|
2001
|
|
|
Oinarri horretatik abiatzen dira energia nuklearraren aldekoak. Espainiako Estatuaren kasuan,
|
bertako
erakunderik esanguratsuena Foro de la Industria Nuclear Española (Foro Nuclear) delakoa da. Energia nuklearraren aldekoek duten jarrera adierazteko, foroko zuzendari nagusi Santiago San Antoniok egindako azterketa berriak erabiliko ditugu.
|
|
|
Honek, bidenabar, a contrario frogatzen du, Azaolaren arrazoizko argudioak gorabehera, ene iritziaren nolabaiteko funtsa
|
bertako
erakundeak edukitzeak, alegia, baduela ikuskizunik hizkuntzaren iraupenarekin, balazta gisa besterik ez bada. Ez dut hauen lana kultur barrutian, eta bestetan, egungo foruzale berriek âVictor Pradera jaunaren jarraikile zin  tzoak, Estatutua eta Foruak kontrakarrean ipintzen dituztenokâ adina goretsiko35 1931 eta 1936an aldarte politikoen arabera ari ziren Batzorde Gestorak berak, herriaren ordezkari gisa eztabaidatuak eta eztabaidagarriak, oso bestelakoak izan ziren, kultur alorrean, ondoren ezagutu ditugun Diputazioen aldean.
|
|
2002
|
|
|
Eta zera gaineratzen du mingots: «Kanpoko adituak ikertzera badatoz,
|
bertako
erakunde batzuek, unibertsitatea esaterako, hasiko dira bertsolaritza ikergai gisa kontuan hartzen».
|
|
|
Arabako politika ezagutu behar da hori esateko. Hasteko, gogoratu behar da guk
|
bertako
erakundeetan gobernatu izan genuela, batetik, orduan PP eta UA banatuak zirelako, eta bestetik, PSE EErekin akordio bat izan genuelako. Gu ez gara Araban gehiengoa inoiz izan.
|
|
|
Zure galderari erantzunez, baliteke gainontzeko lurraldeetako herritarrek uste izatea Arabako sozietateak ez zuela Lizarra Garaziko Akordioa bermatu, baina beste lurraldeekin alderatuz ez zela ezberdintasun handirik izan esango nuke. Litekeena da ere,
|
bertako
erakunde nagusiak PPren eta PSOEren esku direnez geroztik Arabako beste irudi bat agertzen dela.
|
|
|
Ipar Euskal Herria daiturrietara jotzeko eta datu oinarri zabala aurkitzeko zailtasun gehien erakustenduena. Areago, INSEE edo
|
bertako
erakundeetako aldagaien eremua, kategoria etahorien ustiakuntza oso bestelakoak dira Hego Euskal Herriko erakundeek edo INEerakundeak erabiltzen dituztenekin konparatuz. Hori dela eta, hemen Ipar EuskalHerriko ekonomiari kapitulu propioa eskaini diogu, nahiz beste kapitulu batzuetanere egin dugun hango egoera islatzeko ahalegina.
|
|
|
bataz besteko soldataren %36 da, aldiz, Europar Batasunean %60 Bestetik (eta ekonomizismora mugatuz), ez dago arrazoi ekonomikorik aktibitate hazkundea eta INEM eta
|
bertako
erakunde publikoen superatibak ikusita. Gainera, babes sozialera aberastasunaren %22 bideratzen da (Europar Batasunean %28, 7) etab.27 Honetan guztian sakontzeko, ordea, zabalagoa den gai baterako atea zabaldu beharra dago, lan banaketaren auziraino heltzen dena.
|
|
2003
|
|
|
" siendo su gobierno aristocrà ¡ tico mixto de democracia" (Sobre los fueros de Guipúzcoa, 1983: 229). Izan ere, mende bukaera aldera, euskal lurretara bisitari etorri ziren atzerritar gehienek ere gogotik miretsi zituzten âberezikiâ Bizkaia eta Gipuzkoako egitura soziala eta
|
bertako
erakundeak. Wilhelm Humboldt hizkuntzalari prusiarra dugu bisitari horien artean ezagunetarikoa (bi bidaia egin zituen Euskal  Herrira, 1799 eta 1801ean).
