|
2007
|
|
|
Euskaltegietatik igaro diren ikasleak milaka dira, horietatik askok EGA atera arte ibili dira euskaltegian, beste asko, erdi bidean geratu dira baina euskaraz bizitzeko adina ikasi dute. Beste askok, ordea, hasi bai baina gero
|
bertan
behera utzi dute ikas prozesua. Honetaz guztiaz hausnartu beharra daukagu.
|
|
|
Euskaltegietatik igaro diren ikasleak milaka dira, horietatik askok EGA atera arte ibili dira euskaltegian, beste asko, erdi bidean geratu dira baina euskaraz bizitzeko adina ikasi dute. Beste askok, ordea, hasi bai baina gero
|
bertan
behera utzi dute ikas prozesua.
|
|
|
erabileraren ingurukoak, ikasle ohiekin egindako hainbat esperientzia, euskaltegietan txoko ezberdinetan erabilera anitzeko proiektuak. Halako asko garatu da urteetan barrena, baina hauetako asko ere
|
bertan
behera geratu da, baliabide faltagatik gehienetan. Irakasle talde oso aktiboa izan dugu eta badugu, baina zaila da horrelako ekimenak denboran luze mantentzea, baliabide urriengatik.
|
|
2008
|
|
|
Estatu horietan, segurtasun aparatuak zapaldu egin ditzake gutxiengodun hizkuntza taldearentzat babes instituzional handiagoa lortzeko borroka egiten duten aktibistak (etxe barruko arrastatzea, espetxeratzea). Bestalde, borroka horrek gehiengo menderatzailearen erantzun gogorra ekar dezake, gobernuak gutxiengoak aurrez ere zuen babes instituzional ahula
|
bertan
behera uztea erabaki baitezake. Horrek hizkuntza gutxiengoak egun eta etorkizunean bizirik irauteko dituen aukerak arriskuan jar ditzake.
|
|
2009
|
|
|
Hainbat gizarte eragile, aditu eta agintari deitu zituzten ponentzia hartara. Agintarien esanak alde batera utzita, gizarte eragile nahiz aditu guztiek legea aldatu beharra adierazi zuten, aho batez adierazi ere48 Dena dela, handik hilabete batzuetara, 2005eko apirilean, ponentzia
|
bertan
behera gelditu zen, PSNk eta UPNK lege esparrua aldatu nahi izan ez zutelako.
|
|
|
Ez baitugu ikasi zertan den nazioaren muina zinez eta benetan. Oso estatu zaleak bihurtu gara, eta euskal nazioaren benetako auzia
|
bertan
behera utzi dugu. f)" Kanpoko kondairaren argitan, beraz, gaur (eta orain dela 20 urte gutxienez) gure lanik emankorrena eta bidezkoena ez da egonean egotekoa, politika estrukturak aldatu zain. Gaur, eta orain dela hogei bat urte gauza bera, gure lan nagusia nazio kultura, eta hizkuntza bereziki, zabaltzekoa da.
|
|
|
1977tik aurrera harreman handia lotu omen zen Txillardegi idazle, hizkuntzalari eta soziolinguistaren eta Gandiaga poetaren artean. Txillardegik berak kontatzen digunez, Arantazura joaten zen UEUko udako jardunaldien ondoren, atseden bila; eta
|
bertan
behera sortu zen bien arteko hurbileko harremana.
|
|
2010
|
|
|
...e bidez, hain zuzen, eragin ditu Foru gobernuak inoizko murrizketarik handienak euskararako diru laguntza publikoetan (euskarazko hedabideei, aisialdi programei, toki entitateetako zerbitzu tekniko eta kultura jarduerei...). bertzalde, nafarroako parlamentuan euskararen estatusaren inguruko eztabaida etengabea izan da. behin eta berriz errepikatu dira legeak ezarritako zonifikazioa aldatzeko edota
|
bertan
behera uzteko ekimenak. halere, 2010 artio ez da aski indar politikorik bildu zonifikazioa ukitu ahal izateko, aldaketa txikitxikia izanda ere: iruñerriko lau udalerri (aranguren, beraskoain, galar eta noain elortzibar) eremu ez euskaldunetik eremu mistora aldatzea.
