola negoziatu, nola lortu akordio bat, gaitasun enpatiko gutxi daukazu, ez dakizu ezberdintasuna nola onartu...
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, hautakortasun berrian konfiantza duela adierazi zuen. 2009 ikasturtetik aurrera, hautazko irakasgaiak eskatutako ikasketen arabera baloratuko ditu eta Medikuntza ikasi nahi duten ikasleen
|
beste
gaitasun batzuk neurtuko ditu. Gaur egun, Medikuntzan sartzeko, unibertsitatean sartzeko probetan lortutako kalifikazioa hartzen da kontuan.
|
|
2010
|
|
|
Komunikazio gaitasunak hizkuntzaren ezagutzatik at dauden
|
beste
gaitasun batzuk ere besarkatzen ditu, eta ideia horren inguruan zenbait sailkapen egin dira.
|
|
|
Autore hauen esanetan, lexikoan eta gramatikan dugun gaitasuna batetik; eta bestetik, gaitasun akzionala eta soziolinguistikoa batu egiten dira eta diskurtsoari forma ematen diote. Gaitasun estrategikoak dena hartzen du bere barnean; izan ere, komunikazioa mantentzeko beharrezkoa da
|
beste
gaitasun batzuek huts egiten dutenean. (Cenoz, 1996:
|
|
|
Kontuan izan beharrekoa da taula horretan irakaslearen komunikazio gaitasuna trebetasunetan eta hiru eremutan zehazten dela. Era berean, garrantzizkoa da ohartaraztea, lan honen hasieran esan den bezala, komunikazio gaitasuna ezagutza linguistikoak ez ezik,
|
beste
gaitasun batzuek ere osatzen dutela eta taula honetan horren berri ere ematen da; izan ere, ikasle batek esaten duena ulertu behar baldin badu irakasleak, ezagutza linguistikoaz gain, ezagutza soziala ere izan behar du, aintzat hartu behar baititu ikasleak dituen izaera, jatorria, heldutasun maila, ama hizkuntza, etab.
|
|
|
Pertsona bakoitzaren gaitasunen arabera, parte hartuko duen eta estimulazio prozesua hasiko duen programa erabakitzen da. Horrek igerian ikasteko
|
beste
gaitasun batzuk garatzea ekar dezake. “Segurtasun protokoloak eta bitartekaritza pertsonalizatuak erabiltzen ditugu arriskua kontrolatzeko, sakonera txikiko eremuetan lan egiteko eta taulan sartu ondoren hautematen eta kokatzen lagunduko duten materialekin lan egiteko”, azaldu du Ana Gonzalok.
|
|
|
Haientzat ulergarriak diren irudiak dituen irakurketa materiala aurkeztea, beraz, tresna motibatzailea da, irakurketa prozesuan parte hartzeko gai direla sentiarazten baitu, ikusle huts gisa geratu beharrean. Piktogramekin irakurtzeak, gainera, txikienen oinarrizko
|
beste
gaitasun batzuk garatzen laguntzen du. Alde batetik, arreta hobetzeko aukera ematen du; izan ere, haurrak irakurketa prozesua interesarekin jarraitu behar du, dagokion irudikapen grafikoa agertzen den unean esku hartzeko.
|
|
2011
|
|
|
NUPeko hautaproben arduraduna da. «Alde teoriko hutsak pisu handia du, baina behar dira
|
beste
gaitasun batzuk ere, iruzkinak egiteko eta. Gogoeta sistema osora zabaldu behar da:
|
|
|
|
beste
gaitasun batzuk garatzeko tartetxoa ere hartu beharra dago.
|
|
2012
|
|
|
Egitura aldetik ere aldaketak egoten dira, garuna momentu oro bere konexioak aldatzen ari baita. Aldaketa hauek haur eta gazteei eragiten die gehien, gaur egun gazte batek esku artean darabilen informazio kopurua duela 50 urteko gazteek zerabiltena baino askoz ere handiagoa delako, eta informazio hori guztiari aurre egiteko,
|
beste
gaitasun batzuk sortu dituelako.
|
|
2013
|
|
|
Krisi momentua larria da, desatsegina, beldurra pasatzen da... Baina, denborarekin, lanketa pertsonal batekin, konturatzen zara, krisia pasatuta,
|
beste
gaitasun batzuk lortu dituzula. Maila kolektiboan Euskal Herriarentzat gauza bera ikusten dugu.
