|
2000
|
|
|
Batasuna zen garrantzi handikoa. Beharbada, batasun hori, askoren aburuz, ez soilik ohituraren eta idatzizkoaren artekoa, ezpada aurreko erregimenaren eta erregimen
|
berriaren
artekoa. Kode Zibilak zertu zuen, sakon eta luze, bestelako trukaketa hori, zuzenbide zibil arrazoidun eta abstraktua haren horretara bertaratuz8.
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, lehen esan dugu Oinaz eta Ganboa, Ganboa eta Oinaz eskema soila baino askoz konplexuagoa izan zela Berant Erdi Aro gatazkatsu hura. Bando bien arteko topaketa odoltsuaz haratago, Ahaide Nagusien eta hiribilduen arteko gatazka zela esan genezake, Erdi Arotik zetorren mundu zaharraren eta Aro Modernoa zabalduko zuen antolaketa
|
berriaren
arteko talka.
|
|
|
Konstituzio politiko egokienaren inguruan ere eztabaida ugari izango da (demokrazia ote den, monarkia, aristokrazia...). Orokorki, bizitzaren arlo guztietan mundu ikuskera aristokratikoaren eta
|
berriaren
arteko borroka eta, zenbaitetan, uztardura dagoela esan dezakegu. Sofisten jarrera (Gorgias, Protagoras...), esate baterako, honen adierazgarri da, beraien erlatibismo eta balio absolutuekiko eszeptizismoak atenastarren oinarri erlijioso eta etikoak zalantzan jartzera bultzatuko baititu, jasotako tradizio atenastar guztia desorekatuz.
|
|
2004
|
|
|
Europa zaharraren eta
|
berriaren
arteko harremanak estutzea lortu behar dela esaten da, baina batasun hori ez da lortu. Horren aurrean kanpo politika bateratua egin behar du Europako Batasunak.
|
|
|
Gizakion zeregin anitzen barruan, eskuartean merezi duen zerbait dugunean behintzat, garrantzi biziki inportantea izan du betidanik berritasunaren arazoak. Zein da eginda dagoenaren, sobera ezagutzen dugunaren eta egin nahi dugun
|
berriaren
arteko erlazioa?
|
|
|
Metafora ezin hobea asmatu du, nire ustez, poeta uruguaiarrak iragana eta oraina, zaharra eta
|
berriaren
arteko dialektika azaltzeko. Eta honek berdin balio du kulturaren tradizioetarako, arterako zein politikarako.
|
|
2005
|
|
|
Eskritura horiek notario eta erregistratzaileentzat eratorritako zerbitzu sariak kalkulatzeko, oinarritzat hartuko da berritzea egiteko unean amortizatzeke dagoen kapitalari korritu tasa aldatuaren eta tasa
|
berriaren
arteko diferentziala aplikatzearen ondoriozkoa. Berritzean maileguaren epea bakarrik ukitu bada, oinarria izango da berritze hori egiteko unean amortizatzeke dagoen kapitalaren 1000eko 1.
|
|
|
– Erabiltzen den curriculumaren eta curriculum
|
berriaren
arteko aldeak etaezberdintasunak aztertu.
|
|
|
Disjuntzioak azaltzeko bide bi proposatu dira. Alde batetik, populazio bat lokalitate berri batera ailega daiteke sakabanakuntzaz, jatorrizko banaketaren eta lokalitate
|
berriaren
arteko lurraldea bete gabe, baldintza egokirik ez daukalako edo beste arrazoiren batengatik. Sakabanatzen diren animaliak beren kabuz mugi daitezke, hau da, aktiboki, edo agente baten bidez, pasiboki.
|
|
2006
|
|
|
Arabako Ortuño Agirrek Montehermosoko markesak adierazi zuen «Que la provincia de Alava no sea comprendida en la Constitucion que se va a dar a España y que se la conserve la que actualmente goza por fuero(...) seria inevitable su ruina, con la falta de la Constitucion foral que goza». Jose Maria Lardizabalek Gipuzkoako legedia eta Konstituzio
|
berriaren
arteko kontraesanak adierazi zituen eta bere horretan Gipuzkoakoa gorde behar zela aldarrikatu zuen. Bizkaiko ordezkariak, Juan Jose Maria Yandiolak, honelako ondorioa atera zuen:
|
|
|
Udazkeneko geltokian gelditzen bada, nekez gaindituko du negukoa, eta are gutxiago udaberriko etapara iritsiko. Neguko ibilbidea, urte zahar eta
|
berriaren
arteko ospakizunek baldintzatuta izaten da, politikagintzaren ibilmoldeen eta alderdien inertzien menpe. Zaharrak berri entzunen ote dugu berriz ere?
