|
2010
|
|
|
Horrela, 1328an, Nafarroako Karlos I erregearen heriotzak utzitako aginte hutsunea baliatuz, juduen heriotze ikaragarria gertatu zen. Lizarrako judutegia jazarririk eta birrindurik izan zen,
|
beste
asko bezala. Agintariek Iruñekoa eta Tuterakoa babestea lortu bazuten ere, sarraskia gaitza izan zen.
|
|
|
Egun haietan, Batallon Disciplinario deitzen zen guda taldea antolatu zen Melillan gatibu zeuden presoekin, hala erredentzioa odolez irabaz zezaten. Francisco Ariza izeneko gizon bat heldu zen Melillara azaroaren 14an, erreserbako kapitaina,
|
beste
asko bezala boluntario aurkezturik. Kubako gerlan ibilitakoa zen, 1868 eta 1878 artean, Espainiara itzultzean konspirazio errepublikanoren batean parte hartu eta erreserban geratu zen.
|
|
|
Mohamed Xukri Arrifeko Ait Sikar eskualdean sortu zen 1935 urtean, familia pobre eta haurride ugariko batean. Aita Ejertzito espainoleko desertorea zen eta, 1945eko udako lehortea gertatu zenean familiak alde egin behar izan zuen, gosete handitik ihesean,
|
beste
askok bezala. Tetuanera joan ziren, handik Tangerrera, eta gero Oranera.
|
|
|
Euskal probintzietan foruen abolizioa ez zen karlisten aurkako baliabidetzat hartu, euskaldun guzien kontrakotzat baino. Ondorio kaltegarriko" efektu kolpe" horietakoa izango zela abisatu zuen,
|
beste
askok bezala, Fidel Sagarminagak:
|
|
2011
|
|
|
An Lushan jenerala buru, erresuma hankaz gora jarri zuen matxinada gertatu zen mendearen erdi aldera eta,
|
beste
asko bezala, giltzapean sartu zuten. Ezpatak zorroan sartu eta suak itzaltzen hasi zirenean, gorte ingurura deitu zuten berriro, eta itzuli egin zen.
|
|
|
Irabazi zuen pintoreak,
|
beste
askok bezala, zaldia eta zalduna jaso zituen bere lanean, baina baita beste zerbait ere: tximeleta sail bat boladan hegalari.
|
|
|
Halere, bakoitzaren biziraupena besteari dago loturik. Harreman xelebrea,
|
beste
asko bezala ere gorroto eta maitasunaren arteko muga lausotuan kokatzen baita.
|
|
|
Irazokik dioenez, orriak eta eskola kideen algarak emeki emeki jaistean estali egin zuten. Haur hura, munduko
|
beste
asko bezala, orduantxe konturatu zen irri batzuk gela iluna izan daitezkeela.
|
|
|
Deabruak beti iduri du erosle ona dela, nahitaezkoa ez den gauza baten trukean, arimaren trukean alegia, anitz ematen duen horietakoa. Baina deabrua ere erosle txarra da,
|
beste
askok bezala merke erosi nahi duena. Hogeita hamar urte beranduago, zinematik atera nintzen batean, deabruaren eskaintza hartaz oroitu nintzen.
|
|
|
Teilatutik, atzotik bertatik, izotz zintzarriak zintzilik. Jabeak,
|
beste
askok bezala, ospea eta ondasunak Erromaren alde Germanian eta Mauritanian borrokatuz irabazi zituen. Aemilius zaio orain.
|
|
|
—Ipuinak dio, munduan
|
beste
asko bezala, senarraren amaren etxean senar emazte gazte batzuk bizi omen zirela.
|
|
|
Markelaingo portuari denek esaten diote Ataburu, baina oso jende gutxik daki, hau da, herriko lagunek, Jose Mari Jimeno Jurio ikerlariak, eta Delarana liburuzainak Markelaingo mendirik altuena Justizialdapeta dela, eta dermio izenak esaten duenez, hortxe justitzia egiten zela, hortxe baitzen gaizkileendako Erdi Aroko urkamendi ospetsu bat. Nik, berriz,
|
beste
askok bezala, Siniestro Totalen kanta hura ezagutzen zuen. Delarana liburuzainak ere ezagutuko zuen, baita Markelaingo zenbait lagunek ere, eta seguru aski Jose Maria Jimeno Juriok ere bai, haren garaian ederki hedatu baitzen kanta hau:
|
|
|
Euskararekiko interesa ere agertzen da, euskara batua ulertzen ez duen itzultzaile euskaldun zahar ikusezin baten bidez. Horrek poliziari itzultzen dio Martinen egunerokoa eta, prostituten antzera, ez du gogoko lan hori, baina halabeharrez egiten du dirua behar duelako. Laburbilduz, kontakizunak kontakizun,
|
beste
askotan bezala, liburu honetan ere agertzen ez dena interesgarriagoa da idatzi duena baino.