|
|
2015
|
|
|
Eta akitua dago. Ikusteko gaitasuna ez badu ere,
|
beste
gaitasun batzuk badituela erakusteaz, nekatua. –Emakumezkoa naiz; txikia; gaztea eta, gainera, itsua.
|
|
|
Horrek esan nahi du kontakizun bat jakin behar dela kontatzen berdin hitzekin, irudiekin zein soinuekin, hots, istorio batek noiz eskatzen duen kode baten edo beste baten protagonismoa, eta, halaber, kode horiek guztiak batera erabilita kontatzen jakitea istorioa. Euskarri bakoitzaren kualitate espresibo eta narratiboak ezagutzeaz gain, badira
|
beste
gaitasun batzuk gero eta garrantzi handiagoa hartzen dutenak, hala nola gidoien idazkerarekin eta storyboardingarekin lotutakoak. Kontuan hartzen badugu, gaur, era guztietako baliabideak ditugula istorioak kontatzeko, beste premia batek hartu du aurrea:
|
|
|
Iradokizunen artean, historiak ez ezik, irakurtzen ikastea, musikaren munduarekin harremanetan jartzea, musikaren munduarekin harremanetan jartzea eta jolastea ere badaude. Gainera, entzumen galera, autismoa edo
|
beste
gaitasun batzuk dituzten haurrentzako aplikazioak nabarmentzen dira. Eguneratzerik gabeko denbora badu ere, guneak datu base gisa funtzionatzen du.
|
|
2016
|
|
|
Zientzia hautemateko modu hori irakasleek eta gizarteak transmititzen dugu, eta zientzialariek ere laguntzen dute horretan. Baina badago
|
beste
gaitasun batzuk dituen jendea, haiek bezainbesteko ekarpena edo handiagoa egin dezakeena.
|
|
|
argiak minik ez egiteko eta, beste edozein pertsonaren antzera, bizimodu normala egiten jarraitzeko adina bakarrik. Iritsiko da
|
beste
gaitasun batzuk zureganatzeko unea eta beste aldeko mundura gurekin etortzekoa.
|
|
|
Irudia: aletia Julia Borbolla psikologoak dioenez, «haurrei dirua erabiltzen irakatsi behar zaie, eta haien garrantzia funtsezkoa da bizitzan zehar baliagarri izango zaizkien
|
beste
gaitasun batzuk garatzeko». Hala, seme alabak finantzetan heztea lagungarri izango zaie, besteak beste, diziplina izaten, antolatzen, erabakiak hartzeko gaitasuna izaten eta planifikatzen, beste tresna baliotsu batzuen artean.
|
|
2017
|
|
|
Benetan sinetsi behar dugu ikasteko beste modu batek emaitzak ematen dituela eta konpetentzietan hazi denak ahalmen handiagoa izan dezakeela, baita etsamina hori bera egiteko ere. Lehenak trebezia handiagoa izango du beharbada azterketa mota horretan, ezaguna zaiolako, baina
|
beste
gaitasun batzuk itzaliak izan ditzake, halako probei aurre egiteko ere garrantzitsuak izan daitezkeenak. Eta azken finean, sakonean apustu egin behar da:
|
|
|
Miren Salsamendi: “Urritasun egoera bat bizi duenak,
|
beste
gaitasun batzuk garatuagoak izaten ditu”
|
|
|
Oso zaila egin zitzaidan, galduta sentitu nintzen eta oreka mantentzea ere kostatu egin zitzaidan. Beren egoeran jarrita ohartzen zara urritasunen bat bizi duenak
|
beste
gaitasun batzuk garatuagoak izaten dituela.Orion sentsibilizazio saioa sortzeko ideia nola sortu zen. Kasualitatez Berdin Berdinak elkarteko kide Alicia Figueroa La Caixara joan zen izapide pertsonal bat egitera, eta bulegoko informazio pantailetan ikusi zuen La Caixako langileek boluntario jardunaldiak egiten zituztela. Ohartu zen Berdin Berdinak elkartearen proiektuak bertan eskatzen ziren baldintzak betetzen zituela.
|
|
2018
|
|
|
Gaina harturik 2016 an hasi ziren gogoetatzen nola 67 eta 68 departamenduak bateratu. Emmanuel Macronek presidente kanpainan aitortu zuen begi onez ikusten zuela bi departamenduek bat egitea, gehituz oraino
|
beste
gaitasun batzuk. Presidente kargua hartu eta 8 hilabeteren buruan misio bat eskatu zion Jean Luc Marx prefetari, Alsaziaren gero instituzionalaz proposamenak agerrarazteko.
