|
2000
|
|
|
Gogora dezagun hemen gertaera edo eragin eremua albistegarritasunerako irizpideetako bat bainoez dela,
|
beste
askoren artean. Zerrenda orohartzaile baten berri izateko, eta, oro har, eragile hauek guztiekEuskal Telebistaren albistegintzan duten indarra egiaztatzeko, ikus MARTIN SABARIS, Rosa Maria. (1999):
|
|
|
(iii) Filosofiaren beste alorretan ere gauzatu da eragina, honen adibide direlarik hizkuntza juridikoaren azterketa pragmatikoak edota zientziagintzarako kode deontologikoen aldarrikapena,
|
beste
askoren artean. Baina ez bakarrik filosofian, beste gizarte zientzietan ere baizik.
|
|
|
Gestalt Psikologia, bada, Formaren Psikologia da. XX. mendearen hasierako 25 urteetan Europakokorronte psikologiko garrantzitsuena izan zen, aurrerakuntza handiak ekarri zitueneta ikertzaile multzo zabala bildu zuen, Kholer, Koffka, Wertheimer, K. Lewin, K.Golstein,
|
beste
askoren artean.
|
|
|
Argitalpen hauek intereshandiko mugimendu psikiatriko bat sorrarazi zuten, harremanek eta berezikifamiliako harremanek paper nagusia zuteneko mugimendu psikiatrikoa. Laing, aipatutako
|
beste
asko bezala, paziente eskizofrenikoekin lan egin ondoren hasi zenfamiliekin lan egiten. Eskizofrenikoen familietan gertatzen zena bere ikuspegitikazaltzeko, mistifikazioaren kontzeptua garatu zuen (Laing, 1976).
|
|
|
Ez soilik ideiengatik, baita haren lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere. Horren froga nabaria da, duela hogeita piku urte Euskal Idazleakgaur libururako Joan Mari Torrealdaik egindako inkestan parte hartu genuenok orduanemandako iritzia, ez baikenuen alferrik Txillardegi bera aukeratu gure idazle onenenarteko onentzat, izen handiko
|
beste
askoren aurretik.
|
|
|
Izan ere, euskalduna (berria) izanik, euskaltzalea, kulturgintzan aritua eta literaturaren munduanmurgilduta egonik, ezinezkoa izan baitzait hemen edo han zurekin topo ez egitea, ubikuitatearen sekretua baitzeneukan. Nik topo nola egin dudan kontatu nahi nuke, nire kasuan bezalaxe
|
beste
askorenean ere, zeu izan zarelako bidean behin eta berrizagertu izan den erreferentzia.
|
|
|
Euskal Soziolinguistika beste fase bateansartu dela agertzen da zailtasun horietan; hemendik goiti ez baita posible izangoeuskararen problematikaz lau kaikukeria esanda inor betetzea. Bai Isasiren lan hau, bai
|
beste
asko, ikerkuntza zehatzaren ondorio dira; eta arreta luze eta sakona merezidute? (13, 8).
|
|
|
Hori dela eta, egokiaizaten da, kateatu aurretik datu basearen unitateetan prozesaketa bat egitea.Gehienetan, prozesaketa hau datu basearen garapenaren aldian egiten da, unitateak sintesi prozesurako prestatzeko. Aldi gehienetan erraz automatizadaitekeen teknika denez, gaur egun gehien erabiltzen dena MBROLA (MultiBand Resynthesis OLA, Dutoit 1992) deritzona da, baina
|
beste
asko eredeskribatu dira (ikusi Dutoit, 1997 Part.2).
|
|
|
– Baita hizkuntz jabekuntza aztertzen duten
|
beste
askoren esanetan ere. Ez du, behintzat, inork kontrakorik esan.
|
|
|
Hasieratik beretik nabari dira bi ezaugarri bere ikuspegi soziolinguistikoarenekarpenean. Txillardegi ez da galduko, gutako
|
beste
asko gal gaitezkeen neurrian, soziolinguistikaren adigai formal abstraktuen formulazioan. Garai hartako hizkuntzalaritzaren ikasbide teorikoak gutxietsi gabe, adibide enpirikoen argitan azaldukodizkigu hizkuntzaren eta gizartearen arteko hartu eman nahasiak.
|
|
|
David eta Goliaten ipuinean bezala edo. Lan zientifikoen artean, fikzioakere behar zuen lekutxo bat, nire ustez, Txillardegiren omenaldi honetan, ametsarenlegamiarik gabe nekez gorpuztuko baitziren haren nahiz
|
beste
askoren ikerlanak. Istoriohonek ez du kontatzen Daviden eta Goliaten arteko borroka, ordea:
|
|
|
Ikusgarri hauez guztiez gain, Karrantzak baditu
|
beste
asko: bainuetxea, Venta Laperrako grabatuak eta ondare historiko eta arkitektoniko aberatsa (elizak, dorretxeak jauregiak...).
|
|
|
Zuhaitz hauen hostoek urte osoan zehar argi gehiena xurgatzen dutenez, artadi helduen oihanpea arras iluna da, landareen hazkuntza eragotziz; huntza eta endalahar igokariek oihanari itxura itxi bereizgarria ematen diote, eta hauez eta erratzaz gainera, landare gutxi aurkitzen ditugu artadien itzalpean. Soilgune eta artadi ertzetan, aldiz, argia lurreraino iristen denez, espezie gehiagok dute bertan hazteko aukera, eta landareen dibertsitatea asko emendatzen da; gune horietan kultura askotako zuhaitz sakratua den erramua, txorbeltza edo karraskila eta patxarana egiteko erabiltzen den elorri beltza hazten dira,
|
beste
askoren artean. Hauekin batera, larrosak eta otabera arruntak koloreztatzen dituzte artadi ertzak.