|
|
|
Komisioen kobrantza Bestalde, Espainiako Bankuak gogorarazi du zorrak bateratzean erakunde horiek komisio bat kobratzen dutela beren bitartekotzagatik, eta komisio hori gehitu egiten zaiela, kasu askotan, maileguen kitapen aurreratuaren, berri baten kontratazioaren eta notario, erregistro, zerga eta beste gastu batzuen kostuei. Gainera, eragiketa behar bezala baloratzeko, ordezten diren mailegu zaharren eta
|
berriaren
arteko interes tasen aldea ez ezik, ordaintzeko epea eta eragiketaren gastu guztiak ere kontuan hartzea gomendatzen du. “Gu gara interesatuenak”, gardentasun eskakizunak, kontratuak eta eragiketen baldintzak arautzeko, dio Salvador Cerezok, ANAF Finantza Agenteen Elkarte Nazionaleko lehendakariak, enpresa horietako asko biltzen baititu.
|
|
|
Testu epikoetan beraietan nabarmentzen da giza abere zaharraren eta
|
berriaren
arteko gatazka:
|
|
2008
|
|
|
Talken emaitzak detektatu eta analizatuko dituzte fisikariek, jatorrizko partikulak ikertzeko. Eta hor dago azeleragailu zaharraren eta
|
berriaren
arteko alde nagusia; LHCak askoz energia handiagoa sortzeko ahalmena du LEP zaharrak baino.
|
|
|
Antzinako Erregimenaren eta
|
berriaren
arteko ikuspegiak ezberdinak ziren arlo ekonomikoan. Ikusi denez, Lege Zaharrean herriaren horniketa erremate edo enkantearen bidez bermatzen zen, diru gehien eskaintzen zuenak gai jakin baten horniketa edo bere salmentaren monopolioa lortzen zuelarik, baldintza jakin batzuetan.
|
|
|
12 taula. Antolaketa eredu tradizionalaren eta
|
berriaren
arteko zenbait desberdintasun.
|
|
2009
|
|
|
Gure ikerketan, ohikune zahar honen eta aipatu berri dugun Aita Colomaren Pérez arratoiaren ekandu
|
berriaren
arteko gurutzatzeak aurkitu ditugu. Hala, sasoi baten, aurreko gauean gordetako haginarekin batera Pérez Arratoiaren oparia agertzen zen.
|
|
|
Teoria horren oinarria da nola ikasten den irakastea baino gehiago, ikasleen ikaskuntza kalitatezkoa izatea, zuzen ulertu eta sakontzea. Kalitatezko ikaskuntza horri ikaskuntza esanguratsua deitzen dio Ausubel ek, eta ikasle batek irakasgai edo kontzeptu bati buruz dituen aldez aurreko ezagutzen eta jasotzen duen informazio
|
berriaren
arteko elkarrekintzaren bidez lortzen da, horrela, erlazionatzean eduki berriak errazago ikasi eta barneratu ahal izateko. Harreman ikaskuntza horrekin kontrajarrita, non ikasitakoak zentzua edo logika hartzen baitu beste ezagutza batzuekiko lotura ezartzean, “kalitate txikiko” beste ikaskuntza mota batzuk egongo lirateke, nahiz eta batzuetan erabilgarriak ere izan daitezkeen, hala nola memoristikoa edo mekanikoa.
|
|
|
Liburu tradizional eta
|
berriaren
arteko harremana talka gisa azaldu denetan, liburu digitalaren aldekoek abantailak azpimarratzen dituzte. Abantaila horiek ez dira kuantitatiboki bakarrik inportanteak.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, Urdaibaiko Guggenheim Museoa eraikitzeko PPk eta EAJk bat egitea baztertu du Jose Antonio Pastor PSEko bozeramaileak. Egitasmo honen eta San Mames
|
berriaren
arteko alderaketak ere baztertu egin ditu Pastorrek.
|
|
|
Gerhardek zenbat eta gehiago hitz egin, orduan eta gutxiago sinesten nion. Gerhardenak, izan ere, hots handiko hitz handiak iruditzen zitzaizkidan, erlijiorik gabeko erlijio bati zegozkionak, baina erlijio bati, azken batean, non Leninek Jainkoaren tokia bete baitzezakeen eta Ebertek Luziferrena, eta non traslazio baten bidez esplika baitzitekeen mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko lotura: jatorrizko bekatua kapitalismoa zen, eta onak eta gaiztoak iraultzaileak eta kontrairaultzaileak.
