|
2000
|
|
|
Ez dut esan nahi suak guztiak hunkitu behar dituenik. Sua beste fenomenoak bezalakoa da, ez gehiago, ez gutxiago, eta fenomeno batek batzuk hunkitzen ditu eta
|
beste
fenomeno batek beste batzuk. Bada, ezein fenomeno ez da berez bereziki misteriotsua, baizik eta guretzat edozein izan daiteke, eta esnatzen den gizakiaren espirituari berezkoa zaio fenomeno batek beretzat esanahia edukitzera heltzea.
|
|
2001
|
|
|
Hizkuntzari, literaturhizkuntzari? lotua den
|
beste
fenomeno bat gertatzen da, halaber, azken bospaseiurteotan: nafar lapurtar euskalkiak literatur irakurleak nekatzen, zainetan jartzeneta aspertzen ditu.
|
|
|
Enpresak edaten du zenbat handitu dezakeen prezioa merkatu kuotari kalterik egin gabe. Markei dagokienez, azken urteotan hauteman den
|
beste
fenomeno bat “marka zuriak” deiturikoen gorakada izan da. Marka horiek ohiko kontsumoko produktuetan erabiltzen dira, hala nola esnean eta kontserbetan, baita fruitu lehorretan, edari freskagarrietan, garagardoetan eta beste batzuetan ere.
|
|
2002
|
|
|
Ohiko festetan eta ospakizun batzuen harira antolatzen diren jaietan, erromerian aritzeko aukera bada oraindik ere, zenbait lekutan. Baina horrekin batera urte batzuetatik hona
|
beste
fenomeno baten aurrean gaude. Erromeri giroan susperraldi bat eragin nahian, herri zein hirigune zenbaitzuetan egun bateko jaialdi bereziak sortu dira.
|
|
2003
|
|
|
«Argien» ideiek historian izan duten eragina ulertzea funtsezkoa da. Alabaina, nik
|
beste
fenomeno bat aipatu nahi dut. Garai hartan analfabetismoa %90tik gorakoa zen.
|
|
2004
|
|
|
Hiltzaile anitz baten irudia du buruan eta eguneroko bizitzan ez da ohikoa horrelako kasu bat topatzea. De la Cuestaren ustetan, bada aztertzea merezi duen
|
beste
fenomeno bat, familia indarkeriarena: " Gero eta kasu gehiago ikusten ari gara eta erasoak gero eta bortitzagoak dira gainera.
|
|
|
Azken bi urteetan, obesitate indizea %12, 9 jaitsi da. Sedentarismoa eta loa Sedentarismoa Espainiako
|
beste
fenomeno bat da. Adibidez, 5,9 milioi langileri eragiten die, lanean eserita egoten baitira eta aisialdian jarduera fisikorik egiten ez baitute.
|
|
|
Hori gertatzen da Eguzkiaren ekinozio egoerari Ilargia perigeoan, Lurretik hurbilen dagoen puntuan, dagoela gehitzen zaionean. “Azken itsasaldia 1993an erregistratu zen; beraz, 2011 arte itxaron dugu gutxienez horrelako
|
beste
fenomeno bat ikusi ahal izateko”, zehaztu du Gonzálezek.
|
|
2005
|
|
|
Azkenik, gizarte bizitzaren eremuan
|
beste
fenomeno bat ere badugu; gureagizarte askotarikoa da, etnia askotako jendez osatua eta hizkuntza ugarikoa.Erlijio, kultura, ideologia, ohitura asko eta desberdinak biltzen ditu. Etorkizuneko gizarte aurreratuak gero eta gehiago izango dira mestizajearen etakultura desberdinen arteko bizikidetzaren emaitza.
|
|
|
1998an izan ziren historiako tenperaturarik altuenak, eta 2002 eta 2003 izan ziren urterik beroenak, hurrenez hurren. 1998ko tenperaturen igoera azken mendeetako “El Niño” ren korronte indartsuenetako bati lotuta egon zen —ur beroa Ozeano Bare tropikalaren zati handi batean hedatzen denean—, eta horrelako
|
beste
fenomeno bat, ahulagoa baina 2002an eta 2003an ohiz kanpoko tenperatura maximo globaletan eragin zuen, esan zuen NASAk. Tenperaturak igotzen dituen beste fenomeno bat da Lurraren azalak espaziora islatzen den energia baino gehiago xurgatzen duela eguzkitik.
