|
2000
|
|
|
Azken baserrien aurrean ezkerretara irteten den pista hartu behar da, hortik gora abiatuz, ordu laurdenean harizti zahar batera iristeko. Apur bat gorago, ezkerraldera joz eta altuera askorik igo gabe, pistak zeharka egiten du,
|
beste
baso batean sartuz. Baso honetan zuhaitz espezie ugari ikus daitezke, hala nola haritz kanduduna, gaztainondoa, gorostia, urkia, pagoa, ametza eta sahats iluna.
|
|
|
Era berean, eta kanpotik etorritako kulturei esker seguruenik, gizakiak hainbat landareren haziak kultibatzen ikasi zuen, fruitu eta hazi biltzaile izatetik nekazari izatera pasatuz. Lehen nekazari horiek itineranteak ziren, hau da, baso zati bat erre, bertan erein eta urte gutxi batzuetan uztak jaso eta gero, lurzorua txirotzen zenean,
|
beste
baso zati batera joaten ziren.
|
|
2001
|
|
|
Mende honetan basoa izugarri ugaritu da, baina fauna ez da hein berean errekuperatu, landaketa hauetako askok ez baitute habitat naturala eskaintzen. Hauek kontserbatu nahi baditugu, ezinbestekoa dugu baso ustiatu gabeak mantentzea eta
|
beste
basoetan ustiapen teknikak hobetzea.
|
|
2006
|
|
|
Eskartzo txiki bat Kanadako mendebaldeko pinu basoak suntsitzen ari da, eta Ipar Amerikako eta Hego Amerikako
|
beste
baso eskualde batzuk arriskuan jar ditzake, adituen arabera. Dendroktonusak, berotze globalari esker ugaritu denak, pinu haztatuari eraso egiten dio azala kenduz.
|
|
|
Gogoan dut zuhaitz genealogikoarekin ibilitako lanak etorri zitzaizkidala burura. Nor ibiliko sustrai bila, eta erroak
|
beste
baso batean zituela ez zekien bat! Bada, Angelok egindako odolaren aipamen hark ez zidan ez kontrako ez aldeko erreakziorik eragin.
|
|
|
Joxanek ezer erantzun aurretik
|
beste
baso bat ipini dio Anjelek. Di da batean izotz puskak bota eta beste di da batean ginebra eta tonika.
|
|
2008
|
|
|
Zeharka begiratzen dio NEKANEri. Bitartean, NEKANEk
|
beste
baso bete ur edango du.
|
|
|
Mangladiek ere sedimentuak harrapatu eta egonkortzen dituzte, eta itsasertzeko higadura arriskua murrizten dute olatuen azaleko energia xahutzearen bidez. Hartu beharreko neurriak Itsas maila handitzeak eta klima aldaketaren ondorioz ekaitzen maiztasuna eta intentsitatea handitzeak arrisku handiagoa ekarriko dute etorkizunean kostaldeentzat, FAOk iragarri duenez. Kostaldearen inguruan asentamendu berriak ez gomendatzea eta mangladiak eta kostaldeko
|
beste
baso batzuk osasuntsu mantentzea neurri garrantzitsuak izango dira kostaldeko aktiboak eta herriak babesteko, erakundeak nabarmendu duenez. Haren iritziz, kaltetutako azpiegiturak eta instalazioak lehenbailehen berrezarri behar dira, eta neurriak hartu kostako eremuen arrazoizko plangintza egiteko.
|
|
2009
|
|
|
Bai behintzat bideen konponketa eta herri basoen ustiapenari zegokionean. Bestetik,
|
beste
baso esparru handi bat pribatuki partzelatuta egoteak, beharrizan guzti horiei era indibidual eta pribatuan erantzuteko aukera eman zuen. Baso pribatuak zeuzkaten etxeek euren esparruetatik lortzen zituzten behar zituztenak.
|
|
|
Argiek anbar kolorea hedatzen zuten inguruan. Angiek
|
beste
baso bat ardo txuri eta Josebak beste kafe bat eskatu zuten.
|
|
|
Jendeak horrelako apetak izaten ditu: Nafarroako haritza, Altubeko haritza (Aldundiak Altuben
|
beste
baso mozketa bat egin baitzuen)... Baina horren erabilpen maila txiki txikia da, enbor argaleko zuhaitzak mozten direlako.
|
|
|
Horregatik, horiek aldatzean edo suntsitzean, milioika pertsonaren eta espezieren biziraupena arriskuan jartzen da. Modu iraunkorrean kudeatuta, zura eta
|
beste
baso produktu batzuk ematen dituzte, eta funtsezkoak dira inguruko baldintza naturalei eusteko, higadura saihesteko eta ziklo hidrologikoa arautzeko. Berotze globalaren aurkako borrokan ere garrantzitsuak dira:
|
|
|
Biodibertsitateaz gain, natura eta landa inguruneak ere okerrera egingo luke. Batetik, artelatz basoek,
|
beste
baso batzuek bezala, lurzorua kontserbatzen dute, akuiferoak betetzen dituzte, lurzoruaren higadura kontrolatzen dute eta desertifikazioa murrizten dute. Era berean, kortxoaren ezaugarri bereziek babestu egiten dituzte zuhaitza eta haren ingurua klima mediterraneoaren muturreko baldintzetatik, hala nola lehorteetatik, udako tenperatura altuetatik eta suteetatik.