|
|
|
Beraz, bost urtetik behin edo Gasteizko plantak frogatu du, munduko lehia irekian, lan kostu onargarriak ote dituen, euskal industri ingurunea mesedegarri zaion eta
|
bertako
erakundeak laguntzeko gertu dauden.°
|
|
2004
|
|
|
Edonola ere, EA alderdia Gipuzkoan egiten ari den lana baikorra da guztiz. Politika egiteko modu bat erakusten ari gara Gipuzkoan, baita
|
bertako
erakundeak Batzar Nagusiak, Foru Aldundia eta hainbat udal garrantzitsu kudeatzeko gaitasuna erakutsi ere».
|
|
2005
|
|
|
Gainera, gure erakunde publikoen eta Hirugarren Mundukoen arteko zubi bikaina gerta daitezkeela iruditzen zait. Egia da, batez ere ekonomikoki garatuago dauden herrialdeetan, GKEen hainbat eginkizun
|
bertako
erakunde publikoek burutu lituzketela, baina zer egin erakunde publikorik ez dagoen lekuetan. Ez da aukera erraza.
|
|
|
Gaur egungo marko politikoan Hegoaldean bi autonomia estatutu daude eta Iparraldean ez da
|
bertako
erakunderik. Marko berriari begira, epe ertainera nola irudikatzen duzue berau?
|
|
2006
|
|
|
UPN Gobernutik kanporatu barik ezinezkoa seguruenik. Eta Iparraldeko egoera oraindik korapilatsuagoa da, han
|
bertako
erakunderik ere ez dute eta.
|
|
2009
|
|
|
Egoitza Madrilen duten iturriekin ez ezik, Euskal Herriko iturriekin ere adijokatu behar da, zatiketa politiko administratiboak berak ere bere hizkera duenez, Euskal Herriaren ikuspegi zatikatua ematen baitute
|
bertako
erakundeek ere.
|
|
|
Espainiako merkatuan atzerriko 90 bat erakundek egiten dute lan jatorrian Banka hau eta nazionala bereizten dituen beste ezaugarrietako bat bere produktu zorroa da. Ez da
|
bertako
erakundeena bezain zabala eta askotarikoa. Gainera, atzerriko banku batzuk beste batzuetatik bereizten ditu:
|
|
|
Urtebete barru, ordea, atzerriko talde bakar bat ere ez da geratuko Sudanen. Gobernuaren proposamena da nazioarteko laguntza
|
bertako
erakundeek banatzea. Horrek, baina, kezka eragin du; izan ere, munduko seigarren nazio ustelena da Nazioarteko Gardentasuna erakundearen arabera.
|
|
2010
|
|
|
Legebiltzarrean bildutako joera gehienetako indarren oinarrizko adostasunez, irakaskuntza elebiduna ezartzea erabaki zen. Gizarte sektore askoren elebitasun eskea hain ozena zela kontuan izanik, Autonomia Estatutua prestatu eta botazioz onartu aurretik ere (Autonomia aurreko epealdian hortaz) hainbat pauso eman ziren, bai Estatuaren Gobernu Zentralean eta bai
|
bertako
erakunde. Horrela,
|
|
|
Herrialde batzuetan, bertako inbertsiogileen partaidetza hori, edo
|
bertako
erakunde publikoena ere, derrigorrezkoa da sektore zehatz batzuetako inbertsioetan.
|
|
|
Kostuari dagokionez, programaren arabera aldatzen da, batez beste 1.500 eta 2.200 euro artean. Boluntarioen eremuak Urtero, Setemek elkartasun eremuak antolatzen ditu, eta horien helburua da" Hegoaldeko herrialdeetako errealitatea,
|
bertako
erakundeen lana eta biztanleek egunero dituzten zailtasunak bertatik bertara ezagutzea". Urte hasieran hitzaldi informatiboak egiten dira eta hautagaien izen ematea, hautaketa prozesua, aurretiazko prestakuntza ikastaroak eta abiapuntuko eta itzulerako datak aukeratzen hasten da.
