|
2010
|
|
|
Rawlsek ez du hainbeste eskatzen, gizakiaren kontzeptu hauek eta
|
beste
asko bildu nahi izango lituzkeen teoria politiko bat besterik ez du eraiki nahi, hiritar guztien ongiaren ideiak eta bizitza egitasmoak errespetatu nahi izango lituzkeena. Hortaz, liberalismo orohartzailea ere baztertu egiten du Rawlsek, eta liberalismo politikoa deitutakoa garatzen saiatzen da.
|
|
|
Bigarren ortodoxia guztiz antagonikoa da. Mariano Salaberria idazle donostiarraren formulazio telegrafikoa ekarriko dugu hona, 1915ekoa, baina
|
beste
askorena ere aipa genezakeen:
|
|
|
Modu berean, hogeita hamar edo berrogei dira krateropodoen familiako txoriak, elkarren oso aldamenekoak eta Txinan eta inguruetan aurkitzen direnak, baina Europan ahaiderik ez dutenak. Gertaera hauetan eta
|
beste
askotan oinarrituta, pentsatu al daiteke, aldamenekoak baina bestelakoak diren espezieen kopuru hain handiak leku berberetan eta gaitasun eta antolakuntza berberekin ab origine kreatuak eta kokatuak izan direla munduko gainerako lekuak hutsik utzita. Ez litzateke arrazonagarriagoa izango, ba, onartzea ezen, behin eta animalia eta landareen tipo nagusiak lurrazalean agertu eta gero, Kreatzaileak gogokoen izan zuen erara zeina gizakiarentzat beti misterio bat izango baita zalantza gabe, oinarrizko tipo horiek aldaketa astitsuak jasan dituztela, arrazak, barietateak, espezieak, generoak... eratuz, zeintzuok jatorrizko guneetatik hurbil hedatzen segitu baitute?
|
|
|
Jakina, ezizen berriak ez zion batere graziarik egin Carlosi, eta hortik etorri zen lehen eztabaida. Eta aurreneko hari
|
beste
asko jarraitu zitzaizkion, gero eta bistakoagoa zen ezin zutela biek elkar ikusi.
|
|
|
Eta Lubis, gure lagunarteko lehen martiria, hura ere plastikozko poltsa batekin itoa. Eta
|
beste
asko.
|
|
|
" Iragana leku arrotza da, beste modu batean hitz egiten dute han". Halaxe Lubisek, Pantxok, Ubanbek eta Obabako
|
beste
askok. Begiratu sagar multzo bati eta esaten zuten, sagar mota bakoitza bereiziz:
|
|
|
Casatschok. Tenperatura zerbait jaitsia zegoen ordurako, eta terrazan ohizko jendea zegoen, ehun eta berrogeita hamarren bat neska eta mutil, erdiak edo dantzan,
|
beste
asko petrilaren inguruan begira, mordoxka bat —udatiarren taldea, baita Victoria, Niko eta Susanarena ere—, kafetegiko terrazaren toldopean, freskagarriak edaten edo izozkiak jaten.
|
|
|
Horrela, 1328an, Nafarroako Karlos I erregearen heriotzak utzitako aginte hutsunea baliatuz, juduen heriotze ikaragarria gertatu zen. Lizarrako judutegia jazarririk eta birrindurik izan zen,
|
beste
asko bezala. Agintariek Iruñekoa eta Tuterakoa babestea lortu bazuten ere, sarraskia gaitza izan zen.
|
|
|
Hala ere, Iparraldekoek, frantziar estatuko hiritar izanik, zuzenki behar izan zuten guduetan parte hartu, gogorki pairatuz ondorioak. Gerra honetan sei mila gaztek, bederen, galdu zuten bizitza,
|
beste
asko betiko elbarriturik gelditu ziren eta andana batek muga iragan zuten borroketatik ihes. Laburbilduz, izugarrizko triskantza, Iparraldeko 160.000 lagun inguruko populazioan.
|
|
|
umore grafikoa, komikia, ilustrazioa... Haur eta gazteentzeko liburu asko ilustratu ditu; Yako (2001), Riskyren barrabaskeriak (2002), Metro bateko letrak (2005),
|
beste
askoren artean.
|
|
|
Ideia faltsu bat da, nire ustez, euskara gaztelerarekin edo frantsesarekin homologablea dela pentsatzea. Julien Vinson eta Miguel de Unamunoren1370 kontra, Joserra Etxebarriak, Eduardo Gil Berak eta
|
beste
askok frogatu zuten bere garaian fisika edo filosofia egin daitekeela euskaraz. Eta hizkuntza guziak dira berez edozertarako gai, baina gai egiten diren neurrian.1371 100 metro nobelan argi islatzen da kaleko soziolinguistika.
|
|
|
2. Norbert Eliasek
|
beste
askok bezalagiza zientziek duten berezitasun teknikoa aipatzen du. Giza zientzietan, natur zientzietan ez bezala, zientziaren objektuak aldi berean zientziaren subjektuak dira.
