|
2001
|
|
|
Rosetekin batera, lau kolaboratzaile ari dira honetan, filologoak denak; eta etorkizunerako asmo jakinik ez duten arren, bizirik dagoen pertsona ospetsu baten biografia idaztea gustatuko litzaioke Roseti. Bitartean, Matahariren biografia prestatzen ari da, eta laster
|
beste
eleberri bat amaituko du: " Desaparecida".
|
|
2002
|
|
|
Eleberri sozialaren eta R. Saizarbitoriak eta beste batzuek landutako eleberri esperimentalaren artean,
|
beste
eleberri mota bat sortu zen 1970eko hamarkadan, eleberri alegorikoa esan dakiokeena, garai hartako zentsura gainditzen saiatzen zena. Alegoria bere egiten duen eleberrigintzak gehienetan kritika, satira edo helburu didaktikoa izaten du.
|
|
|
R. Saizarbitoriak ez zuen
|
beste
eleberririk argitaratu 1995 arte; orduan argitaratu zuen Hamaika pauso, baina aurrerago hitz egingo dugu eleberri horretaz.
|
|
|
ETAren gaia ukitzen duten eleberriak). Horiekin batera, eleberri poliziakoak, historikoak edo generozko
|
beste
eleberri batzuk izango ditugu aipagai.
|
|
|
Gure tipologiak, ezer baino lehen, sailkapen hertsiegiak gainditu eta erabilgarritasuna bilatu nahi du. Irakurlea laster ohartuko da, zalantzarako aukera gutxi eskaintzen duten tipologien ondoan (ik. eleberri poliziakoak, eleberri historikoak, generozko
|
beste
eleberriak), badirela eztabaidagarriagoak suerta daitezkeen beste bereizketa batzuk, hala nola, gure sailkapenean bereizi ditugun lehenengo bi atal nagusiak: " subjektibitatea ardatz duten eleberriak" eta" eleberri errealistak".
|
|
|
Eleberri bakarreko egileak aipatu ditugunean (L. Oñederra, I. Rozas, I. Mujika Iraola,...), argitara emandako lanen interesa edo arrakasta izan dugu akuilu. Horrek ez du esan nahi guk aztertutako lanez gain
|
beste
eleberri interesgarri batzuk (ad.: Pausoa noiz luzatu; Katebegi galdua,...) ez daudenik.
|
|
|
Azkenaz
|
beste
eleberria [itz.: Un final para Nora, Alfaguara, 1999] 1996an kaleratu zen.
|
|
|
Baina Zabaletaren eleberria Errolanen mitoaren birsortze literarioa baino gehiago ere bada, XII. mendean Euskal Herrian bizitza nolakoa zen islatzen baitu, trebezia handiz kontatuz euskaldunak eta musulmanak barne hartzen zituen komunitate konplexu haren harreman, ohitura eta bestelako gorabeherak. Horri guztiari amodio istorio baten kontakizuna edo autorearen dokumentazio historiko literarioa gaineratzen badiogu, gomendagarria gertatzen da eleberri honen irakurketa. e) Generozko
|
beste
eleberriak
|
|
|
10 urteko etenaren ondoren, Txillardegik
|
beste
eleberri bat argitaratu zuen 1979an: Haizeaz bestaldetik.
|
|
|
banatzeko zorian dagoela, bidaiari ekiten dion Rakel," panpina arduragabe infantilizatua" al da? Gauza bera esan dezakegu Anjel Lertxundiren Azkenaz
|
beste
eleberriko Nora gogoangarriaz (1996). Eta horra hor, azkenik, Ramon Saizarbitoriaren azken lanak, Bihotz bi eta Gorde nazazu lurpean, non, tira, gizonaren irudi ilun eta batez ere patetikoaren ondoan, emakumeaz eskaintzen duen ikuspegi positiboagoa (ez naiz positiboa soilik jartzen ausartzen) bereziki esanguratsua iruditzen baitzait (eta ez dezagun ahantz zein izan zen lehenengoa:
|
|
2003
|
|
|
Berriak nahiz oso onak nahiz oso txarrak diranean, ardo egarri sentidu ohi da beti Txomin. Onak diranean zoriona ospatzeko, 13 Hemen, eta beste pasarte batzuetan ere, eta
|
beste
elaberrietan berdin, jotzen du urli eta berendi izen generikoetara. Batzuetan pertsonaia benetakoen anonimotasuna gorde nahi duelako, beste batzuetan, garrantzi handi bakoak izanik, egiantzeko izenik sortzearen beharrik ikusten ez duelako. txarrak diranean amildutako gogoa jasotzeko.