|
|
|
Irakurri berri dut Oskar Zapataren Sortu eta eragin iritzi artikulu interesgarria. Bertan aipatzen da Nafarroako euskaldunen eta euskalgintzaren egoera larria, eta zer egin
|
bertako
erakundeen eraso iraunkor horren aurrean. Ados esaten den guztiarekin.
|
|
|
Nafarroako konkistak ez zuen egoera erraztu,
|
bertako
erakunde guztiak kanpotarren esku utzi zituelako. Konkista baino lehenagoko nafar administrazioak erdara erabiltzen zuen ofizialki, baina jakin bazekien herritarren mintzo nagusia zein zen eta, neurri batean behintzat, egokituta zegoen horretarako.
|
|
|
Gainera, nire familiakoek Ingalaterrarekiko joera izan dute, eta gurasoak, gaztaroan, hara joan ziren lan bila. Tesia Edinburgon egin nuen, eta
|
bertako
erakundeetan bete betean lan egin nuen, Justizia Auzitegian, hain justu. Uste dut hortik datorkidala Europaren aldeko zaletasuna.
|
|
2011
|
|
|
" Esperientzia trukaketa aberasgarria da oso, ama zein umeentzat", berretsi digu Canariasek. Pradillaren hitzetan Euskal Herrian eta Katalunian gauza batzuk
|
bertako
erakundeei diputazioei, Jaurlaritzari… eska diezaiekegu: " Pentsatzen ari gara ea komeni zaigun MSPEren barruan lurralde ordezkaritza bat sortu eta haren bitartez gure kontuak mugitzea".
|
|
|
Kasu honetan, baina, mezulariak ez du gure konfiantza merezi. Europar Batasuna merkatu liberalizatu baten gainean eraikia dago, eta sistema ekonomiko horri eutsi nahi diote
|
bertako
erakundeek; ekintza sinbolikoren bat egin arren, ez pentsa beren buruari boikot egiteko prest daudenik.
|
|
|
Begoña Salazarren liburuak Altsasuko herriaren historia liburuak dira. Herritarren argazkiz eta
|
bertako
erakunde, talde eta pertsonen informazioz hornituta daude. Finean, herriaren eraldaketaren, idiosinkrasiaren, ohituren eta ospakizunen testigu dira.
|
|
2012
|
|
|
Gero, nazioartean oniritzia behar dugu, non gauden erakusteko eta zer nahi dugun ulertarazteko. Egunen batean eta horiek guztiak lotuta,
|
bertako
erakundeek, bertako herritarren oniritziarekin, autodeterminazio erreferenduma proklamatzen badute eta klarki irabazten badute, nekez ikusiko nuke (oraingo Europako testuinguruan) erabaki demokratiko horren aurkako erantzun ilegal edo bortitza. Agian, estrategia horren arabera funtzionatzen hasten bagara bagenuke irabazteko aukera.
|
|
2013
|
|
|
Bataz beste, %1, 5 igo dira tasak. Finantziazioaren ikuspegitik eta UNED Bergarari dagokioenez, neurri baten bakarrik dator finantziazioa Madrildik eta diru kopururik handiena
|
bertako
erakundeetatik dator: Gipuzkoako Foru Aldundia, Kutxa, Bergarako Udala, UNED bera eta espero dezagun hemendik gutxira Eusko Jaurlaritza bera ere batzea. Krisiak ukitu gaitu, noski, baina erakundeen erantzukizuna aipagarria dela esan beharra dago eta pozik gaude babesarekin.
|
|
|
Finantziazio aldetik,
|
bertako
erakundeek ‘garapenerako lankidetzan’ ematen dutenaren portzentaje txiki bat aski litzateke. Mundu mailako erakundeetan ere ez da zaila argudiatzea lan honen pertinentzia, ia inor ez baita ari egiten.
|
|
2014
|
|
|
Hemen garrantzirik ematen ez bazaio, han ez dago zereginik, lan asko hemendik egiten da-eta". Kooperazioan garatzen diren proiektu asko gurean idazten dira, besteak beste
|
bertako
erakundeen diru-laguntzekin egiten direlako.