|
|
|
Biolentziarik gabeko borrokak,
|
beste
askotan, ez du atarramendu onik izan. Historian zehar, bortxa eta boterea nagusitu dira, justiziarekin edo justiziarik gabe.
|
|
|
Astaperrexil ura edanez hil zen, etika eredu bat utzirik. Erresistentzia baketsuak zoritxar bihurtu dira batzuetan," aldez aurretik alferrikakoak" izan dira
|
beste
askotan. Botere injustuen aurka, protestak, manifestazioak, gose grebak eta bestelako jarduerak happening hutsa izan daitezke.
|
|
|
Beckett, William Burroughs, Truman Capote, Paul Bowles, Roland Barthes, Pier Paolo Pasolini eta
|
beste
asko laketu ziren Tangerren.
|
|
|
Gero, Gerla Zibila hasteko zela, Enrike Zubiri Manezaundik Moruen odola izeneko beste artikulu bat idatzi zuen. Beraren eta
|
beste
askoren beldurrak azaltzen zituen bertan:
|
|
|
Erresistentzia txiki bat Ejertzito boteretsu bati aurre egiten. Mohamed ben Abdelkrimena eredugarria izan zen Tito, Mao Tse Tung, Fidel Castro, Ho Chi Minh eta
|
beste
askorentzat.
|
|
|
Gurugu mendian, Mohamed el Mizian xerifeak infidelen kontrako gerla aldarrikatu zuen1909ko uztailaren 7an. Mohamed el Xadli Masusakoa347 eta
|
beste
asko gehitu zitzaizkion berehala. Handik bi egunera, Melilla eta Ait Buifrur arteko burdinbidean, Buifrur eta Masusako harkek trenbideko obrei eraso eta lau langile hil zituzten.
|
|
|
" Arapatutako iru mila españar soldaduak atzera ekari dituzte, dirua gogotik emanda. Bai geyago eman bear ere
|
beste
asko bereganatuko badituzte. Moruak nonbait lapurketan ibiltzeagatik batez ere aritzen omen dire borokan".
|
|
|
1925ean, 13.537 lagun ziren. Haien agintari haziko ziren Jose Sanjurjo, Francisco Franco, Santiago Gonzalez Tablas eta
|
beste
asko.
|
|
|
Egun haietan, Batallon Disciplinario deitzen zen guda taldea antolatu zen Melillan gatibu zeuden presoekin, hala erredentzioa odolez irabaz zezaten. Francisco Ariza izeneko gizon bat heldu zen Melillara azaroaren 14an, erreserbako kapitaina,
|
beste
asko bezala boluntario aurkezturik. Kubako gerlan ibilitakoa zen, 1868 eta 1878 artean, Espainiara itzultzean konspirazio errepublikanoren batean parte hartu eta erreserban geratu zen.
|
|
|
Biktima izan zen Jesukristo, gurutzeko tormentatua, 1011 harrezkero haren izena eta gurutze haren erreplikak menderik mende milioika pertsona tormentatzeko erabili diren arren. Alemania hitlerianoa ere biktimismoz puztu zen, Gerla Handiko derrota eta Versailleseko Tratatuko umiliazioa medio.1012 Naziek biktimismoz kargaturik prestatu zuten juduen eta
|
beste
askoren kontrako mendeku gupidagabea. Gero, kontzentrazio esparru eta errausketetatik zetozen juduak Israelgo Estatuan bildu ziren.
|
|
|
Azken abestia, zendutako herriari, zenduko den hizkuntzan? Ala sehaska kantua,
|
beste
askoren aitzindaria, biziberrituko den herriarentzat. Zer da irakurle gutxiko hizkuntzan idaztea, baliabidearen fetixismoa, lengoaiaren ahalmenen automurriztea, ala interlokutoreari bestelako proposamen bat egitea?
|
|
|
Mohamed Xukri Arrifeko Ait Sikar eskualdean sortu zen 1935 urtean, familia pobre eta haurride ugariko batean. Aita Ejertzito espainoleko desertorea zen eta, 1945eko udako lehortea gertatu zenean familiak alde egin behar izan zuen, gosete handitik ihesean,
|
beste
askok bezala. Tetuanera joan ziren, handik Tangerrera, eta gero Oranera.
|
|
|
Emigratzea errezagoa ere bazen orain, itsas trabesiaren arriskuak eta prezioa gutxitu zirenetik. Somorrostroko meatzetara lanera eta hirietara bizitzen joango ziren batzuk, baina
|
beste
askok nahiago zuen urrunera bidaia. Pierre Lhandek, euskaldunari" baserritarra izatea" atsegin zitzaiola idatzi du.
|
|
|
Arrazoia sinplea da: Espainia eta Frantzia, Maroko eta Aljeria, nazio estatu horietako identitate kolektibo nagusiak sistematikoki ezartzen dira eta, euskaldunena, amazigena edo
|
beste
askorena baztertu.
|
|
|
763. Izakien sailkapena genealogikoa baizik ezin zitekeela izan pentsatzen zuen Charles Darwinek eta, berarekin,
|
beste
askok.
