|
2008
|
|
|
Testuinguru horretan, Azkuek Gortazarri jakinarazi zion lehen ideietako bat, 1908 urtean, Amaya eleberriarekin opera bat egitea izan zen162 Asmoa
|
bertan
behera utzi zuen arren, proiektu gisa ohargarria da, zeren dozena bat urte geroago Guridik gauzatuko zuen arrakasta handiz. Azkuek nahiago izan zuen, Wagner-en bidetik, bere obren egile osoa izan, musika ez ezik libretoa ere berak idatziz.
|
|
|
Egoera horretan 1903ko gabonetan, Bustintza senideenagana joan zen oporrak igarotzera. Halaber Azkue 1904ko urtarrilean Frantziara joateko asmoz zegoen bere hiztegia argitaratzera, eta hortaz pentsa daiteke Ibaizabal
|
bertan
behera uztea erabakia zutela Bustintzak eta biek. Nolanahi ere, aldizkariaren azken zenbakian, 1903ko abenduaren 27an Azkuek dei etsi bat egiten zion Bustintzari, aldizkariarekin segi zezan, irakurle guztiei jakinaraziz egoeraren larria, eta itxaropen bide xume bat azalduz:
|
|
|
472 Felipe Zuluetak (Azkueren gestioez arduratzen zena Euskal Herrian) 1904.05.13an Tours-era idatzitako gutunean aipatzen denez Azkuek Bustintzari hitza emana zionez Ibaizabal berrian enplegatzeko mañariarrak jakin gura zuen ea noiz aterako zen aldizkaria. Baina Zuluetaren ustez hobe zen proiektu hori momentuz
|
bertan
behera uztea, ze bere kalkuluen arabera urteko 3.000 pezetako defizita izango zuen gutxienez. Azkuek, ordea, badirudi ez zuela berehala etsi zeren hilabete bi geroagoko beste eskutitz batean aldizkarirako aurrekontuak eskatzen ibili zela islatzen da:
|
|
|
Arana Goiri ere prest egon zen 320 haiek baztertuz formula moderatuago bat saiatzeko, baina bere alternatibek ez zituen guztiak konbentzitu. Ondorioz, Broussainek, Arbelbidek eta beste batzuk, ortografia batzeko saioa
|
bertan
behera uztea erabaki zuten. Eta azkenean, 1902ko irailean Hondarribian, kongresua egin zenean, ez zen ortografiaren gaia aipatu ere egin.
|
|
|
Baina sabindarrek kontrolaturiko kongresufartsa bat antolatzeak ez zeukan zentzurik. Edozein kasutan kongresuaren antolatzaileek 320 haiek baztertuz gero Arana Goirik adierazi zuen pertsona haiek eskubide osoa izango zutela kongresua beren kabuz antolatzeko138 Azkuek hala ere ez zuen Hondarribiko proiektua
|
bertan
behera utzi gura izan, une batez tentatuta egon bazen ere: «Aitortu bear det, alarik ere,[...] Ilbeltzaren buruan, Aranakeri izugarri ura[...] irakurri nuenean, nik ere uste nuela obe izango zala Biltzarrea ordu berean il eta Akademia bereala, se, al bazan, sortzea»139 Baina hori ez zen bere aukera gogokoena, baizik Arana Goirirekin gauzak konpondu ezean hartuko zuen bidea.
|
|
|
Hola gauzak bideratu guran, 1902ko martxoan batzar bat antolatu zen. Une hartan, Hondarribiko kongresua
|
bertan
behera uztea aipatzen zuten iritzien aurrean Azkuek argiro adierazi zuen berak ez zuela aukera hura galdu nahi, Akademiaren sorrera kongresuari lotuta (ez horren aurka) ikusten baitzuen: «Akademia sortu bear bada (eta nere ustez gauza bear bearra da), Biltzarre biziaren barrenean bizia erne liteke; baiño Biltzarre ori ilten bada, bere erraietan aur bizia ernetea gauza zaila, nekea eta oieza izango genduke»140 Arbelbide eta Broussain ez ziren ordea askorik fidatzen, eta kongresua Aranaren bidetik ezin ateraz gero pentsatua zeukaten alternatiba:
|
|
|
Artikulu batean Azkue berari galdetzen zitzaion auzia zertan zen, eta itaun horri erantzunez idatzi zuen bilbotar apaizak. Azkuek zekienetik Diputazioek proiektua
|
bertan
behera utzia zuten, eta etsi xamar zegoen gaiarekin.