|
|
|
Alde batetik, hiru komunikabideak «udalerriko nahiz eskualdeko albisteak, gertaerak, tokiko gizarte bizitza eta kultura adierazpenak,
|
bertako
erakunde publikoen erabakiak eta baztandarrendako bereziki interesgarri gertatzen diren edukiak gizarteratu eta hedatzeko bidea» direla aitortzen du Udalak eta aldi berean, «euskararen gizarte erabilera bermatu eta sustatzeko nahitaezkotzat» jotzen ditu. Horregatik, tokiko komunikabide horiek bermatu eta sendotu nahi ditu eta beraien jarduerekin segi dezaten diru-laguntza emanen die urtero.
|
|
2015
|
|
|
Europar Batasunari eta
|
bertako
erakundeei buruzko
|
|
|
Valladoliden, harremanetan jarri zen zenturia agintari kargua zeukan Jose Antonio Giron de Velasco zuzendariarekin. Sevillan, Falange Españolako buru Joaquin Miranda zen, banderillero profesionala,
|
bertako
erakundea bere ahalmenen arabera antolatzen zuena. Sevillako señorito ek arbuiatu egiten zuten biziki.
|
|
|
Txalogarria iruditzen zaio ELAri Ipar Euskal Herriko abertzaleek burututako herrigintza lana —ikastolen sorrera eta garapena, eta beste hainbat ekimen politiko, kultural eta sozial—; lan honek eragin du
|
bertako
erakunde politiko, kultural, ekonomiko eta hezkuntza alorrekoen premia ikusi zezaten gero eta herritar gehiagok; helburu komun jakinen xerka sortutako Batera plataforma litzateke, ELArentzat, kontzientzia hartze horren seinale eta, aldi berean, helburu batzuen inguruan jende anitzen atxikimendua nola irabazi behar den erakusten duen eredua.
|
|
|
Estatutuaren krisia nabarmena zen: eskuduntza asko zegoen eskualdatu gabe; eskualdatutakoak ere, aise husten edo murrizten ziren;
|
bertako
erakundeek Estatuaren aurrean inolako bermerik gabe zeuden, behin behinekotasuna eta prekarietatea nagusi.
|
|
2016
|
|
|
Ikusi al dugu, bada, Andaluzian Lauaxeta omentzen? Andaluziarrak euskal kultura bereganatzen, gure hizkuntza ikasten eta defendatzen, gure aberastasuna aitortzen
|
bertako
erakundeetan. Zer tratu modu dugu kultura zapaltzailearen arietea izan den horrekin, Ez Dok Amairukoek «nazional flamenkismo» deitzen ziotena?
|
|
|
Europar Batasunari eta
|
bertako
erakundeei buruzko ohiko topikoak eta mito faltsuak gezurtatzen
|
|
2017
|
|
|
Hala, ohartarazi nahi dugu promotore susmagarriek eta Nafarroako Gobernuaren aldekotasunak,
|
bertako
erakundeen eta herritarren borondatearen gainetik, interes sozialik ez duen proiektua egin nahi dutela UGPS bezalako ezohiko baliabide juridikoa erabiliz.
|
|
|
Kale erabileraren moteltzea ere aipatu du euskaltzainburuak, Baionan: . Jakina da erabilera apaldu dela, eta atal hori indartzeko baliabideak jarri behar ditugu, proiektu konkretuak bideratu,
|
bertako
erakundeekin elkarlanean eta gizarte eragileen laguntzarekin. Horren adibide garbia da EEPrekin dugun lan hitzarmena?. Hitzarmen markoaren 2017ko eranskina?
|
|
|
" Katalunia, Euskadi bezala, nazioa da, eskubide politikoak ditu. Kataluniako herriak bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea du, eta
|
bertako
erakundeek beren herria bozkatzera deitzeko eskubidea dute. Bozkatzea ezin da inoiz arazoa izan, benetako arazoa botoa ematen ez uztea da", azpimarratu du Ortuzarrek.
|
|
2018
|
|
|
Gainera, zinema oso asimilatuta dago. Hori aldatzea ez da erraza, esfortzu asko egin litzateke
|
bertako
erakundeetatik, eta ez da egiten. ETBrekin berdina gertatzen dela iruditzen zait, nahiz eta sorreran euskarazko telebista gisa sortu zen, gaur egun oso asimilatuta dago.
