|
2008
|
|
|
Bata izen bereko diseinuzko erlojuengatik. Bestea 1900 urtearen inguruan
|
bertan
sortu zuten pintura eskolagatik. Bi itsasoek bat egiten duten hondartza haietan argi berezia zegoen eta hura koadroetan jasotzera abiatu ziren pintoreak.
|
|
2013
|
|
|
Amaren zaintza osoki bere gain hartu behar izana, bataren berekoikeria, bestearen bekaitza, hirugarrenaren larderia eta guztien traizioa zirriborratu zizkigun ahizpekin haserretzeko kausa gisa. Tartean historia zaharrak behar zuten inondik ere, sehaskan
|
bertan
sortu eta urteetan bizi izandakoarekin kateatu, korapilatu eta nahastutakoak, bere hitzetan azken boladako amarruak besterik ageri ez baziren ere.
|
|
|
Getxoko auzo horrek zuen, garai hartan, mugimendurik handiena inguruan: bertan egiten ziren eskualdeko batzar eta protestak, eta ohiko bihurtu zitzaion Algortarako joan etorria; lagun taldea ere
|
bertan
sortu zuen.
|
|
2014
|
|
|
Harritzekoa iruditzen zitzaion, alde batera, nolatan ez zen lehenago etorri. Izan ere, hiri horrek gorpuzten ditu, edo
|
bertan
sortu dira, Txentek gehien maite zituen gauzetako batzuk. Hala nola kultura, zibilizazioa, zuzenbidea bera...
|
|
2015
|
|
|
Estrategia errepresibo iraunkorraren kostea estrategia horretan erantzukizuna duten guztiengana eraman behar da. Ezker abertzaleari eginiko eraso errepresibo bakoitzak ezker abertzalean
|
bertan
sortzen duen beldur bera sortu behar da etsaiaren lerroetan?.
|
|
|
Sirius? eta errealitate birtualaren aitaordea, Howard Rheingold, edo ia ahaztuta dagoen Berkeleyko Mario Savio.66 Berkeleyn
|
bertan
sortu zen Mondo 2000 aldizkari ikonoklasta 1984 urtean, bere helburu zuzena abangoardia kulturaletan analfabetismo teknologikoa atzean uztea eta teknologia berriak besarkatzea zirelarik.
|
|
|
Ideologia nazionalistari jarraiki, klasearteko lankidetzan sinisten zuen oraindik ere. Horrela, bada, politikaren aldetik desarmatuta, ustekabean harrapatu zuen VI. Biltzarrak, eta ez zen gauza izan
|
bertan
sortu ziren arazo ideologikoen konplexutasuna konprenitzeko. Armak miresteko joera erromantikoa zebilen taldean nagusi, baita nire barruan ere?, eta ekintzetan parte hartzeko irrika zegoen giroan.
|
|
|
Kolonbiakoak, Ekuadorrekoak, Venezuelakoak? eta ijitoak eta arabiarrak,, baina Euskal Herrian
|
bertan
sortuak eta haziak ere bai beste asko; zu bezalako azal zuri asko?.
|
|
|
»Erromatarrak arazoaz konturatu baziren ere, eta, aukeran etxean jaiotako esklaboak erabiltzea nahiago izan arren, gerra berriek esklabo oste izugarriak eta urre pila handiak ekarri zituzten gutxi batzuentzat. Siziliak lur arriskutsuaren ospea irabazia zuen eta, hamarkada batzuk geroago, beste matxinada bat jasan zuen, lehenaren antzekoa; azkenean, ordea, Italian
|
bertan
sortutako bellum servile batek jarri zuen kolokan errepublikaren ongi izatea ez ezik izatea bera ere. Capuan izan zen oraingoan:
|
|
|
Egokia izan zen
|
bertan
sortutako hizkuntza eredua, Lapurdiko itsasbazterreko hizkeran oinarritua: bizilagun multzo handiko eskualdea zen, bizimoduz aurreratua, herri hazi samarrak zituena, eta eguneroko jardunean euskara zerabilena.