|
|
|
Hori dela-eta, kontraurbanizazioaren hedapenaren arriskuetako bat hiritartzedifusoa da; edozein espazio bideratzen bada erresidentzia berriak eraikitzeko, lurralde osoa espazio hiritartu ez jarraitua izango da, hiri espazio eta landa espazioenarteko muga edo trantsizioa erabat ezabatuz. Neurrigabeko hazkundeak auzo etaherrixken itxura eta identitatea desitxuratzen ditu bai fisikoki, bai funtzionalki ere.Eraikuntza berriak ingurukoen forma, bolumen, kolore edota erritmoan ez diraintegratzen, herri zaharren inguruan auzo erresidentzial baten itxura hartzen duenorla berria eratzen da herri zaharraren eta herri
|
berriaren
arteko haustura islatuz.Desberdintasun hauek ez dira bakarrik fisikoak, baita funtzional eta sozialak ere: askotan «betiko egoileen» eta «etorri berrien» arteko harremana eskasa izaten da, eta egotekotan, batzuetan, gatazkatsua. Lehenengoak herrian bizi, erlazionatu etabatzuetan lan ere egiten duten bitartean, bigarren taldeak, gehienetan herria bizitoki bezala bakarrik erabiltzen du (auzo erresidentziala balitz bezala), egunerokojarduera gehienak hirietan gauzatzen dituztelako (lana, eskola, lagun eta familiaharremanak, erosketak, aisialdia...).
|
|
|
Argazki erakusketa batekin amaitu dituzte San Migel balkoian egindako berritze lanak; Olagibelek diseinatu zuen Alde Zaharra eta
|
berriaren
arteko gunea da.
|
|
|
Gerhardek zenbat eta gehiago hitz egin, orduan eta gutxiago sinesten nion. Gerhardenak, izan ere, hots handiko hitz handiak iruditzen zitzaizkidan, erlijiorik gabeko erlijio bati zegozkionak, baina erlijio bati, azken batean, non Leninek Jainkoaren tokia bete baitzezakeen eta Ebertek Luziferrena, eta non traslazio baten bidez esplika baitzitekeen mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko lotura: jatorrizko bekatua kapitalismoa zen, eta onak eta gaiztoak iraultzaileak eta kontrairaultzaileak.
|
|
|
Itxuraz ere, kalean europartzat edo hartzen zituzten. Arabiarren eta estatu judu
|
berriaren
arteko tentsio larriko sasoia zenez gero, gainera, juduak zirelakoan iraindu zituztenez gero, bizkartzainekin ibili behar izan ziren. Arabiera ikasi arren, Ikastetxe amerikanoan estudiatu zuten.
|
|
2011
|
|
|
Horrela, bada, laburbilduz, esan dezakeguna zera da: Existentzialismoak, Euskal Literatura Modernoan mundu ikuskera berria planteatzeaz gain, antropologia berria ere planteatu zuela, eta horrek mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko etendura suposatu zuela.
|
|
|
Kazetaritza zaharraren eta
|
berriaren
arteko diferentzietako bat lantokia da. Garai batean, karrikak, plazak eta tabernak erredakzioa bezain inportanteak omen ziren, ondoren idatzi beharreko informazioa bertan biltzen zelako.
|
|
2012
|
|
|
Ahalegin horrek hurbilduko luke Onaindia hurrengo ataletan aztertuko ditugun Miranderen, Arestiren edota Sarrionandiaren itzulpengintzara, nahiz eta azken hauek literaturaren eta itzulpengintzaren inguruan zituzten ideiak guztiz bestelako esparru batean kokatzen diren. Honela azaltzen du Juan Mari Lekuonak Onaindiaren eta belaunaldi
|
berriaren
arteko talka:
|
|
|
Bi kontzientziaren talka bat gertatuko da garai horretan, euskal kontzientziatradizionalaren eta euskal kontzientzia
|
berriaren
arteko talka, eta hasieratik, talkahorrek, bere ondorio eta liskarrak ekarriko ditu. Berritasunak dakarren munduikuskera berria batzuentzat guztiz ulergaitza izango delako.
|
|
|
Horrek gure aspaldiko lagun iletsua desenkiziatu dezake. Hala ere, badaezpadako neurri batzuk lagungarriak izan daitezke txakur zaharraren eta txakurkume heldu
|
berriaren
arteko bizikidetza posible izan dadin eta, zergatik ez, baita positiboa ere. Aukeratu leku neutro bat kumeak hazteko Txakurraren lurralde izaera nabarmenak azaltzen du animalia zaharrak txakurkume bat etxean onartzeko errezeloak erakusten dituela.
