|
2002
|
|
|
Muturreko kondizioekiko oso birus egonkorra da, bide fekal ahotik transmititzen da eta gibeleko zeluletan erreplikatzen da. Ezaugarri horiek
|
beste
birus enterikoetatik bereizten dute, bide fekal ahalak transmititzen baititu. Birus horiek sentikorragoak dira ingurumen baldintzekiko, eta heste traktuan erreplikatzen dira.
|
|
2003
|
|
|
Estrategia komun horren emaitza hainbat modutan islatzen da. Saiakuntza fasean dauden hemeretzi txertoetatik zazpi GIBaren DNA zati solteak dira, eta bost birusaren geneetan oinarritzen dira, desaktibatutako bakterioen bidez edo ahuldutako
|
beste
birus batzuen bidez (adibidez, canarypox edo vaccinia birusaren bidez). Bederatzi prestakin potentzial ere badaude, eta horien funtsezko elementua GIBaren proteina bat da, hala nola GP120, edo proteina zatiak (peptidoak).
|
|
|
Gaixotasunaren aldaera leunago bat duten beste 83 pertsona infektatu dituen pertsona bera da. Hong Kongen, 1997 eta 1998 bitartean, hegaztien gripearen
|
beste
birus mota batek, H5N1 izenekoak, gizakiak kutsatu zituen lehen aldiz, 18 kasu eta sei heriotzarekin. Brote hartan frogatu zen gizakiak kutsatu zituela, «ez da ohikoa, normalean hegaztiaren birusak zerria eta zerria gizakiari salto egiten baitizkio», zehaztu du Gómez Lucíak.
|
|
|
Ohartarazten dute" zizare" horrek babesgabe uzten dituela ordenagailuak
|
beste
birus batzuen aurrean
|
|
|
Panda Software k “BugBear.B” ren “alboko arrisku” bat ere badela ohartarazten du: birusak instalatutako segurtasun programak desaktibatzen dituela kontuan hartuta, erabat babestuta ez dauden ordenagailuak uzten ditu, eta “desaktibatuta” programak arazorik gabe kontrolatzen zituen
|
beste
birus ezagun batzuen mende ere bai.
|
|
|
Jindrich Cinatl irakasleak eta bere lagunek substantzia hori ribavirinarekin pneumonia atipikoa tratatzeko gehien erabiltzen den birusaren aurkakoarekin – eta beste hiru molekularekin (pyrazofurine, 6 azauridine eta acide mycophénolique) alderatu zuten. Glycyrrhizina hepatitis biralen (C eta B) eta hiesaren tratamenduan erabili izan da, eta, gainera,
|
beste
birus batzuen (entzefalitis biral japoniarraren) ugalketaren inhibitzailea da. Ribavirinak, ordea, ez du inhibitzen pneumoniaren birusaren ugalketa, saiakuntza horien arabera.
|
|
2004
|
|
|
“Bagle” informatika “zizare” ren bertsio berri bat, “BC” aldaera duena, ordenagailuak kutsatzen hasi da, eta birusen aurkako eta segurtasuneko programen memoria prozesuak geldiaraztea lortu du. Hori dela eta, ordenagailua
|
beste
birus batzuen erasotik desbabesten du. “Bagle.BC” k dozenaka ordenagailu infektatu ditu dagoeneko, eta bizkor hedatzen da posta elektronikoaren bidez; horretarako, mezuaren bidaltzaile gisa agertzen den helbidea faltsutzen du.
|
|
|
Izan ere, proteinak kodetzeko adina tamaina ez luke izango, baina bai birusa detektatzeko testa diseinatzeko. Azkenik, komiteak ez zien eragozpenik jarri esperimentuei, non birusaren gene bakar bat antzeko
|
beste
birus batera transferi baitaiteke. Horrelako ikerketen helburua da infekzio horren kontrako botika berriak garatzea, baztangaren agente patogenoa erabili beharrik gabe.
|
|
2005
|
|
|
Orduan, Airlanggako Unibertsitateko (Java) adituek hegazti gripearen birusa txerri aziendan zegoela baieztatu zuten. Adituen arabera, birus hori txerrietan egotea bereziki kezkagarria da kontuan hartzen bada zerriak hegaztien birusaren edo gizakiei eragin diezaiekeen
|
beste
birus baten «ontzi» gisa jardun daitezkeela. Azterlanean, adituek, Chairul Nidom birologiako espezialistaren zuzendaritzapean, adierazi zuten birusa zerri aziendaren artean heda daitekeela.