|
|
|
Euskara kultura hizkuntza, hiritar eta moderno egiteko ahaleginean, hitz berri mordoa zabaldu da joan den aspaldian. Lapurdiko idazle zaharrengandik hartutakoak izan dira asko eta oraintxe
|
bertan
sortutakoak beste asko. Hitz berriak ez ezik, beste ezaugarri batzuk ere indartu dira; atzizkiak eta aurrizkiak, bereziki.
|
|
|
XIX. mendean zehar, joera jakin batzuk zabaldu eta nagusitu ziren idazleen izkribuetan, eta joera horiek babestu eta indartu zituzten Eskualduna eta geroagoko Gure Herria aldizkariek. 1944an, Pierre Lafittek zehaztu eta arautu egin zituen joera horiek bere gramatikan, eta oihartzun zabala izan zuten urte horretan
|
bertan
sortutako Herria aldizkarian.
|
|
|
Bizkaiko euskara ez zen Arabatik elikatzen eta bere kasa egiten zuen aurrera. Bizkaian
|
bertan
sortzen ziren gauza berriak. Beraz, hango euskarak bazeukan orduko, euskalki?
|
|
|
XVI XVII. mendeetarako, Bizkaia ez zegoela Arabara begira esan dut,
|
bertan
sortzen zirela berrikuntzak eta, beraz, hango euskarari, euskalki, maila eman zekiokeela.
|
|
|
Badirudi, bestalde, Araban sortutakoak izan daitezkeen gertakari batzuk Bizkaian indartu eta garatu zirela. Izan ere, Araban aukera bi daudenean, bata orokorra eta bestea
|
bertan
sortutakoa, Bizkaian bigarrena baizik ez da ageri. Bizkaiko gertakari hauetan ikus dezakegu hori:
|
|
|
Bestalde, Bizkaiko mendebaleko herri gutxi batzuetan baizik ez da erabiltzen uzen, izen?. Badirudi azken aldaera bi horiek Bizkaian
|
bertan
sortutakoak direla; bigarrena, beharbada, Bilbo aldean. Litekeena da, beste zenbaitetan bezala, Araban abian jarritako bilakaera Bizkaian garatu eta indartu izatea gero.
|
|
2017
|
|
|
Eta desagerpenak arratsaldeak aitaren 124an pasatzera eraman gintuen Ines eta biok. Horrela lotuko ginen betiko,
|
bertan
sortu baikenuen Vanessa, gure alaba bakarra.
|
|
|
Zertarako izango zen jakin gabe sortu omen zuen doinu hori, herrian
|
bertan
sortu ere. Egunsentia Zegaman jarri omen zion izena.
|
|
|
Bestalde, hazi samarrak direnez, ez dute inguruko herriekin hartu eman esturik egin beharrik eduki. Hazi samarrak direnez, gainera,
|
bertan
sortu dira zenbait gauza berri. Saio honetan hizkera horietako bi erakutsiko ditut; berezien biak:
|
|
|
XVI XVII. mendeetarako, Arabako, Bizkaiko eta Deba ibarreko euskararen idatzizko lekukotasunak agertzen direnerako, Bizkaiko euskarak bazuen bere nortasuna. Jakina, Gasteiz erdaldunduta zegoenez, bizkaitarrak ez ziren Arabara begira bizi; Bizkaian
|
bertan
sortzen ziren herrialdeko hartako berrikuntzak. Orduko, beraz, mendebaleko euskara euskalki nagusi bitan zatituta egon zitekeela ematen du:
|
|
|
Kilkerra (Gryllidae). Bizkaiko erdiguneko eremu zabalean erabiltzen da eta, ziurrenera,
|
bertan
sortutakoa da; Landucciren hiztegian saltokari jarri zen. Umetan txirritxirri bíle yoaten gintzoasen, umetan txirritxirri bila joaten gintuan?
|
|
|
Bizkai osoan. Ondarroan ez bestean? erabiltzen da eta
|
bertan
sortutakoa ematen du. Aramaion eta Legution ere bada eta Oñatin ere jaso zuen Kandido Izagirrek (1970).