|
|
|
1998ko tenperaturen igoera azken mendeetako “El Niño” ren korronte indartsuenetako bati lotuta egon zen —ur beroa Ozeano Bare tropikalaren zati handi batean hedatzen denean—, eta horrelako beste fenomeno bat, ahulagoa baina 2002an eta 2003an ohiz kanpoko tenperatura maximo globaletan eragin zuen, esan zuen NASAk. Tenperaturak igotzen dituen
|
beste
fenomeno bat da Lurraren azalak espaziora islatzen den energia baino gehiago xurgatzen duela eguzkitik. Energia gehigarri hori, “El Niño” ren korronte ahularekin batera, 2005 urtean 2003 eta 2004 urteetan baino tenperatura altuagoak, eta agian 1998an baino gehiago, erregistratzeko arrazoiak izango lirateke.
|
|
2006
|
|
|
Epe luzeagora
|
beste
fenomeno bat ere antzeman daiteke taula hauetan: urte batetik bestera, eklipseak egun batzuk lehenago gertatzen direla.
|
|
2007
|
|
|
Eta, hori gutxi balitz, arduratzeko
|
beste
fenomeno bat dago, 11 zenbakiko protokoloa indarrean jarri denetik gertatzen ari dena eta Espainiaz gain Europako Kontseiluko gainerako estatu kide guztiak ukitzen dituena: paradoxa dirudien arren, protokolo hori abian jartzean, asmoa auzien izapidetzan atzerapenak saihestea izan zen, auzitegira zuzenean jo zitekeelako, barne errekurtso guztiak agortu ondoren (Giza Eskubideen Europako Batzordearen iragazkia kenduta, etab.) eta, gaur egun, errekurtsoak biderkatu direnez, horiek jartzeko legitimazio zabala dagoenez eta Europako Kontseiluan bloke komunista zaharreko herrialdeak sartu direnez, Estrasburgoko Auzitegiari eta Espainiako Konstituzio Auzitegiari gauza bera gertatzen zaie babes errekurtsoaren kasuan:
|
|
|
Arrazialismoa da mugimendu honetan
|
beste
fenomeno bat guretzat garrantzizkoagoa: zientismo modu honek Volksgeistaren tradizioa bere kontrariora itzuli baitu.
|
|
|
Gainera, leialtasun sare informal horiek bereziki indartsuak dira arrantza eta kaien inguruan sortzen den giroan: leku gehienetan, urbanizatu eta industrializatuenetan ere, arrantza munduak iragan mitiko eta mitifikatua suposatzen du, herri horiei nortasuna eta historia eman dien jarduna; eta horrek lotura dauka
|
beste
fenomeno batekin: euskal abertzaletasunak —indar politiko hegemonikoa espazio horretan— bere imajinarioa eraikitzean garrantzi handia eman die baserriari eta kaiari, garoari eta kresalari (euskal nazionalismo literario bukolikoak sortutako bi eleberrien izenak erabiltzearren) tradizioaren ofizioei azken finean (Martinez Gorriaran eta Agirre 1995).
|
|
2008
|
|
|
Dinosauroak Lurra jo zuen asteroide batek desagerrarazi zituelako ideia zabalduena eta onartuena da. Baina asteroidearen talka hutsak ezin izan zituen dinosauroak akabatu;
|
beste
fenomenoren batek gertatu behar izan zuen. Orain arte, bi aukera proposatu dituzte hainbat ikertzaile taldek:
|
|
|
Lurra geologikoki garatzen zen bitartean, azalean ere garrantzi handiko
|
beste
fenomeno bat agertzen ari zen: eboluzio biologikoa, hau da, izaki bizidunen garapena.
|
|
|
Euskal izenen eskaria, aldi berean garatzen ari zen
|
beste
fenomeno batekin erlaziona daiteke: neoeuskal estilo arkitektonikoarekin.
|
|
|
33). Ikusiko dugunez, gerrak eragindako likidezia gabezia horrek426, deskapitalizazio bortitz horrek, eragin garrantzitsua izan zuen sinkronikoki gertatzen ari zen
|
beste
fenomeno batean: herri lurren desamortizazio prozesuari buruz ari gara.
|
|
2009
|
|
|
Euria, asko botatzen duenean, gure trebetasuna aztertzen duen
|
beste
fenomeno bat da. Luis Murgiak gogoratzen duenez, prezipitaziorik gabeko tarte baten ostean erortzen diren lehen tantak oso arriskutsuak dira:
|
|
|
Hedabide digitalak soilik direnen artean, sustatu.com aipatuko dugu, teknologia, kultura eta ekonomiari buruzko albisteekin, euskal hiztunak diren profesionalei zuzenduta, egunero 1.000 erabiltzaile baino gehiago sartzen zaizkiona. Kontuan hartzeko
|
beste
fenomeno bat tokiko atari batzuena da (adibidez eibar.org edo uztarria.com), euskara sarean erabiltzailearen nolabait aitzindari direnak.