|
|
|
Eta uste dute hori onartzen ez duten euskaldunek" euskaldun izatearekin" arazoak dituztela. Euskaldun horiek ez dute arazorik euskaldun izatearekin ez kosmopolitismoarekin.1254 Euskaldun horiek, eta
|
beste
askok ere," espainiar" edo" frantziar" izan beharrarekin dituzte arazoak.
|
|
|
Kristauerria egitura soziopolitiko zabala zen, unibertsala izateko proiektua zuena. Eta kristaua izatea ez zen aukera pribatua izango, ezinbesteko soziala baino, nahitaezkoa kristauerrian jaiotakoentzat eta
|
beste
askorentzat. Karlomagnok, esate baterako, saxoien kontra bere inperioa eta kristautasuna zabaltzen zebilela, bataiatzeko prest ez zeuden saxoiak heriotzara kondenatzen zituen.
|
|
|
Euskal probintzietan foruen abolizioa ez zen karlisten aurkako baliabidetzat hartu, euskaldun guzien kontrakotzat baino. Ondorio kaltegarriko" efektu kolpe" horietakoa izango zela abisatu zuen,
|
beste
askok bezala, Fidel Sagarminagak:
|
|
|
Arrifien historia besteek idatzi izan dute beti. Historiografia musulmanak xede bereziak zituen, botere arabiar islamikoaren erroak edo tradizioak sortzea, Ibn Khaldunek eta
|
beste
askok egin zuten bezala. XIX. mendetik aurrera, historiografia kolonialistak okupazioari arrazoiak eta aitzakiak emateko eginbidea zuen, eta Arrif ukitu gabearen mitoak funtzio hori zuen.202
|
|
|
Ez indarrak baizik eta ahultasunak eta ezinbesteak bultzatu zuen, neskatoa, egin zuena egitera. Aitarik ez zuen, goiz hil zelako, herriko
|
beste
askoren eran, bizimodu ospel, latz eta triste haren ondorioz.
|
|
2011
|
|
|
Izakiok badute, nonbait, kidetasunik elkarren artean eta, ondorioz, bai goitik behera, bai ezker eskuineragin egiten diote elkarri. Horrela, bada, urak, dortokak, neguak, kolore beltzak eta Iparraldeak pentagono bat osatzen dute, eta gauza bera gertatzen da ondoko lerroetan ageri direnekin, eta
|
beste
askorekin. i (wuxing) esaten diote horri: bost osagarri (ura, egurra, lurra, sua eta metala) edo, zehazki esateko, elkarren arteko harremana.
|
|
|
Eguna gauerdian hasten dela esaten du Zhuang maisuak (V. mendea Kristo aurretik) bere liburuan; argiak eta ilunak, dena den, ez dute urtean zehar iraupen bera izaten. Alderdi hutsak eta beteak ere Song garaiko margolanetan ez ezik,
|
beste
askotan ereez dute laukiaren barruan zabalera berdina okupatzen, eta badira hiru laurdenak pintzelaren ukiturik gabe dauzkaten koadroak.
|
|
|
Orduko pintoreek baita
|
beste
askok ere, handik aurrerabalio positiboa eman zioten espazio hutsari eta, esan liteke, zigiluak egiten duen moduan jokatzen zutela nolabait; zigiluak, izan ere, zurian uzten du bere mezua eta, horrela, tarte hutsei esker, nabarmendu egiten da adierazi nahi duen marrazkia. Hesitu egiten du ez dagoena, dagoena hutsartean harrapatu ahal izateko.
|
|
|
An Lushan jenerala buru, erresuma hankaz gora jarri zuen matxinada gertatu zen mendearen erdi aldera eta,
|
beste
asko bezala, giltzapean sartu zuten. Ezpatak zorroan sartu eta suak itzaltzen hasi zirenean, gorte ingurura deitu zuten berriro, eta itzuli egin zen.
|
|
|
Irabazi zuen pintoreak,
|
beste
askok bezala, zaldia eta zalduna jaso zituen bere lanean, baina baita beste zerbait ere: tximeleta sail bat boladan hegalari.
|
|
|
Halere, bakoitzaren biziraupena besteari dago loturik. Harreman xelebrea,
|
beste
asko bezala ere gorroto eta maitasunaren arteko muga lausotuan kokatzen baita.
|
|
|
Paniker bezalako jakintsu bati ezin zaio hain zabaldurik dagoen aurreiritzia barkatu. Izan ere, elkarrizketatu asko kazetariaren adimen mailara jaisten diren bezala,
|
beste
asko ere igo egiten direla jakin luke. Eta igo badira, jakina, norbaitek altxatu dituen seinale.
|
|
|
Irazokik dioenez, orriak eta eskola kideen algarak emeki emeki jaistean estali egin zuten. Haur hura, munduko
|
beste
asko bezala, orduantxe konturatu zen irri batzuk gela iluna izan daitezkeela.