|
|
2012
|
|
|
Orduan Estatua dela-eta," Ez dago" Beste" nagusirik" esanez, Zulaikak halako exorzismo psikoanalitikoa egiten digula aipatzen duenean, merezi du azpimarratzea sorgin ikasle bat besterik ez dela dagoeneko,
|
beste
asko bezala, dudarik ez, eta ni neu barne. Baina dena dela, merezi du, baita ere, argudioa guztiaren iruzurra non datzan azaltzea, benetako kritika erritualistikoa, topikoz betea, derrigorrezkoa, inekibokoa, baita jostagarria zein poetikoarekin batera ere (hau da fandango, biba Berangoj, Zulaikaren kritika psikoanalitiko hau berau zeharo erraza merraza baita:
|
|
2013
|
|
|
Biok gogoko dugun komedia. Monotoniaren aurka borrokatzeko modu bat,
|
beste
asko bezala.
|
|
|
Uztailaren 29an, zeru ekaiztsua zegoen eta,
|
beste
askotan bezala, bistatik galdu zuten Sonora goleta. Baina oraingoan, suziriak eta pedreroak jaurti arren, bi ontziak ez ziren berriro elkartu.
|
|
|
Horrenbeste jenderentzako ia elikagairik gabe ekin zioten bideari, soilik ardi, ahuntz eta behi bakar batzuekin. Otermin bera,
|
beste
asko bezala, zaurituta zihoan, bi gezik aurpegian jota, eta bezperan bala batek bularrean dezenteko zauria eginda. La Alamedara heldutakoan, eskualde hartako kapitainak eta bertako biztanle guztiek ere ihes egin zutela jakin zuten.
|
|
|
Aski jende motibatua dabil horrelako gauzak ikertzen, eta era berean jende baliotsu eta jantzia ari da besteak egiten ari direna erridikulua dela seinalatzen. Iraganari buruzko kontu hauek,
|
beste
askok bezala, polarizatzeko joera dute gure artean.
|
|
|
—Inorrezko, ene nini hura, hain milika eta han gartxua zenez gero jarraitu zuen Tesai Atsoantzuak, titia behar bezala har zezan etxetik atera eta kanpora edo mendi aldera eraman behar izaten nuen, eta halaxe abiatu nintzen orduko hartan
|
beste
askotan bezala. " Goazen apapa, Inorrezko, ene seme kuttun hori" esanda, Otxateko leize aldera abiatu ginen besoetan neraman umea eta biok bakarrik.
|
|
|
Ez daukate asko itxaro beharrik, baina halere urduritasuna azaldu da batzarrean. Barnekortako Koileri,
|
beste
askori bezala, jasanezina egiten zaio Lepaundiren kaskailukeriari men egitea:
|
|
2015
|
|
|
ELAk gogoan zuen nazio zapaldu bateko sindikatua zela, eta zegokion erantzukizun politikoa bere gain hartzeko borondatea adierazi zuen: alderdietatik aske izanagatik," ez du apolitiko izan nahi"; askapen estrategiaren ardatz gisa,
|
beste
askotan bezala, abertzaleen arteko" fronte amankomuna" proposatzen zuen.
|
|
|
ELAren gogoetak EAren eta HBren berehalako oniritzia jaso zuen: EAk zehaztu zuen ELArenaren antzeko hausnarketa egiten ari zirela eurek ere eta,
|
beste
askok bezala," bere garaian Estatutuaren alde apustua egin eta orain iruzur politikoa egin digutenaren irudipena" zutela; 543 HBko Mahai Nazionaleko Tasio Erkiziarentzat" itxaropentsua" zen ELAren urratsa.544 LABek ere begi onez ikusi zuen ELAren ekimena, —" hausnarketa sakona da, klase politikoa eta iritzi publikoa astintzen dituena" — baina zehaztu zuen&q...
|
|
2017
|
|
|
Tira, Iñigoren aita, Iruñeko erdi mailako funtzionario askoren biziaren parekoa izan zen. Eta
|
beste
asko bezala, erdi goi mailako auzo batean pisu bat erosi zuen ahal izan zuenean, trajedun atezaina, etxean neskamea, langileendako bigarren sarrera apal bat eta igogailua barne. Nahiz eta igogailua, erdi aroko kartzela baten itxura izan.
|
|
|
4unduan
|
beste
asko bezala, Karrika izeneko neskatila korrikalari bat omen zen, edertasun paregabekoa berau. Barneko edertasunaz ari naiz, jakina.