|
|
|
Udaberrian, zuhaitzetako hosto berrien estalpean, animalia askok aukera bikainak aurkitzen di tuzte ugalketarako. Batzuek, okil handiak esaterako, beren habia egiteko zulo bat bilatzen edo egiten dute enbor zaharretan;
|
beste
askok, zapelatzak eta txontek adi bidez, adar artean egindako habietan erruten dituzte arrautzak. Badira, halaber, udaberriko tenperatura epelagoak aprobetxatuz neguko loalditik atera eta ugalketarako prestatzen direnak; hauen artean, muxar grisa.
|
|
|
Negurako jadanik zuhaitzak hostorik gabe daude, eta zail bihurtzen da pagadian babestea edo ezkutatzea; honegatik, animalia askok lotan igarotzen dute negua, enbor zulo batean gordeta, eta
|
beste
askok pagaditik aldegin behar izaten dute janari bila.
|
|
|
500 m bitarteko mendixka biribil hauek haran hondo eta mendi altuen arteko trantsizioan daude, batzuen zein besteen ezaugarriak bilduz. Alabaina, gaur egun duten itxura giza erabileren ondorio zuzena da, gain hauek abeltzaintzarako erabili izan baitira aintzinatik; egiazki, historiaurreko artzain kulturaren aztarna ugari, trikuharriak hain zuzen, mendi hauen gainetan daude; ezagunak dira La Cabaña, Cotobasero, Galupa, La Lama eta Hormatzako trikuharriak,
|
beste
askoren artean.
|
|
2001
|
|
|
e) Pertsonaia ezagunak (artistak, ipuin kontalariak, kirolariak...) euskaltegiraekartzea. Arlo honetan ere,
|
beste
askotan bezala, ezinbestekotzat jotzen dutelkarlana. Pertsonaien inguruan antolatzen dena, gehienbat euskaltegiarenikuspegitik baino harantzago egin litzateke, gutxienez inguruan euskararen ikaste prozesuan dauden guztiei begira eta horretan ari diren guztiekinelkarlanean.
|
|
|
Testu bat lantzeko, prozedura ugari erabili ahal izango ditugu geure eskoletan.Gure ikastaldearen, testuinguruko baldintzen eta aukeratu ditugun helburuen arabera, prozedura batzuk oso egokiak izango dira, baina
|
beste
asko ez zaizkigu baterelagungarri suertatuko. Kasu bakoitzerako, beraz, prozedura egokia erabili beharkogenuke.
|
|
|
Hizkuntzen irakaskuntzan era askotan integratu izan dira eduki kulturalak.Zenbaitetan programetan atal berezi bat hartu dute, gainontzekoetatik aparte;
|
beste
askotan, berriz, gainerako edukiekin lotzeko saioa egin da. Batera edo besterajokatu, guztietan onartzen da hizkuntza bat ikasi nahi duenak derrigorrezkoaduela hizkuntza hori sostengatzen duen kultura ezagutzea eta kultura horren legepean aritzea.
|
|
|
Barrene Barreneten bi modu horietan lantzen dira ikas estrategiak. Batzuetan garbi jartzen zaio ikasleari, bere liburuan, nolako estrategia erabili behar duen; beste zenbaitetan ikasleak estrategia batzuk erabiltzera bultzatzen ditugu, bainainolako gogoetarik egin gabe; eta, azkenik,
|
beste
askotan, irakaslearen esku utzidugu ikasleak jakinaren gainean jartzea ala ez, hau da, ikaslearen liburuan ez duguezer zehazki aipatzen erabili beharreko ikas estrategien inguruan, baina irakasleak, bere ikasleak horren beharrean daudela atzemanez gero, informazio guztia aurkitukodu bere liburuan.
|
|
|
Geroago ikusiko dugun legez, interpretazio arazo guztiak konpontzen ezbaditu ere, bada beste azalpen kontrajarri bat, mutazio feudalaren kontzeptuanoinarritzen dena. Zenbait historialarik (Pierre Bonnassie k, Pierre Toubert ek, GuyBois ek, Charles Whickham ek, J. P. Poly k, E. Bournazel ek edo J. M. Salrach ek,
|
beste
askoren artean) kontzeptu honetara jo dute Erdi Aroko gizarte europarrenbilakaera ulertzeko Hegoko lurraldeetan, behintzat. Badakigu teoria edo hipotesihonen jarraitzaileen artean ezberdintasunak direla.
|
|
|
Beren arma arinek eta lur horienezaugarri menditsuek jokatzen zuten baskoien alde; frankoak, ordea, arma astunezeta gaizki kokaturik borrokatzen zirenak, egoera txarragoan zeuden. Guda horretan, Egiardo, errege seneskala, Anselmo, jauregiko kondea, eta Rolando, Bretainiakomarkako dukea, hil ziren
|
beste
askorekin batera. Ezinezkoa suertatu zen galera horimendekatzea, erasoa egin ondoan, etsaia sakabanatu baitzen.
|
|
|
1) Ipar Amerikako tradizioan, talde txikietan edo talde txikienartean gertatzen da batez ere, eta ikuspegi aplikatua erabiliz: ...eta abar; 2) Europako tradizioan, berriz, talde handietan eta beren artean gertatzen diren:, large scale intergroup relations?,, large scale social processes and events, edo, large scale collective phenomena?, aztertzen direnak bereziki; hauenartean, gehienbat, emakumezko/ gizonezko taldeak eta talde etnikoak dira, ia hasieratik Bristol eskolan (Tajfel, Turner, Giles, Abrams eta Hogg, Bourhis, eta
|
beste
askok) eta orain ere aztertzen direnak. Horien artean kokatzendira, hain zuzen, ukipen egoerako taldeak eta talde etnolinguistikoak.
|
|
|
Hizkuntzarekiko leialtasuna edo atxikimendua, printzipioz norbanakoari badagokioere, aldagai askoren araberakoa da. Aldagai horiek izaera psikologiko (jarrerak, adibidez), linguistiko (ezagutza maila, besteak beste) eta soziala (lanbidea eta
|
beste
asko) dute» (59 or.); 4) «Euskaldunen pisu demolinguistikoa (%22, 5) txikia dela jakina da, bederatzi biztanletatik bi dira euskaldunak. Horrela, biztanleriaren bi bederatziren horrek euskararen kalekoerabilera %13raino eramaten du.