|
|
|
Eta Konstituzio Nafarraren egituran Nafarroako Gorteak aginte botere nagusia zirenez eta Gorteetarako deialdia egitea erregearen eskumena zenez, Nafarroako Gorteen batzarra egin zezan, baimena eskatu zuten. Ohiko Nafarroako Konstituzioaren eta Espainiarako antolatuko zen Konstituzio politiko
|
berriaren
arteko kontraesanak eta tirabirak azpimarratu zituzten. Eta koska agintearen esparruan zegoen:
|
|
2013
|
|
|
euskaldun zaharra, eta euskalduna. Jatorrizko hiztun (euskaldun zahar) eta hiztun
|
berriaren
arteko dikotomiari dagokionean, gure datuek partaideentzat euskaldun zahar adiera haiei ez dagokiela erakusten dute, ezta
|
|
|
Teoria batzuen arabera, Olentzero jatorrian urte zahar eta
|
berriaren
arteko denboraren pertsonifikazioa
|
|
|
Azkenean, zorra igo egingo da, interes totalak askoz handiagoak izango baitira eta hilabete gehiagoz ordainduko baitira Horrelako eragiketen eskaria handitu denez, Espainiako Bankuak ohar batzuk sartu ditu erabiltzaileei Bankuko Bezeroaren Atarian. Gainbegiraleak gomendatzen du eragiketa hori aztertzea, mailegu zaharren eta
|
berriaren
arteko interes tasen diferentziari ez ezik, baita ordaindu beharreko epeari eta eragiketaren guztizko gastuei ere. Era berean, oso kontuan izan behar da interes tasak eta euriborra etorkizunean handitu egin daitezkeela, tasa malguekin mailegua kontratatuz gero; izan ere, diruaren egungo prezioa, interes tasak, oso baxuak dira.
|
|
|
Beste alde batetik, arazo gehiago sortuz gero, desagertu den indizearen ordezkoa izatea gerta daiteke; beraz, kontratu berria erakundeen IRPHarekin lotuta egongo da. Hori dela eta, desagertuko den motaren eta erreferentzia indize
|
berriaren
arteko diferentzien batezbestekoaren berdina izango da diferentzial hori. Neurri horrek hipoteka kontratatuta duten partikularrei beste gorabehera bat eragingo die:
|
|
|
«Bottom up» bitartezko herri prozesuen ondorioz herritarrak auzoaren eraketan identifikatzea prozesuaren arrakastaren oinarrizko arrazoia da. Auzoaren irudi marka bat proiektatzea eta zaharraren eta
|
berriaren
arteko oreka bilatzea lekuaren identitate modernoa lortzeko bideak dira.
|
|
2014
|
|
|
Gustuko du Davisek The Kinks taldearentzat, zeina bere ibilbidearen abiapuntu izan zen, egindako abestiak jotzen jarraitzea; izan ere, haren hitzetan «lehenengo aldia balitz bezala jotzen dut abesti bakoitza»; eta ez da aspertzen. «Musikari eta publiko
|
berriaren
arteko konbinazioa» baitira kontzertuak. Hala, kantek etengabe «eboluzionatzen» dutela nabarmendu du, eta horretarako publikoa «ezinbestekoa» dela azpimarratu.
|
|
|
Azterketa hau maketa eraikitzean amaitu zen. Hala ere, produktua zaharberritze lan baterako ordezkapen pieza bat izan balitz, material zaharraren eta
|
berriaren
arteko lotura ere landu zen; kasu horretan beharrezkotzat jotzen da piezaren doiketa lana burutzea, noski.
|
|
|
Abertzaletasunaren eragina da, presoaren alde gara orain. 19 mendean bazitekeen horretatik dudarik gabe, lege gizona hiriko burgesa zen, baina lege zahar/ lege
|
berriaren
arteko gatazken trenkatzeko jabe guziak tribunaletan ziren ondorengoak ezin konponduz. Eta jujearen baitan konfiantza zuketen, bestenaz ez ziren hara joanen diru xahutzera eta aihotza ukaldika ariko lege zaharrean.
|
|
2015
|
|
|
Unionismoaren gidaritza Ciutadansek hartuko du Printzerrian, emaitzak hirukoiztu baitituzte 25 legebiltzarkide lortuz. Politika zahar eta
|
berriaren
arteko dikotomian, esparru diskurtsiboan ongi txertatu dira eskuineko mezu unionistarekin. PPtik, PSCtik eta abstentziotik babes handia jaso dute.
|
|
|
«Erabateko normaltasunez», «gardentasun osoz». Halaxe egin nahi dute Nafarroan gobernu zaharraren eta
|
berriaren
arteko botere eskualdatzea, Yolanda Barcinaren eta Uxue Barkos presidente hautatu berriaren hitzetan. Inbestidura saioaren ondoren, atzo eguerdian elkartu ziren biak.
|
|
|
Iker Etxanok idatzitako liburu hau lagungarri zaigu berrikuntza horretan, bi esparru era egokian lantzen dituelarik: alde batetik, kontzeptuak eta semantika zaharraren eta
|
berriaren
arteko talka zein den adierazten digu. Bestetik, iraunkortasuna eta ekonomia uztartzeko analisi tresnak ere ezagutarazten ditu.