|
|
|
Txosten hori irakurri ondoan Edouard Philippe gobernu buruak aitortu du begi onez ikusten duela bi demartamenduak bateratzea,
|
beste
gaitasun batzuk gehitzeko prest agertu da. Hitzeman du heldu den urrian barna plazaratuko duela proposamen instituzionala.
|
|
|
11) Egile horiek uste dute baliagarria eta beharrezkoa dela, komunikazioaz gain,
|
beste
gaitasun batzuk ere izatea.
|
|
2020
|
|
|
Pandemiaren gainak etxealdia ekarri digu, eta haren ondorengoak arinaldia ekarriko duela uste da, noiz ez badakigu ere. Urruntze sozialeko arauek lehenari ongi erantzuten diote, baina orain zabaltzen den aldi berri honetarako
|
beste
gaitasun batzuk behar izango ditugu. Sobera duguna eta falta zaiguna zerrendatzeko gaitasuna, adibidez, eta elkarrekin lan egitekoa, beste ororen gainean.
|
|
|
Lan mundua polarizatuko da: makinak iristen ez diren jardueretan babestuko da lana, lan konplexuetan, non talenturik onena erakartzeak diferentzia markatuko duen eta
|
beste
gaitasun batzuk jokoan sartuko diren: sormena, ekimena, pertsonen arteko trebeta sunak, pentsamendu kritikoa etab. Horrek langabezia eragingo du jarduera automatizagarrietan (ez bakarrik eskuzkoetan, baita kognitiboetan ere).
|
|
2021
|
|
|
" Testua ez da ohi moduan testu idatzi bat orrialde zuri batean, baizik eta formatu multimodal, kolore, forma eta bestelako informazio inguruan duten testuak irakurtzen dituzte gazteek" (BE1). Edonola ere, baliabide multimodalekin elkarbizitza estuagoa izateak ez du esan nahi horien erabilera egokian gaitasun handiagoa dutenik, erabilerak apurka apurka trebatzen duen arren, horretan alfabetatzeak
|
beste
gaitasun batzuk eskatzen baititu, 58 Alfabetizazio tradizionala (González García, 2013: Kalantzis, Cope eta Zapata, 2019) terminoaren baitan irakurketa, idazketa eta" gehiengoaren diskurtsoaren eta hizkuntza forma estandarraren irakaskuntza" biltzen dute Kalantzis ek, Cope k eta Zapata k (2019: 9).
|
|
|
alde logikoa kudeatzen du, eta komeni zaiguna edo ez zaiguna ebaluatzen du. Arazoak konpontzeko informazioa erabiltzeko, ulertzeko, bereganatzeko eta lantzeko gaitasuna da, eta
|
beste
gaitasun batzuekin lotuta dago: hala nola pertzepzioa, informazioa emateko eta atxikitzeko gaitasuna, arreta eta memoriaren bidez.
|
|
|
Horri ikasitako immunitatea esaten zaio. Adibidez, gizakien txertaketen emaitzak aztertuta, ikusi da garapen bidean dauden herrialdeetan tuberkulosiaren aurkako txertoak haurren heriotza tasa murrizten duela gaixotasunaren intzidentzia tasatik harago; hau da, tuberkulosia ez den
|
beste
gaitasun batzuek eragin ditzaketen heriotzak saihesteko gai da. “Oso mekanismo interesgarria da eta albaitaritzan orain arte ez da berariaz aztertu; guk paratuberkulosiaren aurkako txertaketa erabili dugu horretarako.
|
|
2022
|
|
|
Beraz, bai, garun paralisi diagnostikoak gutxitzen joan dira, baina gure elkarteari dagokionez, kopuruak nahiko egonkorrak dira. Bestetik, ikusten badugu arreta goiztiarreko zerbitzua jasotzen duen ume batek
|
beste
gaitasun batzuk dituela, edo beste leku batean garapen aberasgarriagoa izan dezakeela, geuk jakinarazten diegu Hezkuntzako eragileei, eta horiek ikastetxe arrunterara bidera dezakete ume hori. 78 erabiltzaile dauzkagu gaur egun arreta goiztiarreko zerbitzuan, baina horietatik hamazazpi daude Aspaceren geletan matrikulatuta; guztiek dute gure zerbitzuaren babesa, baina gehienak ikastetxe arruntetan daude.
|