|
|
2002
|
|
|
Gaur egungo industria politikaren gakoa Lehiaketa Politika da. Politikahorrek konkurrentziaren aurkako mugimenduak eta operazioak zailtzen ditu kasuaskotan; eta eragozten ditu
|
beste
askotan. Halaber, sektore publikoaren edozeinlaguntza edo esku sartze galarazten du, bertako historia, gorabeherak eta beharrakkontuan izan gabe.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, Euskal Unibertsitatearen aldekoek bat egiten zuteneuskarak bertan egon behar zuela aldarrikatzean; baina, ikusiko dugun moduan, desberdintasunak nabarmenak ziren erritmoari eta kantitateari dagokionez. Horrela, batzuek ezinbestekotzat ikusten zuten unibertsitate berriak euskaraz funtzionatzea;
|
beste
askok, ordea, mailakatu egiten zuten hizkuntza horren beharra, edota kritikatu euskarari emandako gehiegizko pisua Euskal Unibertsitatearen definizioan2.
|
|
|
Izan ere, Natur Zientzietan irakurritakolehen tesina eta tesiak ia beti ziren erdaraz egindako lanen itzulpenak. Askotan, zuzendaria erdalduna zelako gertatzen zen hori; baina
|
beste
askotan, ikertzaileakberak ere nahiko lan zuelako irakaskuntzan ezagutu ez zuen hizkuntzamenderatzen. Denborarekin, nagusiki euskaraz ikasi duen belaunaldi bat sortu da, zientziaz hitz egiteko euskaraz erdaraz baino errazago moldatzen dena, etabelaunaldi hori ikerketa taldeak, edo azpitaldeak, edo taldetxoak?
|
|
|
On Jose MigelBarandiaran, P. Lafitte, Julio Caro Baroja, Jon Bilbao, Antonio Tovar, Txillardegi, P. Agirrebalzategi, J. M. Torrealdai eta
|
beste
asko ere ibili izan dira gaiaren inguru minguruan. Guztien iritziak eta ikuspuntuak hona ekartzea ezinezkoa zaigu, baina, adibide argigarria jartzearren, Orella Unzue irakaslearena aipa genezake:
|
|
|
kopia izatera eramaten gaitu, adibidez curriculamailan. Eta
|
beste
askotan euskal lerroaren premiak eta lehentasunak erabatahaztuta eta baztertuta gertatzen dira, edota gutxienik bigarren mailan.
|
|
|
Hark ugari ditu atazak: batzuk hizkuntzaidatzian trebatzeko; beste batzuk entzutezko ulermena garatzeko; hirugarrenbatzuk irakurmena areagotzeko; eta
|
beste
asko, gehienak beharbada, hitza ahoanhartuta egitekoak. Irakaslearena da bigarren liburukia.
|
|
|
Gure lurraldeko eta inguruko
|
beste
askotako harrizko lehenengo arkitektura(, monumentala?) sistematikoki eraikia eta erabilia, megalitismoa dugu; nahiz etaezin den ukatu ezen, ikerketak ugaritu ahala, bestelako frogaren batzuk ere aurkidaitezkeela. Horregatik diogu gizarte horretako kide gehienek ez zutela ziur askobehar adinako prestakuntzarik edukiko, neurri horretako harrizko egitura (lehengaia lortzeko tekniketan eta honen inguruko ezagutzetan, etab.). Badakigu, Neolito Aroan, zenbait lurraldetako harrobietan edo meategietan (Belgika, Frantzia, etab.) suharria erauzten zutela, eta beste batzuetan, berriz, harri preziaturen bat ustiatzen zutela (Gava ko. Katalunia?
|
|
|
Neolito Aroko eta Metal Aroko hilobi haitzuloetan faunaren presentzia ugariagoa da, baina gehienetan ostilamendu izaera hori baztertu egin da, oso maiz (baiehorzketen aurretik, bai ondoren) piztien abaroleku edo babesleku eta janleku izandirelako, eta
|
beste
askotan, berriz, animaliak bertaratzen direlako hiltzera. Besteaztarnategi batzuetan ehorzketa mailetan jasotako giza hezurrak animalienen ondoan aurkitu dira, gizakiak toki hau bera bizileku gisa erabili duelako aurreragokogaraietan, ia hilobiratze unean (Urtiaga, Santimamiñe, etab.) edo ostean.
|
|
|
Erroman XVI. mendean eginiko indusketak jarriko dituguadibide gisa, Aro Klasikoko aztarnak, eta, horien artean, aztarna monumental etaikusgarrienak errekuperatzeko asmoz egin zirenak, hain zuzen. Italiako beste hiribatzuetan, eta baita gainerako Europako
|
beste
askotan ere, XVIII, XIX eta XX.mendeetan eginiko ekintzak antzeko interesei dagozkie. Egia esanda, hirien ikerketa arkeologikoa hiri klasikoen azterketa eginez hasi zen, eta, hauen artean batezere, eraikin ikusgarriak hartu ziren kontuan, publiko nahiz pribatuak; baita defentsarako eginiko egiturak ere.
|
|
|
Estatu espaniarrean lehenengo irrati askea Kataluniako Onda Lliure izan zen; 1979ko apirilaren 4an hasi zen emititzen, 1978ko udan zehar emanaldi solte batzuk egin eta gero. Horrek irekitako bideari
|
beste
askok jarraitu zioten: Bartzelonako La Campana de Gracia, Contrarradio, Farigola, La Gavina, P.I.C.A. eta Gavá; Santa Coloma de Gramanet eko El Avispero; Sabadell go La Seba; Granollers ko La Maduixa; Sant Adriá del Besós ko Alternativa; Cornellá ko Almeda; Vic-eko Boira Lliure; Tarragonako Plá de Santa María ko Juventut del Plá; Gironako Figueres-ko Los Piratas del Ampurdán eta Valentziako Galena?, besteak beste.