|
|
2005
|
|
|
Gabriel Aresti ipuin lehiaketa, Imajina ezazu Euskadi eta Donostia Hiria Literatura sarien irabazlea izan da. Bere lehenengo lan argitaratua Ez dira ilunak (Erein, 1990) eleberri historikoa izan zen, ostean Amodio zoroak (Elkarlanean, 1999) ipuin bilduma etorri zen eta berriki
|
beste
eleberri bat argitaratu du, Hamar urte barru (Erein, 2003).
|
|
|
Halere baditut
|
beste
eleberri batzuk polizia eleberri ezdi renak. Literatura aldetik baliotsuagoak.
|
|
2006
|
|
|
Harrezkero
|
beste
eleberri eta lan batzuk ere idatzi ditu, eta ia guztietan erabilidu alubioiak ekarritako materiala. Esan nahi baita, bizitzak berak ekarritakotikelikatzen dituela gehienbat bere letrak.
|
|
|
Pasaia Bluesen bere baitara dago guztia bildua, immanentzia du jokaleku.Espainia haraindian geldituko da. Lan honetan azterturiko
|
beste
eleberrietan ezbezala, polizia espainolaren agerpenak esate baterako munta eskasagokoak diraErtzaintzarenak baino. Pasaia Blueseko polizia Ertzaintza da.
|
|
2007
|
|
|
Haren kontrako antibirus bat ere prestatu zuten, Reaper. Zientzia fikzioan, John Brunner-ek muturrera eraman zuen antzeko ideia bat The Shockwave Rider eleberrian, lau urte geroago. Eta
|
beste
eleberri askok ere erabili zuten birusaren kontzeptua garai hartan.
|
|
2008
|
|
|
Alta, bilbotar apaiz irakaslea ez zen desanimatu, eta berehala,
|
beste
eleberri bat, luzeagoa, hasi zuen: Latsibi191 1919 urtean ia amaituta zeukan192, nahiz hurrengo urteetan ukituz segitu.
|
|
2009
|
|
|
Idazlearen
|
beste
eleberri batzuetan bezalaxe The mark of the angel (2009) umeak dira istorioaren kontalari, eta horrek gaineratzen dio gerra garaiko mundu baten tratamenduari nolabaiteko xamurtasuna. Izan ere, gertatzen dena ulertu nahian dabiltzala, haurren pentsamenduak eta sentimenduak imitatzen saiatzen den erregistroaz baliatuz, haien begiradatik abiatuz, inguratzen dituen mundua etxe barrukoa zein kanpokoa eta orduko gizartearen egoera transmititzen zaigu.
|
|
|
Anjel Lertxundiren
|
beste
eleberri bat egokitu da. Oraingoan Zorion Perfektua eleberriak egingo du zinemara jauzi.
|
|
|
Kritikari jendea txalo aparretan gortzeko modukoa da blog batetik jasoa dudan pasarte hori, eta ez dut ukatuko distira duela, argia dariola zirrikitu guztietatik. Hala ere, exekuzio bat ikusi ez duen baina Azkenaz
|
beste
eleberrian exekuzio bat deskribatu zuentxo honek garbi dauka: kritikari hura bazen idazlea ere.
|
|
2010
|
|
|
Momentu honetan
|
beste
eleberri bat idazten ari naiz. ETAren jarraipena izan liteke?
|
|
|
Bazko arrautzak argitaratu ondoren
|
beste
eleberri bat hasi nintzen idazten. Abiapuntua ETAk hil zuen gure institutuko ikasle baten gertakizun goibela izan zen.
|
|
|
Testigantza literario estimagarriak dira hirurak. Aljeriako gerlari buruz bada
|
beste
eleberri bat irakurgarria: Xabier Montoia, Elektrika, Susa, Zarautz, 2004.