|
|
2016
|
|
|
Beste batzuek arrazoi ideologikoak aipatu zituzten (alegia, Clinton eskuindarragoa zela Obama baino). Eta gutxi batzuek zaharraren eta
|
berriaren
arteko marra marraztu zuten, Obamaren jaiotza politikoaren arrazoi nagusi[...]. Zaharra edo berria, nondik begiratzen zaion... Baina Obamak klabea den gako bat jo eta asmatu zuen:
|
|
|
Richarden pedagogia munduan zehar ezagutua izanik, zuzena zen alderantzizko bidaian parte hartzea eta denen gainetik egotea, gainera, azken finean, ziminoa izan baitzen gizakiaren egiazko aita, eta gaurko iker heinean, hori ukaezina zen. Erek, Habil eta Sapen parte hartzea kronologiaren araberakoa zen, ziminoaren eta Adan
|
berriaren
arteko beharrezko mailak baitziren. Horra beraz gure taldearen oinarria, osoa, elkarrekin aroz aro ibiltzen alderantziz hasi zena, aurrera edo atzera zetorrena eta denen esperientzien ondotik, argi iturri bitxiaren bila zebilena.
|
|
|
Gaur egun mundu mailako jarduera badira ere, Kultur Ikasketak ez dira Europan gehiegi zabaldu (Casenave 2012) eta Euskal Ikasketak ez dira honetan gehiegi ezberdindu. 50eko hamarkadan Center of Contemporary Cultural Studies gisa Birminghameko Unibertsitatean instituzionalizatzen hasi zen unibertsitatearen eta Britainiako ezker
|
berriaren
arteko ikerketa gune marjinaletik abiatu zen ikerketa eremuak aldaketa ugari jasan du gaur arteko ibilbidean (Mattelart eta Neveu 2003). Horietariko asko 80 izandako zabalkundearen ondorioz gertatu dira, baina paradigma honek inoiz ez du guztiz alboratu sortzetiko dituen jarduera intelektualaren ikuspegi epistemologiko irekia nahiz teoria kritiko emantzipatzailerako joera.
|
|
|
“Bidaia oso interesgarria proposatzen du pelikulak: mundu zahar eta
|
berriaren
arteko talka gertatu zen garai hura eta orduko pentsaera ezagutzera garamatzana”, dio Sagardoyk. Gizarteko aldaketez dihardu filmak, esparru intimoagoan ere eragina izan zuten aldaketez.
|
|
2017
|
|
|
«Baina, batez ere, pertsona ona zen. 36ko gudarien eta euskal autogobernu
|
berriaren
arteko lotura egin duten belaunaldiko kidea izan da. Betidanik eutsi dio bere herriarekiko konpromisoari».Iñigo Urkullu EBBko buru ohi eta Eusko Jaurlaritzako lehendakariak ere gogoan izan du Leizaola:
|
|
|
Eginkizun horri heldu diot, hain zuzen, Caliban eta sorgina honekin, eta horretarako, XVI. eta XVII. mendeetako krisi demografiko eta ekonomikoen testuinguruan aztertu dut sorgin ehiza, eta aro merkantilistako lurralde eta lan politikak ere aztertu ditut. Nolanahi ere, aipatu ditudan lotura horiek argitzeko egin litzatekeen ikerketaren zirriborroa besterik ez da nire lana; bereziki, sorgin ehizaren eta sexuaren araberako lan banaketaren eredu
|
berriaren
arteko harremana azaldu nahi bada, emakumea ugaltze lanera zokoratu baitzuen eredu horrek. Edonola ere, nahikoa da egiaztatzeko sorginen jazarpena (esklaboen trafikoa eta itxituran sartzea bezala) funtsezko alderdietako bat izan zela metaketaren eta proletariotza modernoaren osaeran, Europan nahiz. Mundu Berrian?.
|
|
|
Saltzailea trebea da bisitariak konbentzitzen, baina bere semearekin porrot egin du. Azziz eta Firas elkarrekin ikusita, nabaria da apurtu egin daitekeela Tunisiak lortu duen bake soziala, alegia, erregimen zaharraren eta
|
berriaren
artekoa, bietako batek ahoa irekitzen duenean.
|
|
|
Eleberri eder bat duzu' Anaiaren azken hitzak", eder izateaz gain Ipar Euskal Herriko barnealdearen erretratu fina eskaintzen diguna. Egilearen asmoa ez da berez argazki soziologiko bat egitea, baina pertsonaien psikologian sakondu eta haien arima biluztea, halaz guztiz, famili ixtorio samin baten bitartez, euskal mundu zaharraren eta gizarte
|
berriaren
arteko etena jartzen digu agerian Landartek.
|
|
|
Daniel Landarten kontagintzan hirugarren urratsa dugu hau (aipatu gabe uzten ditut teatro lan ugariak). Aihen ahula izan zen lehena, 1978an kaleratua, bere haurtzaroa modu liluragarrian kontatzen ziguna; Batita haundia hunkigarria etorri zen gero (1994), laborari xahar baten egonezina eta kontzientziako mina azaltzen ziguna; eta Anaiaren azken hitzak dator orain, famili ixtorio samin baten bitartez euskal mundu zaharraren eta gizarte
|
berriaren
arteko etena adierazten diguna.