|
|
|
Espezie gehiago Hein handi batean, akuikulturaren gorakadari zor zaio barietate hori; izan ere, zenbait hamarkadatan gehiegi ustiatu ondoren ia agortuta dauden itsasoei atsedena emateaz gain, lehenago urriak eta garestiak ziren espezieak jartzen ditu bezeroaren eskura, hala nola lupia, urraburua, erreboiloa edo bisigua. Baina
|
beste
fenomeno bat ere gertatu da: funtsezko ezaugarri batzuk dituzten arrain komertzial berriak sartzea:
|
|
|
Bada
|
beste
fenomeno bat zenbaitek euskararen urte luzeetako biziraupenari loturik atzematen duena: isolamendua.
|
|
2010
|
|
|
–Publiko bihurtzearen alde agertu zirenek ez zuten baliabide ekonomikorik?. . Gainera, Araban
|
beste
fenomeno bat gertatu zen?, erantsi du Aginaldek: –Orduan, Aldundiak Euskara Zerbitzua izenekoa sortu zuen, eta zenbait ikastola Euskara Zerbitzu horren menpe sortu edo haren baitan geratu ziren:
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntzak eta bere batasun prozesuak erregistro idatzian zuen gehiegizko pisua alde batera utziko dugu, garai honetako goi mailako euskarazko produkzioak bizi izan zuen (eta ia gaur egunera arte, luzatzen den)
|
beste
fenomeno bat aipatzeko: produkzioaren aitzindaritasuna.
|
|
|
Alde horretatik politikari buruz hotz sentitzen naiz. Baina
|
beste
fenomeno bat ere gertatzen da, Euskal Herrian bereziki, gutxi garelako: kalean egiten dugu topo denok:
|
|
|
Neolitikotik aurrera halako eskema kognitiboetan bizi izan da gizateria mende askotan zehar eta hala edo hola konpondu da, baina animalien otzantzea edo aberetzea eta landareen kontrola lortzen den eremu geografikoetan —klima, landaredi eta faunagatik prozesu hori gertatzea errazago zen eremuetan, Jared Diamond ek azaltzen duen moduan— gero zabalduko den
|
beste
fenomeno bat gertatzen da: natura eta kulturaren arteko bereizketa analitiko horrek zenbait mende beranduago bi kontzeptu horien arteko banaketa erabatekora eramango gaitu Mendebaldean, eta, horren ondorioz, Arrazoimenak eta Zientziak Erlijioaren papera hartuko dute eta natura neutraliza daitekeen aldagaia dela pentsatzera ailegatuko gara.
|
|
|
Urriaren 20ko zirrararen osteko hausnarketetan, Nazio Askapenaren ereduaren gorabeherei arreta berezia eskaini die Bernardo Atxagak bere ohiko zorroztasunez Espainia aldeko egunkari erreferentzialean argitaratu dioten artikuluan. Bukatzen du esanez ETAren larregizko iraupena ulertzeko arreta eman behar zaiola
|
beste
fenomeno bati. Bere hitzetan," rock and roll globala eta bere heroi askoren histrionismo antisistema".
|
|
2012
|
|
|
Antzeko azalpena eman diote
|
beste
fenomeno bati, norbera bere gorputzetik kanpo sentitzeari, hain zuzen. Halako esperientziak izan dituztenen artean, ohiko kontakizuna da esatea gorputza eta arima edo norberaren burua banatuta sentitu dituztela.
|
|
|
Aingeruak, mamuak, espirituak edo hildako jendearekin topo egitea da ikertzaileek artikuluan aztertutako
|
beste
fenomenoetako bat. Haien esanean, parkinsona eta alzheimerra duten pazienteek ere izaten dituzte antzeko bizipenak, eta, haietan, neurotransmisore batek du errua:
|
|
|
Horrek kolokan jarri du, jadanik esan dugun bezala, kultur espazionazionala, duela berrogeita hamar urteko eztabaidek erakutsi zuten moduan. Bainaazken hamarkadetan
|
beste
fenomeno bat ikus daiteke: migrazio jario gero etahandiagoen ondorioz herri batetik bestera doazen migratzaileek gero eta eskuragodituzte beren jatorrizko herrietako komunikabideak eta, haatik, kultura.