|
|
|
Hori gerta dadin, beharrezkoa da bitartekari bat egotea, kasu honetan txerria, ostalari lana egiten duena. Bi birusak nahasiko dira
|
beste
birus bat sortzeko, gaur egun oilaskoekin gerta daitekeen bezala. 1918ko pandemiaren kasuan, ikertzaileek diote ez zela bitartekaririk izan, birusa hegazti jatorrikoa baitzen.
|
|
2006
|
|
|
Andui hori ez dago Amerikako kontinentean. Hala ere, IAAPeko
|
beste
birus mota batzuek (H5N2, H7N3) agerraldiak eragin dituzte berriki Kanadan, Txilen, AEBn eta Mexikon, denak ere arrakastaz kontrolatuak eta desagertuak. Prebentzioa, beraz, ahal den neurrian, andui arriskutsuenak ez iristean eta prebentzio baldintza eraginkorrak sortzean datza.
|
|
2007
|
|
|
Hasierako azterketa hori baieztatzen bada, antigorputzak “pandemiaren kasuan tratamendu terapeutiko eta profilaktiko garrantzitsua” izan litezke, Estatu Batuetako Alergien eta Gaixotasun Infekziosoen Institutu Nazionaleko (NIAID) zuzendari Anthony Fauci medikuak esan zuenez. “H5N1 birusak edo gizakiek babes naturalik ez duten
|
beste
birus batek eragindako hegazkin jatorriko gripearen pandemia izateko aukera da osasun publikoko agintariek munduan duten kezka handiena”, gehitu zuen adituak. Ikertzaileek zehaztu zuten aurkitutako antigorputzak kantitate handitan ekoitzi zirela lau heldu vietnamdarren odol laginetan, H5N1 birusarekin gripe infekzioa izan ondoren bizirik iraun zutenak, eta 2004ko urtarriletik 2005eko otsailera diagnostikatu zituztenak.
|
|
|
Azalpena, agian, hauxe da: trim5a PtERV1 ren aurka babesten espezializatu zen urruneko garaietan, eta, hala,
|
beste
birus batzuen kontrako espezifikotasuna galdu zen, besteak beste, GIBarena. Zientzialariek txinpantzearen PtERV1 sekuentziak berreskuratu zituzten, eta lortutako proteina gure hiruhileko honetan neutralizatzen zela egiaztatu zuten.
|
|
|
Nahiz eta lagina txikia izan, emaitzak oso interesgarriak izan ziren, Journal of Infektious Diseases aldizkariko ikertzaileek azaltzen dutenez, eta teknika berriak izan dezakeen gaitasuna erakusten dute. Metodoaren bidez, 30 giza rinobirus atzeman ziren hotzeria arrunta eragiten duten birusetako bat, baina
|
beste
birus batzuk ere identifikatu ziren, adar filogenetiko berri bat osatzen dutenak. Koronabirusei dagokienez, arnas traktuko infekzioen %15 ere leporatzen zaie, eta harrigarria ere handia izan zen.
|
|
2009
|
|
|
Aurkikuntza horrek birus horiekin zerikusia duten tumoreen azterketa, diagnostikoa eta tratamendua erraztuko ditu. Gainera, behatutako aldaketak
|
beste
birus onogeniko batzuetan ere ager daitezke, edo beste gaixotasun batzuk sortzen dituztenak, hala nola gripea eta hiesa. Esteller ek esan zuenez, DNAren metilazioa baliagarria izan liteke gaixotasunaren progresioaren markatzaile gisa, eta gaixotasunari aurre egiteko gai diren botikak aplikatzeak birusei immunitate sistema engainatzen laguntzen dieten mekanismo horiei aurre egiteko balioko luke.
|
|
|
Baina horrek ez du aldaketarik ekarri haurdunaldiko proben protokoloan. Sukarra eta gripearen sintomak dituzten haurdunek larrialdietara joan behar dute, eta ginekologoak, A gripearen kasu susmagarria bada, frotis nasofaringeoa duen labore bat baloratu behar du, H1N1 edo
|
beste
birus bat den jakiteko. Baina ez da modu orokorrean egingo.
|
|
2010
|
|
|
Hori dela eta, zelulak gai dira GIBaren proteinak adierazten dituzten zelulak atzemateko, baita infekzioan sortzen diren bertsio mutatuak ere. Efektu horri esker, indibiduo horiek hobeto kontrolatzen dute GIBaren bidezko infekzioa (baita azkar garatzen diren
|
beste
birus batzuena ere), baina, era berean, gaixo horiek gaixotasun autoimmuneak izateko aukera handiagoa dute, eta zelulek organismoaren beraren zelulei erasotzen diete. Ikuspuntu genetiko batetik, zelula hilgarri gehienak bakarrak dira, eta birusek edo bakterioek kutsatutako zelulen azalerari itsatsitako kanpoko proteinen (epitopeak) hainbat pieza ezagutzen dituzte.