|
|
|
Arrakala Irratia Lekeitioko irrati askea da, 1985ean sortu zen eta,
|
beste
askok bezala, bizipen desberdinak izan eta gero, gaur egun arratsaldero emititzen du FMko 106 MHz-etan; gainerako denboran musika eskaintzen dute, diala okupatzeko23 asmoz. Horrez gain, web orria du Interneten:
|
|
|
Munduan harreman kulturalak eta linguistikoak beste era batera ulertzeko bidea izan daiteke globalizazioa
|
beste
askorentzat. Teknologia komunikatibo berriek aparteko aupada eman diezaiekete minorizatutako herriei, kulturei eta hiztunei.
|
|
|
Denon ezagunak dira Colgate, Ford, Coca Cola? Ez ziren hirurogeita hamarreko urteetan mugak gainditzen hasi, baina,
|
beste
asko legez, munduko pastela zatitu guran ahalegin berezian sartu ziren orduan.
|
|
|
Guri, euskaldunoi, sarritan eskatu digute hori. Baina gurea, letra handitan idatzitako Herri txikia da,
|
beste
asko legez: ez gehiago, ez gutxiago.
|
|
|
kultura produktu mediatikoek hizkuntza batzuk lehenesten dituzte besteen kaltetan. Hizkuntza batzuk indartsu daude,
|
beste
asko gaixo. Ez dira ingelesa, frantsesa edo gaztelania galbidean daudenak.
|
|
|
Bizi garen gizarte gero eta konektatuagoan, espazio eta denbora mugak zalantzagarri bilakatu diren globalizazio une hauetan, inperialismo ekonomikoak eta ideologikoak ezagutzaren arlo guztiak bere egin dituen tenorean? giza komunikazioaren alderdi bat azpimarratu behar da
|
beste
askoren artean, agian beste guztien gainetik?: desberdintasunaren ederra.
|
|
|
Denboraren eta Historiaren joan etorrian, gizakiak errituak sortu ditu, ohiturak landu ditu, azturez bete da azkenean. Erritu horietako batzuk norberarenak dira (goizean kafesnea hartzea, edo fruta jatea, edo biak),
|
beste
asko sozialak dira (ezkontzak edo heriotzaren osteko lurperaketak, kasu). Gizarte aurreratuetan, erritu modernoetako asko eta asko hedabideei so garatu dira.
|
|
|
Mende hasierako hiri auzoetan, proletario inmigranteak eta nekazari lurraldeetako etorkinak bildu ziren. Askok ez zuten hizkuntza menperatzen,
|
beste
askok ezta jakin ere, atzerritarrak zirelako; mende hasierako zinema mutua dibertimendu ezin hobea izan zitzaien.
|
|
|
eta nire auhena
|
beste
askorekin baterakoa izango litzateke. Zeren beldur izan nintekeen ez dakit; denaren beldur naiz haatik nire eromenean eta zelai zabal bat dago nire kezkentzat gertu.
|
|
|
Gaztetxo bat nintzela politikagintzara eraman ninduen,
|
beste
asko bezala, nire grinak, eta han nahigabe ugari etorri zitzaidan, begirunea, emankortasuna eta zintzotasunaren ordez ausarkeria, koipekeria eta diruzalekeria baitziren nagusi. Jardunbide gaizto hartara ohitu gabeko nire gogoak hura guztia arbuiatu egiten zuen arren, hainbeste grina okerren artean goranahiak ustelduta zeukan haatik nire gaztetasun ahula, eta gainerakoen aztura gaiztoekin ados ez nintzen arren, besteak menderatzen zituen ohore irrika berak lotzen ninduen halere hitz gaiztoetara eta bekaitzera.
|
|
2003
|
|
|
Mugimendu berri hauez da alderdien aurkakoa, baina oso jarrera kritikoa dauka alderdi tradizionalenikus moldeekin. Jakina, geure artean zenbait alderditako militanteak eta aktibistakdaude, eta
|
beste
asko alderdiekin inongo loturarik ez dutenak.
|
|
|
Hori ondorioztatzen da Bakaikoak Monrealen ahalegin pertsonalaren inguruan egindako goraipamenetik, «Nik Goio Monreal salbatu egiten diat. Unibertsitatearen mugak bere gainetik baizeudek»100 Mitxelena bera izan zitekeen haietako bat; gogora dezagun, 1982ko urtarrilaren 15ean, hots, negoziazio prozesu horren hasieran, UEUren kontra idatzitakoak Deia n101 Mitxelenaren ustez, UEU Ezker Abertzalearen adarra zen; baina baziren
|
beste
asko, unibertsitatean bertan, alderdi politikoetan eta Madrileko gobernuan, ez bakarrik hori, euskara bera irakaskuntzarako baliagarria ote zen zalantzan jartzen zutenak eta euskara eta politikaren nahasketa Monrealen aurkako salaketa moduan erabili nahi zutenak. Dena den, harrigarria da Monrealek erakutsitako zurruntasuna, EHUk ezin ziola beste erakunde bati ordaindu defendatzean.
|
|
|
Lehenengo lanerako, zenbait elkarrizketaren ondoren, Mari Karmen Menika aukeratu zen. Lemoako emakume honek Unibertsitateko Kabinete Teknikoan egiten zuen lan UEUk kontratatu aurretik, eta bera izan da urte luzeetan, Martin aurretik izan zen moduan, UEUren zutabe garrantzitsuena, bere lanpostuak eskatzen zituen ardurak eta
|
beste
asko bikain betez. Idazkari orokorra topatzea, aldiz, ezinezkoa izan zen.