|
|
|
Euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan. harrera hotza(). ...itate organizatiboak izan duen bilakaera ere aipatu beharra dago. euskal kulturaren batzarra ren inguruan (ekb) biltzen ziren euskalgintzako entitate nagusiak eta berau zen bat editatzeari ekin ziona. ekb desagertu eta euskararen gizarte erakundeen kontseilua sortu zenean (1996), ordea, umezurtz gelditu zen bat. euskararen gizarte erakundeek ez zuten bat en sustapenean ardurarik nahi eta proiektua
|
bertan
behera uzteko prest agertu ziren. garai hartako argitalpen batzordea osatzen zuten pertsonak, eta elementu hau azpimarratu nahi nuke, pertsonak, banakoak, izan ziren proiektuari eutsi beharra zegoela eta proiektuarentzat behar zen oinarria jarri zutenak. txillardegi eta Xabier isasik ekin zioten bakardadean lan horri. une horretantxe bizi izan zuen bere unerik larriena aldizkariak. baina, behar d... Sei elkartea (euskal Soziolinguistika institutua Sortzen izenekoa) babesle zuela, berariaz horretarako sortua. ondoren Soziolinguistika klusterra etorri zen, Sei ren garapenaren ondorioz. garai bakoitzean zuzendariak (txillardegi eta Maria Jose azurmendi), koordinatzaileak, argitalpen batzordeko kideak berritzen joan dira, eta horrek berarekin ekarri du garapena. ez nuke puntu honetan gehiegi luzatu nahi, uste baitut bakoitzak bere neurrian zuen onena eman zuela, baina uste dut bat aldizkariaren" intra historia" azpimarratzekoa dela arlo honetan, izan ere bere iraupen eta bilakaeraren gako nagusia bertan dago. zorroztasun akademikoa, esperientzia aplikatua, militantzia eta zabaltasuna uztartzen asmatu dute aldizkariaren sustapenean lan egin dutenek. denona eta inorena ez, txikia baina ezinbestekoa, hori da bat aldizkaria izan dena eta horretan ahalegindu dira, produktuan ikus daitekeenez, bertara bildutakoak.
|
|
|
Laurogeiko hamarkadaren hasieran, Euskal Herriak eta Bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanle kopuru bera zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. ...aitsi da. men aldaketarekin batera, euskara administrazio, merkataritza, zuzenbideedo politika inguruneetatik kanpo zegoen erabat, eta hedabideetan eta hezkuntzan ere hutsaren hurrengo presentzia zuen. euskal herriko udalerri edo bailara guztietan, barruraino sartu zen gaztelania, eta hegoaldean normaltasunez bizitzeko guztiz ezinbesteko bilakatu zen. hiriingurunean, familiaren bidezko transmisioa
|
bertan
behera geratu zen, ia erabat. eta soziolinguistikan oso jakina denez, egoera horren ondoren hizkuntza erabiltzeari uztea etortzen da, eta handik gutxira gainera, baita landa eremuan ere. lehenago esandakoa errepikatu arren, esan beharra dago euskara desagertzeko prestatua izan zela, eta iragan mendearen azken laurdenak izan behar zuela azken aurreko geltokia; hau da, hizkuntza edozein familia ere... 1981 urteko erroldako datuen arabera, eaen 430.000 euskaldun zeuden, 5 urtetik gorakoak. euskaldun guztien kopurua kalkulatzen badugu, nafarrak eta iparraldekoak gehituta, 560.000 euskal hiztun inguru izango ziren garai hartan, zazpi probintzietako guztizko 2.890.000 biztanleen %19, 5 ia aldi berean, 1983 urtean, rbo (Radio France Bretagne Ouest) hedabideak bretoierari buruzko inkesta bat egin zuen. bretainiako administrazio eskualdeko 2.700.000 biztanleen artean, 600.000 inguru ziren elebidunak, biztanleriaren %22 inguru2 beraz, alderaketa oso antzekoa da. laurogeiko hamarkadaren hasieran, euskal herriak eta bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanlekopuru bera zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. bada, hogeita hamar urte geroago, bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. bretoieran eskolatzen direnen tasa %2 ingurukoa da, eta familiaren bidezko transmisioa, berriz, hutsaren hurrengoa3 horixe zen, eta ez besterik, euskararentzat prestatzen joan zen etorkizuna. eta demokraziaren hastapenetan euskarak zuen egoera berme ezin hobea zen bretoieraren moduko bilakaera izateko. eSpainiaKo demolinguiSTiKaren HiSToriari
|
|
2011
|
|
|
Ingurumenaren auziak hizkuntzen hierarkia desagerrarazi behar du. hizkuntza
|
bertan
behera uzteko arrazoietako bat beste hizkuntza hobea dela pentsatzea da, eta norberarena kaskarragoa. Nolabait esatearren, hiztun horiek hizkuntza duintasuna galdu dute. dena den, argi izan behar dugu agian beste hizkuntza batzuk behar ditugula beste hizkuntza talde batzuetako gizakiekin hitz egiteko.