|
|
|
Hortaz, batzuek esan dute agroerregaiei dagokienez, gaixotasuna bera baino txarragoa izandaitekeela sendagaia (Vilain, 2008). Hala ere, agroerregaien debatean ezberdindubehar da aurrekoa, oso onargarria den
|
beste
fenomeno batetik; hots, eskala txikian, baserri bakoitzaren mailan, agroerregaiek bai balio ahal dute ustiategien autonomiaenergetikoa handitzeko (Berhokoirigoin, 2010; La Via Campesina, 2010).
|
|
|
Haren esanetan, euskalkia galtzen ari da Luzaiden eta, horren ondorioz, egitura eta lexikoaren pobretzea eta euskalkiaren trinkotzea. Trinkotze horrek bariazio gutxi agertzea eragiten duela dio4 Bestetik, Santaziliak
|
beste
fenomeno baten berri eman digu: lehen Garazi eta Luzaideren artean hizkeren arteko continuum bat zegoen eta, gaur egun, gero eta gehiago bereizten ari diren bi hizkera bihurtzen ari omen dira5.
|
|
|
Euskal Herrian urte horietan ETApm ren disoluzio prozesua gertatzen ari zen, eta horiei, asmo peioratiboz, adjektibo hori aplikatu zitzaien borroka armatuaren beharra defendatzen segitzen zutenen aldetik, nahiz eta batzuen eta besteen jarrerak eta ekintzak parekagarriak ez izan. Gero Italian
|
beste
fenomeno bat egon da, disoziazioa: hau da, kartzelan luze egon eta gero euren erakundeetatik bereizi eta legalitatean sartzeko prozesua erabili duten presoena.
|
|
2013
|
|
|
Bere premiak, batez ere, osasunaren esparruan hautematen dira, batez ere, ugalketarako, mentalerako, ama osasunerako eta haurrentzako. Baina
|
beste
fenomeno bat nabarmentzen da: «nahitaezko migrazioa hiritartzea».
|
|
|
Hala ere, frustrazioari dagokionez, gaur egungo gizartean bada
|
beste
fenomeno bat. Irakaskuntzan ikusten denez, eta orokorrean ikerketen ondorioak irakurriz, badirudi gazteak eta bereziki nerabeak gero eta gehiago daudela frustrazioaren menpe.
|
|
2014
|
|
|
Gazteen artean indarra hartu duen
|
beste
fenomeno bat lokalak dira. 14 urterekin hasten dira gazteak lokalak hartzen, eta talde handietan egin ohi dute.
|
|
|
Organismo zelulaniztunek informazio genetiko desberdineko zelulak izatea ez da, ordea, kimerismoan bakarrik gertatzen. Badago
|
beste
fenomeno bat, zeinean zelulak desberdintasun genetiko puntualak baitituzte: mosaizismoa.
|
|
|
Edalontziei dagokienez, dilatazioarekin batera
|
beste
fenomeno bat gertatzen da. Zein?
|
|
2015
|
|
|
Maiztertza baino interesgarriago iruditu zait beti, are gehiago baserri eta landa lurren errenta aspalditik izozturik dagoenez gero?
|
beste
fenomeno bat: etxekonekoarena.
|
|
2016
|
|
|
(Bestalde,, gatazkaren? literaturarekin zerikusia izan dezakeen
|
beste
fenomeno batez ohartu naiz, goizegi bada ere esateko joera bihurtu, edo bihurtuko, den, hots, ETAren antzekoak edo, paraleloak?
|
|
2017
|
|
|
Hoskinsek, eta, zehazkiago,, harrapaketa handia? deitu izan dio.22 Dena den, lurren pribatizazioa
|
beste
fenomeno batekin lortu zen gehienetan Ingalaterran, lurrak, hesituz?. Horrenbeste lotu izan da fenomeno hori langileei beren, herri aberastasunak?
|
|
|
Sorgin ehizaren izaera politikoa argiago erakusten du
|
beste
fenomeno batek: nazio katolikoek eta protestanteek, beste edozein arlotan elkarren artean gerran ibili arren, bat egin zuten, eta sorginei jazartzeko argumentuak partekatu zituzten.
|
|
|
Antzematen diren transformazioen errepaso honekin bukatzeko, indartsu gailentzen ari den
|
beste
fenomeno bat komentatu nahi nuke. Lehenago hitz egin dut (euskarazko) iritzi feminismoaren sorreraz, eta orain ideia hori osotu nahi dut.