|
|
|
Deabruak beti iduri du erosle ona dela, nahitaezkoa ez den gauza baten trukean, arimaren trukean alegia, anitz ematen duen horietakoa. Baina deabrua ere erosle txarra da,
|
beste
askok bezala merke erosi nahi duena. Hogeita hamar urte beranduago, zinematik atera nintzen batean, deabruaren eskaintza hartaz oroitu nintzen.
|
|
|
Teilatutik, atzotik bertatik, izotz zintzarriak zintzilik. Jabeak,
|
beste
askok bezala, ospea eta ondasunak Erromaren alde Germanian eta Mauritanian borrokatuz irabazi zituen. Aemilius zaio orain.
|
|
|
—Ipuinak dio, munduan
|
beste
asko bezala, senarraren amaren etxean senar emazte gazte batzuk bizi omen zirela.
|
|
|
Markelaingo portuari denek esaten diote Ataburu, baina oso jende gutxik daki, hau da, herriko lagunek, Jose Mari Jimeno Jurio ikerlariak, eta Delarana liburuzainak Markelaingo mendirik altuena Justizialdapeta dela, eta dermio izenak esaten duenez, hortxe justitzia egiten zela, hortxe baitzen gaizkileendako Erdi Aroko urkamendi ospetsu bat. Nik, berriz,
|
beste
askok bezala, Siniestro Totalen kanta hura ezagutzen zuen. Delarana liburuzainak ere ezagutuko zuen, baita Markelaingo zenbait lagunek ere, eta seguru aski Jose Maria Jimeno Juriok ere bai, haren garaian ederki hedatu baitzen kanta hau:
|
|
|
Haren bukaera kanturako" eta gu libro gabiltza kaleetan tirantezko galtza laranjaz jantzirik/ libro, libro!" borobiltzen zuena, beste zerbaitekin utzi zigun liburuan: " Libro hiltzaile ttipien gisa libro, ma o meno ezta?,/ gutxigora behera libro,/ esaten den bezala osasuna bada bedaio, arraio, eta beste,/ aupa gaztiak etab" (eta ez zen nik eta
|
beste
askok pentsatu bezala, Ordorikak egindako egokitzapena izan, berak argitu duen moduan, Etiopia ren argitarapena baino lehenagokoa bait omen zen kanturako letra).
|
|
|
Batzuek segituan hartu dute lo, esan bezala, baina
|
beste
askok ez. Eta hogei minutu baino lehen jendea hasia zen dezente aspertzen.
|
|
|
Jende asko ez da ohartu zer gertatzen zen, baina
|
beste
asko bai. Neska batzuk segituan, ziztu batean, igo dira beren eserlekuetara, eta zutik geratu dira bertan, builaka jarraitzen zuten bitartean.
|
|
|
Piazza Fontanako ekintza kriminal horren atzean ezkutatu zen esku beltza ez zen talde anarkistena, CIAk bultzaturiko talde faxistena baizik. Eta horien artean irakur ditzakegun izen batzuk Stefano Delle Chiaie edo Licio Gellirenak dira,
|
beste
askoren artean, jakina.
|
|
|
Euskararekiko interesa ere agertzen da, euskara batua ulertzen ez duen itzultzaile euskaldun zahar ikusezin baten bidez. Horrek poliziari itzultzen dio Martinen egunerokoa eta, prostituten antzera, ez du gogoko lan hori, baina halabeharrez egiten du dirua behar duelako. Laburbilduz, kontakizunak kontakizun,
|
beste
askotan bezala, liburu honetan ere agertzen ez dena interesgarriagoa da idatzi duena baino.
|
|
2012
|
|
|
Baina esan bezala, ekimen alderako bidaia hainbatean zapuztu dute Jainkoak edo Naturak, Tradizioak edo Ordenak, honek edo hark. Horiek eta
|
beste
asko ditugu oraindik orain ekimena eragozteko moda modako morroiloak.
|
|
|
Beste aldera, ordea, ez nuen, gainetik begiratuta, harritzeko moduko askorik aurkitu. Egia esan, katu gris arraiadunaren iritzikoak ematen zuten gehienek, miau mi ma sex mox;
|
beste
askok, berriz, paradisu fiskalak zituzten gai. Baina, azkenean, mila aipamen inguru kontsultatu eta etsitzen hasia nengoenean, gauza berri bat aurkitu nuen, ordura arte burutik pasa gabekoa.