|
|
|
Frantziako presidentetzarako hauteskundeen inguruan Estatu Batuetako presidenteak egindako komentarioek ere (Marine Le Pen hautagairik indartsuena zela esan zuen) ez dute lagundu aurrerapausorik ematen Hollanderen gobernuaren eta administrazio estatubatuar
|
berriaren
arteko harremanetan. Etxe Zuriko kabineteburu Reince Priebusen arabera, Trumpek ez du esan zein den bere hautagai gogokoena:
|
|
|
Gaztelaniaren eta euskararen artean itzulitako testuak biltzen dituencorpus paralelo batetik, UFetako izena eta aditza barne hartzen dituzten esaldiak hautatu ditugu, eta1.991 esaldi pareko azpicorpus bat osatu dugu. Corpus hori oinarri hartuta, bi eratara ebaluatu dugujatorrizko sistemaren eta
|
berriaren
arteko aldea: metrika automatikoak erabiliz eta eskuz.
|
|
|
Bertsolariei atzerriko kanten harrabots urruna eta horrekin lotutako irudi apokaliptikoa heltzen zitzaien, baina ez ziren iritsi kantu moderno haiek gertutik enfokatzera. Mundu ikuskeren arteko txokeak ezagutza galarazi zuen, eraitsi egin zituen zaharra eta
|
berriaren
arteko zubi posibleak. Doinu eta erritmo berrien ez ezagutza erabatekoan, bertsolari haiek ezin zuten imajinatu ere egin abeslari atzerritar haiek beraien oso antzeko neurriak erabiltzen zituztenik beren kantuetarako, eta jakina, ez zuten frogarik egin doinu horietan bertsorik kanta ote zezaketen jakiteko.
|
|
|
Merezi duenari koplak aterata, hizkuntza modernitatean kokatu nahi duten gazteen kontra aritzen dira behin baino gehiagotan bertsolariak. Zaharra eta
|
berriaren
arteko sokatira horren erakusle da Ramon Saizarbitoriak 1965an argitaratutako" Ez naiz jatorra" artikulu ospetsua. Probokazio hutsa da testua:
|
|
2018
|
|
|
Aurretik esana dugu hizkuntza arau zaharraren eta
|
berriaren
arteko elkarbizitzak izaera asimetrikoa duela. Arau zaharrak du posizio indartsua:
|
|
|
Hori gutxi balitz bezala, zinema aretoetatik igarotzen ez den banaketa sistema propioa dute, harpidetzaren bitartez ikusleak etxeko besaulkira kateatzen duena.Ez da harritzekoa gai honen inguruan sortu zen ika mika, Cannesko zinemaldian Netflixen bi pelikulak parte hartu zutela eta. Banaketa tradizionalaren eta eredu
|
berriaren
arteko borrokaldi hori nolabaiteko berdinketan amaitu zen, baina zer etorriko den iragarri zuen.Laburpen honetan, aretoetako estreinaldiak baino ez dira aipatuko, jakinik hautu hori bertara ailegatu ez diren film interesgarri batzuk alde batera uztea dela; besteak beste, zenbait dokumental eta Noah Baumbachen The Meyerowitz Stories komedia ederra.Mamuen urteaEstreinatu zenean, oso oharkabean pasa... Izenburuak argi uzten duenez, David Loweryrena mamuen istorio bat da, benetakoa, izara eta guzti daramaten horiena.
|
|
|
Labur esanda: Joyceren liburuan bezala, mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko borroka izango da obraren ardatza.«Baliagarria iruditu zitzaigun gaur egunera ekartzea mundu zaharra hil gabe eta berria jaio gabe zegoen unea», azaldu du Jose Antonio Vitoriak. Ekoizleak Losadarekin batera egin du Joyceren liburuaren moldaketa.
|
|
|
Ikus ditzagun bere artikulu nagusiak (Lacarra eta Martin Duque, 1975, 5 zbk.): San Zerningo lautadan finkatutako frankoei zein gerora etor litezkeenei, Jakakoek zuten foru bera eman zien erregeak, haien jarduera eta harreman judizialak arautzeko. Herrigune horretako partaide izan nahi zutenek gainerako bizilagunen baldintza berberak onartu zituzten, beste inongo pribilegiorik aldarrikatu gabe. Hori dela eta, nekazariek, eliz jendeak zein nobleek debekatuta zuten haien artera bizitzera joatea. Bi herriguneen arteko eremuan, hots, katedralaren inguruko Nabarreria eta San Zernin burgu
|
berriaren
arteko lurretan, etxerik eraikitzea debekatua gelditu zen. Bi herriguneotako biztanleen artean sor zitezkeen arazo jurisdikzionalak ekiditea zen helburua.