|
|
2011
|
|
|
Izuaren pasabidea, Hildakoei esker eta haien erruz eta Deabruaren letaginak. Misteriozko
|
beste
eleberri bat ere prest dauka Morillok argitaratzeko, Abbadiaren sekretua izenarekin.Euskal Herriko ikastetxeetan izan da Morillo, eta gazteen literatur gustuen berri jakiteko aukera izan du. Morillok uste du ikasleek istorio biziak eta deigarriak dituztela gogoko.
|
|
|
Dostoievskik ere ez zuen harreman hori hausterik nahi eta, Jokalaria bukatzean, astebeteko atsedena hartu eta Krimena eta zigorra idazten jarraitzea proposatzen dio neskari. Ordurako idazleak
|
beste
eleberri batean du burua,, paper garrantzitsua izango duen neskatxa baten psikologia zirriborratzen, ari dela jakinarazten dio, eta ea zirriborroa borobiltzen lagunduko al dion galdetzera ausartzen da.
|
|
|
Espainia haraindian geldituko da. Lan honetan azterturiko
|
beste
eleberrietan ez bezala, polizia espainolaren agerpenak, esate baterako, munta eskasagokoak dira Ertzaintzarenak baino. Pasaia Blues eko polizia Ertzaintza da.
|
|
|
" Irudien bitartez baizik ez zuela pentsatzen" esan ondoren, zera aitortu zuen 1931ko ekainean: " Ez naiz ari
|
beste
eleberri bat idazten. Pelikula proiektuak darabilzkit buruan.
|
|
|
Kantatu orduko beste poema liburu batzuk kaleratu zituen: The spide box of heart/ La caja de especias de la tierra (1961), The fauvorite game/ El juego favorito eleberria (1963), Flowers for Hitler/ Flores para Hitler (1964) eta
|
beste
eleberri bat 1966an, The beautiful losers/ Los hermosos vencidos. Urte horretan bertan hasi zen abesten.
|
|
|
Izen berarekin kaleratu zuen musika taldearekin diskoa ere bai. Baditu beste bi lan, 38 mini westerns avec des fantomes/ 38 mini westerns eta heriotzaren gainean jarduten duen
|
beste
eleberri bat: Maintenant qu’il fait tout le temps nuit sur toi/ La sombra alargada del amor.
|
|
|
Nassim Perez Habibek irrikaz xurgatu, eta hauts partikulak argi leherketa isilean irauli zituen ke adar luze bat bota zuen. Lanegun bizi asko eta gero,
|
beste
eleberri bat amaitu berria zuen, eta ezin zuen bere burutik baztertu jainko sentitzeko tentazioa. Pertsonaia bat sortu, izena jarri, bizitza bat eman eta bere agindupean izatea.
|
|
2013
|
|
|
Besterik ere, erantsi ahal izango litzateke: urtaldi horietan
|
beste
eleberriren batek argitaratzeko izandako eragozpenak, hain justu. Dirudienez, Jon Miranderen Haur besoetakoaren (1970) argitalpena hamarkada batez atzeratu zen.
|
|
|
Historialari ezagun batzuek ‘Cía Vivo’ aldizkaria sortzeko lan egiten zuten argitaletxea utzi zuten. Autore berak
|
beste
eleberri batzuk argitaratu ditu, hala nola, ‘El ángel de la recubida’, Espainiako guraso frantses batek bere familiaren jatorria ezagutu eta Gerra Zibilera iritsi eta Gerra Zibilera iritsi arte. Espainiar askok haien artean, haien artekoak herrialde galora emigratu zuten.
|
|
2015
|
|
|
imajina ezazue zelako xoka. Bada, Giza Komediaren
|
beste
eleberri batean, antzeko ezustekoz, Vautrin polizia duzu bilakatua.
|
|
|
Hara hemen baserri giroko
|
beste
eleberri bat: Joan Mari Irigoien-en Babilonia.
|
|
2016
|
|
|
Bere mendekotasuna nirea baino larriagoa izan daitekeela pentsatu dut. Terapiaren berri lehendik bazuen batek kontatu digunez, baldin Finnegans bukatzera iritsiko bagina,
|
beste
eleberri batzuk ere prest dituzte, hala nola William Gaddisen Ezagutzak, Thomas Pynchonen Grabitatearen ortzadarra edo David Foster Wallaceren Broma amaigabea, idatzi diren lanik zailenak hirurak ere, edonoren irakurzaletasuna errotik erauzteko moduko liburuak.