|
|
|
Bost batzorde eratu ziren, Araudirako taldea (Antton Ibarguren eta Gurutz Jauregi), Ekonomik Batzordea (irizpide geografikoa kontuan hartuta, Xabier Palacios, Juanjo Zearreta, Luis Bandres, Manex Goihenetxe eta Eusebio Iriarte), Zerbitzuetako batzordea (toki, data, baimen eta abarrez arduratuko zena; Iñaki Az kune, Pedro Mari Legarreta, Iñaki Zubizarreta, Gotzon Pereda, Anton Artiñano eta Xarles Bidegain), Akademik batzordea (Jazinto Iturbe, Ibon Sarasola, Jose Mari Satrustegi, Mikel Zalbide, Claude Harluxet, Anton Artamendi, Mari Karmen Garmendia eta Jose Mari Elortza) eta Kongresurako Batzordea (Paulo Agirrebaltzategi, Jesus Mari Larrazabal, Jose Luis Lizundia, Patxi Zabaleta, Piarres Xarritton eta Txillardegi). Berehala hasi ziren arazoak, batzordeetarako izendapen asko beraiei galdetu gabe egin baitziren; zenbait kidek ezezkoa eman zuten, arrazoi desberdinak zirela medio, eta
|
beste
askok ez zuelako garbi ikusten zein zen bere eginkizuna edo ez zutelako bete.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, Euskal Unibertsitatearen aldekoek bat egiten zuten euskara bertan egon behar zela aldarrikatzean, baina ikusiko dugun moduan, desberdintasunak nabarmenak ziren erritmoari eta kantitateari dagokienez. Hortaz, batzuek ezinbesteko ikusten zuten unibertsitate berriak euskaraz funtzionatzea;
|
beste
askok, ordea, mailakatu egiten zuten hizkuntza honen beharra edota kritikatu euskarari emandako pisua Euskal Unibertsitatearen definizioan15 Alderdi politikoen artean PSE PSOErena izan daiteke azken jarrera horren adibiderik nabarmenena.
|
|
|
Elhuyar taldea lehen lehenik: Luis Mari Bandres, Iñaki Azkune eta Mikel Zalbide; Koldo Martinez nafarra, Iñaki Azkoaga eta Patxi Letamendi,
|
beste
askoren artean34 Gizonezkoen izenak dira, baina ezin ahaztu lan isil eta, era berean, garrantzitsuenetan zenbait emakume ere erabili zirela 1976an, adibidez, Beatriz Petralanda, Begoña Urkiaga eta Irene Goikolea, besteak beste, UEUrentzako dirua biltzen ibili ziren.
|
|
|
Gauzak ez ziren, ordea, hain txukun atera. Ikastaro bakoitzaren antolaketa dexente atzeratu zen, zenbait lagunen kompromezua zehaztu gabe zegoelako eta
|
beste
askok ez zutelako berri zehatzik eman. Bazirudien 10 zirela, aurreko baldintzak kontuan izanda, oinarrizko antolaketa lortu zuten sailak:
|
|
|
Edozein kasutan, aurreko urtekoarekin alderatuta, ikasleen eta irakasleen arteko harremana estuagoa izan zen. Paulo Agirrebaltzategiren eta
|
beste
askoren ustez, honako hau izan zen
|
|
|
4 Garai hau hobeto ezagutzeko, badira,
|
beste
askoren artean, Emilio Lopez Adan-en bi lan interesgarri, Lopez Adan, E. (1996): –Rikardo Arregiren garaiko mogimendu politiko sozialak?, in Askoren artean, (arg.), Rikardo Arregi gizona eta garaia, Manuel Larramendi kultur bazkuna, Andoain, 199 eta Lopez Adan, E. (1997):
|
|
2004
|
|
|
Inazio Zendoiak Aro Modernoa inork baino hobeto ezagutzen zuen, batez ereEuskal Herrikoa, bere tesia frantziskotarren komentuetako artearen gainean idatzibaitzuen. Gainera,
|
beste
askok bezala, gaztelaniaz lan egitearen oztopoa gainditubehar izan zuen euskaraz eskolak eman ahal izateko, kontuan izanda gure belaunaldiak unibertsitate mailako ikasketak euskaraz egiteko aukerarik ez zuelaizan.
|
|
|
Interesgune intelektual zehatz horren barruan, Protagorasi zor zaizkio gure filosofiaren oinarri bilakatu diren hainbat definizio garrantzitsu. Prometeoren mitoa deiturikoanirakurtzen denez, gizartearen sorreran hitzarmena egin bide zen indarraren legea ahultzeko, gogoratu,
|
beste
askok bezala, Rousseau-k metafora berbera erabiliko duela Modernitateafuntsatzeko?. Orduan sortzen da, orobat, arte politikoa, alegia. Zeusek bidalia, hirietanlaguntasuna eta adiskidetasuna ahalbidetu zuen giza jardueren araudia?
|
|
|
Hari mota horretako esapideak dira, hau filosofiarekin hartu behar duzu?,, haren bizi filosofia gustuko dut? eta antzeko
|
beste
asko. Besterik gabe, gure ustez, hitzaren eguneroko erabilerak ezin du giza jarduteari propio zaiongogoeta kritikoa baliogabetu.Zer esan dezake filosoña ikasi duenak galdera eta jarrera horien aurrean?
|
|
|
–Atxagaren Gizpna berebakardadean cleberri bat al da??. Horrelako kasu bazterkctaren bitartcz Weitzek crakutsinahi du eleberri kontzeptua, eta baita
|
beste
asko ere, irekia dela.Azter dezagun Wcitzek aukcraturiko John Dos Passos idazie estatubatuarraren U.S.A.idaziana: alde batetik, cgia da elcberriekin bat egiteko moduko gauza komunak baditucla, baina, bestctik, ez dirudi elcberriek duten denbora segida crregularra duenik eta, gainera, kazetaritza istorio enealekin nahasten da.