|
|
|
Orduan Estatua dela-eta," Ez dago" Beste" nagusirik" esanez, Zulaikak halako exorzismo psikoanalitikoa egiten digula aipatzen duenean, merezi du azpimarratzea sorgin ikasle bat besterik ez dela dagoeneko,
|
beste
asko bezala, dudarik ez, eta ni neu barne. Baina dena dela, merezi du, baita ere, argudioa guztiaren iruzurra non datzan azaltzea, benetako kritika erritualistikoa, topikoz betea, derrigorrezkoa, inekibokoa, baita jostagarria zein poetikoarekin batera ere (hau da fandango, biba Berangoj, Zulaikaren kritika psikoanalitiko hau berau zeharo erraza merraza baita:
|
|
|
Zentzu honetan, gauza bat badakit: Zulaikak eta
|
beste
askok euskal" terrorismoaz" eta etno nazionalismoaz (pairatu behar da nozio aditu hori!) nahikoa eta sobera idatzi dute (asko saltzen du!). 30 Tartean, gainera, beti egin dute nahikoa eta sobera barre gure diskusio eta diskurtsoen seriotasunaz; bidenabar gure eztabaida ezkerzaleen pitokeria galanten neurriaz betiere jabetuz. Gauzak horrela, Zulaikaren azken liburuko errefrito eklektikoan (Derrida, Agamben, Manuel Castells, Xabiert Rubert de Ventos, Keating, Laclau eta Mouffle...), bi zutabe intelektual Zizek eta Badiou moduko ezkertiar" doktrinario" eta" ortodoxo" izatea marka ederra da; zer eta, azken finean, demokrazia liberalaren aldeko proiektu post politiko ahula proposatzeko (laga dezagun dagoeneko psikoanalisi Holywoode (s) ko burdoa, egongo baita gero noren falo zein bibragailuen tamainaz aritzeko denbora).
|
|
|
liburu gordina, latza, jazz musikari handien bizimodu zitala (are zitalagoa beltz arrazakoa izanik) agerian utzi ziguna. Onenak eta handienak drogak eraman zituen betirako, eta
|
beste
asko, alkoholaren laguntzaz, erdi bazterrean geratu ziren urte askotan, Miles Davis bera esate baterako. Thelonius Monk, Bud Powell, Bird, Bessie Smith, Chet Baker, Sonny Rollins, Art Blakey, Fats Navarro... aukera ezazue jazz mundutik izen handi bat eta seguru drogen putzu beltzean murgilduta egondakoa dela urte luzetan. arrazoi horrexegatik ez badira oso gazte hil.
|
|
|
Virginiarentzat Katherine baitzen benetako idazlea, benetan balio zuena eta gauza askotan iraultzaile eta aitzindari izan zena. Harremana estu samarra izan zuten, Virginia saiatu zelarik behin eta berriz Katherine berengana erakartzen
|
beste
askorekin egin izan zuen modurabaina ez zuen inoiz lortu. Hotz eta oso urrutitik tratatu zuen beti Katherinek Virginia.
|
|
|
Horietako mordoa beharturik joan zen hemendik, arrazoi politikoak edo ekonomikoak tarteko. Eta
|
beste
asko, nahita joan ziren harantz, besterik gabe. Orain, ordea, gauzak dezente samar aldatu dira eta jende gehiago dago handik guregana etortzen dena alderantzizko bidean jarritakoa baino.
|
|
|
Bigarren sailekoek oso kritika aspergarriak eta ulertezinak burutzen dituzte baina oso gutxi direnez, ez dira beldurgarriak. Lehen sailean ordea daude,
|
beste
askoren artean pilatuta, ikaragarrienak, gazetileroen artean, min handia egin dezaketelako benetako kritika literarioa alde batera utziz beren mamu pertsonalak astintzen hasten direlako. Hauen artean dago oraindik indarrean lehen aipatu dugun indibiduoa.
|
|
|
Bat, taxuzko epaimahai baten osatzea, formazio literario sendoa, sakon landua eta urtetan erakutsitakoa izango duena. Asko horrelakoak izan dira, dudarik ez, baina
|
beste
asko eta asko, ez, eta hori egiaztatzeko epaimahaikoen zerrendak hartu besterik ez dago. Bi (eta seguru asko arazo horrekin lotuta), denok dakigu (epaimahaiko izatea onartu duten askorekin hitz egin ondoren) nolakoak izan diren sariduna erabakitzeko aurretik egindako bilerak, zer nolako kaosa eta anabasa izan den askotan, noraino iritsi den irizpide literario falta, nola aukeratu diren liburuak eta zenbat irakurri diren horietatik, nola baztertu diren beste batzuk...
|
|
|
Hiru eroriko, Gure Jauna Jerusalemen bezala. Eta
|
beste
asko porrotez eta pot egitez betetako ibilbidean zehar: ez damarik bera itzuliko ote den kezkaz, ez gaztelu dizdizaririk ekaitzetatik gordetzeko.
|
|
2013
|
|
|
Biok gogoko dugun komedia. Monotoniaren aurka borrokatzeko modu bat,
|
beste
asko bezala.
|
|
|
Eman didan aldizkariak, Las Vegas Sundown, hamasei orrialde ditu koloretan, eta berrogeita hamarren bat argazki, denak neskenak. Hortxe daude Susie, Brandi, Amy, Celeste, Angel & Robin (College ko neskak), Nissi, Roxy, Candy, Kiki eta
|
beste
asko ia erabat biluzik. " Benetako neskak.