|
|
|
"
|
beste
askotan bezela, bertsolariak ziren San Nikolas zaindariaren bezperan. Eta egitarau bikaina antolatu zuten gainera:
|
|
|
Ikusi dugunez,
|
beste
askotan bezala, gerra horretan ere bolborak beste hitzek balio zuten edo gehiago oraindik: bandoak, proklamak eta kontraproklamak, dekretuak, mehatxuak, gehiegikeriak, egunkarietako berriak gezurrezkoak zein egiazkoak izan—_ horiek guztiek gerraren beste fronte bat osatzen zuten.
|
|
2018
|
|
|
Badirudi, nolanahi den, zehazki urte horietan datatu behar direla baskoien zenbait hiri erkidegok Errepublikaren azken garaian izan zituzten garapen urbanistikoak hala nola Cara, Andelo edo Pompelo berak. Ez da ahaztekoa, azkenik, Arga gaineko hiri fundazio berria zilarrezko denarioak emititzen ageri dela urte horietan ez soilik brontzezkoak, eremuko
|
beste
asko bezala. Froga hori aski bide litzateke sasoiko eremuko hiri hierarkian Pompelo ri maila berezi samarra egotzi ahal izateko.45
|
|
|
Baina eragiten ninduen. Gure auzoan,
|
beste
askotan bezala, ez zegoen parkerik, ez kirola egiteko lekurik, ezta iturririk ere. Gogoan dut horietako lehoi berde bat jarri ziguten eguna, auzoko mutiko guztiak Udalak bidalitako igeltseroa inguratuz, denok erne iturriak ura noiz emango.
|
|
2019
|
|
|
—Ni terroristatuta nago aspalditik,
|
beste
asko bezala. Ez dakit hegazkinez itzuli ahal izango naizen herrira.
|
|
2020
|
|
|
Joan ginen, eta hantxe geunden atean, juizioa zeukaten
|
beste
asko bezala, eta emakume bat atera zen eta galdetu zuen:
|
|
|
Eta halaxe urrundu zen niregandik, bere pandeletxeei tinko eutsiz. Zuhur, bai, baina batez ere, munduan
|
beste
asko bezala, xuhur, zikoitz, zeken...
|
|
|
Erosketak egitera jotzen dut,
|
beste
askok bezala, burua nahasten zaidanean, eta hori egin nuen egun hartan ere. Kontu ilun haiek ahaztu nahi nituen.
|
|
|
ipuin zaharrek, ahoz aho zabaltzen zirenek, hasiera jakin bat izaten zuten beti. Gehienak, euskarazkoen artean," behin batean" delakoarekin hasten ziren(" Behin batean, munduan
|
beste
asko bezala, ikazkin bat oso pobre bizi zen, eta hau eta bestea gertatu zitzaion"); batzuetan, ordea, hasiera hori, formula hori, osatuagoa izaten zen. Halaxe, adibidez, Arratibelek berak jasotzen duen hura:
|
|
|
Munduan
|
beste
asko bezala, Eguberriak zirela-eta etxera bildu nintzen zerua utzita, eta beharbada han segituko nuen Erregetako kabalgata batekin topo egin ez banu. Baina kabalgata hura ez dut esango nongoahain zen itsusia eta zatarra, non kalanbre batek hartu zidan gorputz osoa.
|
|
|
Pinudia zer den badakizue, eta pinudi ikaragarri bat zer den ere bai baldin eta, munduan
|
beste
asko bezala, Landetan egon bazarete inoiz. Bada, imajina ezazue Landetakoa bezalako pinudi bat, baina itxiagoa eta zarbatsuagoa, eta, hura zeharkatzeko, autopista bakarti bat besterik ez, Atlanta eta New Orleans batzen dituena.
|
|
|
elefanteak benetan hiru ote dira?, ala lau?, ala gehiago? Ez da, ba, hain zaila ere elefanteak kontatzea, baina,
|
beste
asko bezala, kamuts samar nabil izurri garaiotan.
|
|
|
" Etorkizuneko pastelak jan dagizala hareek gustetan jakozanak". Munduan
|
beste
askok bezala, nik ere nahiago errealitatearen aberria, oraina, eta ez promesena.
|
|
|
Zerura joateko asmotan nintzen herenegun, larunbatean, eta,
|
beste
askotan bezala, erosketa eginda abiatzea erabaki nuen. Etxe ondoko Eroskira zuzendu nituen nire pausoak.
|
|
|
Munduan
|
beste
asko bezala, ni ere erosketazale naiz, eta oso ondo ezagutzen ditut etxe ondoko dendak.
|
|
|
Zerurantz nindoan,
|
beste
askotan bezala, eta, purgatorioaren paretik pasatzerakoan, hango gizaki batek dei egin zidan:
|
|
|
126. Lur komunalen defentsa hutsezkoa izan zen Euskal Herrian,
|
beste
asko bezala, 1660ko zuberotarren errebolta. 1661eko azaroaren 8an laurdenkatu zuten Bernard Goihenetxe.