|
|
|
Egia esan, Kolakowskik eta Weltek,
|
beste
askorekin batera, jakina, eginkiz.un zaharbat csleitzcn diote Erlijioarcn Filosofiari, aiegia azkcn galderez. arduratzea, bizitzaren zentzuari eta heriotzari loturiko galderak egin eta erantzutea. Indar gehiagorekin egiten du horiKarl Rahner ek, Erlijioaren Filosofia Metafisikarekin bat cgiten duenean:
|
|
|
Carmelo Etxcgaray, Julio Urquijo, E. Bustinza (Kirikiño). JoscAriztiniuño (Aitzxil), N. Ormaetxea (Orixe) eta
|
beste
asko aritu ziren. Azken bi horiek dute, ordea, berebiz.iko garrantzia.
|
|
2006
|
|
|
Salto horiek ematea ez da hain gauza erraza, saltoa egineta gero gezurra badirudi ere. Niri,
|
beste
askori bezala, errealitate politiko sozialaeuskarazko literaturan erabili zitekeela sinistea Saizarbitoriarekin iritsi zitzaidan.Egia esan ia edozer gauza iruditzen zitzaigun zaila euskaraz: adibidez, futbol partida bat ematea irratian.
|
|
|
Aurpegian larridura eta kezka nabari zaizkio, besteaskotan bezalaxe. Eta
|
beste
askotan bezalaxe ere, auto hondarrak ikusten dira ondokoirudietan. Karrozeria eta kristal puskak han hemen, eta arropa zati odolduak nonahi.Akaso izen bat edo beste esango du aurkezleak, irudiak kendu eta berriz ereenfokatzen dutenean.
|
|
|
bai zeramaten armamentuaren astuntasunak, baita etsaiak baino beherago kokatuak egotea ere. Bataila honetan hil ziren Egiardo seneskala, Anselmo konte palatinoa eta Roldan, Bretainiako markako prefektua ere,
|
beste
askoren artean. Eta porrot honek ezin izan zuen berehala mendekatua izan, zeren eta etsaiak, erasoa burutu ondoren, halako moldez sakabanatu bait ziren, ezen non bilatu eta aurkitu zitezkeen jakiteko aztarnarik ere ez zutela utzi? 4.
|
|
|
batzuetan zigor espedizioak, besteetan, itunak. Garai horietan?
|
beste
askotan legez, ohikoa izaten zen aliantza politikoen aldaketa.
|
|
|
Foucault-ek azaltzen duen zalantza hori da
|
beste
askok sentitzen duguna Habermas en teorizazio eta ekarpen intelektualaren aurrean; ukatu barik ekarpen intelektual horrek duen izaera erraldoia eta bikaina (lerro hauetan gerturatu baino ez gara egin).
|
|
|
gizarte bereizketa ardatz hartzen duena (Emile Durkheim, Talcott Parsons, Pierre Bourdieu, Niklas Luhmann); kondizio modernoaz arduratzen dena (Georg Simmel, Chicagoko Eskola, Erving Goffman, Alain Touraine, Anthony Giddens); eta arrazionalizazioa funtsezko prozesu gisa ikusten duena. Aipatu azken ildo horren aita Max Weber dugu, baina
|
beste
askok jarraitu diote gogoeta ildo soziologiko horri. Horien artean, Martucelli k ondokoak aipatzen ditu:
|
|
|
Modernitatea kuestionatzen duten askok arrazionaltasuna mundua ezagutzeko modu bat dela adieraziko dute, bat
|
beste
askoren artean. Ikuspegi erlatibista horretatik, ezagutzeko modu arrazionala ez dago magiaren gainetik.
|
|
|
Hala ere, astrologoek aparteko esanahia ematen ohi diote ideia horri, inolako euskarririk gabe bada ere. Argudio hau astrologia arbuiatzeko baliagarria da,
|
beste
askoren artean, jakina.
|
|
|
Konstelazioen inguruan, gainera, hainbat mitologia eta jakinduria garatu izan da. Batzuk orientatzeko eta egutegia finkatzeko egokiak izan dira;
|
beste
asko, ipuin eta istorio harrigarrien oinarri bihurtu dira.
|
|
2007
|
|
|
Mendebaldeko gizarte talde boteretsuak bere proiektua, modernizazioa, aurrera eraman ahal izateko mundu eta esparru ez modernoak behar ditu; gizabanakobatzuek beren burua, gizaki huts eta osoa? irudika dezaten
|
beste
asko gizarte etatalde nortasun bati erabat josita dago. Nik baino hobeto azaldu du Bourdieu k:
|
|
|
San Tomasegunean, Korrika pasatzen denean, Ibilaldiaren egunean, Olentzeron edoeskolako orduetan, bestelako zerbait bizitzeko aukera daukate, hainbaterritual antolatu dugulako nor garen ez ahazteko eta batzen omen gaituennortasun kultural eta politikoa biziberritzeko. Ez dut nik ukatuko erritualhoriek (eta Euskal Herriko kulturgintza orokorraren
|
beste
askok) joerasozializidei aurre egiteko eta jendarteko elkartasuna eta atxikimendualantzeko duten indar onuragarria, baina, erritualak bukatu eta egunerokobizitzara itzuli behar dugunean, zenbatean geratzen zaigu euskal kultura?
|
|
|
Oso bide ezberdinetatik bainanorabide berean, euskal jende asko ari da; euskaltasuna berrasmatzen, orain arteekarri ditugun eta ekarri gaituzten nazio identitateen arteko jokoak zalantzan jarriz, joko eremu berriak definituz, euskaltasunaren, bestea? espainiar eta frantziarloturetatik askatuz eta
|
beste
askorekin konbinatuz. Identitatearen langintza berrihau ezin da izan gatazka gabekoa, identitate eremua oso azkar aldatzen ari da, baina jarraitzen du izaten botere borrokagune bat.