|
|
|
Baina ni beti izan naiz autobien aldekoa, Y grekoaren aldekoa, eta oso garrantzi handikoa iruditu zait Baionatik Bilbora ordubetean joatea... Norbaitek esango balit urtxintxa mota bat galduko dela ez dakit zer muinoren gailurrean, esango nuke,, barkatu, baina urtxintxa joan dadila
|
beste
baso batera?".
|
|
2010
|
|
|
Munduko basoen %5 EBn daude eta etengabe hazi dira azken 60 urteetan. 155 milioi hektarea hartzen dituzte eta,
|
beste
baso batzuekin batera, EBko lurrazalaren %42 dira. Baso eremu handienak Finlandian, Frantzian, Espainian eta Suedian daude.
|
|
|
gizakiak mendeetan egindako ustiapenak bilakatu ditu berezi. Etengabe adarrak moztu zaizkielako bizi izan dira espezie bereko
|
beste
basoetako zuhaitzak baino gehiago. Zuhaitzen adar nagusiak moztu, eta haien egurra aprobetxatu denez, enbor nagusia salbu geratu da mendeetan.
|
|
2011
|
|
|
Ez nion galdetu zer esan nahi zuen horrekin, beste lekuetan aukera gehiago zegoela. Likore botila hartu eta
|
beste
baso bat atera nuen neuretzat.
|
|
|
Nik
|
beste
baso bat edan nuen, neure baitan erreka leunen bat aurkitu edo sortu nahian, lotan etzateko modukoa.
|
|
|
Gero
|
beste
baso bat likore atera nuen, neuretzat. Isiltasuna eteteko beldurrez edan nuen isilean.
|
|
|
Norrisek mesfidati begiratu zien bai mutikoari baita gutunari ere eta, barrukoa irakurtzean hozkirri batek astindu zuen aktorearen gorputz osoa. Sofan eseri zen astiro eta
|
beste
baso bat ur zerbitzatu. Oraingo honetan zurrutada batez irentsi zuen ura.
|
|
2012
|
|
|
Zenbat ur hartzen den egokia kalkulatzeko, sei baso ur gehitu behar dira egunean. Batuketan, baso erdi bat baraurik eta
|
beste
baso erdi gosaldu ondoren sartzen dira. Biek organismoa esnatzen laguntzen dute, eta beste edalontzi batek, afaldu ondoren, gaueko ordu guztiak konpentsatzeko balio du.
|
|
|
2 Baso borealak (Kanada eta Errusia) Errusiak munduko koniferorik handienez osatutako baso boreal primarioa du (AEBen azalera baliokidea du), Colominaren arabera. Kanadak
|
beste
baso boreal garrantzitsuenetako bat du (bere lurraldearen herena okupatzen du), baina «mehatxu handiak ditu, eta nazioarteko deia eragin dute hura kontserbatzeko». 3 Couveteko (Suitza) basoa Modu jasangarrian kudeatutako Erdialdeko Europako basoek edertasun eta zentzu ekologiko eta ekonomiko handia dute, Jesús Garitacelaya Nafarroako basozaintzako aholkulariaren arabera.
|
|
|
Bertan milaka ugaztun, hegazti, anfibio, arrain edo landare bizi dira, horietako asko endemikoak (leku horretako bakarrak), hala nola Borneoko orangutana. 14 Oihan beltza (Alemania) Raúl de la Callejak Europako
|
beste
baso bat aukeratzen du, Oihan Beltza. Baden Wurtemberg en dago, Alemaniaren hego mendebaldean, eta baso dentsitate handiko mendigunea da.
|
|
|
Aurrean daukadan botila baztertu egin dut. Baina berehalaxe asmoa aldatu eta
|
beste
baso bat ardo atera dut. Ardoak harrigarrizko zorroztasuna ematen die nire gogoetei.
|
|
2015
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak programa bat abiarazi du udalek biomasaren alde apustu egin dezaten eraikin publikoak berotzeko. Hain zuzen ere, Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Sailaren arabera, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan «behar
|
beste
baso bitarteko» badago hori egiteko. Hori lortzeko, zenbait lan ildo abiarazi ditu Jaurlaritzak, bai Nekazaritza, Arrantza eta Elikagaien Sailburuordetzaren bitartez, bai EEE Energiaren Euskal Erakundearen eta Hazi Fundazioaren bitartez.Orain arte 24 udalek agertu dute energia iturri horren erabilera ikertzeko asmoa, eta horietako batzuek egitasmoak landu dituzte Eusko Jaurlaritzarekin lankidetzan.