|
|
|
Eskaileraren zurrunbiloak arrastaka eraman zituen bi pertsona,
|
beste
asko bezala, baina bi hartuko ditugu fokuan. Haien izenei behintzat argi apur bat emateko:
|
|
2021
|
|
|
Azken interpretazio" bigun" horren barruan, irlen araua jeneralizazio guztiz erabilgarria da, biologian dauden
|
beste
asko bezala (adibidez, Mendelen legeak, Cope ren legea, Bergmann-en legea, Dollo ren legea, eta abar), eta irletako animalien joera ebolutibo jakin batzuk formalizatzen ditu.
|
|
|
Hori guztia pikutara joan zen azkenik, Frankismoak euskara kanporatu zuenean bizitza publikotik zein Elizatik. Frankismoak,
|
beste
askok bezala, eskola erabili zuen, asimilatze tresna garrantzitsuen eta eraginkorrena zelakoan, espainol onak ekoizteko. 1945eko legearen 6 artikuluak jasotzen duen bezala," Es mision de la educacion primaria, mediante una disciplina rigurosa, conseguir un espiritu nacionalfuertey unido a la Patria, de acuerdo con el Movimiento y sus organismos".
|
|
|
Modu batean edo bestean, Desmurgetek, bi munduen analogikoa eta digitalaedo bi belaunaldien arteko arrakalaz mintzo zaigunean, arrisku handiaz ohartarazten gaitu, pantailek ume eta nerabeengan dituzten ondorio latzen inguruan gurasoek informazio errealik ez daukatela, alegia. Are gehiago, pantailek sorrarazitako arazoa tabakoak sortzen duenaren parean jartzen du, kasu bietan,
|
beste
askotan bezala, lobbyek estrategia antzekoak garatzen dituztelako gutxiengo enpresarial bat aberastu dadin ume eta gazteen osasunaren kalterako.
|
|
2022
|
|
|
Egungo euskal sukaldaritzan,
|
beste
askotan bezala, saltsa baten oinarrizko osagaiak likidoren bat (ardo, esne, salda), ongailuak (berakatz, porru, tipula), gantzen bat (olio, gurin, txerri koipea) eta belar (perrexil, erromero, oreganoa) edo espeziaren bat (piperbeltza) diren arren, arrautza, irina, odola eta antzeko lodigarriak ere saltsaren ohiko osagaiak dira. Gastronomiak aginduta, laguntzen duen jakia balioetsi behar du saltsak, hura estali gabe.
|
|
2023
|
|
|
Irribarre bat pasatu zitzaion aurpegitik, baina ez burlaizezkoa,
|
beste
askotan bezala. Argi baten zantzua izan zuen aurrena, itzal batena gero.
|
|
|
batzuek diote Luis XIV.ak heroitzat hartu zuela bere jauregian; besteek, berriz, Donibane Lohitzunera itzuli zela irabaziaz profitatzeko. Agian, itsasoak hura irentsi zuen pirata lapurtarra,
|
beste
asko bezala. Pierre Rectoranen ustez, une honetan ezin bereiz daitezke pertsona eta pertsonaia, mitoaetaerrealitatea.
|
|
|
astiro astiro, aleak tantaka tantaka galduz zihoan buruzagia. Finean,
|
beste
askotan bezala, traizioak garaitu zuen Agirre, azken orduan gizon bat baino ez zuen aldamenean izan Llamoso izenekoa, eta hori ere kanporatzea erabaki zuen Agirrek. Agirreren soldaduek epaiketetan bere burua zuritzeko aldarrikatzen zuten espedizioak iraun bitartean beti izan zirela Agirreren kontrakoak, hots, Agirreren agindupean denak omen ziren anti agirristak.
|
|
|
Inoiz onik irtenda, inoiz zaurituta eta inoiz ziegan edo urkamendian izanda, agintariak saiatu ziren preso atxikitzen, gizonezkoen munduan egin zituen gaiztakeriengatik edo balentriengatik, harik eta
|
beste
askotan bezala ezpataz borrokan ari zela, zauriturik eta etsaiek inguraturik, apezpiku batek azken unean salbatu zuen arte. Agustin de Carvajal Guamangako (Ayachuco) apezpikuari ezpata hotsek ez zioten lo egiten uzten, eta guztiz asaldaturik kalera irten bitartekari.
|
|
|
Markos Ermuan jaio zen 1974ko udaberrian (maiatzaren 3an). Gurasoak immigranteak ziren,
|
beste
asko bezala: aita, Jose Luis Gimeno, Zaragozatik eta Errioxatik etorria Ermura (14 urterekin Precicontrol enpresan botijero); ama, Maria Begoña Vesga, Burgos aldeko Quintanilla de San Garcia herrixkatik heldua Eibarko Txonta auzora (5 urterekin).
|