|
|
|
Subjektibatua eta berme gabea, norberarenbaitan zati edo alderdi bat:
|
beste
askoren artean subordinatua, esparru politikoetanere bigarren mailakoa, merkatuan aukera ahula eta lokalegia. Antza, egoera hau ez
|
|
|
* Ikerketaren kostua. Nahi eta nahi ez, salbuespen gutxi batzuekin, dirulaguntza lortu behar da ikerketarekin aurrera egiteko (pertsonala, tresnak, bidaiak eta
|
beste
asko). Iturria publikoa zein pribatua izan daiteke, bainaedozein modutan, lortu?
|
|
|
beretik ere ematen dio hitzak, artikulazioak, hotsak? adigaiari, harreman sare zabal batean ezarriz antzeko esanahi, edo soil antzeko hotseko
|
beste
asko hitzekin, etab.; edo hitzari atxikiak zaizkion konnotazio emozionalak erantsiz, kontzeptuko objektuaren hautespenari berari edo sentipenari tankera bat emanez, etab. Zeozer hitz batekin izendatzen dugunean, gugan ez da pizten gauza horren ideia hutsaren errepresentazioa, ezpada norberaren, nazioaren, gizadiaren gauza horren hautematea, emozio, esperientzia milurteetakoa, hitzak laburbiltzen ... Hori ez da hainbeste nabaritzen kasu irlatu batean eta behin behatzen bada.
|
|
|
Dena itzul litekeela defendatzen dutenek adibide handi gisa filosofia greko guztiaren itzulpen latinoa argudiatu izan dute askotan. Eta, eztabaida hauetako
|
beste
askok bezala, arrazoi horrek ere alde bietarako balio du. Egia da dena itzul litekeela, eta egia da itzulpenak inoiz ez duela dena itzultzen1349 Heidegger-en gardiz, terminologia filosofiko grekoarekin «se fija la interpretación occidental del ser de lo existente.
|
|
|
Eskuarki Goethe-k aiurri nazionala aipatu ohi du (Herder-ek bezalaxe), ez izpiritua. Nabarmenki Montesquieu-ren «nazioaren izpiritu orokorra»ren ideia bihurtzeko ahaleginetan hain zuzen,
|
beste
asko bezala bera ere espresio baten bila, Volkheit berba asmatu du (herritasuna Volksgeist izanez bukatuko duenaren aurresaioa inondik ere) 1057 Pedagogoak, dio, haurtasunari entzun behar dio, ez haurrari (haurrak, haurkeriak nahi ditu eta esaten ditu); eta legegileak herritasunari entzun behar dio, ez herriari (herriak, nahiaren nahiz, ez daki, zer nahi duen ere). Herritasunak, aldiz (hots, izpiritu nazional orokorrak, nabariki), «beti gauza bera dio, arrazoizkoa da, egonkorra, garbia eta egiazkoa(?).
|
|
|
Jean Jacques Annauden Le nom de la rose film arrakastatsuan oinarritu zen Mathieu Kassovitz aktore eta zuzendaria film hau egiteko, [askoz ere kaskarragoa 0] (erlatiboa, izan aditza eta artikulua, hirurak batera (dena), ezabatuta daude, adibide honetan (eta
|
beste
askotan) ez dira behar eta).
|
|
|
zen. Perpaus hori ahoz
|
beste
askok honela edo emango genuke:
|
|
|
6 Gogoeta bat: idazten dugunean, zergatik ez idatzi J. B. Agirrek (eta
|
beste
askok) bezala, aditza ahalik eta aurreren dagoela perpausean (eta galdegaia tentuz erabilita aditz aurrean edo atzean), horrela prozesatzen badugu errazen?
|
|
2008
|
|
|
Linuxek mota desberdinak onartzen ditu: Linuxeko arruntak (ext2 eta ext37); Microsoftfateko MS DOS(), Windows95/ 98 (vfat) eta WindowsNT/ 2000 (ntfs); Machfsekoa(), CDen estandarra (iso9660), beste makina batek sarearen bitartez zerbitzatutakoak (nfs) eta
|
beste
asko. Dena den, partizio bakoitzari sistema bakar bat eslei dakioke.
|
|
|
Ondoren, oinarrizko fitxategi interesgarrienak eta adibide batzuk azaltzen dira, baina hurrengo kapituluetan zehar
|
beste
asko agertuko dira.
|
|
|
Gai hauek,
|
beste
asko bezala, liburuaren esparrutik kanpo geratzen dira.
|
|
|
1993 urtearen inguruan sortu zen sistema honek arrakasta itzela izan du, bilakaera izugarria ekarri duena erabilera zein konplexutasunaren aldetik. Zerbitzu erabiliena eta
|
beste
asko integratzen dituena denez, erabiltzaile askok Internet eta web zerbitzua nahasten dituzte.
|
|
2009
|
|
|
Lekuko historia honetan,
|
beste
askotan legez, zehaztasunean jarri da ekina etaurteetako lana.
|
|
|
Ez dira lan bakarrak eta beste mordo bat aipa genezake gerran egindakoajustifikatzeko eta, batez ere, azalpen emate horretan jeltzaleak, katolikoak izaki, Elizak era batera edo bestera kondenatzen zituen komunismo eta anarkismoarekinbateratu beharraren arrazoiak erakusten dituztenak. Adibidez, Manuel Irujok errepublikako gobernuan bere ardurapean izan zituen ministerioetan egindako lanaerakusten duten liburuak eta
|
beste
asko. Esan bezala, euskal ikuspegi batetik, gerranhartutako erabakien zuzentasuna, eta, batez ere, jarraitutako bideen ortodoxiakatolikoa erakusten dutenak.
|
|
|
Ez dira Tusell en gerrari buruzko lan bakarrak,
|
beste
asko ditu eta saio honetanaipatzen ditugu batzuk. Hauek gerrara bertara baino gerraostera gehiago daudelotuta.
|
|
|
[...] Hoi badakigu eta
|
beste
asko gauza, bainan Amerikanoei lothuak gira eta ezditugu utziko.
