|
2021
|
|
|
D. Salaberri). Ikusten dugu ela eta elarik moldeko perpausak modua adierazteko
|
beste
egitura batzuen parean edo juntaturik ager daitezkeela.
|
|
|
Partizipio burutuaren bidez eratu perpaus jokatugabeak perpaus erlatibo jokatugabe arruntak direla erranen dugu, eta, hain zuzen, halakoak ditugu atal honetako aztergai nagusiak. Nagusiak, baina ez bakarrak, zeren badira
|
beste
egitura batzuk perpaus erlatibo gisa aztertzen ohi direnak, jokatugabeak izanik bestela moldatzen direnak. Horrela, perpaus erlatibo jokatuak aztertzean adierazi baitugu korrelazioz ere molda daitezkeela perpaus erlatiboak (ikus § 31.4.6), orain ikusiko dugu aditza jokatu gabe ere era daitezkeela itxura bertsuko perpausak:
|
|
|
Konparazio perpausak eta oinarrian konparazioa duten
|
beste
egitura batzuk aztertuko dira kapitulu honetan. Lehenbiziko partean, ohiko ereduko konparazio perpausak aztertuko dira, hau da, zu baino handiago, zu bezain handi eta zu bezala gisakoak; haien azalpen orokorra emango da aurrena (§ 32.1), eta eredu horretako perpaus motak aztertuko dira gero, banan banan (§ 32.2, § 32.4).
|
|
|
39.1.2a Inplikazio erlazio batez gainera aurkaritza erlazio bat ere badela esan dugu kontzesio perpausetan. Kontua da menderakuntzaz gainera (hipotaxia) badirela euskaraz
|
beste
egitura batzuk ere (parataxia) aurkaritza adierazteko, kontzesioarekin lotura estua duten beste egitura batzuk.
|
|
|
39.1.2a Inplikazio erlazio batez gainera aurkaritza erlazio bat ere badela esan dugu kontzesio perpausetan. Kontua da menderakuntzaz gainera (hipotaxia) badirela euskaraz beste egitura batzuk ere (parataxia) aurkaritza adierazteko, kontzesioarekin lotura estua duten
|
beste
egitura batzuk.
|
|
|
Aditz laguntzailea izan da lehenbizikoan, eta* edun bigarrenean. Aditz laguntzaileez ari garenez, aipa ditzagun beste zenbait kasu, non ikus baitaiteke laguntzailearen aldaketa hori
|
beste
egitura batzuetan. Har dezagun, adibidez, jendeak gezurrak esaten ditu perpausa.
|
|
|
Hala ere, gramatika gehienetan jaso ez delako, literaturan ere gutxitan erabili izan delako, ez zaigu iruditzen
|
beste
egitura batzuen mailan jar daitekeenik kontzesioa adierazteko gaitasunari dagokionez behintzat. Goiko adibide horietan testuinguruak laguntzen digu, baina beste askotan ez zaigu iruditzen bait en erabilera egokia izan daitekeenik kontzesioa adierazteko; interpretatzen zaila delako.
|
|
|
Agian horregatik hartu izan da kontuan irizpide hau ordena neutroa edo kanonikoa zein den erabakitzeko (besteen artean, de Rijk 1969). Gramatika Batzordeak (1987a)
|
beste
egitura batzuek ere hartu zituen kontuan ordena kanonikoa aztertzean: nominalizazioak —aitaren etxe erosketa—, bi galdetzaileko perpausak (azalean, behintzat, horrela ikusten ditugunak) —nork zer egin du? — edo izen sintagma bera bi izenlagunek modifikaturik duten egiturak —Artetaren Ganboaren erretratua; argazkilariaren lehendakariaren erretratua; Narbaitzen San Frantsesen biografia— Azken hiru adibide hauetan egiletzat hartuko dugu lehen izenlaguna:
|