|
|
|
Jose Gaspar Oregi bertako irakasleak, euskararen inguruko ideia aski bitxi eta fantasiosoak irakasten ei zituen361, eta ikasle gabe geratzen ari omen zen katedra. Horregatik 1899an Diputazioak
|
bertan
behera uztea erabaki zuen362 Hortaz, mendea hastean Bilboko euskara katedra zen aktibo zebilen bakarra.
|
|
|
«el libro que estás hojeando es propiamente obra de la Academia Vasca»341 Hori ikusita idazle bakoitzak erabaki zuen kasurik egin ala ez. Normatibizazio ofiziala, zuzena,
|
bertan
behera uzten zen, egun hobeen zain.
|
|
|
EuskalEsnaletik borondaterik onenarekin bultzaturiko akordio saioa ez zen beraz oso ondo bukatu. Azkueren ikuspegian hobe zen oraingoz, tx/ t, s polemika
|
bertan
behera uztea. Gaia aurrerago eta plataforma berri batean aztertzea zen onena:
|
|
2009
|
|
|
helmugara iristeko modu bakarra, bereobrabenetan ezagutu etaulertarazte kobidebakarra, denboraren higadurari erresistituko liokeenobraklasiko bihurtzeada. Baina hori lortzeko, Espazioa
|
bertan
behera utzi behar da
|
|
|
MIenbideapartikulartasunetikunibertsaltasuneradoa, euskalpartikular tasuna
|
bertan
behera utzi gabe (euskaldunoigehienetan eskatzen zaiguna), euskalpartikulartasuneansakondu etasustraietaragotuzbaizik.
|
|
|
1960koa da aurrena, eta hurrenez hurren datoz 1962koa, 1965ekoa, 1967koa eta berriz ere, hamabi urteko parentesi luzearen ondoren, 1980koa eta 1982koa. 1984an ere hasi zen hurrengoa prestatzen, baina, bertsolariekin ezin elkar ulerturik,
|
bertan
behera utzi zuen antolatzea:
|
|
|
– 60ko hamarkadaren erdialdera, Gorostiaga, Erkiaga eta Akesolo euskaltzain osoek Euskaltzaindiarekin harremanak
|
bertan
behera uzten dituztela esanez idatzi diote Euskaltzaindiari. Gorostiaga eta Erkiagarenak bere onera datoz.
|
|
2010
|
|
|
Porrota, beraz. Eta hori baliatu zuten Programa Berrituak 1983an
|
bertan
behera uzteko.
|
|
|
Eta ikastolak sozialki eta mediatikoki higatzeko mezuak zabaltzearekin batera, 1990ean Rekaldek
|
bertan
behera utzi zuen ikastolen kolektiboarekin urtebete lehenago sinaturiko finantzazio akordioa. Izan ere, 1989ko hitzarmena berritu beharra zegoen, bi parteek adostu bezala.
|
|
|
Izan ere, 1989ko hitzarmena berritu beharra zegoen, bi parteek adostu bezala. Baina uste orokorra zenez gobernu berriak heldu ziola Euskal Eskola Publikoaren Legearen auziari, ikastolekiko finantzazio hitzarmena
|
bertan
behera utzi eta gai hori ere hurrengo gobernuaren ardurapean utzi zuen Rekaldek.
|
|
|
1989an sinaturiko hitzarmenari jarraiki, administrazioak finantzazio berezia ematen zien ikastolei, hauen gastu errealak estaliz. Eta hitzarmena berritu beharra zegoen, Rekaldek
|
bertan
behera utzi baitzuen 1990ean. Gainera, urtez urte ikastolek jaso beharreko finantzazio berezi hori negoziatu egin behar zen, 1989ko akordioan ez zirelako zehaztu urte bakoitzeko kopuruak.
|
|
2012
|
|
|
Errautsak
|
bertan
behera utzita haizea aldeko joan ginen
|
|
|
Honek ez du esan nahi kortesiazko arauak Gricek proposatutakoetatik erabat aldentzen direnik; zenbaitetan Griceren arauren bat hautsi edo
|
bertan
behera utz daiteke kortesiaren izenean, baina askotan bai batak eta bai besteak bat egiten dute, Griceren arauak ere gizalegean eta jokabide arrazionalean oinarrituta baitaude.