|
|
|
Horren ondorioz, hiri berria" gune hertsi bat bezala" pentsatu zen," hiri zaharretik abiatuta garatutakoa, eta ez, ordea, sare ireki eta mugagabe bat bezala[...], hirigintza arazoa etorkizunerantz konpontzea eraginen zuena eta, aldi berean, hiriaren botere gunea egiazki tokiz aldatuko zuena". Gazteluko plaza," Iruñearen benetako bihotza", hiri zaharraren eta
|
berriaren
arteko lotura izan zen. Hiria, beraz, etorkizunerantz ireki zen, baina begirada iraganean pausatuta.
|
|
|
hau da, erresumaren hastapenak (Gartzia Ximenez, Aralar, Orreaga) eta dinastia frantsesak (Teobaldoak), erresumak goia jo zueneko garaia (Antso Handia) eta gainbeheraren hasiera (Vianako Printzea), erakunde nagusia (Nafarroako Gorteak), merindadeak...". " Gazteluko plaza alde zaharraren eta alde
|
berriaren
arteko lotura gune gisa mantentzen bazen, orain alde berriko kale izenek ainguratzen dute hiria bere historian. Ez nolanahiko historia, baizik eta historia euskara, euskaltzalea, Nafarroako iragan independentearen oroigarri..." (Leone, 2007, 200).
|
|
|
Ordura arte erreferentzialak izandako talde gehientsuenak desagertu baziren ere, oinordekoak agertu eta frankismo garaiko azken urteetako euskal kultur errealitate aberatsa piztu zen. Teatro berriaren loraldiaren aroa izan zen honakoa, sinbolismoarena, teatro zahar eta
|
berriaren
arteko liskarrari emeki amaiera eman ziona. Teatro sinbolistak metaforaz nahiz sinboloz jositako hitz, atrezzo eta jantzien bidez, aldarrikapen politiko abertzaleak zabaldu zituen.
|
|
|
Bien arteko bereizketa jendartean hedatua bazen ere, modu publikoan, besteak beste, teatroan gertatu zen. Teatro zahar eta
|
berriaren
arteko ezta14 Gurean, ETA, Oteiza, Arantzazu, Aresti, Jarrai, Gaur, Ez dok Amairu, apaizen sekularizazioa, Txabi Etxebarrieta, euskara batua edo Burgosko epaiketak izan ziren hirurogeiko hamarkadan gertatutako lekuko eta protagonista nagusietako batzuk. Kanpoan eta hemen, hirurogeiko belaunaldia dinamikoa eta gaztea izan zen, ez konformista, errebeldea eta utopiazalea.
|
|
2019
|
|
|
Belaunaldien arteko eten sakona sortu zen bizimoldeetan eta pentsaeretan. Eten horrek, euskaran bertan ere izan zuen bere isla; batuaren sorreraren inguruan gertaturiko eztabaida eta, sinplifikatuta esanda, belaunaldi zaharraren eta
|
berriaren
arteko enfrentamendua, hain zuzen ere.
|
|
|
"(...) Baina gaua dator,/ joan dira sapelaitzak, eta trikuak,/ Marraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel,/ Erreka utzi eta mendiaren pendizari ekiten dio,/ bere arantzetan seguru nola egon baitzitekeen/ gerlari bat bere eskutuaz, Espartan edo Corinton;/ Eta, zeharkatu egiten du/ belardiaren eta kamio
|
berriaren
arteko muga,/ Zure eta nire denboran sartzen da pauso bakar batez;/ Eta nola bere hiztegi unibertsala ez den/ azkeneko zazpi mila uneotan berritu,/ ez ditu ezagutzen gure automobilaren argiak,/ ez da ohartzen bere heriotzaren hurbiltasunaz ere".
|
|
2020
|
|
|
Gisa bereko beste irakurketa bat gogoan hartzearren, aipa dezagun Benito Lertxundik abesten zuen Itzaltzuko bardoa, non Gartxoten figurak, kutsu epikoz tratatuta, euskal herriaren berezko pentsamendua eta izatea sinbolizatuko lituzkeen. Gisa berean, Leteren poeman zilegi da Jaunen eta sinesmen
|
berriaren
arteko dikotomia egoera garaikidera estrapolatzea.
|
|
|
Bere literatur ibilbidearen lehen etapan, euskal literaturarentzat molde berriak bilatzeko berariazko nahia antzeman daiteke, bai gaitegian, bai forman. Ez da bide hori hartu zuen erreferente bakarra, aurretik Txillardegik ere bidea ireki baitzuen mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko haustura eragiteko (Aldekoa 2007: 629).
|
|
|
19). Mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko gatazkak euskal identitate tradizionala zalantzan jarri eta formula berriak aurkitu eta sakontzeko arrakalak sortu zituen. Literaturaren kasuan, jadanik 60ko hamarkadan sarturik, idazle belaunaldi berri batek hala nola" 1964ko belaunaldia" deiturikoa:
|
|
2021
|
|
|
152162). Hiztun tradizionalaren eta
|
berriaren
arteko dikotomia indarrean dago.