|
|
2018
|
|
|
Ideia hauek lotura zuzena izango lukete emakumeek gizartearen ispilu gisa jarduteko duten joerarekin, alegia, gizartean modan dauden jokabideak kopiatzeko eta erreproduzitzeko duten joerarekin. Honi
|
beste
fenomeno bat gehitu behar zaio: antza denez, azken urteotan euskarak arlo publikoan (hezkuntza bezalako erakunde publiko nagusien eskutik) izandako garapena hobeto egokitu zaiela emakumeen gizarte eginkizunei eta bere ohizko lan esparruei, gizonezkoenei baino (industria eremuan nagusi).
|
|
|
Eta ikerlariok, gehienetan, hau baieztatzera edo deuseztatzera mugatu gara. Aldiz, arreta gutxi jarri dugu dinamika honetan azaleratzen den
|
beste
fenomeno batean: emakumeak dira gehienetan mugitu, aldatu, mudatzera prest agertzen direnak.
|
|
|
Lankide Feministak Miren aditu eta, arnasa hartuta, egonarriz azaldu ziona: bazegoela deigarria irudituko litzaiokeen
|
beste
fenomeno bat ere, whatsapp bidez bidaltzen diren erretratuak, hasiera batean intimitatean erabil daitezen, eta azkenerako bilakatzen direnak institutuko txutxu mutxulari guztien hizpide bakar hiruzpalau egunez, edo are eta luzaroagoan, albiste sentsazionalista berririk haizatzen ez bada bien bitartean (neska hark beste hari muturra hautsi bere mutilari begiratzeagatik, norbaitzuk enrollatu, debeh... Halako bidalketek badituzte zenbait ñabardura berezi, Mirenen Lankide Feministak jaso zuen beste zakil erretratu horren aldean:
|
|
|
I. S.: Horrekin batera,
|
beste
fenomeno bat ere gertatzen ari da orain: erakuskeria.
|
|
|
Makillajea hobetzen lagunduko digun elementu gisa erakutsi behar dugu, ez gure irudia ateratzeko behar dugun baliabide gisa», dio Delta Psikologia Zentroko profesionalak. Gurasoak ere funtsezkoak dira
|
beste
fenomeno baten aurrean: haurtzaroko hipersexualizazioa. «Badirudi 12 urteko neskato batek, maila fisikoan garatuta ez dagoenak, arropa jakin batekin edo pintatuta joan behar duela.
|
|
2019
|
|
|
Bi datu multzoen arteko aldeak
|
beste
fenomeno bat azalarazten digu: etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 25 urteotan.
|
|
|
Naturaren
|
beste
fenomeno bat, gure buruen gainean, sabaian gertatzen dena da: unibertsoa ibilbide ziklikoetan zeharkatzen duten astroez mintzo naiz.
|
|
2020
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, berriz,
|
beste
fenomeno bat ari da gertatzen: kostaldean bere horretan segitzen du populazioaren hazkundeak, baina hedadurak kostaldetik gero eta barnealderago jotzen du.
|
|
2021
|
|
|
Menderagailu bete betea behintzat ez da, beraz; are gutxiago halako perpausetan gertatzen den
|
beste
fenomeno bati erreparatzen badiogu: adizki alokutiboak erabiltzen dira baina enklitikoa duten perpausetan; mendeko perpaus hutsetan, berriz, ez da halakorik gertatzen (ikus EGLU IV:
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, gutxi iraun bazuen ere, zerbitzua kaltetu duen
|
beste
fenomeno bat bandalismoarena izan da. Adibidez, azaroan dozenaka kristal apurtu zituzten hainbat unitatetan, trenean bertan horretarako dagoen tresna baliatuta.
|
|
|
Hiztun kopurua ez zen gehiegi emendatu, eta arlo publikoan lan egiteko irlandera jakitea eskatzeak haserrea sortu zuen. Horiek guztiak, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadak liberalismo ekonomikoko garaiak izan zirela kontuan izanik, gobernuak bertako hizkuntzaren lehentasun neurriak arintzea edo ezabatzea ekarri zuen. Neurri horiek bertan behera uzteak
|
beste
fenomeno bat ekarri zuen. Irlandar hiztunak bere hizkuntzan bizitzeko eskubidea aldarrikatzen hasi ziren, horretarako beharrezkoak ziren legedia aldaketak egin zitzan eskatuz gobernuari.
|