|
|
|
4.4.2.3.2 Aurresuposizioa
|
bertan
behera uztea
|
|
|
zenak) egin zuena egin dut: neurri doi eta zehatzetara jo, usteak eta iritziak
|
bertan
behera utzirik. (LIB II:
|
|
|
Goi gorengo literaturaren gailur gorriak landu behar baditugu, ez ditugu horrenbestez irakurgai erraz, guztientzakoak,
|
bertan
behera utzi behar. Eta azken urteotan euskal gaietan egiten ditugun aurrerapenez miretsirik bagaude, ai aurrera egin bagenitu beti aurrerapen horiek!?, ez dago ahaztutzerik aurrerapen horiek, gaurko izaerak eta egoerak, aldi igaroetan dutela erroa eta oinarria, batez ere oraindik orain, atzo esan dezakegu, euskaraz mintzatzen, hitz lauz nahiz neurtuz, ahalegindu ziren idazle eta bertsolariengan.
|
|
|
4.4.2.3.2 Aurresuposizioa
|
bertan
behera uztea..... 221
|
|
2013
|
|
|
Artikulu horiekin guztiekin, apaizek eta, oro har, giristinoek, Frantzia zerbitzatu zutela erakusten zuten, baina funtsean, bazegoen beste helburu politiko edo erlijioso bat horren gibelean. Hain zuzen, gerla elizgizonentzako salbamendu gisa ikusten zuen Eskualduna k; gerlako engaiamenduari esker, gerla zen bazterketa neurriak
|
bertan
behera uzteko bidea, eta astekariak horren defentsa egin zuen.
|
|
|
Batasun giro hark luzaz iraun zezan nahi zuen Eskualduna k, gorago aipatu bezala, hainbat aldiz agertu baitzuen gerla bururatu ondoan ere Frantzian sortu zen barne bake horren segitzeko desioaeta fraideen haizatze neurriak
|
bertan
behera uztea, azpimarratuz Clémenceauk berak iragarri zuela gerla bururatu ondoan fraideak ezin izanen zirela Frantziatik igorri. Pentsa daiteke, ororen buru, Eskualduna ren batasun gogo hori interesatua zela, ez zela mugatzen Frantziaren defendatzeko beharrezkotzat zeukan batasun sendo baten kontzientziara, baizik eta aukera horrekin Elizaren egoeraren hobetzeko itxaropenarekin zuela lotura.
|
|
2016
|
|
|
Elkarrizketa
|
bertan
behera uzten dute etsaia hurbiltzen ari baita. Etxe miaketa egiten dute, jauregi miaketa da kasu horretan, baina garai hartako etxe miaketa oroitarazi nahi dituena:
|
|
|
Baina Patricia Heiniger ek ekarri dituen informazioen arabera, tradizio horrek ez zuen segidarik izan. Simin Palayren semeak berak 1950ean errejentei zuzendutako gutun bat idatzi zuen antzerki mota hau
|
bertan
behera uzteko. Harentzat hizkuntzen arteko lehia handia zen.
|
|
2019
|
|
|
51). Hurrengo urteko otsailean, zenbat ale argitaratuko zituen galdetu zion Gobernadore Zibilak, eta orduan Azkuek argitalpena
|
bertan
behera utziko zuela erantzun zion,, por no someterse a arbitrarias y denigrantes disposiciones? (, nagusikeriak eta erabaki iraingarriak ez zituela onartu nahi?
|
|
2021
|
|
|
Lehen alean berean, segida bat aipatu zuen bainan, zorigaitzez, ez zuen nahi bezainbat irakurle aurkitu. Beraz,
|
bertan
behera utzi zuen bigarren alearen xedea. Bestalde, argitaratu eta berrargitaratu zituen liburuen artean, Jean Etxepare-ren Buruchkak (1941) idazlan laburren bilduma (80) bereizi daiteke.
|
|
|
Adibide batzuk: Lotsati samarra izaki, ez dio neskari baiezkoa eman; Jakinki ez zuela harria altxatzea lortuko,
|
bertan
behera utzi zuen saiakera. Literatura tradizioan erraz aurkitzen dira horrelako adibideak:
|
|
|
Kasu honetan, gainera, Beriain berarengana jo dezakegu, erosoenetakoa ez bada ere bidea, bitartekoak
|
bertan
behera utziaz. Eta bitartekoa bera, Larramendi alegia, ez zebilen oker, oraingo Telletxeak erakutsi duen legez (Mitxelena 2011, OC XIII:
|
|
|
Gazako kokagune guztiak
|
bertan
behera uzteko asmoa duela helarazi zion atzo Israelgo lehen ministro Ariel Sharonek Haaretz egunkariari. " Gazan dauden hamazazpi kokaguneak desegiteko plana prestatzeko agindua eman dut", adierazi zuen.