|
|
|
Neronen agintaldian, I. mendean, Petronioren Satyriconeko pertsonaia batek bere garaiko galdukeriaren eta bigunkeriaren kontra egin zuen, baita iragarri ere Erromaren berehalako gainbehera etorriko zela baldin eta umeek jostatuz ikasten bazuten. Eskola zaharraren eta
|
berriaren
arteko tirabirak oso aspaldikoak dira.
|
|
|
Ausardiazko, ia ausarkeriazko, ekintza horri eskerrak, gure mundu ikuskera osatu duten bi lan gogoangarri ailegatu dira guganaino. Iliadaren 15 000 bertsoak eta Odisea ren 12 000 bertsoak —orain bi nobela balira bezala irakurtzen dituguahozkotasunaren eta mundu
|
berriaren
arteko mugako lurralde dira. Olerkari bat, ziurrenik errezitazioen jarioan hezia baina idazketarekin ere lotura bazuena, hainbat kantu tradizional korapilatzeko lanean aritu zen bilbe koherente baten harian.
|
|
|
Pazienteek app itzultzaile automatikoekiko asebetetze maila altua adierazi zuten, segur aski aurretiazko hizkuntza mugen eta komunikazio paradigma
|
berriaren
arteko konparazioarengatik. Migratzaileentzat osasun langileekin modu eraginkor batean komunikatzea eta haien arretan modu egokian eragitea zein zaila den adierazi dute.
|
|
2022
|
|
|
Azkenerako, filma bere izaera digresiozalearen ospakizun fetixista bat da, estiloan tematuagoa narrazioan baino. Hollywoodeko zinemagintza zaharraren eta
|
berriaren
arteko dialektikan bereziki murgilduta zegoen garai batean girotu du Andersonek pelikula, bere estiloaren erroetara joaz bat, perfekzioaren atzetik dabilen autorearen marka nabarmenekin: 35 milimetroko filma (70 milimetrora zabaldua), plano sekuentziak, travellingak, musikaren erabilera setatia...
|
|
|
Zaila da, halere, egungo sistemaren eta
|
berriaren
arteko alderaketa egitea. Izan ere, gaur egun autonomoen kotizazio erregimenean izena emana duten gehienek ez dute inoiz izan martxan jarri nahi denaren antzeko sistemarik, eta, beraz, aldaketa erabatekoa litzateke horientzat guztientzat.
|
|
|
Aldaketak errazago ikusteko, egungo sistemaren eta onartutako
|
berriaren
arteko aldeak azaltzea onena.
|
|
2023
|
|
|
Zenbaitetan espazioaren eta piezen arteko loturak lausotzen dira, eta beste batzuetan, berriz, estutzen. Honela, zaharraren eta
|
berriaren
arteko mugak malgutzen ditu artistak, gorputza eta zentzumenak abiapuntu izanik, barne hausnarketarako bidea zehaztuz.
|
|
|
Dantzaldi ezin ederragoa egin zuten, hainbat dantza mota aurkeztuz. Ikusleei iruditu zitzaien mundu zaharraren eta
|
berriaren
arteko zubia zela ikuskizun hura: aurrera egiteko, aurreko sorkuntzen berri izan behar zuten, XX. mendera ekarrita.
|
|
|
Erlijio gerrak edo fedeaz gain interes politikoak babesteko estrategiak. Zientziaren eta erlijioaren arteko lehia edo mundu zaharraren eta mundu
|
berriaren
arteko talka".
|
|
|
Baina gaua dator, joan dira zapelatzak, eta trikuak, Barraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel, erreka utzi eta mendiaren pendizari ekiten dio, bere arantzez seguru nola egon baitzitekeen gerlari bat bere ezkutuaz Espartan edo Korinton. Eta bat batean, zeharkatu egiten du belardiaren eta kamio
|
berriaren
arteko muga, zure eta nire denboran sartzen da pauso bakar batez, eta nola bere hiztegi unibertsala ez den azkeneko zazpi mila urteotan berritu, ez ditu ezagutzen gure automobilaren argiak, ez da ohartzen bere heriotzaren hurbiltasunaz ere.* pietA
|
|
|
Haren bitartez kristautasuna zen heldu eta emeki zabaldu. Sinesmen sistema berriak nagusitasuna lortu zuen mendez mende baina ez zuen zaharra osoki desagerraraztea lortu, zahar eta
|
berriaren
arteko talkak nahasketak sortu zituen sinkretismo maila desberdinetan.
|
|
|
Gaur gauean hemen bildu gara gure jaun onaren eta Alexander odol lerroko bere emazte
|
berriaren
arteko batasuna santutzeko.
|