|
|
|
hemendik eta 2022ra bitartean, Elkanori buruz inoiz ez bezala entzun, irakurri eta ikusiko dugu. Mundu biraren bosgarren mendeurrenari begira diskurtsoak, produktuak eta ekimenak prestatzen hasi dira Espainiako eta
|
bertako
erakundeen bultzadaz. Elkano marka etxean eta munduan barrena zabaltzera doaz, bakoitzaren egungo interes politiko, ekonomiko eta mundua ulertzeko era propiotik abiatuta.
|
|
2019
|
|
|
Euskaldunok ez dugu egun hezkuntza sistema propiorik, osasun edo ogasun sistema propiorik ere ez dugun bezala, edo zer esanik ez, gobernu propiorik. Horixe da gure arazoa, herri menderatua izanik bahitu egin zaigula propiotasuna kudeatzeko boterea edo geurea ren gaineko kontrola, bereak inposatu ahal izateko
|
bertako
erakundeak indargabetzen saiatzen delako beti menderatzailea. Estatu okupatu guziek dituzte beren lurraldean okupatzailearenak diren erakundeak, eta horregatik da oso garrantzitsua horrelako herrientzat beraiena dena eta ez denaren artean ezberdintasuna ongi egiten jakitea, analisi ororen abiapuntuan berea eta arrotza ren arteko dikotomia hori dagoelako.
|
|
|
Urte askoan izan da Gasteiz, Kerejetaren eskutik, Final Fourra antolatzeko hautagaia, eta 2019an batzuen amets hori gauzatu da. Aldez aurretik,
|
bertako
erakunde publikoek lau milioi euroko ekarpena egin behar izan zuten, eta bost milioiko aurrekontua osatzeko, Baskoniak jarri zuen faltan zegoen milioia bere poltsikotik. Zenbateko horri gehitu behar zaizkio aparteko segurtasun neurriek eskatzen dituzten baliabideak, garraio publiko gehigarriaren kostuak, hiriko kaleetan ohikoaz harago doazen garbiketa zerbitzuak… eta guzti horiek zenbatu gabe geratu badira ere, diru publikotik ordaindutakoak izan direla gogoratu behar dugu.
|
|
2020
|
|
|
Mundializazioak eta Estatuek herri eta herritarrei uzten diguten libertateaz baliatuko gara etorkizun hurbil eta ertaina hobetzeko. Elkarteei,
|
bertako
erakunde eta hedabideei esker, eta asmamen apur batekin, formakuntzak eta informazioak eskuratzen ditugu, gazteria babestu eta modu duinean loratzen lagundu; gure altxor material eta immaterialak zaintzen ditugu; geroari begira, hemengo gizakiarentzat eta naturarentzat hoberena zer den definitzen dugu.
|
|
|
Lehendakaria kexu azaldu da, gainera, Espainiako Estatuak euskal erakundeengan egin duen esku hartzearekin, baina ahaztu egin du, nonbait, berak defendatzen duen itun estatutarioak aurreikusten duela esku hartze hori. Hau da, fikziotik kanpo, euskal erakundeak Estatuaren parte subsidiario besterik ez da –egunotan ikusi bezala–; finean, benetako autogobernua Espainiako Estatuarena baita, eta ez
|
bertako
erakundeena. Dena den, guztiok dakigu Madrilgo Gobernuarekin ustez izan duen haserreak eta krisi ekonomikoaren tamaina aurreikusi zuela astintzeak mesede egingo diola Jaurlaritzako alderdi nagusiari etorkizunean.
|
|
2021
|
|
|
Bost urtean orotara 13.135 milioi euro inbertitzea aurreikusten du. Haietatik 5.702 Europako funtsetatik etorriko lirateke, eta gainerakoak,
|
bertako
erakunde publiko zein pribatuen ekarpenetatik.
|
|
|
Birmoldaketa handiaren garaian dirutza etorri zen Espainiatik Euskal Herrira; siderurgia, ontzigintza eta horien moduko sektore erraldoiak transformatzea
|
bertako
erakundeen ahalmenetik oso urrun gelditzen zen.