|
|
|
Gerra testuinguruei atxiki ohi zaien etika bereziaren ereduzko portaera jasotzen du idazleak«anaia arteko gerraren» adibide: tiro egin ondorenean, hildakoen artean anaiaren gorpua bilatu ohizuen
|
beste
askoren antzera. Gerrak liburuaren zati handiena hartzen du, izaera autobiografikoa duenarren.
|
|
|
Gure kulturak,
|
beste
askok bezala, generoen arteko botere harremanak artikulatzen dituen mito, balio eta arau sexistak ditu. Femeninoa dena gutxietsia izan ohida eta maskulinoa dena, berriz, giza izatearen eredu eta neurria.
|
|
|
Arrazoi ugari zeuden pertsona bat espetxean sartzeko: politikoak, sindikalak edota kristau moralaren aurkako jokabidearekin lotutakoak ugari, baina
|
beste
askok zerikusi gehiago zuten egunerokoharremanekin, beste pertsona batzuekin zituzten zorrekin, esate baterako, edotafamilia arteko ezinikusiekin. Hurbileko pertsonak izaten ziren salatzaileak, maiz, aurreko urteetako haserreak edota diferentziak era horretara konpondu nahi zituztenak.
|
|
|
Behin kartzelan sartuta, egoerak oso desberdinak izan ziren: batzuk ordu edoegun gutxiren buruan libre irten ziren, «konfiantzazko» norbaitek beraien alde eginzuelako;
|
beste
asko epaitu egin zituzten eta «delituaren» arabera zigorra jaso (espetxean bete beharreko urte pila, erbesteratzea edota heriotza zigorra). Gipuzkoan, bereziki, bi bideak uztartzen zituzten egoerak gertatu ziren; alegia, libre utzi etakartzelatik irten ondoren, fusilatu.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu, errepublikak derrigorrezko soldaduskaerabili zuela bere armada indartzeko, eta eskuindarren aldeko askok errepublikaren bandoan egin zutela gerra hasieran. Kontzientzia politikotxikiko ziren
|
beste
asko eta beraien inplikazioa soldadu izatera mugatuzen. Askotan jeltzaleak bakarrik sartu izan dira talde horretan, baina gauzabera gertatu zen, gutxienez, sozialistekin borrokatu zuten miliziano askorekin14.
|
|
|
«Soziala» dei diezaiokegun errepresio horri buruz ari gara, gizarte garailearen barnean, baita gizarte garaituarenbarruan ere? ...ben galera pairatutako pertsonakmarkatu zituena; errepresio honek exekuzioa, kartzela zigorrak, kontzentrazioesparruetan sartzea, edo behartuta armada nazionalean edo langileen batailoietansartzea jasan zuten pertsonak eta beren familiak seinalatzen zituen; seinalatze horrek beren ondasunak edo karguak galdu zituztenei ere eragin zien, baita «borondatez» erbesteratzera behartuak izan zirenei eta
|
beste
askori. Biolentzia sinbolikoaren eta subliminalaren artekoa zen, beldurtzean, etengabeko mehatxuetan, eguneroko bizitzaren edozein arlotan gauzatzen zen indarkerian oinarrituta zegoena; garaituak eta beren senitartekoak izutzea eta iraintzea ziren biolentziahorren helburuak.
|
|
|
Garraio azpiegituei dagokienez, nabarmentzekoa da burdinbidean aritutakogatibu kopurua. Olaizolak ederki jaso ditu bere ikerketan gerraostean 3.178 presoekin, Lanaren bidez Zigorra Berrerosteko Sisteman antolaturik, irekitako burdinbide azpiegiturak, baina bertan agertzen direnez gain,
|
beste
asko egin ziren gerraeta gerraoste garaian hainbat Langile Batailoirekin23 (gutxienez 5.197 prisioneroaritu ziren lanean hauetan), edota BDST (P) 95 delakoarekin24.
|
|
|
Prentsa espezializatuarena, oro har, jendarte zabalarentzat ezezaguna den kazetaritza eredua da. Zientzia, teknologia, arkitektura, ekonomia, pentsamendua, gizartea, literatura, musika, hizkuntza edota kultura dira,
|
beste
askoren artean, prentsa mota horretan jorratu ohi dituzten gaiak, modu espezifikoan landuta betiere.
|
|
|
Aduanak, hezkuntzaren kontrol publikoak eta erakunde publikoen
|
beste
askok lanaren nazioarte mailako banaketa oztopatzen dute, giza kapitalaren stocka murrizten dute eta lanaren produktibitate marjinala murrizten dute. Horrek guztiak eskala handiko ekoizpena sustatzen duten eskala ekonomiak eta sinergiak ere murrizten ditu.
|
|
|
Horrelako fidagarritasunik gabeko zerbitzua nahikoa da aplikazio askotarako (adibidez, IP telefoniarako), baina guztiz onartezina da
|
beste
askotarako (adibidez, posta mezuak bidaltzeko). Horregatik, IP mailaren lana gainbegiratzen duen beste maila bat behar da, fidagarritasuna behar duten aplikazio horien beharra asetzeko.
|
|
|
Honen adibidea. com,. net, eta. org domeinu historikoak dira. Gero
|
beste
asko gehitu dira (adibidez,. info edo. name), eta etorkizunean gehiago agertuko dira.
|
|
|
Kategoria honetan sar daitezke hasierako beste domeinu historikoak(. gov,. mil,. edu, eta int). Gero,
|
beste
asko sortu dira, erabiltzaile taldeek eskatuta. Horren adibideak dira. aero (industria aeroespaziala) eta. cat (kultura katalana).
|
|
|
Aplikazio mailako protokoloen artean ez dago nagusia den komunikazio eredurik. Asko konexio bidezkoak dira (SMTP, POP3?), eta
|
beste
asko konexiorik gabekoak (DNS, HTTP?). Eredu bat edo beste erabiltzea aplikazioaren araberakoa da.
|