|
|
|
" Gazan dauden hamazazpi kokaguneak desegiteko plana prestatzeko agindua eman dut", adierazi zuen. " Nire asmoa da kokaguneak
|
bertan
behera uztea, barkatu, beste leku batean berrezartzea; arazoa dira guretzako eta behin betiko bake hitzarmena adosteko gauden leku horietatik joan ginateke", zehaztu zuen lehen ministroak (Berria).
|
|
|
Eta bertan behera, bertatik behera, bertatik bertara, edo antzeko esaerei ere ematen die bide: [...], non gidariak esaten digun toki hartan bertantxe, bi egunez lehenago, nola suge batek fakir bati heldu eta ordu beteko gorputz zela (Anabitarte); Ez bageneki egiaz gaudela, gauzak
|
bertan
behera uzteko izango litzateke (Kirikiño); Orain, esango die Ezekiel profetak dioenez: orain bertatik bertara zuen gainean izango da, edo ixuriko dut nire ira, eta haserrea (Agirre Asteasukoa).
|
|
|
Hemen adibide batzuk: Zure adin ginenean Otañoren kantuak abesten genituen (Salaburu); Arrangura dela etxe horren geroaz diru aldetik (X. Arbelbide); Pena litzateke hau guztia
|
bertan
behera uztea (Juaristi).
|
|
|
Horrela, esate baterako, egoera iraunkorra adierazten duten perpausak, ezin direnez denborazkoak izan, kausazkoak dira (Europarra denez gero, pasaporterik gabe ibil daiteke Europa guztian). ‘Noizdanikoaren’ egiturari jarraitzen ez zaizkion perpausak ere azalpenezkoak dira; hala gertatzen da mendekoa ezezkoa denean, uneko gertakaria adierazten ez duen neurrian (Entzulerik etorri ez denez gero,
|
bertan
behera utzi dugu hitzaldia), edo uneko irakurketa nekez duen egoera adierazten duena (Jakintsua denez gero, harengana jotzen dugu aholku eske); gauza bera gertatzen da nagusia iraupenekoa ez denean (Eguna argitu duenez gero, lanera joan da —ikus, aldiz, iraupenekoa izanik denborazkoa ere izan daitekeen Eguna argitu duenez gero, lanean ari da perpausa—). Perpaus nagusia geroari dagokionean ere kausazkoa izan ohi da (Eskatu didazunez gero, emango dizut aholkua; Ingalaterrara joan zarenez gero, balia ezazu aukera ingelesa ondo ikasteko).
|
|
|
Baina EPG corpuseko adibide batek baino gehiagok erakusten dute, batez ere Hegoaldeko testuetan, eskatu predikatuaren eredura jotzen dutela gaur galdatu eta galdeginek ere:
|
bertan
behera uzteko galdegin, BBCri barkamena eskatzeko galdegin eta abar. Argia ez pizteko galdatzen zidan Robertek (Montoia).
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, kausazko adiera nagusitzen da. Hala, egoera iraunkorra adierazten duten perpausak azalpenezkoak dira, ezin baitira denborazkoak izan (Europarra denez gero, pasaporterik gabe ibil daiteke Europa guztian); berdin uneko irakurketa nekez duen egoera adierazten dutenak (Jakintsua denez gero, harengana jotzen dugu aholku eske), edo ezezkoak (Entzulerik etorri ez denez gero,
|
bertan
behera utzi dugu hitzaldia); orobat, perpaus nagusia iraupenekoa ez denean (Eguna argitu duenez gero, lanera joan da), edo geroari dagokionean (Eskatu didazunez gero, emango dizut aholkua; Londresa joan zarenez gero, balia ezazu aukera ingelesa ondo ikasteko).