|
|
2018
|
|
|
Baina eztabaidaren bi aldeek batzuetan ahantzi egiten dute teoriaren profila aldatu egin dela, hain zuzen, apropiazio kulturalengatik. Nahitaez purua ez den eremu berri bat du teoriak, non itzulpen kulturalaren ekintzan
|
bertan
sortzen baita, itzulpen kultural gisara. Ez da historizismoak teoria baztertu duela, eta ez da teoriaren historizazio huts bat gertatu, zeinak azaltzen baititu errazen orokortu daitezkeen aldarrikapenen muga kontingenteak; aitzitik, teoria agertzen zaigu zerumuga kulturalek bat egiten duten puntuan, non itzulpenaren beharra zehatza baita eta horren arrakastarako aukera, berriz, dudazkoa.
|
|
|
–haserretu zen Alotz?. Zergatik tematzen gara tokian
|
bertan
sortu arte aurreikusi ezin diren kontuekin?
|
|
2019
|
|
|
Izen bat, amari entzuna. Baina
|
bertan
sortu zen bera; bertan gelditu zen aita bere azken egunetara arte. Senideak behar ditu bertan, baina inork ez du bera ezagutuko, bera ere hango inor ezagutzeko gai ez den bezala.
|
|
|
Tolosa zen Gipuzkoan euskaldunen artean hizkuntza galera tasarik handiena zuen herria (Donostia, Errenteria edo Irungoa baino altuagoa), galera hori bai gerra aurreko eta bai gerra ondorengo belaunaldietan gertatu zelarik. Beharbada, gerra aurretik Tolosako kaleetan jada agerikoa zen galera horren kontzientziak ere izan zuen eragina Lizardik, Aitzolek, Lopez Mendizabalek, Orixek, Labaienek eta beste hainbatek osatu zuten Euskal Pizkundearen talde indartsu hura
|
bertan
sor zedin.
|
|
|
Azkenean, erdeinuzko keinu bat boteaz, semearengana joan zunan ukuilura. Berehala,
|
bertan
sortu zen kalapitak agerian utzi zinan andrearen ahalegina. Justo, alabaina, egoskorra izan eta, azkenean amak burumakur atera behar izan zinan ukuilutik.
|
|
2020
|
|
|
Energia kolektibo eta garbiaren aldeko apustuan, Enargia kooperatiba bultzatu du Bizi! k beste hainbat eragilerekin batera. Iener sortzailearekin batera, eskuz esku arituko da Enargia
|
bertan
sortutako elektrizitatea hiru probintzietan banatzen. " Pentsatu behar dugu egiten dugun ekintza bakoitzak eragin bat daukala:
|
|
2021
|
|
|
Azkenik, abian den energiaren inguruko iraultza aipatu nahi nuke. Materialekin gertatu bezala, etorkizun laburrean, eraikinek eta hiriek behar duten energia tokian
|
bertan
sortu dute, eta era jasangarrian, gainera. Orona Ideo proiektuan, adibidez, energia fosilen beharrik gabeko eraikin multzo bat diseinatu eta egikaritu genuen, etorkizunari aurrea hartuz.
|
|
|
Etorkizuneko materialak zeintzuk izango diren galdetzean, zonaldean edo lurraldean
|
bertan
sortutakoak izatea eta tradizio kulturala dutenak izatea dela garrantzitsua esan izan duzu. Zer da tradizio kulturala material batengan?
|
|
2022
|
|
|
Erditze eder hori, eta gero ume hori ama horri lotuta. Ordura arte ez nuen horren gertutik sekula ikusi, eta
|
bertan
sortu zitzaidan lehen aldiz esperientzia hura nire azalean sentitzeko gogo ikaragarria. Alde biologiko hori hauteman nuenean sentitu nuen amatasunaren deia.
|
|
2023
|
|
|
Berak ere bai. Iluntze hartan
|
bertan
sortu zuen helbide berria: irati_irigoien@pertsonaheldubatenemaila.com.
|