|
|
2017
|
|
|
Nahi al duk
|
beste
baso erdi bat, galdetu zion Puskasi Tomasek.
|
|
|
Onddo eta perretxikoen zaletasuna oso hedatuta dago Katalunia osoan, udazkenean, batez ere Lleida aldeko basoetan, Kataluniako
|
beste
basoetan baino aniztasun handiagoa dago eta.
|
|
2018
|
|
|
orain,
|
beste
basoetan,
|
|
|
Hozkailua ireki eta
|
beste
baso bat esne epeldu zuen.
|
|
2019
|
|
|
" Suteak saihesteko suebakiak egiten ditugu basozainok. Eta suebakia egiteko moduetako bat alboko sailean
|
beste
baso mota bat jartzea izaten da". Dena den, Garmendiak uste du orduko baldintza klimatikoak errepikatuko balira ezinezkoa izango litzatekeela duela 30 urteko hondamendia saihestea.
|
|
|
Horregatik, hainbat metro agerian egin ondoren
|
beste
baso batera iristen direlarik, beren aurrean sigi saga doan bidexka bat ikusi bezain fite, nola edo halako lasaitasuna sentitzen du Manuelek, ibilbidea laster burutuko dutelakoan, baita ederki asmatu ere!
|
|
|
Aitak dio hori," baso zati koskorra"; gauza handia ez balitz bezala esaten du, garrantzia kentzeko bezala, baina nik harrotasuna ikusten dut haren begietan. Beste etxe batera joan gara bizitzera,
|
beste
baso baten ondoan. Amak gero eta kalkulu gehiago egiten ditu egunetik egunera.
|
|
2020
|
|
|
Hasteko, ikatz hobi bat osatzea kontu geldo, arazotsu eta nekagarria da. Iratze zuhaitzen eta ihien eta kalamiteen eta halako gauzen baso itzelak landatu behar dira eskualde aintziratsu batean; gero urperatu egin behar dira bistatik galdu arte, eta usteltzen utzi; gero errekak bideratu behar dira horren gainera, sedimentu metro batzuen azpian lurperatzeko, eta denbora behar da sedimentua gogortu eta harri bihurtzeko; hurren,
|
beste
baso bat landatu behar da horren gainean, gero hondoratu eta haren gainean beste geruza bat sedimentu jarri, eta gogortzen utzi; gero baso gehiago eta harri gehiago, geruzaz geruza, bost kilometro sakon... Ai, zinez lan ernegagarri geldoa da ikatzkada bat egitea, eta ondo egitea!
|
|
|
Barrez lehertu ginen gauean, kontaketa egin genuenean. Inoiz
|
beste
basorik ez apurtzeko hitza eman genuen, eta gaur arte, behintzat, bete dugu agindutakoa.
|
|
|
Eta horregatik erreplika. Omako basoaren ondoan dagoen
|
beste
baso batean egingo dituzte Ibarrolaren margolanen erreplikak. Proiektuak jaso du Ibarrola familiaren onespena, eta adituen batzorde batek ere ontzat jo du asmoa.
|
|
|
Sute erraldoiak prebenitzeko, paisaia aniztasunaren beharra dagoela azpimarratu du. " Hemen jarri baso bat, han larre bat, han
|
beste
baso bat... Horrek laguntzen du suteak kontrolatzen eta geratzen, zeren tenperaturak gorantz doaz, eta sute gehiago egongo dira".
|
|
|
Ez nekien Loten urari begira ni ere ez ote nintzen gatzatzen hasia, ezezagun baten deliberamendua zela eta, paper zati anonimo bat zela eta, jada gramo bat ore zela birziklatze planta batean. Oin hatsak aditu nituen, ez zegozkien ez hitzorduaren jartzaileari ez destinoari berari; hotelaren arduradunari eskatu nion
|
beste
baso bat bermut, betea oraingoan. Atera zuen botila eta edalontzi garbi bat, zeinari, ahalik eta zarata handien eginez, izotz koskor lodi batzuk bota baitzizkion.
|
|
2021
|
|
|
Nire begiekin ikusi beharra daukat: botilatik ardo turrusta bat isuri dut baso batera, garrafoitik beste bat
|
beste
baso batera. Argi kontra ipini ditut, ez dago zalantzarik.
|
|
2022
|
|
|
Familiak etor daitezke, naturarekin harremanetan egotera eta zuhaitz bat landatzera. Ea Euskadin norbaitek aukera ematen digun horrelako
|
beste
baso bat sortzeko.
|
|
2023
|
|
|
Unaik alde egin zuen sukaldetik. Telmok
|
beste
baso bat ardo bete zuen, enegarrenaren ondorengoa, eta gorrotoz irentsi zuen trago bakarrean.
|
|
|
Edan
|
beste
baso bat, ohitura da.
|