|
|
2022
|
|
|
Udalak eta tokiko beste erakunde eta elkarteez gain, Saltoko Euskal Etxea hastapenetik izan da eragile eta sustatzaile handi, baita Euskal Herriko Unibertsitateko teknikariak ere. Ekimenak euskal uruguaitar kutsu handia biltzen du,
|
bertako
erakunde eta elkarte publiko eta pribatuak partaide. Estreinatu diren lekuen artean, Harriague Euskal Etxea dago.
|
|
|
Batzorde bat da, Nekazaritza eta Elikadurarako Erakundeak (FAO) eta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) sortua. Horietako 166 estatu kideek eta
|
bertako
erakundeek —munduko populazio gehienak, praktikan— bozkatzeko eskubidea dutenez, baina ba omen dago besteren bat ere, ikertzeko oraino.
|
|
2023
|
|
|
Beste kexa bat ere badu: ogasuna diputazioen eskumena dela, eta
|
bertako
erakundeek ez dutela zertan Madrilen «zain» egon. «Adibidez, aldarrikapen bat da kotizazio epeak ez izatea urtebetekoak, baizik eta hiru urtekoak, gure jardunaren ezaugarri bat delako irabaziak ezegonkorrak izaten direla.
|
|
|
Hala ere, Rodriguezek gogorarazi du hiru lurraldeetan gutxieneko soldata handitzeko eskumenik ez dutela
|
bertako
erakundeek, eta SMIa igotzeko bi bide daudela uste du: lanaren inguruko eskumenak bertako erakundeek bereganatzea, edo lanbide arteko itun bat egitea, sindikatu, patronal eta botere publikoen arteko adostasunaz hitzartua.
|
|
|
Hala ere, Rodriguezek gogorarazi du hiru lurraldeetan gutxieneko soldata handitzeko eskumenik ez dutela bertako erakundeek, eta SMIa igotzeko bi bide daudela uste du: lanaren inguruko eskumenak
|
bertako
erakundeek bereganatzea, edo lanbide arteko itun bat egitea, sindikatu, patronal eta botere publikoen arteko adostasunaz hitzartua.
|
|
|
Ipar zein Hego Euskal Herrian, lanaren inguruko eskumen gehienak Frantziako eta Espainiako gobernuen esku daude; beraz,
|
bertako
erakundeek ezin dute lanaldia legez murrizteko neurririk hartu. Idoia Mendia Eusko Jaurlaritzako Lan sailburua, ordea, saiatu zen martxoan gaia Elkarrizketa Sozialaren Mahaira eramaten, baina Confebasken ezezkoarekin egin zuen topo.
|
|
|
Euskal Herrian bizi diren elebakarrek, euskal herritarron gehiengoak, eskubidea daukate kultura eta hedabideak bere hizkuntzan jasotzeko, noski, baina horretarako nahikoa baliabide sortzen da gure lurraldetik kanpo. Ekosistema kultural bizi eta osoa dago gaztelaniaz nahiz frantsesez, han eta hemen,
|
bertako
erakundeen laguntzarik gabe ere. Euskarak, aldiz, lur hau bakarrik dauka.
|
|
|
" Aldaera ugari izan ditzake, baina, funtsean, hiru harreman motari aplikatu zaie: goiko eta beheragoko lurralde administrazioen artekoa; lurralde administrazioen eta
|
bertako
erakunde instituzionalen artekoa; eta administrazioen eta zuzenbide publikoko korporazioen artekoa".
|
|
|
Konstituziogileak toki autonomiaren eta baliabideen arteko loturaz jabetu zen eta EKren 142 artikuluan toki autonomiaren garapenerako finantza nahikotasuna ezarri zuen: " Tokiko Haziendak
|
bertako
Erakundeei dagozkien betekizunei aurrera eramateko beharrezkoa den dirua izan dute, eta diru iturri ziurrenak, beraiek ezarritako zergek, eta Autonomia Erkidego eta Estatukoetatik datozkienek osatuko dute" 109.
|