|
|
2012
|
|
|
baina horrek ez ditu funtzioak aktibatuko gure ordenagailuetan, ez gara lehentasunezko helburua. Eta gauza bera gerta daiteke
|
beste
birus askorekin. Isilpeko informazioa lapurtzea Etxeetan eta enpresetan, gaur egungo birusek isilpeko informazioa lapurtzen dute, hala nola sare sozialetara sartzeko pasahitzak, bankuko datuak edo dokumentuak hodeian biltegiratuta.
|
|
2018
|
|
|
Elikadura funtsezkoa da osasuna zaintzeko, batez ere neguan, organismoak katarroei, gripeei eta garai horietan ohikoak diren
|
beste
birus batzuei aurre egin behar baitie. Elikadura ona izatea funtsezkoa da defentsei eusteko, gorputzak tenperatura egokia izan dezan eta hidratatuta egon dadin, eta hotzak eragindako higadura fisikoari aurre egiteko behar diren bitaminak eta mantenugaiak emateko.
|
|
2020
|
|
|
Eskuetan, gure lan tresna nagusiek, infekzio prozesuak eragin ditzaketen germen ugari hartu eta transmititzen dituzte. Eskuetako higienea, hotzeria eta gripea bezalako infekzio arrunten hedapenaren aurkako arma ahaltsua izateaz gain,
|
beste
birus eta elementu patogeno batzuen aurka ere jarduten du, enterobakterioetatik hasi eta koronabirus berriraino. Hori dela eta, erreferentziazko osasun erakunde guztiek eskuak beti urarekin eta xaboiarekin garbitzea gomendatzen dute (eta sarritan); gomendio hori izurrite egoeran areagotzen da.
|
|
|
Jakina da saguzarrak bektoreak izan daitezkeela, baina ezin izan da baieztatu gaur egungo agerraldia bektore horietatik datorrela. Familia bereko
|
beste
birus batzuekin aurretik izandako esperientziek, hala nola SARS CoV eta MERS CoV birusek, erakutsi dute birus mota horrek animalia batetik gizakira pasatzeko gaitasuna duela. Zein kanalen bidez jasotzen dut informazioa?
|
|
|
Baina, batez ere, balio diguten ala ez egiaztatu ondoren, mugikorraren higiene digitala egin behar da, hau da, erabiltzen ez ditugun edo deseguneratzen ari diren aplikazioak ezabatu behar dira. Hauek dira zure seme alaben aplikazio gogokoenak Malwareak,
|
beste
birusa Oso seguruak ez diren app ak deskargatzean izan ditzakegun arriskuen artean daude informazio pertsonalerako sarbidea, bideo edo argazki harrapaketak, banku iruzurrak, publizitatearen salmenta irregularra eta identitate ordezkapena… Malware (programa maltzurra) deritzenak dira, “partekatu behar ez dugun informazio asko eskura dezaketenak, baina saihestu daitezkeenak markets ofizia... Gainera, gure pasahitzak edo antibirusak kontrolatzeko aukera ematen diguten aplikazioak daude, eta batzuetan beharrezkoa den segurtasun geruza ematen digute.
|
|
|
Gaur egun ez dago ezer erabakita, baina 19 coidaren aurkako txertoa eskuragarri dagoenean, irizpide horretan oinarrituta egin liteke derrigorrezkoa. Osasun Ministerioak jakinarazi duenez, hurrengo hilabeteetan koronabirusaren efektuak
|
beste
birus batzuek eragindakoekin batu eta osasun sistema kolapsatzera irits ez daitezen, gripearen aurkako txertaketa kanpaina urriaren lehen hamabostaldian aurreratu da. Ángel Gilek azaldu duenez, gripearen eta pneumonia pneumokozikoaren aurkako txertoa hartzea beti da positiboa, baina aurten koronabirusarekin batera jarriko dira, are gehiago.
|
|
2022
|
|
|
Nola liteke infekzio akutu bat gehiago konpondu gabe egotea? Izan ere,
|
beste
birus batzuekin bezala, zure immunitate sistema gai da infekzioa konpontzeko. Kasu batzuetan, oso gutxitan, hantura koadroa hain larria izan daiteke, non gibela ia erabat suntsitzen baita.
|