|
|
|
zein da beste hizkuntzekiko loturaren oinarrizko kontzeptua? hizkuntza bat ez da galtzen hiztunek bat batean hitz egiteari uzten diotelako edo mututu egiten direlako, baizik eta hiztunek beste hizkuntza bat hitz egitea erabakitzen dutelako, hau da, hizkuntza ordezten dutelako. hizkuntza bat hiltzen denean, giza komunikazioa ez da
|
bertan
behera gelditzen; hizkuntza kodea ordezten da.
|
|
2015
|
|
|
Gerra ondoren, euskarak debekua ezagutu zuen, euskarazko liburuak erre ziren, abiatutako ekimen eta mugimendu guztiak
|
bertan
behera gelditu ziren, erdal hedabide handiak sartu ziren etxe guztietara, hezkuntza erdalduna zabaldu zen, gaztelaniarenganako joera zuen elebitasun desorekatua are eta gehiago zabaldu zen eta Euskal Herriko Hegoaldean jazarpen zuzenak pairatu ziren. Berriz ere, ezerezetik hasi zen euskalgintza, baina askoz baliabide (pertsonal eta material) gutxiagorekin, asko hilik edo ihes eginda baitzeuden.
|
|
|
Neurri zuzentzaileak proposatzen badira, horiek betetzeko epeak ere finkatuko dira, aldi berean. Epe horiek kontuan hartuta, jarraipena egiteko fitxak beteko dira, eta fitxetan azaldutako datuak oinarri hartuta, jarraipen batzordeak aldeko txostena emango dio proiektuari, beste hobekuntza neurri batzuk proposatuko ditu edo kontrako txostena eman, eta egoki irizten dion prozedura hasiko du, proiektua
|
bertan
behera uzteko, horretarako aukerarik bada. Azken kasu horretan, gainera, aztertu du zigor prozedurarik abian jarriko duen, sortutako kalteen ordain gisa.
|
|
|
Etxepareren kudeaketako urte hauetan, 15 irakurletza zabaldu dira, azkena, Tokiokoa, 2014/ 15ean martxan jarritakoa. Bestalde, arrazoi ezberdinak medio
|
bertan
behera geratu dira 6 irakurletza, unibertsitateekin, irakurle programekin eta aurrekontu faltarekin (azken 4 urteetan, krisialdi ekonomikoa medio, Etxepareren aurrekontua %25 jaitsi du Eusko Jaurlaritzak) 7 zerikusia duten gora-beherengatik.
|
|
2016
|
|
|
Eta ez da aukera kontua. Politikoki beste kontu batzuetan denbora galtzen badu, ba orduan aukera
|
bertan
behera geratuko da. Baditugu lehen susmoak.
|
|
2017
|
|
|
Galderen tartean momentu honetan Perun duten hauteskunde garai honek izan dezaken eragina galdetu zitzaion, eta hizlariaren arabera, Kuczynsky hautagaia Ollanta Humala presidentearen hizkuntza politikaren aurka dago eta eskola elebiduna
|
bertan
behera utziko du, espainiartze prozesu bat abiaraziz. Fujimori beste hautagaiak, ordea, ez du adierazpen publikorik egin, baina Andrés ek uste du Kuczynskyren norabide berdina hartuko duela.
|
|
|
langabeziaren erregistroan nor inskribatu. askotan, erregistro eta ikerketa ofizialek talka egiten dute bizi inguruan jasotzen dugun esperientziarekin, eta frikzioak izaten direnez irizpideak aldatzera jotzen dute erakundeek. langabeziaren kasuan, esaterako, indizea bera arazo bihurtu zaie gobernuei: jendeak erreferentzia gisa erabiltzera ohitu eta gero, lan politiken salaketa gogorrena bilakatu delako. arazoari emandako erantzunak bi eratakoak izan daitezke; batetik, aldagaietan esku hartu daiteke lan politika zehatzen bidez, bestetik, indizea eraikitzeko irizpideak aldatu edo
|
bertan
behera utzi. gatazka eta frikzio kasuetan ikusten da hobekien bai langabezia eta bai langabeziaren tasa aldi berean direla administrazio eta ikerketen asmakizunak eta lan merkatuaren ondorio errealak. eta halakoetan ezin hobeto aplikatu ahal da goodharten legea, bere bertsio arruntenean: " When a measure becomes a target, it ceases to be a good measure".
|
|
2018
|
|
|
Suaren erregai praktiko nagusiak, herrian ordura arte ondutakoa eta Egia auzoko" Egian euskaraz" esperientziatik ikasitakoa izan dira. tzen dute euskaraz jokatzeko baimena dutela edo bere jokaera zilegi dela, eta horrek euskaraz ez hitz egiteko mekanismo ugari
|
bertan
behera uzten ditu.