|
|
|
Beste batzuetan, aldiz, protagonistak du informazioa eta ez irakurleak: esate baterako,
|
beste
eleberri baten hasieran, eman dezagun norbait sartzen dela gauez eta ezkutuan etxe batean: telefono haria mozten du, alarma itzaltzen...
|
|
|
Hara hemen baserri giroko
|
beste
eleberri bat: Joan Mari Irigoien-en Babilonia.
|
|
2017
|
|
|
Ez bakarra, noski, ezta azkena ere. Haatik, Xabier Montoiak bere lanetan agertu ohi dituen kezka soziopolitikoak ezagututa, nekez esan liteke obra hau 36ko Gerrari buruzko"
|
beste
eleberri bat" denik, narrazioa garai horretako gertakari historiko batek irekitzen badu ere.
|
|
2018
|
|
|
Filmak jarraipena du, Edmundo Desnoesek Estatu Batuetan idatzitako
|
beste
eleberrian oinarritua: Miguel Coyula, Memorias del desarrollo, 2010 Memories of Overdevelopment deitzen da ingelesez.
|
|
2019
|
|
|
Bordak, beti,
|
beste
eleberri bat argitaratu du aurten: Susmaezinak (Alberdania).
|
|
|
Gerra hasitakoan osaba farozainarengana joan behar duen Jon gazteak kontatzen dizkigu gertaerak. Narratzaile rola berea izanagatik, ahots ugari biltzen dira narrazioan, esaterako emakume aktibistena (haien aldarrikapena
|
beste
eleberrietan baino argiagoa da, gainera). Metaforaz eta konparazioz beterik, azpigenero ezberdinak uztartzen dira nobelan (egunerokoa, gutuna, narrazio lirikoa), eta gerraurreko euskal kulturako zenbait sorkuntza lanen eta proiekturen berri ematen da.
|
|
|
" Martutene bi eleberri dira: Saizarbitoriaren eleberri presentea eta Juliaren eleberri absentea Bestearen eleberria,
|
beste
eleberria, eleberri Bestea" (157).
|
|
|
Eta horixe iradokitzen dute Lopez Gaseni eta Etxaniz (2013) nahiz Mikel Ayerberen (2012) ikerketek: Narrazio horretan egileak bere
|
beste
eleberrietako pertsonaien osagai zenbait txertatu duela eleberri honetako Aitor eta Miren protagonistetan. Haien adin gaztearen baitan erreproduzitu ditu neskatoaren uste erromantikoen tradizioaren habitusaren tranpa, alde batetik, eta mutilarengan kokatu du komunikazio emozionalerako ezgaitasuna.
|
|
|
Gerrako kronikak (1996) liburua hartuko dugularik aztergai, berau delako, gure ustez, maitasun erromantikoaren izenean ematen/ pairatzen diren egoera, tratu txar eta kalteen gaiari modu agerikoan heltzen dien narrazio luzea. Ez dugu ukatuko, noski, aurretiko
|
beste
eleberrietan badirela horren islapen partzialak, hala nola Ene Jesus! eleberrian (1976).
|
|
|
Gerrako kronikak liburuan, baizik eta Gorde nazazu lurpean (2000) liburuko Bi bihotz, hilobi bat eta Rossettiren obsesioa lanetan. Gaiaren formulazio berritu eta didaktikoagoa aurki genezake Kandinskyren tradizioa (2003) eleberrian eta autore honen
|
beste
eleberrietako zenbait emakume ere presente izanen ditugu, nahiz eta lehen lerro hauetatik bertatik egiten diogun uko Ramon Saizarbitoriaren unibertso literario osora heda daitekeen ondorio biribilik iristeko xedeari.
|
|
|
Gerrako kronikak i buruzko ataletan soilik erabiliko dugu. Lan honetan zehar
|
beste
eleberrietako senarrak aipatzean, ez ditugu izen propio gisa aipatuko.
|
|
|
Bihotz bi. Gerrako kronikak eleberrian bikote harremanen inguruan aztertutakoaren ondoren, atal honetan laburki garatuko dugu Saizarbitoriaren
|
beste
eleberrietan ere gai nagusietako bat bikote helduen harreman zailak direla, eta haietan agertzen diren gizon emakume profilek zenbait jokamolde paradigma aztergarri erakusten dituztela. Lehen kapituluan aipatu dugun moduan, idazle honen literaturan ez soilik gaiek, baizik eta, ideia eta baita pertsonaien izenek ere maiz" migratzen" dute batetik bestera, baina garapenak eta aldaketak izaten dituztelarik.