|
|
|
Ikaragarri handia zen, eta Arizonako desertua gogorarazi zidan. Milaka kamioi zeuden han, haietarik asko geldirik eta motorra piztuta,
|
beste
asko mugimenduan, joan eta etorri, elkarrekin gurutzatuz. Zabaltokiaren gain batean, kapritxozko forma zeukan harkaitz baten gailurrean, ehun zine pantailaren tamainako panela ikusi nuen, idazki bat zeramana:
|
|
|
—Aurrena borroka bat izan nuen, eta gero
|
beste
asko. Boxeolari profesional moduan, hogeita hiru.
|
|
|
Diskoak begiratu nituen. Luisek aipatu izan zizkidanak eta
|
beste
asko zeuden.
|
|
|
Ni atzean kokatu nintzen, anaia zaharra aurrean nuela, Didi aldamenean. Familiako guztiok, San Juan egunean elkartzen ginenok eta
|
beste
askok, zirkulu bat osatu genuen lur gorrian egindako zuloaren inguruan, eta apaizak hasiera eman zion otoitzari. Aurpegiak zaindu nituen, ea nor ari zen orain negarrez:
|
|
|
Luisen eta bion arteko adiskidetasuna indartuz joan zen dendarik dendako ibilietan, eta egun batean gonbidapena luzatu zidan: igandeetan dantzaldiak antolatzen zituela, hogeita hamar neska mutiletik gora biltzen zituztenak, eta azaltzeko ni ere, musika modernoa jartzen zutela, Elvis, Kinks, Beatles, Rolling, Beach Boys, Everly Brothers eta
|
beste
asko. Tokadiskoaren marka ere zehaztu zidan.
|
|
|
Santa Clarako eta beste misio batzuetako fraideak etorri eta hiletak egin zitzaizkion, berezko heriotza izan zela sinetsita, baina ez salan gorpua aztertu eta urdaila ireki baino lehen, ez zutela pozoitu ziurtatzeko. Ofizial, sarjentu eta
|
beste
asko egon ziren ikerketa horretan. Ez zen ezer aurkitu.
|
|
|
Handik eta hemendik jasotako datu gutxi horiek hezur haragizko gizaki arrunten gisara aurkezten dituzte Martiarena, Arroita, Carranza, Landaeta eta bi Uriatarrak. Eta, ziur aski, halakoxeak ziren, arruntak, arrastorik utzi ez zuten
|
beste
asko ere. Misioko eguneroko gorabeherez arduratu, eta ez ziren beste ezergatik nabarmendu:
|
|
|
Uztailaren 29an, zeru ekaiztsua zegoen eta,
|
beste
askotan bezala, bistatik galdu zuten Sonora goleta. Baina oraingoan, suziriak eta pedreroak jaurti arren, bi ontziak ez ziren berriro elkartu.
|
|
|
Armen nagusitasunak erabaki zuen liskarra: hainbat indio hil,
|
beste
asko zauritu, eta gainerakoak erretiratu egin ziren. Iluntzen ari zuen, eta Unamunoren gizonak ere Nuestra Señora de Esperanzara bildu ziren.
|
|
|
Horrenbeste jenderentzako ia elikagairik gabe ekin zioten bideari, soilik ardi, ahuntz eta behi bakar batzuekin. Otermin bera,
|
beste
asko bezala, zaurituta zihoan, bi gezik aurpegian jota, eta bezperan bala batek bularrean dezenteko zauria eginda. La Alamedara heldutakoan, eskualde hartako kapitainak eta bertako biztanle guztiek ere ihes egin zutela jakin zuten.
|
|
|
Mendebaldeko aberastasunen mitoa antzinatik zetorren. Eguzkiz jantzitako ordekak eta elurrez estalitako gainak, beren fruituak dohain eskaintzen zituzten lur emankorrak, zilarrezko eta urrezko hiriak...; irudi horiek, eta oparotasunaren nahiz luxuaren
|
beste
asko, antzinatik zeuden, lozorroan bezala, europarren imajinarioan. Eta, Amerikaren deskubrimenduarekin, denak esnatu balira bezala izan zen.
|
|
|
Ehun eta berrogeita hamar urtetik gora joanak ziren Fortun Ximenezek Ximenez BertandonakoakBaja Californiako lurra zapaldu zuenetik. Hainbat esplorazio bidaia eginak ziren geroztik; hamaika fortuna bilatzaile hurbilduak ziren itsasbazterreko perla haztegietara, batzuk behar zen baimenarekin eta
|
beste
asko sekretupean; baina lurra okupatzeko ahalegin guztiak alferrikakoak izan ziren ordura arte. Hala ere, bertan kokatzea lortu ez arren, lurraldea ezagutzeko bidean asko aurreratu zen Ximenezen garaitik Atondoren San Brunoko garaira, 1534tik 1686ra.
|
|
|
Handiak erraldoitzean, txikia ezdeus bihur lezake, baina kozkor izateko bideak ere eman diezazkioke. Baliteke hizkuntza minorizatu batzuei lehen ez zituzten aukera batzuk irekitzea, zulo berriak irekitzen dituen aldi berean. la aktibibate ororen bigarren leihoa,
|
beste
askoren lehena, guztientzako pantaila eta etengabe ahalbide berrien da.