|
|
|
Hasieratik planteatu da horrela: uneren batean, dena delako arrazoiagatik, aldeko gehiengo hori galduko balitz, esperientzia
|
bertan
behera geldituko litzateke.
|
|
|
Euskarari dagokionez, bereziki azpimarratzekoak dira beste bi gertaera: AEK k Erribera kaletik Aita Mari zinemako lokaletara eraman zuen euskaltegia (2003an), eta Udal Euskaltegiak bere jarduera
|
bertan
behera utzi ondoren, AEKren euskaltegia Bidasoa kalean ezarri zen (2008an), Udalaren lokalean.
|
|
2019
|
|
|
Nahikoa da pala hartu eta herri horietara joatea. ...esan auzolanaz eta antzeko kontuez. afarietarako biltzeko ere arazoak daude askotan. gure auzoan bertan, aurten Santa eskean ateratzeko, igandea izanik ere, hamar lagun biltzeko gorriak ikusi genituen. hor sekulako aldaketa eman da. modernitatearen indibidualismoa bete betean. azken egunetan irakurria dut Baztandarren Biltzarra antolatzeko eduki zituzten gorabeherak eta nola Lapurtarren Biltzarra
|
bertan
behera utzi duten. Bietan erreleborik eza aipatzen dute gako nagusi bezala". teorizazio askok baino zehatzago, gordinago eta ulergarriago azaltzen digu Xabierrek arnasguneek egungo egunean ageri duten bizi nahiaren eta ezinaren borroka gorria. garbi ikusten da horrelakoetan, besteak beste direla, Xabier Bengoetxearen delibero sendoa, jatortasun etnokulturalaren azken agergune kolektibo diren ingurumen hauei etorkizun bizi pizgarria segurtatzen saiatzeko. ondoko gogoeta ardatza du, seguruenik, gidari:
|
|
|
Zer egin kinka honetatik ateratzeko? kopuruaren parametroari men eginez gero gutxieneko partaiderik egon ezean,
|
bertan
behera utzi genituzke aurrekoak bezalako beste hainbeste ekitaldi. Beraz, premiazkoa da beste irizpide batzuk eskura edukitzea egitasmo hau edo bestea egiten jarraitu behar dugula zuritzeko. eta, zorionez, egon badaude:
|
|
|
Behin corpus hori transkribatu, ordenatu eta aztertutakoan, orain egindako irakurketak eta hipotesiak berretsi edo moldatu egin daitezke. Gerta daiteke, baita ere, hipotesiok
|
bertan
behera geratzea; ikusiko dugu.
|
|
|
Beraz, Xa alde izan zituen ingurua eta gertuko harremanak aldaketa prozesuan zehar. horixe da, hain zuzen ere, neskek hitanoa erabiltzen hasteko egiten dituzten saiakeretan behin baino gehiagotan faltan hartu dutena: inguruaren babesa eta harreman sare hikatzaileak. horregatik, emakumeen hikarako mudantza gizonena baino zailagoa dela diote, ahalegina
|
bertan
behera gelditzen baita ingurukoek ez dietelako noka egiten eta ez dutelako norekin praktikatu. hona neskek egiten dituzten ahaleginei eta aurkitzen dituzten oztopoei buruzko pasartea:
|
|
2020
|
|
|
Aditu zerrendako hainbat Herrialde Katalanetakoak zirenez, Bartzelonara jo genuen 2020 martxoaren hasieran, baina itzuli eta berehala, Covid pandemia eta hainbat hilabetetako etxealdia etorri ziren. Zoritxarrez, aurreikusitako gogoeta prozesua
|
bertan
behera utzi behar izan genuen. Honela bada, gogoeta prozesua eten behar izan genuelako, une hauetan ezinezkoa zaigu gogoeta horren ondorioez hitz egitea eta horrexegatik ondorengo lerroak Bartzelonara egindako bidaian jasotako ekarpenak aurkezteko baliatuko ditugu.
|
|
2021
|
|
|
: 2020ak COVID pandemia ekarri zuen eta
|
bertan
behera geratu zen NPLDren bileren agenda. Bakarrik webinarren bat edo beste antolatu zuen linean jarraitzeko.