|
|
|
Hurrengo lerroetan 1995eko Hamaika pausotik aurrera bikote harremanak modu berezituan landu dituela azalduko dugu; nahiz eta maiz, zeharka,
|
beste
eleberrietan ere agertzen diren. Gure hipotesiaren arabera, gizon neurotikoaren harreman korapilatsuak maila desberdinetan bigarren aldiko obra guztian islatu ditu Ene Jesusetik hasita, baina bereziki Hamaika pauso (1995) eta Rossettiren Obsesioa (2000) narrazioetan garatu dira modu nabarian (Olaziregi 2004a; Gabilondo 2013a eta 2013b).
|
|
2020
|
|
|
Ahoa ez ezik, eskua dantzan jartzen du egunero Berria egunkarian. Ez du baztertzen
|
beste
eleberri baten idazketan murgiltzea. Ideiak ez ditu eskas.
|
|
|
" liburu hartatik denboraren joanak higatu gabe iraun duten obra bakanetako bat", XX. mendeko poesia kaiera bat merezi izateraino. Zergatik panpox eleberriari uztarturik darrai halaber, nahiz badituen nabarmentzeko moduko
|
beste
eleberri batzuk, ez hainbeste Saturno maitasun istorio konbentzional bat, grazia handirik gabea, gehiago 3 Mariak zahartzaroari egindako erretratu ez topiko bat, baina, batez ere, Koaderno gorria.
|
|
|
Zalantza gutxi:
|
beste
eleberri batzuekin lehenaren langa gainditu du Etxeberriak, nabarmen. Lerro beltzari jarraiki, eta gomendioari kasu eginez (azkenik!), Eulien bazka, esate batera.
|
|
|
Editore buruaren bulegoan izan omen zen bilera. Bere azken eleberrien salmentak nabarmen behera egin zuela jakinarazi zion eta gaiz eta idazkeraz aldatu ezean oso zaila ikusten zuela
|
beste
eleberririk argitaratzea. –Kontakizunak errealistagoa behar du, eta gure iragan hurbilaz hitz egiten baduzu, hobe?, errepikatzen omen zion editore buruak, eta bere idazteko modua zaharkitua gelditu zela gogoratu omen zion, beste arlo guztietan bezalaxe literaturan ere modak agintzen zuelako, eta Emmanuel Carrèreren izena aipatu omen zion, erreferente baliagarri gisa.
|
|
2022
|
|
|
Prin  tzipio horri jarraituz, areago nabarmentzen du pertsonaia batzuen izaera bere berridazketa egiterakoan. Gerrari buruzko
|
beste
eleberri batzuekin alderatuz âLes Biens de ce monde eta Les Feux de lâautomneâ, hemen pertsonaiei ezartzen dien tipifikazio prozesu horretan ez zaie eboluzionatzeko aukerarik ematen, guztiz ulergarria dena, bestalde, kontatzen diren pasadizoak oso denbora tarte mugatuan gertatzen baitira, eta horretantxe bereizten da hain zuzen arrandiarik gabeko epopeia hau, koldarkerien feria hau...
|
|
2023
|
|
|
Urte hartan bertan, Romain Garyk
|
beste
eleberri bat argitaratu zuen beste pseudonimo bat erabiliz: Émile Ajar.
|
|
|
Edo buztinezko mikrofonoa egin eta etxean zehar ibiltzen zen, berriemaile bat balitz bezala. 14 urte zituenean nobela bat idatzi zuen," oso luzea eta oso txarra", dio, eta Fisika ikastera joan zenean Leioara
|
beste
eleberri bat idatzi zuen. Lau ditu guztira.
|
|
|
Fertxuk gogoan du
|
beste
eleberri bat idazten hasi zela, agian antzekoa baina agian ezberdina, non bragarrojasak ere agertzen ziren, istorioaren ardatz nagusi gisa. Gogoan du lehen eleberri hartarako elkarrizketak egin zituela auzoko lagun batzuekin.
|