|
|
|
Aski jende motibatua dabil horrelako gauzak ikertzen, eta era berean jende baliotsu eta jantzia ari da besteak egiten ari direna erridikulua dela seinalatzen. Iraganari buruzko kontu hauek,
|
beste
askok bezala, polarizatzeko joera dute gure artean.
|
|
|
Edota kapitalaren eta gizarte antolatuaren hibridoa den Leintzeko kooperatiba taldeak, Fagor talde moduan ezagutuak, azken hamabost urtean miloi euro batzuk erabili ditu (langileen irabazietatik kenduak) eskualdeko zortzi kooperatiba nagusiak euskalduntzen, isil xamar, zarata handirik atera gabe. Etorkizuna lantzeko gako gazi gozo asko pilatu dute enpresa hauek eta
|
beste
askok.
|
|
|
Ezker abertzalearen ingurukoak ez diren euskaltzaleek euskarazko prentsaren aurrean duten kokapena, konpara liteke irrati kate publikoaren aurrean
|
beste
askori gertatzen zaionarekin. Euskaraz ez balitz ez luketela kontsumituko, eta euskarazko eskaintza serio bakarra izanik, dilema bat jartzen zaiela, ildoagatik gustuko ez duten hedabide bat bultzatzearen eta erdarara pasatzearen artean.
|
|
|
Eta bigarren etapan sare instituzional publikoaren eta eustazpi instituzional zibilaren arteko jardun konbinatua izan dugu. Erakunde publikoek gauza batzuetan beren bideekin landu dituzte helburuak, eta
|
beste
askotan azpiegitura zibil hauen bidez egikaritu dituzte beren politikak.
|
|
|
Bakoitza bere langintzan, Mikel Zalbide, Kike Amonarriz, Joxe Manuel Odriozola, Xamar, Mikel Irizar, Iñaki Martinez de Luna, Roberto Manjon, Paula Casares, Teo Etxaburu, Sagrario Aleman, Joxe Mari Sors, Rosa Ramos, Xabier Mendiguren, Antton Luku, Imanol Miner, Mattin Irigoien edo Iñaki Arruti bezalako pertsonen zerrenda osatzen dutenak
|
beste
asko dira. Eskukada bat pertsona ere bada soziolinguistika arloan ikertzen.
|
|
|
Arteak ere badu dimentsio politikoa, baina hori baino zuntz sakonagoak ukitzen ditu batzuetan gizakiarengan; edo elijioak ere badu dimentsio politikoa, baina bestelako zuntzak ukitzen ditu edo bestelako kordak dantzatzen. Eta horrela
|
beste
askok. Dena den, nabarmena da hizkuntzaren dimentsio politikoa.
|
|
|
—Inorrezko, ene nini hura, hain milika eta han gartxua zenez gero jarraitu zuen Tesai Atsoantzuak, titia behar bezala har zezan etxetik atera eta kanpora edo mendi aldera eraman behar izaten nuen, eta halaxe abiatu nintzen orduko hartan
|
beste
askotan bezala. " Goazen apapa, Inorrezko, ene seme kuttun hori" esanda, Otxateko leize aldera abiatu ginen besoetan neraman umea eta biok bakarrik.
|
|
|
—Eta gu, eta gu esan dute
|
beste
askok eta askok.
|
|
|
Eta zer gertatuko da hemengo jende honekin guztiarekin? Xandotek ahots ozenez galdetu dio Idaneri
|
beste
askok eta askok isilean pentsatzen dutena. Zer eginen du herri honek hainbeste zoritxarren aurrean?
|
|
|
Bihar edo etzi ikusi. Orain
|
beste
asko eta asko dauzkagu zain eta estu eta larri gabiltza".
|
|
|
—Nahita jo duk hik, putakume alu horrek leporatu dio berehala zinegotzi beretarrak eta ondoren
|
beste
askok.
|
|
|
Hiru klanetakoek behin betiko bertan behera utzi behar dela diote; Antzinako ohitura zaharkitua eta garestia dela, alegia. Aitzitik, Usatietakoek, Kisugilenekoek eta
|
beste
askok eta askok orain arteko erabakiari eutsi nahiko liokete. Kexu daude auzapezarekin, oso kexu, jaiegun batean, presaka eta zipoka, ezohiko moduan batzarrea deitu duelako.
|
|
|
—Egia da, egia da erantzun dute
|
beste
askok. Gainera, argi eta garbi dago zeruak eta mendebaldeko mendilerroak elkar ukitzen dutela.
|
|
|
Zoratu al haiz edo? erantzun diote Eruznek, Lukuk eta
|
beste
askorekin batera, hiru klanetakoek. Begiek gezurra esango baligute, hormaren kontra talkaka ibiliko gintuzkek beti eta muturra nolanahi hautsiko genikek.