|
|
|
Kontzesioaren estrategia hautatzen denean, hiztunak itxuraz egoera bat onartzen du, baina aldi berean aurka egiten dio; aurkaritzaren estrategian, egoera baten edo igorleak zerbait esatearen kontra agertzen da. Kontzesioa eta aurkaritza bideratzen duten markek, elkartzen diren bi perpausen arteko inferentziak abiarazteko edo
|
bertan
behera uzteko zeregina izaten dute, eta bi egituretan molde desberdina azaltzen da. Kontzesiozko perpausetan, baliogabetutako aurrekari edo kausa bat aurkezten da, eta kontrakoaren bidera eramaten gaitu kontzesiozko menderagailuak:
|
|
|
Baina egoeraren batean posible izan daiteke biak juntatzea. Adibidez, pentsa dezagun Jon urtegiaren aurka zegoela, eta azken urteetan, ikasketak utzita, urtegiaren aurkako kanpainan aritu dela buru belarri; eta azkenean urtegiaren proiektua
|
bertan
behera uztea lortu dela, eta Jon aurreko bizimodura itzuli dela, aldi luze baten ondoren. Prozesu horren guztiaren amaieraren berri emateko esan daiteke Gaur Jon liburutegian ikasten ari da eta urtegia ez da egingo.
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar turik eta tuta moldeak gai direla aditzari begirako moduzko perpausak osatzeko ere: Hitz eginda/ hitz eginez konpontzen dira arazoak; Lagun guztiak behartuta/ beharturik/ behartuz osatu genuen zerrenda; Bi aldeak mahai batean eserarazita/ eserarazirik/ eserarazirik lortu genuen greba deialdia
|
bertan
behera uztea. Antzera gertatzen da aditzarekin lotura txikiagoa duten hauetan ere:
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, erregeak, bizitza itzultzeagatik, erreformisten kontrako auziak, Meauxko zirkuluan zeudenen aurkakoak,
|
bertan
behera uztea arrebari onartu zion. Horrez gain, bere inguruko erreformazaleen aldeko neurri batzuk lortu zituen, Michel d’Arande apezpiku izendatu zuten, bestalde Saint Paul TroisChâteaux herrian, Lefèvre d’Étaples bilakatu zen erregearen haur gazteenen tutore, eta Gérard Rousselek, Clairac eko abadia eskuratu zuen.
|
|
|
La Renaissance au XXe siècle, Perspectives historiographiques (2000ko 3 uztailan, CESR, G. Chaix & M. Simoninen zuzendaritza pean). Michel Simoninen herio tzarekin ematen du argitalpenaren proiektua
|
bertan
behera utzia izan dela. Évelyne Berriot en tesian Les Femmes dans la société française de la Renaissan ce (BERRIOT 1990), 1497 eta 1626 arteko 40 emazte idazle, aipatzen di tu.
|
|
|
Frantzisko I.ak bere emaztearen eskubideak ere aldarrikatzen zituen, Luis XII.arengandik heldu zitzaizkiolako. Eskubide horiek ez ziren
|
bertan
behera uzten.
|
|
|
Horren argudiatzeko, erlijio okerra eramatea leporatu zitzaien. Ondoko urtean, Nafarroako konkistaren ondoko urtean, aita santuak beste bula bat plazaratu zuen, Exigit Contumacium, 1513ko otsailean, non Nafarroako Erresuma albretarrei kendu zien eta, nafarrei, haien erregeekiko leialtasunaren betebeharra
|
bertan
behera uzteko eskubidea aitortu zien.
|
|
|
Karlos V.arekin izenpetutako Madrilgo itunean baldintza berezia zegoen, hau da Frantziako erregeak Nafarroako erregeagandik lortu behar zuela Na farroako Erresuma berreskuratzeko nahia
|
bertan
behera uztea.
|
|
|
Umiliazio horren aurrean, bere duintasuna babestu nahian, elkarrizketak
|
bertan
behera utzi zituen, eta komentuak eta elizak bisitatzera abiatu zen, baina leku horiek ere ez zituzten bere kezkak lasaitzen. Enperadorearen bisitek ere, protokoloari lotuak, erakusten zioten bere bidaiak ez zuela helburua lortzen, anaiaren askatasunaren lorpena urrun zegoela oraindik.
|
|
|
Horregatik Karlos V.arekin harremana zainduz, Frantzisko I.ak beste akordio batzuk bideratu zituen enperadoreari aurre egiteko. Italiako eremuen berres kuratzeko zituen nahikeriak ez zituen oraindik
|
bertan
behera utzi.
|