|
|
|
NPLDk, 2020ko azaroaren 24an, egindako Learning and teaching languages during a pandemic (Hizkuntzak ikastea eta irakastea pandemia garaian) webinarrean6 parte hartu zuten kideek adierazi zutenez, Hezkuntzaren eremuan argi ikusi zen konfinamenduan atzerakada gertatu zela maila guztietako ikasleentzat, ez baitzuten aurrez aurreko eskolarik jaso eta, beraz, erabilera dinamika eten egin zen. Horrez gain, eskolaz kanpoko eta aisialdiko jarduerak ere
|
bertan
behera geratu ziren eta, oraindik, ez dira erabat berreskuratu. Euskararen edo beste edozein hizkuntzaren kasuan, etxean hitz egiteko aukerarik ez badago, eskola ezinbestekoa da umeek hizkuntza erabil dezaten.
|
|
|
Gasteizen euskara biziberritzea helburu dugula, horrek ez du eskatzen besteek euren hizkuntzak
|
bertan
behera uztea, aitzitik, asmatu behar dugu guztion hizkuntzak sendotzeko eta bizirauteko modu iraunkor bat, txikiaren defentsan eta aniztasunarekiko konpromisoan oinarritua. •
|
|
2022
|
|
|
Azpimarratu beharreko beste gertakari garrantzitsu bat Eusko Ikaskuntzaren sorrera izango da, 1918an. Elkartea 1936ko estatu kolpeak
|
bertan
behera uzten duen arren, 18 urteko ibilbidean hainbat ekarpen egingo ditu; kongresuak antolatzeaz gain, 1919an Euskaltzaindia sortuko du, eta euskarazko hezkuntzari ere garrantzia emango dio, adibidez, euskarazko materiala sortuz hezkuntzarako (Estornes, 1983).
|
|
|
Neurri batean, egoera hau onartua dago, alegia, duela hamarkada batetik gaurdaino, analistek eta erakundeek diagnostiko hori partekatzen dute: 80 hamarkadako eferbeszentzia egoerari zegozkion lehen helburuak
|
bertan
behera utzita, mende honen lehen hamarkadaren amaieratik aurrera, Euskara 216 ponentziak adierazi zuen euskararen inplementaziorako erakundeen bultzada eta teorizazio guztia agortzen ari zirela. Une horretatik aurrera, fase berri bat hasten zen.
|
|
|
Aurkezpenaren aurreko egunetan hainbat euskaltzalerekin izandako elkarrizketetan ia segurutzat jotzen genuen erabilera orokorra jaitsi egingo zela. Neuk ere halaxe pentsatzen nuen, besteak beste, pandemiaren eragin zuzenarengatik (familia erdaldunetako haurrek euskararekiko harremanetan izandako galera, erdarazko ikus entzunezkoen kontsumoaren gorakada, talde jardueren murrizketa...); egoerak behartuta, euskararen inguruko ekitaldi ugari
|
bertan
behera geratu zirelako, edo oso modu murriztuan egin zirelako (Korrika, Ikastolen eta eskola publikoaren festak, Durangoko Azoka...); azken urteotan izandako mugimendu soziodemografikoengatik... Pandemia garaian euskalgintzak lanean jarraitu du, eta Euskaraldia bezalako ekimen batzuk, egin, egin izan dira (muga handiz, gehienetan), baina, hala ere, pentsatzen nuen, kaleko erabileraren proportzioa aurreko neurketakoa baino apalxeagoa izango zela, beherakada nabarmenegia ez izan arren.
|
|
2023
|
|
|
Lau urtetan segidan antolatu ziren Azkoitian, Soraluzen, Derion eta Lasarte Orian, baina ez genuen lortu Euskal Herriko euskaltzaleak ospakizun hauetara erakartzea. Nagusiki inguruko euskaltzaleak biltzen ziren eta
|
bertan
behera utzi zen berauen antolaketa.
|
|
|
Eta atera ditugu zabor kiloak, eta geure ardurapean hartu ditugu gure zikinkeriak garbitzea. Horrez gain, Lezaman egin gura duten zabortegi baten kontrako mobilizazioan ere hartu genuen parte, programatuta geneukan Txukun programa
|
bertan
behera utziz.
|
|
|
Hilean behin, Derioko taberna batean batuko ginen ekimen kultural baten abaroan, berba egiteko eta komunitatea egituratzen hasteko. Baina...
|
bertan
behera utzi behar izan genuen, baita 2020rako genituen asmoak ere. Horrez gain, Kantu Taldeak eta Kukuke antzerki eskolak, biak ala biak, ahalegina egin arren, bertan behera utzi behar izan zuten bere jarduera.
|
|
|
Baina... bertan behera utzi behar izan genuen, baita 2020rako genituen asmoak ere. Horrez gain, Kantu Taldeak eta Kukuke antzerki eskolak, biak ala biak, ahalegina egin arren,
|
bertan
behera utzi behar izan zuten bere jarduera.
|