|
2017
|
|
|
Baño ekin gitzuanian, zati bat aditz guttiau esaten gittuan... Ba... asko jota igual ba... hik esango heukena igual" Ze, lo ondo in ddok?" ta hortan geratuko gitzuan baña politto politto ekin gaittuk
|
beste
aditz batzuk ibiltzen... ... Ta hartu juau ohitturia adibidez beti ittia, solturia be hartu juau... etxaixat urten dok... eeh... urten dok... hori informaziño barrixa be bai.
|
|
2020
|
|
|
Fatima testuan
|
beste
aditz batzuk xerkartzen ahal dituzu taulan gehitzeko. Zertaz ohartzen zara?
|
|
|
Badauzkagu
|
beste
aditz batzuk!
|
|
2021
|
|
|
Euskara hedatuenean adibide hauen ordainak dira, hurrenez hurren, Gure alaba zoratu egin da eta Aita haserretu da azkenean. Halako hizkeretan badira, bestalde, konfigurazio hau bera erakusten duten
|
beste
aditz batzuk, hala nola pentsatu Bergarako hizkeran —Edurra ein bia dabela pentsatzen jat (Elexpuru 1988) —, irudituren esanahi bera duena.
|
|
|
Aditz kopulatiboez gain, badira
|
beste
aditz batzuk erabilera ‘arina’ izan dezaketenak, hau da, beren esanahi semantikoa galduta edo ahulduta zeregin kopulatiboa betetzen dutenak (ibili, gelditu, jarri, jarraitu...), eta, hortaz, semikopulatibo deitu daitezkeenak: Burumakur dabil jendea; Triste gelditu zen laguna; Langileek kezkatuta jarraitzen dute.
|
|
|
31.5.4g Azpimarratzekoa da, haatik, galderazko izenordaina duten erlatibo jokatugabeak ez direla izen sintagma absolutiboa eskatzen duten aditz guztiekin erabiltzen. Existentzia edo posesioa adierazten duten aditzekin erabiltzen dira (izan, egon, falta izan, ukan, eduki), baina baita
|
beste
aditz batzuekin ere (gelditu, aurkitu, bilatu, eman, utzi...): Zarrak beti dauka [zer erantzun], gazteak [zer ikasi] (Agirre); Imini dabee euren uste guztia zeruko ondasunetan ta itxi deutseez ondorengo ezkondu guztiai [zer ikasi] ta [nori jarraitu] (Frai Bartolome); Nahi badu argitu eta orotan trebatu, badu laborariak [zeri ohar] eta [non zer ikas] (Gaxitegi eta Agerre); Unamunoren pasarteak [zer pentsatua] eman zidan (Berria, Uribe); Ez dago [zer eskerturik] (Goenkale); Beti dago [zer egina], beti dago [zeri bultza] (Argia, M. Amuriza).
|
|
|
Baina adi egon (Josune adi egoten da klasean; gobernua adi dago, zer gertatuko), oker egon (oker daude arazoa erraz konponduko dela diotenak) edo zain egon (erantzunaren zain daude langileak) gertuago daude predikazio egituren ezaugarrietatik. Gauza bera gertatzen da oinarritzat
|
beste
aditz batzuk hartuz inoiz predikatu konplexutzat hartu izan diren zenbait egiturarekin ere (adi ibili, argi ibili, bila ibili, eske ibili, eske etorri, oker ibili eta abar): adjektiboa edo adberbioa subjektuaz predikatzen den ezaugarritzat har daiteke.
|
|
|
Batetik, arazi forma hobetsi zuen euskara estandarrerako, eta ez lehian zuen erazi (adierazi da salbuespena); bestetik, aditzoinari elkarturik idatzi behar dela arautu zuen. Baina arau horretan ontzat eman ziren sortarazi eta agertarazi (aditzoinak berez ez duen tdutenak), gero baztertu egin dira Euskaltzaindiaren Hiztegian eta sorrarazi edo agerraraziren alde egin;
|
beste
aditz batzuetan ikusiko dugu, ordea, t dun aldaera (ulertarazi).
|
|
|
23.2.1.2d Arazi eta eraginen osaerari erreparatzen badiogu, bestalde, bietan ikusiko dugu ramorfema, euskararen historian aditz arazleak sortzeko baliatu zena: irakatsi, erakutsi, iragan, erakarri, erantzun, eroan eta
|
beste
aditz batzuetan ikus daitekeena (eratorri Arana Goirik sortua). Jatorriz, beraz, ikasi, ikusi, igan, etorri, entzun edo joan aditzen forma arazleak dira aditz horiek, eragin, eginena zen bezala:
|
|
|
Badirudi egitura trantsitibo arrunt horretatik sortzen dela liburu horretaz baliatuko dira egitura antipasiboa. Antipasiboak gertatzen dira
|
beste
aditz batzuekin ere: ahaztu (Andoni ahaztu dut/ Andoniz ahaztu naiz), gogoratu (Andoni gogoratu dugu/ Andoniz gogoratu gara), oroitu (oroituko zaitugu/ zutaz oroituko gara), gozatu (film hori gozatu dugu/ film horretaz gozatu gara), eta beste gutxi batzuk.
|
|
|
13 Batasunean hartu den ereduaz ari gara, jakina. Esan dugu euskalkietan
|
beste
aditz batzuk ere erabiltzen direla laguntzaile gisa. Horien artean daude eutsi(* edutsi), egin,* iro (n),* eradun bezalakoak:
|
|
2022
|
|
|
Baina badira
|
beste
aditz batzuk, eremu mugatukoak izanagatik, adierazkor tasun berezia dutenak. Sartaldeko hizkeretan, hainbat lekutan, jardun aditzaz baliatu izan dira ari izan aditzaren ordez, baina joko trinkoaren jokoaz:
|
|
|
Arakatu da gaurko hiztegietan gailen ageri den hitza, eta ildo horri atxikirik, arakatzaile deitzea birusaren aztarrenei segika dabiltzanei, arrazoizkoa da. Hiztegi batzuetan, hala ere, aztarnari, azterkari, miatzaile tipoko izen erratorriak ematen dira ordaintzat, aztarna, aztertu, miatu eta
|
beste
aditz batzuen oinaz sortuak. Eta zaharragoetan usmari, usmatzaile bezalakoak ere bai.
|
|
|
Euskaltzaindiak laster egin, lasterka egin, korri egin eta korrika egin arautu ditu
|
beste
aditz batzuekin batera.
|