|
|
|
—Ez da berdin, ez da berdin erantzun diote batera hiru klanetakoek ez ezik bildutako
|
beste
askok eta askok, nahiz jakin ongi dakiten Lepaundik ez duela bere kaskailukerian amore emanen. Zura ezin dela luzatu gauza jakina da eta mundu guztiak badaki.
|
|
|
Ez daukate asko itxaro beharrik, baina halere urduritasuna azaldu da batzarrean. Barnekortako Koileri,
|
beste
askori bezala, jasanezina egiten zaio Lepaundiren kaskailukeriari men egitea:
|
|
|
—Hau lotsa, hau lotsa eta hau lotsa! xuxurlatzen diote elkarri samintasunez enparantzako bazter batean Sumarretako Ehuntzik, Barnekortako Koilek, Zupardiko Izek eta
|
beste
askok eta askok, gehienak gazteak.
|
|
2014
|
|
|
" —Borondatea izan zuen Huberrek, eta jakin mina ere bai. Bere garaiko
|
beste
asko ez ziren jabetzen erleen misterioaz.
|
|
|
" Hori hitzontzikeriak dira", esaten zuen," hitzontzia kontari", behin eta berriro," hemen isiltasuna behar da". Eta
|
beste
askotan," Infernua. Infernua hemen da, han ez, hemen besterik ez da".
|
|
|
Melanesia eta Ipar Amerikako natibo askoren artean jokaera homosexuala gizon pero petoa bilakatzeko bidea zen, paradoxikoki. Kultura hauetan, zein
|
beste
asko gehiagotan, semenak gizontasunaren indarra zuen bere baitan eta, ondorioz, gizon bilakatu nahi zuenak hartu behar zuen —modu batean edo bestean— Erroman soldaduek gradu handiago zuen beste soldadu baten semena hartu behar zuten moduan gerlari ona bilakatzeko, Melanesia eta Ipar Ameriketako natiboen artean ere gizontasuna bereganatzeko semena hartu —ahoan edo ipurzuloan— e...
|
|
|
Haren ustez, alde batetik, gizabanakoa ezin da bere testuingurutik bereizi eta, bestetik, nazio bakoitzak bere izpiritu propioa du, gainontzeko nazioekiko ezberdina den izpiritua edo volksgeista. Honi jarraituko zioten Humboldtek eta
|
beste
askok.
|
|
|
Lan honen xedea ez da, ordea, epaile lanak egitea —zer iruditzen zaigun onargarria eta zer ez adieraztea—, aniztasun horren zilegitasuna nabarmentzea baizik; gure ikuspegia
|
beste
askoren artean beste bat gehiago baino ez dela aitortzea. Labur esanda, Egiaren jabe omen den Mendebaldeak eredugarri izan nahi duen arren, errealitatearen eraikuntza bat gehiago baino ez du eskaintzen.
|
|
|
Pairatzen ari garen krisi mordoaren artetik baten bat nabarmendu bagenu, zalantza izpirik gabe, krisi ekonomikoa litzateke; ez garrantzitsuena delako, krisi guztien artetik gehien kezkatzen gaituena omen delako baizik. Gehien beldurtzen gaituen krisia horixe berau da, ekonomikoa, —gutxira arte diruak ahalbidetu baitu bizimodu eredua—,
|
beste
askok ere beldurtzen gaituzten arren.
|
|
|
Hotzikarak suma ditzaket ikuskizun hori gogoratzen dudanean, emakumeak jendaurrean ilerik gabe eta kaka zeriela irudikatzen ditudanean. Gure etxean,
|
beste
askotan bezalaxe, nabarmentzea bekatu zen.
|
|
|
Aita ez zen gorria, bai ordea osaba aberatsarentzat. Harentzat eta
|
beste
askorentzat, galdutako gerrak betiko markatua. Aita eta haren ondorengoak.
|
|
2015
|
|
|
Hala eta guztiz ere, euskarazko bertsioa (Juan Garzia Garmendia, 1998) irakurtzean oso nekez aurkituko duzu kimikarien hizkera kanonikoa orrialdeak pasatu ahala: ...eta natural, gizen deposito, likintasun, ehuneko 95 aratz, destilazio, Banaketa Bereizketaren burrunba, sutaltzairu, soinbera, sasialtzairuzkoa, giltzurrun gaineko kapsula, maskor giltzak, kromatozko herdoil aurkako, Prusiako Urdina, huts neurgailua, haizagailuaren maskorra, huts etetekoa, xurgauspoa, satsukeria, erreaktor, giharre zunzño, erresalbu gordailu, kirio zelula Zerrendatu adibideok eta
|
beste
asko ez dagozkio kimikari euskaldunek darabilten lexiko kanonikoari, eta, izan ere, batzuk oso oso urrunekoak dira euskaraz gauzatu den kimika hizkerarekiko. Alde horretatik, Sistema periodikoa nahikoa irreal geratzen da kimikari euskaldun baten irakurketan, eta bai ere euskal lerroetatik pasatutako edozein irakurlerentzat:
|